Ο ευρωπαϊκός τομέας αροτραίων καλλιεργειών παρείχε 64 εκατομμύρια τόνους ακατέργαστων πρωτεϊνών το 2023-24. Το κύριο μέρος αυτού του όγκου προέρχεται από ακατέργαστες ζωοτροφές, ακολουθούμενες από δημητριακά και ελαιούχους σπόρους. Τα ξηρά όσπρια αντιπροσωπεύουν μόνο 1,1 εκατομμύρια τόνους. Ωστόσο, ο όγκος αυτός δεν καλύπτει όλες τις ανάγκες της ΕΕ στους τομείς των τροφίμων, των ζωοτροφών και της βιομηχανίας.
Για να καλύψει το έλλειμμα φυτικών πρωτεϊνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) εισάγει προϊόντα φυτικής προέλευσης που ανέρχονται σε 19 εκατομμύρια τόνους ακατέργαστων πρωτεϊνών. Στη δήλωσή του για τις Βερσαλλίες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε την ενίσχυση της παραγωγής φυτικών πρωτεϊνών στην ΕΕ. Με τη μορφή τεσσάρων ενημερωτικών δελτίων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει μια ευρεία επισκόπηση της αγοράς φυτικών πρωτεϊνών στην ΕΕ, από την προσφορά και τη ζήτηση έως τις παρεμβάσεις της ΚΓΠ και τις εθνικές πρωτοβουλίες.
Προσφορά και τη ζήτηση πρωτεϊνών στην ΕΕ
Το πρώτο ενημερωτικό δελτίο επισημαίνει βασικές πτυχές της προσφοράς και της ζήτησης πρωτεϊνών στην ΕΕ. Όσον αφορά τις πηγές φυτικών πρωτεϊνών που καλλιεργούνται στην ΕΕ, η χονδροαλεσμένη χορτονομή είναι η κύρια πηγή φυτικών πρωτεϊνών προέλευσης ΕΕ και η ελαιοκράμβη είναι το κύριο πλούσιο σε πρωτεΐνες φυτό που καλλιεργείται στην ΕΕ.
Ωστόσο, η ΕΕ εξαρτάται ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές σπόρων σόγιας και σογιάλευρου. Το ενημερωτικό δελτίο παρουσιάζει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τη χρήση ζωοτροφών σε διάφορα ζωικά είδη και την εξάρτησή τους από εισαγόμενες φυτικές πρωτεΐνες. Παρουσιάζει επίσης στοιχεία σχετικά με τον μετασχηματισμό των φυτικών πρωτεϊνών στη ζωική παραγωγή.
Παρεμβάσεις της ΚΓΠ για τη μείωση του ελλείμματος φυτικών πρωτεϊνών στην ΕΕ
Το δεύτερο ενημερωτικό δελτίο παρουσιάζει τη στήριξη της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές φυτικών πρωτεϊνών. Περιγράφει την κατάσταση των ψυχανθών καλλιεργειών στο πλαίσιο του κανονισμού για το στρατηγικό σχέδιο της ΚΓΠ και τους λόγους που προβάλλουν τα κράτη μέλη για τη στήριξη των εν λόγω καλλιεργειών.
Είκοσι στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ χρησιμοποιούν συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη για πρωτεϊνούχες καλλιέργειες, και αυτός είναι ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους τα κράτη μέλη στηρίζουν τον τομέα. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη έχουν προγραμματίσει τουλάχιστον μία παρέμβαση οικολογικού προγράμματος ή γεωργοπεριβαλλοντικών και κλιματικών δεσμεύσεων για την προώθηση της ένταξης πρωτεϊνούχων καλλιεργειών σε συστήματα αροτραίων καλλιεργειών, λόγω των κλιματικών και περιβαλλοντικών οφελών που παρέχονται. Μόνο δύο κράτη μέλη αξιοποίησαν τη νέα δυνατότητα που προσφέρει η τρέχουσα ΚΓΠ για την εφαρμογή τομεακών παρεμβάσεων στις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες.
Πρωτοβουλίες των κρατών μελών για βιώσιμη και ανθεκτική προσφορά και ζήτηση πρωτεϊνών
Το τρίτο ενημερωτικό δελτίο παρουσιάζει διάφορες εθνικές και περιφερειακές πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ανάπτυξη βιώσιμης και ανθεκτικής προσφοράς και ζήτησης πρωτεϊνών. Η μετάβαση σε πιο βιώσιμα και ανθεκτικά συστήματα προσφοράς και ζήτησης πρωτεϊνών απαιτεί συντονισμένη δράση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, σε όλους τους τομείς πολιτικής και σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού. Μια έρευνα που δρομολόγησε η Επιτροπή το 2023 προς τα κράτη μέλη έδειξε ότι τα περισσότερα έχουν πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη χρήση πρωτεϊνών για τρόφιμα και ζωοτροφές, καθώς και για εναλλακτικές πρωτεΐνες. Αρκετά κράτη μέλη επικεντρώνονται σε ολόκληρη την αξιακή αλυσίδα και στα διάφορα επίπεδά της.
Έρευνα και καινοτομία για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από εισαγόμενες φυτικές πρωτεΐνες
Το τεχνικό δελτίο καλύπτει την έρευνα και την καινοτομία (Ε&Κ) για την παροχή πρωτεϊνών. Για να καλύψει το κενό Ε&Κ στα όσπρια και τις πρωτεΐνες, η ΕΕ έχει επενδύσει από το 2015 644 εκατομμύρια ευρώ σε 125 ερευνητικά έργα του προγράμματος «Ορίζων 2020» και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη». Τα έργα αυτά αποσκοπούν στην ανάπτυξη ανταγωνιστικών και βιώσιμων γεωργικών συστημάτων και αλυσίδων τροφίμων, που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από εισαγόμενες φυτικές πρωτεΐνες.
Εξετάζουν επίσης την καλλιέργεια ψυχανθών και άλλων πλούσιων σε πρωτεΐνες καλλιεργειών για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της χρήσης πρωτεϊνών στον κτηνοτροφικό τομέα της ΕΕ και την κάλυψη των κενών γνώσης όσον αφορά την ικανότητα παραγωγής και χρήσης εναλλακτικών πηγών πρωτεϊνών. Η ΕΕ στηρίζει επίσης τις επιχειρησιακές ομάδες της ευρωπαϊκής σύμπραξης καινοτομίας (EIP-AGRI) και τις ομάδες εστίασης του δικτύου της ΚΓΠ της ΕΕ που εργάζονται για την παραγωγή πρωτεϊνούχων καλλιεργειών, τη διατροφή των ζώων ή εναλλακτικές πρωτεΐνες.
Παράλληλα με αυτό το έργο, το Κοινό Κέντρο Ερευνών διερεύνησε τους οδηγούς, τις πιθανές συνέργειες και τους συμβιβασμούς που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό πρωτεϊνικό σύστημα.
Πηγή: Etheas.gr
