Η πρόκληση της βιωσιμότητας των επαγγελματιών αγροτών στην Ελλάδα βρίσκεται πλέον στο προσκήνιο, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν γίνει πιο αισθητές από ποτέ. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Γιώργος Καραμπάτος, Εκτελεστικός Διευθυντής «Δρόμοι της Ελιάς» και Πρόεδρος του Δικτύου Ελαιοπαραγωγών Πόλεων της Μεσογείου (RECOMED), με την ανοιχτή του επιστολή θέτει καίρια ερωτήματα σχετικά με την αδυναμία της πολιτείας να διασφαλίσει την οικονομική βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα. Ο κ. Καραμπάτος δεν μιλά απλώς για αποζημιώσεις λόγω φυσικών καταστροφών, αλλά θίγει τη γενικότερη αναγκαιότητα αναδιάρθρωσης της αγροτικής πολιτικής, προκειμένου οι επαγγελματίες αγρότες να έχουν μια σταθερή και αξιοπρεπή πηγή εισοδήματος.
Η κλιματική αλλαγή και οι οικονομικές προκλήσεις
Η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές στην ελαιοπαραγωγή και στον αγροτικό τομέα συνολικά, με πρόσφατο παράδειγμα την παρατεταμένη ξηρασία που επηρέασε σημαντικά την παραγωγή. Σε μια αναφορά της Ομάδας Παραγωγών Ν. ΗΛΕΑΣ προς τον ΕΛΓΑ Τρίπολης, επισημαίνονται οι επιπτώσεις της έλλειψης στήριξης στους επαγγελματίες αγρότες, οι οποίοι αδυνατούν να καλύψουν τις οικονομικές απώλειες που προκαλούνται από τις φυσικές καταστροφές.
Πολιτική βούληση και δίκαιες αποζημιώσεις
Ο κ. Καραμπάτος στηλιτεύει την έλλειψη πολιτικής βούλησης να διαφοροποιηθεί η στήριξη μεταξύ επαγγελματιών και εισοδηματιών αγροτών, που βλέπουν τη γη ως απλή επένδυση. Σήμερα, παρά τις καταστροφές, η πολιτεία αρκείται σε αποζημιώσεις γενικού χαρακτήρα, που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του αγροτικού πληθυσμού. Τα χρήματα για τέτοιες αποζημιώσεις, σύμφωνα με τον κ. Καραμπάτο, δεν αποτελούν οικονομικό εμπόδιο, όπως πολλοί ισχυρίζονται, δεδομένου ότι η χώρα διαθέτει τεράστια ποσά για την αμυντική της θωράκιση. Η στήριξη του πρωτογενούς τομέα, τονίζει, είναι εξίσου κρίσιμη με αυτήν της άμυνας, καθώς συνδέεται άμεσα με την επισιτιστική αυτάρκεια, την οικονομική ευρωστία και τη ζωντανή ύπαιθρο.
Ο ρόλος της ΚΑΠ και η ανάγκη προσαρμογής
Η αναφορά στους κανονισμούς της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) ως δικαιολογία για τη μη λήψη ουσιαστικών μέτρων δεν πείθει. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν απαγορεύει την υποστήριξη των αγροτών, αλλά αντιθέτως την ενθαρρύνει. Η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει μια ΚΑΠ προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες συνθήκες της ελληνικής γεωργίας, προκειμένου να στηρίξει ουσιαστικά τους επαγγελματίες του κλάδου.
Τι χρειάζεται ο πρωτογενής τομέας για να ανακάμψει;
Η κλιματική αλλαγή απαιτεί μια νέα προσέγγιση για τον αγροτικό τομέα, που θα λαμβάνει υπόψη την αναγκαιότητα επενδύσεων στην πρόληψη και προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Ο κ. Καραμπάτος προτείνει τη δημιουργία ενός συστήματος στήριξης με βασικά χαρακτηριστικά:
1. Διαφοροποίηση των αποζημιώσεων: Εξασφάλιση ότι οι επαγγελματίες αγρότες θα λαμβάνουν δίκαιες αποζημιώσεις που αναλογούν στις πραγματικές ζημιές.
2. Έγκαιρη και δίκαιη αποζημίωση για ακραία φαινόμενα: Ο άμεσος και ακριβής προσδιορισμός των ζημιών θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των αγροτών και θα βοηθήσει στη βιωσιμότητα τους.
3. Επενδύσεις σε πρόληψη και προσαρμογή: Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πρόληψης και προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, που θα περιλαμβάνει υποδομές για την προστασία των καλλιεργειών από ακραία καιρικά φαινόμενα.
4. Κίνητρα για την παραμονή των νέων στην ύπαιθρο: Ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας στην αγροτική παραγωγή, ώστε οι νέοι να βρίσκουν μια σταθερή επαγγελματική διέξοδο στην ύπαιθρο.
Επένδυση στο μέλλον της χώρας
Η πολιτική ηγεσία καλείται να αναγνωρίσει τη σημασία του πρωτογενούς τομέα και να λάβει πρωτοβουλίες που θα τον θωρακίσουν έναντι των σύγχρονων προκλήσεων. Όπως επισημαίνει ο κ. Καραμπάτος, η επένδυση στον αγροτικό τομέα είναι επένδυση στην εθνική ανεξαρτησία, την επισιτιστική ασφάλεια και την αναζωογόνηση της υπαίθρου. Η στήριξη των επαγγελματιών αγροτών δεν είναι απλώς μια οικονομική δαπάνη – είναι ένας πυλώνας για την ευημερία και τη σταθερότητα της χώρας μας.
