Τέλος εποχής ύστερα από σχεδόν μία δεκαετία «τακτοποιήσεων» αυθαιρέτων, η οποία ξεκίνησε από τον νόμο 4014 του 2011, έρχεται από την 1η Οκτωβρίου
Παρά το γεγονός ότι κτίσματα με μικρότερες αυθαιρεσίες θα μπορούν να νομιμοποιούνται και στη συνέχεια αν και με προσαυξημένα πρόστιμα, για τα λεγόμενα «βαριά» αυθαίρετα, τα οποία υφίστανται χωρίς να έχει ποτέ εκδοθεί γι΄ αυτά οικοδομική άδεια ή έχουν μεγάλες υπερβάσεις και συγκεκριμένα κατά 40% στην κάλυψη και στη δόμηση ή κατά 20% καθ’ ύψος, φαίνεται ότι ο χρόνος τελειώνει μια για πάντα.
Η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, όπως όλα δείχνουν θα λήξει οριστικά στις 30 Σεπτεμβρίου, αφού η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος εμφανίζεται αμετακίνητη από την αρχική της θέση να μην δοθεί επιπλέον παράταση στην προθεσμία, παρά τα αλλεπάλληλα αιτήματα του τεχνικού κλάδου, των συμβολαιογράφων και των λογιστών αλλά και των ιδιοκτητών ακινήτων.
Η κόντρα μάλιστα έχει αποκτήσει ήδη και ευρύτερα πολιτικά χαρακτηριστικά, καθώς δεν περιορίζεται μόνο στη διαμάχη με την αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά οι τριβές και η δυσφορία που προκαλεί έχουν οδηγήσει στην υποβολή σχετικών ερωτήσεων στη Βουλή και αναφορών και από βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, οι οποίοι αγωνιούν και για το πολιτικό κόστος αυτής της αμετακίνητης στάσης εκ μέρους του υπουργείου.
Οι βουλευτές μεταφέρουν στη Βουλή τη ζοφερή κατάσταση που τους περιγράφουν τα τοπικά τμήματα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), ενώ και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου, Γιώργος Στασινός έχει ήδη ζητήσει παράταση της προθεσμίας μέχρι το τέλος του έτους, καθώς από τη νέα χρονιά αναμένεται να ενεργοποιηθεί η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.
Ακόμα και η πλατφόρμα του ΤΕΕ βρίσκεται στα όριά της καθώς υπάρχουν ημέρες το τελευταίο διάστημα που πρέπει να υποστηρίζει έως και 5.000 χρήστες ταυτόχρονα! Την ίδια στιγμή προβληματισμός επικρατεί σε συμβολαιογράφους και λογιστές καθώς η λήξη της περιόδου τακτοποίησης τουλάχιστον τρεις μήνες πριν την ολοκλήρωση της πλατφόρμας για την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου θα μπορούσε να «παγώσει» κάθε μεταβίβαση και άλλη δικαιοπραξία για το διάστημα αυτό προκαλώντας νέο πλήγμα στην κτηματαγορά σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο.
Αν και το υπουργείο δεσμεύτηκε ότι σύντομα θα εκδώσει εγκύκλιο, η οποία θα ρυθμίζει το θέμα αυτό, τονίζοντας ότι η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίων εφόσον δεν έχει ενεργοποιηθεί δεν μπορεί να αποτελεί προϋπόθεση για τις μεταβιβάσεις, οι εμπλεκόμενες πλευρές αναμένουν να δουν τις ακριβείς διατάξεις. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, πάντως, έχει με σαφήνεια ενημερώσει ότι άλλη παράταση δεν πρόκειται να δοθεί, ενώ χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι πως η σχετική απόφαση είναι οριζόντια και έως τώρα δεν έχουν εξαιρεθεί από τη λήξη της προθεσμίας ούτε οι περιοχές της Θεσσαλίας και των νησιών του Ιονίου, οι οποίες αντιμετωπίζουν βιβλικές καταστροφές από την επέλαση του Ιανού.
Εφόσον η κατάσταση παραμείνει ως έχει. τη συνέχεια τουλάχιστον για τα βαριά αυθαίρετα θα μπορούσαν να τη δώσουν η προβλεπόμενη επιβολή υψηλότατων προστίμων ανέγερσης και διατήρησης ή οι μπουλντόζες αν και στην ελληνική πραγματικότητα, αυτό ακόμα μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Σε κάθε περίπτωση το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο προβλέπει δειγματοληπτικούς ελέγχους στο 5% των δηλώσεων υπαγωγής αυθαιρέτων που έχουν υποβληθεί με βαριές ποινές έως και αφαίρεση άδειας για τους μηχανικούς που έχουν υπογράψει ψευδείς και ανακριβείς δηλώσεις και βεβαίως παύση της αναστολής κατεδάφισης του αυθαιρέτου. Ωστόσο σχετική εντολή δεν έχει ενεργοποιηθεί ποτέ έως τώρα τόσο εξαιτίας της υποστελέχωσης των υπηρεσιών τα προηγούμενα χρόνια αλλά κυρίως για λόγους πολιτικού κόστους.
Εως τώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ΤΕΕ, έχουν δηλωθεί από τους ιδιοκτήτες τους 1.642.483 αυθαίρετα. Από αυτά, υπολογίζεται ότι περισσότερα από 550.000, δηλαδή περίπου ένα στα τρία ανήκουν στην κατηγορία 5, για την οποία πλέον ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά εφόσον πρόκειται για την τελευταία ευκαιρία τακτοποίησης και αναστολής κατεδάφισης για μία 30ετία.
Μείζον ζήτημα, πάντως, έχει προκληθεί με την πανδημία του κορονοϊού δεδομένου ότι μεγάλο διάστημα της προθεσμίας υπαγωγής που παρείχε ο τελευταίος νόμος έχει «φαγωθεί» τόσο από την καραντίνα αλλά και από το γεγονός ότι οι υπηρεσίες που εμπλέκονται σε αυτό ουσιαστικά υπολειτουργούν εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων και ανταποκρίνονται με μεγάλες καθυστερήσεις στα αιτήματα μηχανικών. Αποτέλεσμα, να είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος πολλά αυθαίρετα της κατηγορίας 5 να μείνουν εκτός νόμου και να μην τακτοποιηθούν καθώς οι μηχανικοί έχουν επανειλημμένα επισημάνει ότι το χρονικό περιθώριο που απομένει είναι ελάχιστο.
Τι θα ισχύσει από την 1η Οκτωβρίου
Από την 1η Οκτωβρίου θα παύσει η δυνατότητα τακτοποίησης κτισμάτων της κατηγορίας 5, καθώς η καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής για τα εν λόγω κτίσματα είναι η 30ή Σεπτεμβρίου. Για όσα κτίσματα έχουν μικρότερες παραβάσεις (κατηγορίες 1 – 4), η δυνατότητα τακτοποίησης θα εξακολουθήσει να υφίσταται έως τις 31 Μαρτίου 2026 αλλά με προσαυξημένα πρόστιμα, τα οποία θα κλιμακώνονται ανάλογα με το χρόνο υπαγωγής των αυθαιρέτων. Τα πρόστιμα θα έχουν προσαύξηση 20% για το πρώτο έτος καθυστέρησης, ενώ για κάθε επιπλέον έτος καθυστέρησης το ποσοστό θα αυξάνεται κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες. Υπογραμμίζεται ότι η τακτοποίηση αυθαιρέτων δεν αφορά σε κατασκευές ή αλλαγές χρήσης μεταγενέστερες της 28ης Ιουλίου 2011.
Παράλληλα θα παύσει η δυνατότητα αποπληρωμής σε εκατό δόσεις αλλά και οι υπόλοιπες ευνοϊκές ρυθμίσεις του νόμου, στις οποίες συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων η μείωση του προστίμου κατά 20% σε όσους το πληρώσουν εφάπαξ, η μείωση κατά 10% σε όσους καταβάλλουν το 30% του προστίμου, τα μειωμένα παράβολα, οι μειώσεις για ειδικές κατηγορίες (ΑμΕΑ, τρίτεκνους, πολύτεκνους, δικαιούχους, κοινωνικής αλληλεγγύης, κ.λπ) ή σε περιπτώσεις ολοκλήρωσης εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης.
Για τα αυθαίρετα των κατηγοριών 1 – 4 που θα μπορούν να τακτοποιηθούν μετά την 1η Οκτωβρίου 2020 και έως την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Μαρτίου 2026, τα πρόστιμα, τα οποία θα κληθούν να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες τους θα είναι προσαυξημένα:
- Κατά 20% αν η υπαγωγή γίνει από 1/10/2020 έως 30/09/2021
- Κατά 25% αν η υπαγωγή γίνει από 1/10/2021 έως 30/09/2022
- Κατά 30% αν η υπαγωγή γίνει από 1/10/2022 έως 30/09/2023
- Κατά 35% αν η υπαγωγή γίνει από 1/10/2023 έως 30/09/2024
- Κατά 40% αν η υπαγωγή γίνει από 1/10/2024 έως 31/03/2026.
Τροπολογία ΣΥΡΙΖΑ
Παράταση της προθεσμίας τακτοποίησης αυθαιρέτων έως τις 15 Ιανουαρίου 2021, ουσιαστικά μέχρι την προετοιμασία και λειτουργία της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου, επανακατέθεσε εμπρόθεσμα το απόγευμα της Παρασκευής ο ΣΥΡΙΖΑ στο Σχέδιο Νόμου «Επείγουσες ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών από την πορεία του μεσογειακού κυκλώνα «Ιανός», περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19 και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις».
Η τροπολογία υπογράφεται από 51 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, με πρωτοβουλία του Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλου και της Αναπληρώτριας Τομεάρχη, Πέτης Πέρκα. Με την προτεινόμενη ρύθμιση παρατείνεται έως τις 15 Ιανουαρίου 2021 η προθεσμία υπαγωγής για τις αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη δέσμευση του ΤΕΕ για προετοιμασία μέχρι τέλους του χρόνου της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου. Αντίστοιχα ορίζεται ως χρονικό σημείο έναρξης των προθεσμιών επιβολής του προσαυξημένου ειδικού προστίμου η 16 η Ιανουαρίου 2021, όπως αναφέρεται στο κείμενο της τροπολογίας.
Πρόκειται για τροπολογία που η κυβερνητική πλειοψηφία απέρριψε σε προηγούμενο νομοσχέδιο, αναφέρουν οι δύο τομεάρχες και καλούν «την κυβέρνηση, και κυρίως τον Υπουργό και τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, να αλλάξουν ρότα, μέχρι τη Δευτέρα, 28.09.2020, να προσγειωθούν στη πραγματικότητα της κοινωνίας και να αποδεχτούν ή τουλάχιστον να συζητήσουν την τροπολογία για ένα τόσο σημαντικό θέμα».
