Ο Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, Κοινωνικός Λειτουργός MSc, Γενικός Διευθυντής του Κοινωφελούς Σωματείου «Φροντίζω» μιλά στο ilialive.gr
Συνέντευξη στη Βίκυ Γκουγκουστάμου
«Άνοια». Μια μικρή λέξη με μεγάλες επιπτώσεις για τον ασθενή αλλά κυρίως για τα μέλη της οικογένειάς του. Το πρώτο σοκ στο άκουσμα της διάγνωσης είναι δεδομένο. Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τη νόσο; Τι θα πρέπει να γνωρίζουν, κυρίως οι φροντιστές-μέλη της οικογένειας με άτομο, που νοσεί; Υπάρχει τρόπος να καθυστερήσουμε τα συμπτώματα; Με αφορμή την σημερινή παγκόσμια ημέρα Αλτσχάιμερ, ο Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, Κοινωνικός Λειτουργός MSc, και Γενικός Διευθυντής του Κοινωφελούς Σωματείου «Φροντίζω», αναλύει στο ilialive.gr τις επιπτώσεις στην οικογένεια για διάφορες μορφές άνοιας, καθώς και τρόπους αντιμετώπισής της.
Το Κοινωφελές Σωματείο «Φροντίζω» ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 2009 στην Πάτρα από εθελοντές στο χώρο της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας και το έναυσμα ήταν η έντονη ενασχόληση του επιστημονικού προσωπικού με ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. «Βλέπαμε ότι στα σπίτια υπήρχαν αρκετές περιπτώσεις ανθρώπων με άνοια, όπως και την πίεση που βιώνει η οικογένεια που δεν ήξερε πώς να φροντίσει τον ασθενή» μας λέει ο κ. Θεοδωρόπουλος. «Είχαμε έρθει σε επαφή με πάρα πολλά περιστατικά και βλέποντας το κενό που υπήρχε στην περιοχή στον τομέα παροχής υπηρεσιών σε άτομα με άνοια αποφασίσαμε να δραστηριοποιηθούμε περισσότερο ώστε να βρούμε λύσεις και να υποστηρίξουμε πιο ολιστικά τις ανάγκες τους».
Τη στιγμή που αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, δεν εξασφαλίζεται και η ποιότητα αυτής, καθώς επιστημονικές έρευνες παρουσιάζουν σημαντική αύξηση της ασθένειας. Ποιο το σχόλιό σας πάνω σ’ αυτό;
Εδώ το οξύμωρο είναι ότι, η αύξηση των περιστατικών συνδέεται με το προσδόκιμο ζωής. Επειδή η άνοια είναι μια εκφυλιστική νόσος όπως ξέρουμε, κατά κύριο λόγο εμφανίζεται στις μεγαλύτερες ηλικίες και συνήθως πάνω από τα 60-65 έτη. Οπότε με την έννοια ότι όντως αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στον αναπτυγμένο κόσμο, το προσδόκιμο ζωής, η συνέπεια είναι να έχουμε περισσότερα περιστατικά με άνοια. Στα άτομα άνω των 65 ετών στην Ε.Ε. ένα ποσοστό 10% περίπου εμφανίζει άνοια. Και αν πάμε σε ηλικίες άνω των 80 ετών, ένας στους τρεις μπορεί εμφανίσει τη νόσο. Άρα το προσδόκιμο ζωής είναι μια πρόκληση. Ζούμε περισσότερο αλλά το «ζούμε καλύτερα» είναι μια ευρύτερη έννοια.
Τι βιώνει μια οικογένεια όταν ένα μέλος αυτής πάσχει από Αλτσχάιμερ;
Όπως καταγράφουν και έρευνες, περνάει ένα μεγάλο διάστημα μέχρι να γίνει η διάγνωση. Οπότε δεν το ξέρουν πολλές οικογένειες και δεν παρατηρούν τα πρώτα συμπτώματα. Από τη στιγμή που θα γίνει αυτό και πιθανό να γίνει αργά, σίγουρα βιώνει ένα μεγάλο σοκ. Γνωρίζοντας ότι είναι μια εκφυλιστική νόσος που δεν έχει θεραπεία και ουσιαστικά προχωρά η εξέλιξή της, σίγουρα βιώνει κάτι ανάλογο που αντιστοιχεί με το πένθος. Γιατί παροδικά το άτομο χάνει κομμάτι της προσωπικότητας του, οπότε η οικογένεια δεν έχει τον άνθρωπο τον οποίο ήξερε. Και πολλά μέλη δεν μπορούν εύκολα να αποδεχτούν αυτή την κατάσταση. Είναι σε μεγάλη ένταση, μεγάλο άγχος, γιατί ενώ στην αρχή βλέπουμε κάποια ήπια συμπτώματα αυτά εντείνονται και δημιουργούν πολλά προβλήματα στη μνήμη, τη λειτουργικότητα… Και καταλήγουν να γίνονται φροντιστές πλήρους απασχόλησης με το δικό τους άτομο και βιώνουν ένα έντονο καθημερινό φορτίο.
Ποια είναι τα συμπτώματα που μας προειδοποιούν και πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή;
Πριν από την άνοια υπάρχει ένα πρώιμο στάδιο το οποίο ονομάζεται «ήπια νοητική διαταραχή». Εκεί εμφανίζονται κάποια ήπια συμπτώματα όπως το άτομο μπορεί να ξεχνάει που έβαλε ένα καθημερινό αντικείμενο ή να δυσκολευτεί να πάει σε έναν δρόμο πιο σύνθετο, ή δεν μπορεί να κάνει πιο πολύπλοκα πράγματα που έκανε μέχρι πρότινος. Αν δούμε κάποια επαναλαμβανόμενα τέτοια συμπτώματα, είναι καλό να κάνουμε μια αξιολόγηση σε έναν ειδικό για να δούμε αν σχετίζονται με τη νόσο. Γιατί αν προλάβουμε, ειδικά στο στάδιο της ήπιας νοητικής διαταραχής μπορεί να μην μεταπηδήσει σε άνοια ή να το καθυστερήσουμε περισσότερο. Αλλά αυτό δυστυχώς δεν είναι εύκολο και δεν υπάρχουν και πολλές υπηρεσίες αξιολόγησης μνήμης.
Υπάρχουν τεχνικές που βοηθούν στην καθυστέρηση εμφάνισης της νόσου;
Εκεί είναι το θετικό νέο καθώς οι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει συγκεκριμένους παράγοντες οι οποίοι ευθύνονται για την εμφάνιση της νόσου. Και όσο πιο νωρίς τους προλάβουμε έχουμε μικρότερες πιθανότητες είτε να μην εμφανίσουμε συμπτώματα είτε αν συμβεί, αυτό να γίνει πιο αργά ή με πιο αργό τρόπο. Είναι οι αγγειακοί παράγοντες, δηλαδή ότι έχει να κάνει με την υπέρταση και τον διαβήτη, άρα επιβάλλεται ένα τακτικό τσεκ-απ. Οι δραστηριότητες που μας θωρακίζουν, είναι η κίνηση, η γυμναστική η διακοπή του καπνίσματος η μεσογειακή διατροφή, η κοινωνικοποίηση και καθώς μεγαλώνει το άτομο χρειάζεται έλεγχος της ακοής και της όρασης. Και σαφώς να έχουμε νοητική άσκηση, να διαβάζουμε και να μαθαίνουμε καινούργια πράγματα. Οι μελέτες δείχνουν ότι όσοι συμμετέχουν, από νεαρή ηλικία , σε μεγαλύτερο κομμάτι εκπαίδευσης και το διατηρούν αυξάνουν τις πιθανότητες να μείνουν περισσότερο καιρό νοητικά υγιείς.
Ποια είναι τα ποσοστά της νόσου στην Ελλάδα;
Δεν υπάρχουν απόλυτες επιδημιολογικές μελέτες. Αυτό το οποίο ξέρουμε είναι ότι περίπου 200.000 άτομα νοσούν με άνοια και 160.000 με ήπια νοητική διαταραχή.
Σε εθνικό επίπεδο επαρκούν οι υπηρεσίες φροντίδας;
Τα τελευταία χρόνια ήμασταν σχετικά πίσω. Οι πιο πολλές δομές ήταν στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Η επαρχία δεν είχε πολλά κέντρα ημέρας, οικοτροφεία, προγράμματα κατ’ οίκον φροντίδας…. Τα τελευταία χρόνια έχουν ιδρυθεί σε αρκετές πόλεις κέντρα ημέρας όπως στην Πάτρα ή οικοτροφεία όπως και στον Πύργο. Αλλά επειδή ο αριθμός αυξάνεται ραγδαία, οι δομές δεν φτάνουν να καλύψουν όλες τις ανάγκες. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα και μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης που ιδρύθηκαν δομές, αλλά ακόμη είμαστε πίσω. Θέλουμε περισσότερες δομές για όλα τα στάδια, από την έγκαιρη διάγνωση μέχρι την αποκατάσταση.
Το σωματείο «Φροντίζω» τι προσφέρει στους ασθενείς;
Οι δράσεις μας επεκτείνονται από το φάσμα των ατόμων τρίτης ηλικίας σε μια στόχευση στους ασθενείς με άνοια και τις οικογένειές τους, με ιδιαίτερες υπηρεσίες. Το «Φροντίζω» λειτουργεί την πρώτη εξειδικευμένη δομή για τη άνοια στη Δυτική Ελλάδα, το Κέντρο Ημέρας ατόμων με άνοια όπου εκεί κάποιος μπορεί να φέρει το δικό του άτομο, να περάσει από αξιολόγηση, και εφόσον εμφανίζει κάποια μορφή να ενταχθεί σε κάποια από τις ομαδικές παρεμβάσεις που κάνουμε. Έχουμε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα με δραστηριότητες όπως νοητική ενδυνάμωση, γυμναστική, θεραπείες μέσω τεχνών οι οποίες κοινωνικοποιούν το άτομο. Παρέχουμε και κατ’ οίκον φροντίδα. Έχουμε δει άτομα που δεν είχαν καμία μορφή επικοινωνίας, να γελάνε, να επανέρχονται ψυχολογικά. Επίσης έχουμε πολύ θετικό αποτέλεσμα για τους φροντιστές. Βλέπουμε μέλη οικογένειας, που καταφέρουν να προχωρήσουν στη ζωή τους, γιατί όλη αυτή η διαδικασία της φροντίδας ενός συγγενικού προσώπου με άνοια μπορεί να μπλοκάρει την καθημερινότητά τους. Και φυσικά αυτή είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση για το έργο μας.
Κοινωφελές Σωματείο «|Φροντίζω»
Φαναρίου 25 Πάτρα
Τηλ 2610 240242
www.frodizo.gr
Email: [email protected]
Κεντρική φωτογραφία: Freepik/user16679917
