Τα 6 καλύτερα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου στα νησιά

Τα πανηγύρια με τη μορφή που τα γνωρίζουμε τα τελευταία χρόνια αποτελούν σύγχρονη εφεύρεση και κορυφώνονται τον Δεκαπενταύγουστο. Ακόμα και στην «βασίλισσα» των πανηγυριών Ικαρία, οι θρησκευτικές γιορτές περιλάμβαναν λειτουργία, λιτάνευση της εικόνας, υπαίθριο παζάρι και μουσική και χορό. Το τελευταίο μέρος, το ψυχαγωγικό ας το πούμε, αποσκοπούσε κυρίως στο να έχουν την ευκαιρία οι ανύπαντροι άνδρες να δουν από κοντά τις «διαθέσιμες» νύφες.

Τα σημερινά πανηγύρια, τα οποία οργανώνονται συνήθως από τους κατά τόπους πολιτιστικούς συλλόγους έναντι αμοιβής, έκαναν δειλά την εμφάνισή τους στη δεκαετία του ’70, όταν τα χωριά είχαν σε μεγάλο βαθμό ερημώσει και ο Δεκαπενταύγουστος ήταν η αφορμή για να ανταμώσουν οι «ξενιτεμένοι», να ανοίξουν τα σπίτια και να ζωντανέψουν οι πλατείες.

Όπως και να ‘χει, τα πανηγύρια στη σημερινή τους μορφή έχουν πλέον θεσμοθετηθεί και αποτελούν πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες, που εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να γλεντήσουν μέχρι τελικής πτώσεως, με φαγητό, ποτό που ρέει σε αφθονία, μουσική και χορό.

Πανηγύρια τον Δεκαπεναύγουστο γίνονται πολλά σε όλη την Ελλάδα. Όμως εμείς θα επικεντρώσουμε στα πιο δημοφιλή πανηγύρια στα νησιά, αυτά που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον όχι μόνο των πιστών, αλλά και εκείνων που αναζητούν έναν εναλλακτικό τρόπο διασκέδασης.

Τα 6 νησιωτικά πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου που έχουν φανατικούς πιστούς

Στην Ικαρία

Το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στη Λαγκαδά της Ικαρίας είναι ίσως το πιο διάσημο πανηγύρι σε όλο το Αιγαίο. Η φήμη του έχει φτάσει παντού, σε σημείο ανάμεσα στους επισκέπτες να είναι πολλοί ξένοι.

Για να ανταποκριθούν στη «ζήτηση» οι διοργανωτές εργάζονται νυχθημερόν τις προηγούμενες ημέρες για να είναι όλα έτοιμα στην πλατεία του χωριού, όπου στήνονται τα τραπέζια περιμετρικά, όπως και το πάλκο όπου θα πάρουν τις θέσεις τους οι μουσικοί.

Το κέφι δεν αργεί να ανάψει. Με την συνδρομή ικανής ποσότητας από φωκιανό, η τοπική ποικιλία κόκκινων κρασοστάφυλων, ή μπεγλέρι, το ντόπιο λευκό κρασί, τα μέλη λύνονται και οι χορευτές ξεχύνονται στην αυτοσχέδια «πίστα».

Κι επειδή νηστικό αρκούδι δεν χορεύει, οι πανηγυριώτες ανανεώνουν τις δυνάμεις τους με ντόπιο κατσίκι σερβιρισμένο με πιλάφι από τα καζάνια που έχουν στηθεί από νωρίς.

Στη Νίσυρο

Η εικόνα της Παναγίας της Σπηλιανής είναι ένα από τα ιερά προσκυνήματα του Αιγαίου. Ο μύθος την θέλει να έχει θαυματουργές ικανότητες γι’ αυτό και πλήθος κόσμου, κυρίως Ορθόδοξοι, επισκέπτονται το νησί ολόκληρο τον χρόνο.

Η εκκλησία που τη στεγάζει βρίσκεται χωμένη σε σπηλιά στο κάστρο του Μανδρακίου και για να φτάσει εκεί κάποιος πρέπει να ανέβει 130 σκαλιά.

Το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στη Παναγία Σπηλιανή συγκεντρώνει κάθε χρόνο πλήθος προσκυνητών στους χώρους του μοναστηριού που περιβάλλει το εκκλησάκι.

Εννέα ημέρες διαρκούν οι ετοιμασίες για τη γιορτή από τις «εννιαμερίτισσες», γυναίκες που έχουν τάμα να περάσουν εννέα μερόνυχτα προσευχής στα κελιά της μονής, από τις 6 Αυγούστου.

Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, μετά τη λειτουργία, γίνεται λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας μέχρι την αυλή του Ζωσιμοπούλειου Θέατρου, όπου στήνεται το πανηγύρι, με κρασί, με φαγητό, χορό και τραγούδι.

Όμως, αυτό που αξίζει να ξέρει ο επισκέπτης είναι ότι το πανηγύρι δεν περιορίζεται στο Μανδράκι. Ολόκληρο το νησί γιορτάζει και σε πολλά χωριά στήνονται αυτοσχέδια πανηγύρια στα οποία συμμετέχουν ξένοι και ντόπιοι με αμείωτο ενθουσιασμό.

Στην Αγιάσο της Λέσβου

Η Παναγία της Αγιάσου είναι ένα ακόμα από τα ιερά προσκυνήματα του Αιγαίου, με ιδιαίτερη βαρύτητα, που συγκεντρώνουν χιλιάδες προσκυνητές κάθε χρόνο.

Η αίγλη της οφείλεται στην αρχαία εικόνα της Παναγίας της Bρεφοκρατούσας φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά που έφερε στη Λέσβο από τα Ιεροσόλυμα τον 9ο αιώνα ο ιερέας Αγάθωνας για να τη σώσει από τις εικονομαχίες.

Η προετοιμασία για την μεγάλη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αρχίσει την 1η Αυγούστου και στα χρόνια πριν από τον πόλεμο οι πιστοί από όλο το νησί ταξίδευαν με κάθε μέσο για να προσκυνήσουν και διανυκτέρευαν στον περίβολο τον ναού.

Τα τελευταία χρόνια, το πανηγύρι τον Δεκαπενταύγουστου στο πανέμορφο κεφαλοχώρι της Λέσβου είναι αφορμή για να πλημμυρίσει η πλατεία και τα σοκάκια του χωριού με κόσμο, ο οποίος περιμένει να ολοκληρωθεί η περιφορά της ιερής εικόνας για να το ρίξουν στο γλέντι με πολύ φαγητό και ποτό που ρέει μέχρι τελικής πτώσεως.

Στην Αστυπάλαια

Τρεις μέρες (14, 15 και 16 Αυγούστου) διαρκεί το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού που δεν είναι άλλο από εκείνο για τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Το πανηγύρι γίνεται στο προαύλιο της Παναγίας της Πορταΐτισσας, μια από τις πιο όμορφες εκκλησίες στα Δωδεκάνησα που με το καμπαναριό της δεσπόζει πρόποδες του Ενετικού κάστρου των Querini, ψηλά στη χώρα.

Αφιερωμένη στην θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Πορταϊτισσας, που φυλάσσεται στη Μονή Ιβήρων στο Άγιο Όρος, αντίγραφο της οποίας έφερε ο Όσιος Άνθιμος στην Αστυπάλαια, η εκκλησία συγκεντρώνει προσκυνητές αλλά και τουρίστες που επιλέγουν για τις καλοκαιρινές διακοπές τους την «πεταλούδα» του Αιγαίου.

Το γλέντι αρχίζει αμέσως μετά από την απογευματινή λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου, όταν σερβίρεται το λαμπριανό, αρνάκι γεμιστό από τα χέρια των γυναικών του νησιού και ακολουθεί χορός με λαούτα και βιολιά και τη συμμετοχή όλων όσοι βρίσκονται στο νησί.

Στις 16 Αυγούστου, την επομένη της γιορτής, γίνονται τα «κουκάνια», παραδοσιακά αγωνίσματα που περιλαμβάνουν αγώνες δρόμου, κολύμβησης, γιαουρτοφαγία, αυγοδρομίες και το «πιάσιμο του κόκκορα».

Στην Αμοργό

Στην Αμοργό, η μεταβυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Πανοχωριανής δεσπόζει πάνω από τη Λαγκάδα, στο ψηλότερο σημείο του νησιού.

Το πανηγύρι που γίνεται εκεί το Δεκαπενταύγουστο είναι ξακουστό, αφού μαζεύει κόσμο από όλα τα κοντινά νησιά, και μετά τη λειτουργία ακολουθεί γλέντι τρικούβερτο, το οποίο έχει και ιδιαίτερο γστριμαργικό ενδιαφέρον.

Η διαδικασία της παρασκευής του φαγητού που σερβίρεται στους πιστούς διαρκεί ημέρες και κάθε χρόνο διανέμονται εκατοντάδες μερίδες από πεντανόστομο πατατάτο (κοκκινιστό με πατάτες που παρασκευάζεται με την ειδική συνταγή της περιοχής) και ξιδάτο, μια σού σούπα από κρέας που προσφέρουν οι βοσκοί της περιοχής που θωρακίζει το στομάχι για το γλέντι και το ποτό που ακολουθούν.

Μετά τη λειτουργία το γλέντι μεταφέρεται στα γύρω χωριά, τη Λαγκάδα, τα Θολάρια και τον Ποταμό, όπου η μουσική και ο χορός κρατούν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.