Η σημασία των εμβολίων και η ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών, καθώς στην Ελλάδα καταγράφεται θλιβερή πρωτιά των αντιβιοτικών και πολύ σχυνά μάλιστα χωρίς καν συνταγή, αναδείχθηκαν σε ημερίδα η οποία συνδιοργανώθηκε από το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του Π.Ο.Υ. την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών και τον ΕΔΟΕΑΠ, στις 19 Μαρτίου.
Η χώρα μας παραμένει από το 2011 πανευρωπαϊκά πρώτη στην άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών με αποτέλεσμα τη δημιουργία υψηλού ποσοστού ανθεκτικών μικροβίων. Το γεγονός επίσης ότι δεν αναμένεται να κυκλοφορήσουν στο εγγύς μέλλον νέα αντιβιοτικά, δραστικά στα ανθεκτικά μικρόβια, καθιστά αδήριτη την ανάγκη να διασωθούν αυτά τα πολύτιμα φάρμακα.
Στην ημερίδα υπογραμμίστηκε από τους επιστήμονες, η ανάγκη για ενημέρωση αλλά και εκπαίδευση των πολιτών, όσον αφορά την κατανάλωση. Όπως προκύπτει μάλιστα από τους επιστήμονες, ένα σημαντικό ποσοστό αγοράζει αντιβιοτικά χωρίς συνταγή, ενώ ένα άλλο, κρατά στο σπίτι του αντιβιοτικά για μελλοντική ώρα ανάγκης.
Θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στην υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών
Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στη θλιβερή πρωτιά της χώρας μας και τις συνέπειες από την υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών, καθώς επίσης την ανάγκη συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του Έλληνα πολίτη για τα εμβόλια, τη γρίπη, τον Covid-19, τον πνευμονιόκοκκο, τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), νόσους, όπως η ιλαρά, που επανεμφανίζονται λόγω ελλιπούς εμβολιασμού.
Η καθηγήτρια κα Ελένη Γιαμαρέλλου παρουσίασε τη στατιστική εικόνα της Ελλάδας μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, που την καθιστούν σταθερά πρώτη στην υπερκατανάλωση αντιβιοτικών, με συνέπεια την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής στην κοινότητα, από το 2011 έως σήμερα και υπογράμμισε τις βασικές αρχές που πρέπει να ακολουθούν οι γιατροί για τη συνταγογράφηση, ώστε να σταματήσει η κατάχρηση των αντιβιοτικών.
Αναφερόμενη στις συνέπειες της υπερκατανάλωσης των αντιβιοτικών, επισήμανε τις παρενέργειες, όπως οι αλλεργικές αντιδράσεις αλλά και σε ζωτικά τμήματα του οργανισμού όπως οι νεφροί, καθώς και στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων που «πολεμούν-αντιστέκονται» στα αντιβιοτικά όταν τα χρειαστεί ο ασθενής.
Χαρακτηριστικά, το 2020 η Ελλάδα ήταν πρώτη, με 2.000 θανάτους, από πολυανθεκτικά μικρόβια στην Ε.Ε. ενώ ήταν μόνο 100 στη Νορβηγία και 300 στη Σουηδία!
Η κυρία Γιαμαρέλλου υπογράμμισε τις ευθύνες όσων εμπλέκονται (ιατρών, φαρμακοποιών, πολιτών) και τόνισε ότι ο μόνος τρόπος για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος είναι να σταματήσει η άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών.
Την κακή εικόνα της χώρας μας επιβεβαιώνουν και οι δημοσκοπήσεις για την κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ελλάδα τη δεκαετία 2013-2023, που παρουσίασε η καθηγήτρια κυρία Κυριακή Κανελλακοπούλου. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των Ελλήνων που έχει πάρει κάποιο αντιβιοτικό στη διάρκεια του χρόνου αυξήθηκε από το 50% (2013) στο 75% (2023).
Η κυρία Κυριακή Κανελλακοπούλου μίλησε επίσης για τη γρίπη, η οποία κατά κανόνα κάνει την εμφάνισή της κάθε Νοέμβριο και διαρκεί ως τα τέλη Απριλίου και προκαλεί στους ενήλικες και στα παιδιά υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, έντονες μυαλγίες και κόπωση. Τα μέτρα πρόληψης, όπως ο συχνός αερισμός των χώρων, το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, όπως και η επάλειψη των χεριών με αλκοολούχο αντισηπτικό 70%, η χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους, ειδικά από άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και ασφαλώς ο εμβολιασμός, είναι τα βασικά όπλα για την αντιμετώπιση της γρίπης.
Ειδικό αντιγριπικό εμβόλιο για άνω των 65 ετών
Φέτος κυκλοφόρησε και ειδικό εμβόλιο για τα άτομα άνω των 65 ετών, το οποίο έχει τέσσερις φορές μεγαλύτερη ισχύ από τα παλαιότερα εμβόλια, δεδομένου ότι στις μεγάλες ηλικίες το ανοσοποιητικό σύστημα δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά όπως στα νεότερα άτομα. Το εμβόλιο έχει 6μηνη ισχύ και πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
Θεραπευτικά, το αντιϊκό φάρμακο οσελταμιβίρη τόσο για ενήλικες άνω των 65 ετών, όσο και για τα παιδιά όπως και τα άτομα υψηλού κινδύνου (με υποκείμενα νοσήματα) όταν χορηγείται τα πρώτα δύο 24ωρα, μειώνει τη διάρκεια της νόσου κατά μία περίπου ημέρα και βοηθά ώστε να μην εξελιχθεί σε βαριά μορφή, ιδιαίτερα στα άτομα άνω των 65 ετών. Σημειωτέον, ότι το φάρμακο αυτό μπορεί να χορηγηθεί, με διαφορετική δοσολογία και προληπτικά, σε άτομα υψηλού κινδύνου που ήρθαν σε επαφή με πάσχοντες από γρίπη, πάντοτε έπειτα από συνεννόηση με τον ιατρό τους.
Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)
Η καθηγήτρια παιδιατρικής ΕΚΠΑ κυρία Μ. Τσολιά τόνισε ότι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), έχει εμφανίσει έκρηξη κρουσμάτων κυρίως στα πολύ μικρά παιδιά και προκαλεί βρογχιολίτιδα με έντονη δύσπνοια, η οποία συχνά απαιτεί νοσηλεία. Η θεραπεία είναι συμπτωματική, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα ειδικά φάρμακα. Πρόσφατα χορηγείται έτοιμο μονοκλωνικό αντίσωμα με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ο ιός μεταδίδεται κυρίως σε κλειστό περιβάλλον, όπως βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς. Για το λόγο αυτό η σύσταση των επιστημόνων είναι οι χώροι να αερίζονται επαρκώς, να πλένονται τακτικά τα κοινά παιχνίδια και οι γονείς να μη στέλνουν τα παιδιά τους με πυρετό στο σχολείο. Φέτος για πρώτη φορά έχουν παρουσιαστεί κρούσματα στους ευπαθείς ανοσοκατεσταλμένους ενήλικες, όπως και στους ηλικιωμένους τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως.
Ιλαρά
Η κυρία Τσολιά ανέφερε ότι η ιλαρά δεν αποτελεί πια μια περασμένη παιδική ασθένεια, καθώς έχει εκδηλώσει μεγάλη αύξηση στην Ευρώπη, λόγω μείωσης των ποσοστών εμβολιασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι μια ήπια παιδική αρρώστια αλλά σοβαρή νόσος με επιπλοκές και σημαντική θνητότητα. Στόχος για να ελεγχθεί η νόσος, είναι ο εμβολιασμός του 95% του πληθυσμού με δύο δόσεις. Στην Ελλάδα έχουν αναφερθεί περίπου 20 κρούσματα κυρίως σε ενήλικες ανεμβολίαστους ή μερικώς εμβολιασμένους
Covid-19
Για τη παρουσία του Covid-19 στη χώρα μας, μίλησε η κυρία Β. Σακκά, η οποία ανέφερε ότι παραμένει στην Ελλάδα με κυρίαρχο στέλεχος το XBB 1.5, το οποίο περιλαμβάνεται στο νέο επικαιροποιημένο μονοδύναμο εμβόλιο που κυκλοφορεί. Τα επιδημιολογικά στοιχεία για τον εμβολιασμό στη χώρα μας αναφέρουν ότι μέχρι σήμερα 8 εκατομμύρια άτομα έχουν κάνει την πρώτη δόση, περίπου 7,5 εκατομμύρια τις δύο αρχικές δόσεις και μόνον 320.000 άτομα άνω των 65 ετών, έχουν κάνει το διδύναμο επικαιροποιημένο εμβόλιο Β4/Β5. Το νέο μονοδύναμο επικαιροποιημένο εμβόλιο XBB 1.5 είναι δραστικό σε όλη τη σειρά των «Ο» στελεχών που έχει επικρατήσει στο 98% των περιστατικών. Σοβαρή ένδειξη χορηγήσεως, έχουν τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο λόγω ηλικίας και υποκείμενων νοσημάτων όπως > 60 ετών, από 6μηνών έως 59 ετών με υποκείμενα νοσήματα, τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, οι έγκυες (από το Α΄τρίμηνο) και οι Επαγγελματίες Υγείας. Επομένως, η ενημερωτική εκστρατεία για τη σημασία του εμβολιασμού με επικαιροποιημένο εμβόλιο πρέπει να συνεχιστεί.
Πνευμονιόκοκκος
Σε υβριδική σύνδεση από το ΑΠΘ, ο καθηγητής Σ. Μεταλλίδης μίλησε για τη σημασία του εμβολιασμού για τον πνευμονιόκοκκο, ο οποίος προκαλεί συχνά προβλήματα σε μικρούς και μεγάλους. Πάνω από το 80% των περιστατικών ΔΠΝ στους ενήλικες άνω των 65 ετών είναι περιστατικά βακτηριαιμικής πνευμονίας. Στα χέρια μας έχουμε ένα μοναδικό όπλο για την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών και είναι το εμβόλιο. Συνιστάται να χορηγηθεί 1 δόση του συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου PCV20 σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών. Ο εμβολιασμός είτε συνηπάρχουν άλλα νοσήματα είτε όχι είναι εξαιρετικής σημασίας να πραγματοποιηθεί σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών.
‘Εγκυες
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν οι ομιλητές στην αναγκαιότητα του αντιγριπικού εμβολιασμού σε όλα τα τρίμηνα της εγκυμοσύνης, όπως και στις γυναίκες που βρίσκονται στην περίοδο της λοχείας και του θηλασμού. Καθώς οι έγκυες είναι πιο ευάλωτες να παρουσιάσουν βαρύτερη επιπλοκή και να νοσηλευτούν, όπως και να αποβάλουν. Το εμβόλιο της γρίπης προστατεύει τη μητέρα και το νεογέννητο για τουλάχιστον έξι μήνες. Είναι ασφαλές εμβόλιο μακράς πείρας και συνιστάται και από τις μαιευτικές εταιρείες της χώρας μας.
Εξίσου σημαντικός είναι ο εμβολιασμός κατά του Covid- 19 σε όλες τις φάσεις της εγκυμοσύνης. Δε βλάπτει το έμβρυο και δεν προκαλεί προβλήματα γονιμότητας στη γυναίκα και τον άνδρα. Αντιθέτως, η νόσηση της εγκύου από κορωνοϊό μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό, ελλιποβαρή ή και θνησιγενή παιδιά και να κινδυνεύσει και η ζωή ακόμα και της ίδιας της εγκύου.
Ως προς τα μέτρα προφύλαξης, εκτός από τους κανόνες υγιεινής, τονίζεται για άλλη μία φορά η ανάγκη χρήση της μάσκας σε όλους τους χώρους των υπηρεσιών υγείας και σε πολυσύχναστους εσωτερικούς χώρους.
Ο ΕΔΟΕΑΠ στηρίζει την πρόληψη & ενημερώνει
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΕΔΟΕΑΠ, κ. Σ. Καπάκος υπογράμμισε ότι ο ΕΔΟΕΑΠ, ως πρότυπος ασφαλιστικός οργανισμός, που διαχειρίζεται την καθημερινότητα, δηλαδή οι άνθρωποι της ενημέρωσης σε συνδυασμό με τους επιστήμονες, αποτελούν ένα ισχυρό δίδυμο για την αξιόπιστη ενημέρωση των πολιτών. Ο αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Δρ Εμ. Ανδρεάδης επισήμανε ότι η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών οδήγησε στην αύξηση του κόστους και στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων, ενώ οι φαρμακοβιομηχανίες μείωσαν το ρυθμό ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών.
Με την παρουσία τους τίμησαν την εκδήλωση και απηύθυναν χαιρετισμό, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, κυρία Μαρία Αντωνιάδου η οποία τόνισε ότι οι δημοσιογράφοι μαζί με τους γιατρούς, έδωσαν τη δική τους μάχη για την ενημέρωση του κόσμου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, χωρίς να ακολουθούν τα fake news. Επίσης, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών, κ. Σωτήρης Τριανταφύλλου εξήρε την πρωτοβουλία ενημέρωσης που στηρίζει ο ΕΔΟΕΑΠ γι΄ αυτό το καίριο θέμα.
Όλοι όσοι συμμετείχαν στην εκδήλωση έλαβαν ενδεικτικό υλικό της εκστρατείας, το παιδικό παραμύθι, με τίτλο «Ποιος παγίδεψε την Πένυ Κιλλίνη» που διανέμεται δωρεάν στα δημοτικά σχολεία της χώρας, καθώς και ενημερωτικά φυλλάδια για τα αντιβιοτικά και τα εμβόλια.
