Γεμάτη με παραδόσεις είναι η ζωή του κτηνοτρόφου στην ορεινή Ηλεία. Εκείνη όμως που χαρακτηρίζεται ως η μεγάλη γιορτή, η γιορτή του κοπαδιού, είναι ο κούρος της γίδας. Στα κοπάδια των προβάτων η διαδικασία κυρίως με τις σύγχρονες κουρευτικές μηχανές είναι πιο απλή… Στα κοπάδια με γίδες θέλει λίγη τέχνη παραπάνω… Και όπως λένε και οι πιο παλιοί που συναντήσαμε την τέχνη δεν την ακολουθούν οι νεότεροι. Πιο παλιά τα παιδιά από μικρή ηλικία ακόμα και από εφτά ετών, είχαν πιάσει το ψαλίδι για να κουρέψουν μαζί με τους μεγαλύτερους τις γίδες, ώστε να αντέξουν το καλοκαίρι. Μέχρι να ξαναμακρύνει το τρίχωμα τους έφτανε και ο χειμώνας.
Συναντήσαμε ανθρώπους που ακολουθούν τη διαδικασία από 7 χρονών και πλέον μεγάλοι συνεχίζουν την παράδοση που έχει δημιουργηθεί στα ορεινά της Ηλείας, όπως στο χωριό Κακοτάρι που βρεθήκαμε…
Βέβαια τέτοιες μαζώξεις της οικογένειας, των φίλων, των συγχωριανών, είναι ευκαιρίες για γλέντι… Έτσι θα υπάρξει και τσίπουρο και κρασί και σπιτικά αγνά φαγητά στο τραπέζι μετά τον κούρο ή και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας για τους ανυπόμονους…
Ο Γιώργος Ζηπήτας ήταν ο φιλόξενος οικοδεσπότης μας. “Σήμερα είναι η γιορτή του κοπαδιού, το κοπάδι σήμερα δηλαδή, έχει την τιμητική του. Μαζευόμαστε όλοι οι φίλοι και γνωστοί, συνεργαζόμαστε και κουρεύουμε τις γίδες μία στα δικά μου, μία στου άλλου, υπάρχει μία συνεργασία για να κουρέψουμε το κοπάδι” μας είπε…
Κι αν για κάποιους ακούγεται απλό πράγμα το κούρεμα της γίδας… μάλλον δεν είναι.
“Το κούρεμα δεν είναι απλή διαδικασία, έχει κάποια τέχνη για να μπορέσεις να το κάνεις, ειδικά όταν μιλάμε για την γίδα. Της γίδας το κούρεμα είναι πιο δύσκολο και πρέπει να γνωρίζεις για να το κάνεις. Το πρόβατο το βάζουν κάτω με τις μηχανές και το κουρεύουν. Την γίδα όμως πρέπει να την κουρέψεις πολύ προσεκτικά, να είναι ομοιόμορφο το κούρεμα με το ψαλίδι”.
Όσο για τη διατήρηση της παράδοσης ο κ. Ζηπήτας ευχήθηκε “… αυτή η διαδικασία να έχει και συνέχεια αλλά δυστυχώς δεν πιστεύω ότι θα γίνει”.
“Το κούρεμα το κάνω από 12 – 15 χρονών. Τώρα δεν μπορώ όμως, μεγάλωσα και πιάνεται η μέση μου” είπε ο Λεωνίδας Θεοδωρόπουλος. “Πέρυσι δεν ήρθα καθόλου αλλά φέτος επειδή είμαστε εδώ παρέα με τα παιδιά, τους είπα άμα κουρέψετε θα έρθω. Έχω γυρίσει όλα τα βουνά. Τα νέα παιδιά δεν ασχολούνται όμως με το κούρεμα. Έχω ένα εγγονάκι, του λέω να πηγαίνει στα πρόβατα και μου λέει, “τι όλοι τσοπάνηδες θα γίνουμε”; Πάνε τώρα αυτά... Μέχρι εδώ ήταν…” σημείωσε.
“Όλα τα χρόνια τα παιδιά από μικρά από 14 χρόνων ξεκινούν να κουρεύουν. Κουρεύουμε όλη μας τη ζωή” είπε Χρήστος Βασιλόπουλος. “Ζούμε με τα ζώα και το κούρεμα γίνεται κατά κάποιον τρόπο ανάλογα με τον τόπο. Αν είναι ορεινός ή πεδινός. Στα ορεινά αφήνουν το μαλλί πιο κάτω για να μην κρυώνει το ζώο. Στον κάμπο τα κουρεύουν περισσότερο. Η ζωή του κτηνοτρόφου όμως είναι πολύ δύσκολη. Εδώ, η ζωή του κτηνοτρόφου παλιά ήταν να έχει ελεύθερα τα ζώα του στα βουνά. Τώρα όμως ήρθε το τσακάλι και τα αφάνισε. Η κτηνοτροφία εξαφανίζεται…”.
Ο Παναγιώτης Λαγκαδινός από την πλευρά του δήλωσε πως από εφτά ετών ξεκίνησε να κουρεύει τις γίδες των κοπαδιών. “Κουρεύουμε σήμερα όπως συνηθίζουμε άλλωστε κάθε χρόνο, κάνουμε την προετοιμασία μας, ο ένας βοηθάει τον άλλον εδώ. Από 7 χρονών παιδάκι που θυμάμαι τον εαυτό μου, κάνω αυτή τη διαδικασία”.
Ο Χρήστος Ντίνος είναι γεωπόνος, ένας νέος άνθρωπος που μετά τις σπουδές του, επέλεξε να γυρίσω πίσω στο χωριό του. “Έχω γεννηθεί και έχω μεγαλώσει μέχρι κάποια χρόνια εδώ, μετέπειτα σπούδασα στον Βόλο, τελείωσα γεωπόνος αλλά η παράδοση και η δουλειά που έχουμε μάθει, με τράβηξαν προς τα πίσω. Δεν το έχω μετανιώσει, βέβαια οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε καθημερινά είναι πάρα πολύ μεγάλες έως τεράστιες”.
Αναφερόμενος στον κούρο του κοπαδιού, δήλωσε πως “… αυτό που κάνουμε σήμερα, είναι μία παράδοση που την μάθαμε από τους παππούδες μας και από τους γονείς μας και προσπαθούμε όσο το δυνατόν να την κρατήσουμε και να την μεταλαμπαδεύσουμε. Ο κούρος στις γίδες, είναι κάτι διαφορετικό, θέλει μεράκι, θέλει προσοχή, θέλει να σου αρέσει αυτό το πράγμα. Θέλει μερακλήδες…” σημείωσε…
Όσο για την τέχνη… “Τα πρόβατα από τις γίδες έχουν διαφορετικό κούρεμα. Το πρόβατο το κουρεύουμε παντού. Οι γίδες όμως κουρεύονται διαφορετικά, σαν καπελάκι. Το οποίο πρέπει να μην έχει ψαλιδιές, να είναι ευθείες οι γραμμές. Το κούρεμα θέλει μεράκι. Και όσο και να το πεις σε κάποιον, αν δεν έχει φυλάξει γίδια, αν δεν τα έχει ζήσει και τα αγαπήσει, δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει το ωραίο κούρεμα, το μερακλίδικο. Υπάρχουν ελάχιστοι νέοι ακόμα που ασχολούνται, ίσως είμαστε από τους τελευταίους των Μοϊκανών. Εύχομαι όμως να μείνουν κι άλλα παιδιά εδώ πέρα αλλά τα κίνητρα δεν είναι πολλά για να μείνουν” σημείωσε…
Φωτογραφίες - video: Γιάννης Τσούκας
Δείτε το video:
Δείτε φωτογραφίες:
