Συνέντευξη στη Βίκυ Γκουγκουστάμου
Λίγες ημέρες πριν την έναρξη της νέας δικαστικής χρονιάς, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας Δημήτρης Δημητρουλόπουλος, μιλά στο ilialive.gr για τις προκλήσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του νέου Δικαστικού χάρτη και τις αλλαγές που διαδραματίζονται στο χώρο μετά από πολλές δεκαετίες. Δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξος και αναμένει –όπως και οι συνάδελφοί του- το αποτέλεσμα στην πράξη και πώς θα λειτουργήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα Πρωτοδικεία Πύργου και Αμαλιάδας.
Η συζήτηση στρέφεται γύρω από τις αλλαγές του ποινικού κώδικα και το παράδοξο που παρατηρείται να συμβαίνει ειδικά στις περιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας. Όσο πιο αυστηροί οι νόμοι, τόσο περισσότερα περιστατικά έχουν καταγραφεί, με τον κ. Δημητρουλόπουλο να καταθέτει την άποψή του.
Επιπλέον εξηγεί για ποιες υποθέσεις οδηγούνται περισσότερο στα δικαστήρια οι πολίτες του Πύργου και ενημερώνει για τις νέες δράσεις του Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας.
Μετά από μια δύσκολη χρονιά με πολλές αποχές των δικηγόρων, διαμαρτυρίες, απεργίες… πώς εκτιμάτε τη φετινή δικαστική χρονιά που ξεκινά σε λίγες ημέρες, δεδομένου ότι τίθεται σε εφαρμογή ο νέος Δικαστικός Χάρτης της χώρας;
Η αλήθεια είναι ακριβώς αυτή που περιγράψατε. Πρόκειται για μια νέα δικαστική χρονιά που ξεκινά στις 16 Σεπτεμβρίου και δεν έχει καθόλου ίδια χαρακτηριστικά με όλες τις προηγούμενες χρονιές. Διότι το εντελώς καινούργιο στοιχείο είναι ότι έχουμε έναν νέο Δικαστικό χάρτη, ο οποίος έχει μεταβάλλει τα δεδομένα που ξέραμε από δεκαετίες. Θα έλεγα, από συστάσεως Ελληνικού κράτους. Μια βασική αλλαγή η οποία υπάρχει είναι η κατάργηση του θεσμού του Ειρηνοδικείου. Τα Ειρηνοδικεία ήταν η ραχοκοκαλιά της ελληνικής δικαιοσύνης.
Υπήρχαν πάρα πολλά Ειρηνοδικεία σε όλη τη χώρα όπου προσπαθούσαν να επιλύσουν στο συντομότερο χρόνο και όσο γινόταν εγγύτερα στους πολίτες, με ειρηνικό τρόπο-εξ ου και η ονομασία τους-τις διαφορές που προέκυπταν όπως κτηματικές, αγροτικές ή χαμηλού ύψους οικονομικές διαφορές... Και επιτέλεσαν τον ρόλο τους επί πάρα πολλές δεκαετίες. Σήμερα κρίθηκε από την πολιτεία ότι η αποστολή τους ολοκληρώθηκε και πως δεν θα πρέπει να έχουμε διάκριση των δικαστών σε Ειρηνοδίκες και Πρωτοδίκες, αλλά θα πρέπει να ενοποιηθεί όλος ο πρώτος βαθμός και να έχουμε μόνο Πρωτοδικεία που θα επιλύουν τις υποθέσεις. Είναι ένα καινούργιο εγχείρημα, η πράξη θα αποδείξει αν θα βελτιώσει τις προσδοκίες του νομοθέτη και αν πράγματι θα λειτουργήσει. Το αντιμετωπίζουμε με αισιοδοξία και περιμένουμε να δούμε πώς θα εφαρμοστεί. Μέχρι στιγμής δεν έχουν εξειδικευτεί όλες οι λεπτομέρειες οι οποίες θα καθορίσουν τον τρόπο λειτουργίας των Δικαστηρίων. Πιστεύουμε ότι άμεσα θα γίνει και θα βαδίσουμε με τα δεδομένα που θα προκύψουν.
Εκτιμάτε ότι με τις αλλαγές που θα εφαρμοστούν θα επιτευχθεί τελικά ο στόχος της απόδοσης δικαιοσύνης σε συντομότερο χρονικό διάστημα; Αυτός ήταν ο κοινός παρανομαστής όλων των μεταρρυθμίσεων που δρομολόγησε και νομοθέτησε το Υπουργείο.
Αυτό είναι πολύ δύσκολο να το προδικάσει κανείς και να το προεξοφλήσει. Προφανώς και αυτός είναι ο στόχος. Να πούμε όμως ότι αυτός ήταν και στόχος περίπου 25 νομοθετημάτων που έχουν προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια, διαχρονικά από τις κυβερνήσεις που υπήρξαν, χωρίς κανένα τελικά να επιτύχει τον στόχο. Είναι ένα διαφορετικό νομοθέτημα σίγουρα, πιο ριζοσπαστικό απ’ όλα τα προηγούμενα. Αν θα το πετύχει είναι ένα ζήτημα. Θέλω όμως να τονίσω το εξής. Αυτό το περίφημο ζήτημα της καθυστέρησης στην απονομή της δικαιοσύνης είναι ένα πρόβλημα που δεν είναι μονοδιάστατο και δεν έχει την ίδια ένταση σε όλη τη χώρα. Είναι διαφορετικές οι συνθήκες στην Αθήνα, διαφορετικές στην περιφέρεια. Η περιφέρεια, ακόμη και στη Θεσσαλονίκη, μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση των αποφάσεων δεν υπάρχει, τουλάχιστον στον τραγικό βαθμό που υπάρχει στην Αθήνα. Που όμως στην Αθήνα έχουμε μια μοναδικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενδεχομένως και διεθνές. Έχουμε ένα τεράστιο Πρωτοδικείο για 5 εκ. κατοίκους. Είναι αδύνατο σε σύντομο χρονικό διάστημα να διεκπεραιώσει τις υποθέσεις τόσων πολιτών και επιπλέον εκεί που είναι το κέντρο της πολιτικής, διοικητικής και οικονομικής δραστηριότητα. Συσσωρεύεται στην Αθήνα, περίπου το 80% των υποθέσεων της χώρας. Είναι μοιραίο λοιπόν να υπάρχουν τεράστιες καθυστερήσεις. Αντιθέτως στην περιφέρεια, οι καθυστερήσεις είναι πια διαχειρίσιμες. Ενδεχομένως και με την ενοποίηση των Πρωτοδικείων να μειωθεί και ο χρόνος έκδοσης των αποφάσεων.
Βρισκόσαστε και εν αναμονή της ψήφισης επιπλέον νομοσχεδίων, για τον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ποια είναι η εκτίμηση σας;
Αυτά τα νομοθετήματα προέκυψαν ως ανάγκη, μετά το νέο Δικαστικό χάρτη. Όσον αφορά τον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων, είναι απολύτως αναγκαίες οι αλλαγές αυτές γιατί πρέπει να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Όσον αφορά όμως τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, θα πω το εξής: έχουμε ταλαιπωρηθεί τα τελευταία χρόνια, πολλοί φορείς της Δικαιοσύνης, από τις αλλεπάλληλες αλλαγές στους Κώδικες. Οι Κώδικες είναι θεσμικά νομοθετήματα μιας πολιτείας και δεν πρέπει να αλλάζουν με μια τόση μεγάλη συχνότητα.
Πρέπει να εμπεδώνονται από τους Δικαστές, τους Εισαγγελείς, τους Δικηγόρους, ακόμη και από τους πολίτες, για να υπάρχει μια ασφάλεια δικαίου. Όταν όμως αλλάζουν με τόση μεγάλη συχνότητα, κανείς δεν προλαβαίνει να εμπεδώσει τις αλλαγές αυτές. Και υπάρχει πάντοτε μια αβεβαιότητα, τί είναι αυτό που ισχύει τελικά. Η προσωπική μου θέση, καθώς και του Δικηγορικού Σώματος και όλων των Νομικών φορέων είναι ότι θα πρέπει να αφήνουμε τους Κώδικες να λειτουργήσουν, να παράξουν τα αποτελέσματά τους και σε βάθος χρόνου να αξιολογούνται και να γίνονται περιορισμένες παρεμβάσεις. Ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας που έχουμε, μετρά μερικά χρόνια ζωής. Δεν υπάρχουν τόσο ριζικές ανάγκες για αλλαγές. Και να μην αναφερθούμε στους Ποινικούς Κώδικες που αλλάζουν κάθε τρεις και λίγο ανάλογα με το έγκλημα που απασχολεί κάθε φορά την επικαιρότητα.
Και εκεί ακριβώς θα ήθελα να σταθούμε. Ενώ πρόσφατα οι νόμοι για την ενδοοικογενειακή βία αυστηροποιήθηκαν εντούτοις τα περιστατικά έχουν αυξηθεί σε ανησυχητικό βαθμό αντί να κατασταλεί το φαινόμενο. Που οφείλεται κατά την άποψή σας;
Έχετε απόλυτο δίκιο, είναι έτσι ακριβώς η κατάσταση. Και αυτό αποδεικνύει τον ισχυρισμό σύσσωμης της Νομικής κοινότητας, ότι η λύση δεν είναι η αυστηροποίηση των ποινών. Πουθενά στον δυτικό κόσμο όπου εφαρμόστηκε η επιλογή της διαρκούς αυστηροποίησης των ποινών δεν επέφερε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Διότι είναι μια επιλογή, η οποία περισσότερο έχει επικοινωνιακά χαρακτηριστικά, προσπαθεί να ανταποκριθεί στο λεγόμενο «κοινό περί δικαίου αίσθημα», αλλά δεν έχει τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά ώστε να λύσει το πρόβλημα. Και τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά είναι η πρόληψη. Ο προσδιορισμός και η αντιμετώπιση των αιτιών του εγκλήματος. Τί είναι αυτό δηλαδή που γεννά την ενδοοικογενειακή βία; Γιατί έχουμε αυτή την έξαρση. Ποιες είναι οι συνθήκες στις οποίες έχουν περιέλθει η ελληνική οικογένεια, ώστε να έχουμε όλα αυτά τα φαινόμενα; Αυτό είναι κυρίως που πρέπει να μας απασχολήσει και να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε. Αν δηλαδή, η οικονομική δυσχέρεια, η φτώχεια που υπάρχει, η ανεργία επιδρά στη λειτουργία της οικογένειας. Η ευκολία με την οποία δημιουργούνται και αντίστοιχα διαλύονται οι οικογένειες πώς επιδρά. Η έλλειψη συνοχής, η επαφή μεταξύ των μελών…Αντί να ασχοληθούμε πρωτίστως με αυτά τα ζητήματα, έχουμε μπει σε μια διαδικασία όπου κάθε 2-3 μήνες αυστηροποιούμε τις ποινές, φτάνοντας σε όρια αμφισβητούμενης συνταγματικότητας-διότι υστερούνται δικαιώματα αναστολών, μετατροπών των ποινών, δικάζονται χωρίς να είναι οι καταγγέλλοντες στα δικαστήρια… Και όλα αυτά δεν επιφέρουν κανένα αποτέλεσμα. Γιατί ο δράστης μιας τέτοιας πράξης, εκείνη την ώρα δεν σκέφτεται την ποινή που θα του επιβληθεί. Ούτε του περνάει από το μυαλό, ούτε πρόκειται. Άρα δεν είναι αυτό που θα τον αποτρέψει. Άρα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας δεν επιλύονται με αυστηροποίηση ποινών. Τα τελευταία χρόνια η αυστηροποίηση των ποινών δεν έχει επιφέρει κανένα αποτέλεσμα, και δεν προσδοκούμε ότι θα φέρει. Αλλά κυρίως δεν μπορεί να νομοθετεί η πολιτεία υπό την πίεση της επικαιρότητας.
Πώς διαμορφώνεται η στελέχωση στο Δικαστικό Μέγαρο Πύργου; Υπάρχουν ελλείψεις και σε ποιους τομείς;
Καταρχάς να πούμε ότι με το νέο Δικαστικό χάρτη έχουμε στο Νομό ένα Πρωτοδικείο, το Πρωτοδικείο Ηλείας με δύο έδρες. Την κεντρική στον Πύργο και την παράλληλη στην Αμαλιάδα. Στην πράξη θεωρώ ότι δεν θα υπάρξουν ουσιώδεις αλλαγές οι οποίες να είναι αισθητές στους πολίτες ή τους δικηγόρους . Θα εξακολουθήσουν και στα δύο Δικαστικά Μέγαρα γίνονται οι ίδιες διαδικασίες όπως και το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Απλά οι Δικαστές, θα έχουν όλοι ως έδρα τον Πύργο και θα διατίθενται για την κάλυψη των αναγκών και των δύο Πρωτοδικείων ανάλογα με τις ανάγκες που θα υπάρξουν. Όσον αφορά τη στελέχωση, ξεκινάμε με ικανοποιητικό αριθμός πληρότητας. Δεν φαίνεται ότι θα έχουμε κενά. Όλες οι θέσεις των δικαστών και των εισαγγελέων είναι καλυμμένες και εκτός απροόπτου θα ξεκινήσουμε με στελέχωση 100%. Υπάρχει ένα έλλειμμα σε δικαστικούς γραμματείς και θα δούμε πώς θα αντιμετωπιστεί τώρα που καταργούνται και τα Ειρηνοδικεία. Πρέπει τα κενά αυτά να καλυφθούν γιατί πολλοί από τους γραμματείς που έχουν απομείνει, συνταξιοδοτούνται.
Επίσης, έχουμε το καινούργιο δεδομένο της Δικαστικής Αστυνομίας που ήδη η πρώτοι Δικαστικοί Αστυνόμοι έχουν τοποθετεί στα Δικαστικά Μέγαρα. Θα αναλάβουν ένα μέρος των καθηκόντων που μέχρι σήμερα διεκπεραίωναν οι γραμματείς ή η Αστυνομία. Θεωρώ ότι η παρουσία τους θα συμβάλλει θετικά. Ένα επίσης καινούργιο δεδομένα που υπάρχει, αφορά στη μεταφορά δικαστηριακής ύλης στους δικηγόρους. Είναι ένα νομοθέτημα που ψηφίστηκε και θεσπίστηκε πριν μερικούς μήνες και έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται με σκοπό την επιτάχυνση των διαδικασιών.
Ποια είναι κυρίως τα θέματα που οδηγούν τον πολίτη του Πύργου στα Δικαστήρια;
Κυρίως τα οικονομικά προβλήματα είναι αυτά που αφορούν που απασχολούν τους συμπολίτες μας και αυτό έχει να κάνει με τη γενικότερη οικονομική και εμπορική κατάσταση της πόλης και του νομού μας. Δεν υπάρχει το επίπεδο ανάπτυξης που όλοι θα θέλαμε να υπάρχει, ούτε η παραγωγική δραστηριότητα είναι εκείνη που θα εξασφάλιζε στους κατοίκους ένα επίπεδο οικονομικής ασφάλειας και ευημερίας. Υπάρχει οικονομική ανασφάλεια στους πολίτες και αυτό τους οδηγεί συχνά στα δικαστήρια για ρύθμιση και αντιμετώπιση των οικονομικό τους εκκρεμοτήτων. Υποθέσεις κατασχέσεων και πλειστηριασμών είναι ζητήματα που απασχολούν ένα πολύ μεγάλο μέρος πολιτών, οπότε και καταφεύγουν στα δικαστήρια προκειμένου να επιτύχουν τη μεγαλύτερη δικαστική προστασία.
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Ηλείας είναι ιδιαίτερα δραστήριος και ήδη μετράει πολλές και ενδιαφέρουσες δράσεις για τον κλάδο σας και την κοινωνία γενικότερα. Τι έχετε προγραμματίσει για το επόμενο διάστημα;
Τον επόμενο μήνα θα πραγματοποιηθούν δράσεις επιμόρφωσης των στελεχών μας με βάση τα καινούργια δεδομένα. Επίσης , μέχρι το τέλος του έτους, προγραμματίζουμε μία πολύ σοβαρή εκδήλωση για το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας αλλά και γενικότερα της βίας στην κοινωνία μας με επικέντρωση στα αίτια του φαινομένου.
Τέλος, ο Δικηγορικός Σύλλογος Ηλείας θα έχει συμμετέχει στο μεγάλο δικηγορικό συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στην Αλεξανδρούπολη, όπου θα συζητηθούν και θα παρθούνε αποφάσεις για τον τρόπο που θα θέλαμε να ασκείται η δικηγορία τα επόμενα χρόνια.
