Μετά την δέσμευση του Μπενιαμίν Νετανιάχου προς τις ΗΠΑ, ότι οι ισραηλινές δυνάμεις δεν θα «χτυπήσουν» τις πυρηνικές ή πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής. Παρά ταύτα, η Δύση συνεχίζει να ετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, ειδικά μετά τις πληροφορίες για την διεξαγωγή μυστικής έρευνας παραγωγής πυρηνικών όπλων από την Τεχεράνη.
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί πηγή ανησυχίας, τόσο για την Δύση, όσο και για το Ισραήλ.
Άλλωστε, η χώρα διαθέτει, τόσο τις γνώσεις, όσο και την υποδομή για την παραγωγή πυρηνικών όπλων σε αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα, σε περίπτωση που οι ηγέτες της λάβουν την απόφαση να κατασκευάσουν τέτοιου είδους πυραύλους.
Τι θα συμβεί αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά
Πολλοί ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής προειδοποιούν ότι αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αυτό θα αποσταθεροποιήσει σε μεγάλο βαθμό τη Μέση Ανατολή και τις γύρω περιοχές.
Μια πρώτης τάξεως ανησυχία είναι ότι η κατοχή πυρηνικών όπλων από το Ιράν θα αποτελούσε σημαντική, ίσως και υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ, τον μακροχρόνιο εχθρό του.
Άλλοι ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής λένε ότι το Ιράν θα εξασφάλιζε τον δικό του αφανισμό αν εξαπέλυε πυρηνικό πλήγμα κατά του Ισραήλ, στενού αμυντικού εταίρου των ΗΠΑ και κατόχου του δικού του οπλοστασίου πυρηνικών όπλων, το οποίο δεν έχει δηλωθεί.
Όπως και να έχει, θα υπήρχε ένα επικίνδυνο ενδεχόμενο λανθασμένου υπολογισμού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πυρηνική ανταλλαγή, λένε οι αναλυτές.
Ποιες είναι οι πυραυλικές δυνατότητες του Ιράν
Αν και το Ιράν δεν διαθέτει πυρηνικούς πυραύλους, έχει δείξει ότι διαθέτει ένα ευρύ οπλοστάσιο με πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους, καθώς και μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Αναλυτές των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών λένε ότι το Ιράν διαθέτει το μεγαλύτερο απόθεμα βαλλιστικών πυραύλων στη Μέση Ανατολή.
Οι πύραυλοι μεγαλύτερου βεληνεκούς του Ιράν φέρονται να είναι ικανοί να πλήξουν στόχους έως και 2.000 χιλιόμετρα μακριά, ίσως και πιο μακριά, καλύπτοντας όλη τη Μέση Ανατολή και τμήματα της Ευρώπης.
Μεγαλύτερες συμβατικές κεφαλές θα μπορούσαν να σκοτώσουν ή να τραυματίσουν εκατοντάδες ανθρώπους σε ένα πυκνό αστικό περιβάλλον, λένε ειδικοί σε θέματα όπλων.
Για παράδειγμα, το Ισραήλ και η Ρωσία έχουν χρησιμοποιήσει βόμβες με παρόμοιο ωφέλιμο φορτίο στη Λωρίδα της Γάζας και την Ουκρανία, αντίστοιχα, οι οποίες φέρεται να έχουν αφήσει κρατήρες διαμέτρου άνω των 12 μέτρων.
Το Ιράν δεν διαθέτει επί του παρόντος διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο (ICBM) -το όπλο κρούσης με το μεγαλύτερο βεληνεκές (πάνω από 5.500 χιλιόμετρα ή 3.400 μίλια)- αν και οι αναλυτές λένε ότι το εκκολαπτόμενο διαστημικό του πρόγραμμα θα μπορούσε να προσφερθεί για την ταχύτερη ανάπτυξη ICBM.
Τα δύο χτυπήματα του Ιράν στο Ισραήλ το 2024 ήταν οι πρώτες του προσπάθειες να πλήξει ισραηλινούς στόχους με όπλα που εκτοξεύονται από το Ιράν.
Η Τεχεράνη φέρεται να τηλεγράφησε τις προθέσεις της ημέρες πριν από το πρώτο χτύπημα, τον Απρίλιο, το οποίο αποτελούνταν από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους.
Το Ισραήλ και οι εταίροι του είχαν επίσης ώρες για να παρακολουθήσουν και να απαντήσουν στα πιο αργά κινούμενα επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους.
Ωστόσο, το δεύτερο χτύπημα, τον Οκτώβριο, εξαπολύθηκε χωρίς προειδοποίηση και αποτελούνταν κυρίως από βαλλιστικούς πυραύλους, οι οποίοι μπορούν να φτάσουν στους προβλεπόμενους στόχους τους μέσα σε λίγα λεπτά.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι τα μελλοντικά πλήγματα θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερα και πιο δύσκολο να αναχαιτιστούν, ιδίως εάν το Ιράν χρησιμοποιήσει περισσότερα από τα πιο προηγμένα όπλα του, όπως οι πύραυλοι Fattah-1 και Kheybar Shekan.
Τι χρειάζεται για να φτιάξει όπλα
Το Ιράν χρειάζεται περίπου 16 κιλά ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού (περίπου 90% U-235) στον τελικό πυρήνα κάθε πυρηνικού όπλου. Αυτή ήταν η ποσότητα που απαιτείτο σε ένα σχέδιο για μια τέτοια συσκευή που κυκλοφόρησε στη μαύρη αγορά πυρηνικών, στην οποία το Ιράν είχε πρόσβαση.
Ορισμένοι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει λιγότερο υλικό, υποθέτοντας ότι θα αποδεχόταν χαμηλότερη απόδοση.
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μόλις επτά κιλά αυτού του υλικού εάν οι Ιρανοί κατασκευαστές όπλων διέθεταν «μεσαίο» επίπεδο δεξιοτήτων και εάν το Ιράν ήταν ικανοποιημένο με μια εκρηκτική απόδοση ελαφρώς μικρότερη από εκείνη της βόμβας που έπεσε στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας.
Ή, στον χρόνο που εκτιμάται εδώ, το Ιράν θα μπορούσε να κατασκευάσει μεγαλύτερο αριθμό όπλων.
Το Ιράν θα μπορούσε να αποφασίσει να μην χρησιμοποιήσει μια τέτοια μικρότερη ποσότητα ουρανίου εάν το Ιράν ήθελε να έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ότι τα όπλα του θα λειτουργούσαν ή εάν ήθελε να μειώσει το μέγεθος των όπλων του μειώνοντας την ποσότητα των εκρηκτικών υλών.
To χρονοδιάγραμμα της απόκτησης πυρηνικών
Σύμφωνα με το Council of Foreign Relations, το Ιράν θα μπορούσε να παράγει αρκετό σχάσιμο υλικό για να φτιάξει ένα πυρηνικό όπλο μέσα σε λίγους μήνες.
Παρόλα αυτά υπάρχουν και πολλοί που θεωρούν ότι θα χρειαζόταν περισσότερος χρόνος. Άλλωστε ένας από τους στόχους της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν ήταν να θέσει όρια στην πυρηνική του δραστηριότητα, ώστε να χρειαστεί το Ιράν τουλάχιστον ένα χρόνο για να παράγει ένα όπλο, δίνοντας στις κυβερνήσεις ένα εύλογο χρονικό διάστημα προειδοποίησης για να αντιδράσουν.
Παρόλα αυτά, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018, το Ιράν επέκτεινε τις δραστηριότητες πυρηνικού εμπλουτισμού του και περιόρισε τις διεθνείς επιθεωρήσεις των πυρηνικών του εγκαταστάσεων, η τελευταία από τις οποίες πραγματοποιήθηκε το 2021. Τον Ιούνιο του 2024, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι το Ιράν θα μπορούσε να παράγει το σχάσιμο υλικό που είναι απαραίτητο για ένα όπλο σε «μία ή δύο εβδομάδες».
Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες πυρηνικής τεχνολογίας λένε ότι το Ιράν θα πρέπει να ολοκληρώσει πολλά άλλα απαιτητικά και επικίνδυνα βήματα, συμπεριλαμβανομένων επαρκών δοκιμών, πριν να έχει ένα βιώσιμο όπλο.
Ακόμα και τότε, το Ιράν θα ήθελε πιθανότατα να δημιουργήσει ένα αρχικό οπλοστάσιο αρκετών όπλων για να αποκτήσει την ικανότητα αντεκδίκησης και να δημιουργήσει ένα βασικό επίπεδο αποτροπής.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τον εκτιμώμενο χρόνο που θα χρειαστούν οι φυγόκεντρες μηχανές στο εργοστάσιο Νατάνζ (FEP) για να εμπλουτίσουν αρκετό ουράνιο για:
| Ένα όπλο | <1 εβδομάδα |
| Δύο όπλα | <1 εβδομάδα |
| Τρία όπλα | <1 εβδομάδα |
| Τέσσερα όπλα | <1 εβδομάδα |
| Πέντε όπλα | <1 εβδομάδα |
| Έξι όπλα | <1 εβδομάδα |
Τι λένε τα στοιχεία του Ιράν
Σύμφωνα με το Iran Watch, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας δεν είναι πλέον σε θέση να επαληθεύσει με ακρίβεια το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν ανά πάσα στιγμή.
Ο Οργανισμός μπορεί να επαληθεύσει το προϊόν ουρανίου που έχει αφαιρεθεί από τη διαδικασία εμπλουτισμού, αλλά πρέπει να βασιστεί σε πληροφορίες που παρέχει το Ιράν για να υπολογίσει την ποσότητα που παραμένει στη διαδικασία.
Από τον Αύγουστο του 2024, το Ιράν ξεκίνησε να λειτουργεί περισσότερες φυγοκεντρικές συσκευές.
Με την ανάπτυξή τους σε μεγαλύτερους αριθμούς, το Ιράν θα ήταν σε θέση να παράγει ταχύτερα καύσιμα για πυρηνικά όπλα. Παρόλα αυτά, οι μηχανές αυτές δεν παράγουν απευθείας εμπλουτισμένο ουράνιο (90%) σε ποσοστό απαραίτητο για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.
Οι παρακάτω εκτιμήσεις υποθέτουν ότι, σε μια προσπάθεια για την κατασκευή όπλων, το Ιράν θα βασιστεί στους φυγοκεντρικούς του μηχανισμούς που λειτουργούν σε λειτουργία παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των φυγοκεντρικών μηχανισμών, και θα χρησιμοποιήσει το συσσωρευμένο απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου για την παραγωγή καυσίμων πυρηνικών όπλων.
Το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν περιέχει ήδη αρκετό ουράνιο για να τροφοδοτήσει τουλάχιστον πέντε πυρηνικές κεφαλές με περαιτέρω εμπλουτισμό.
Οι εκτιμήσεις υποθέτουν επίσης ότι οι φυγόκεντρες μηχανές που λειτουργούν σήμερα θα αποδίδουν με τον ίδιο ρυθμό που το έκαναν στο παρελθόν.
Παραγωγή όπλων με ουράνιο
Ο εκτιμώμενος χρόνος για πέντε βόμβες αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται, καθώς το Ιράν θέτει περισσότερους φυγόκεντρους μηχανισμούς σε λειτουργία παραγωγής και αυξάνει το επίπεδο εμπλουτισμού του αποθέματος ουρανίου του.
Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι το εμπλουτισμένο ουράνιο που θα παραχθεί θα είναι σε μια αέρια ένωση, το εξαφθοριούχο ουράνιο (UF6).
Θα χρειαζόταν επιπλέον χρόνος για να μετατραπεί το ουράνιο στο αέριο σε μεταλλική μορφή και στη συνέχεια να χυτευτεί και να επεξεργαστεί το μέταλλο σε εξαρτήματα όπλων. Σύμφωνα με τον ΙΑΕΑ, το Ιράν ξεκίνησε τις εργασίες για την παραγωγή μεταλλικού ουρανίου στις αρχές του 2021.
Η αύξηση της παραγωγής του ουρανίου θα αποτελούσε απειλή μόνο εάν το Ιράν είχε ήδη τελειοποιήσει όλα τα άλλα μέρη που απαιτούνται για να είναι λειτουργικό το όπλο, όπως τα εκρηκτικά και το κύκλωμα πυροδότησης, και είχε βεβαιωθεί ότι τα μέρη θα λειτουργούσαν μαζί για να επιτευχθεί μια πυρηνική έκρηξη.
Υπάρχουν άφθονες αποδείξεις στη δημόσια σφαίρα ότι το Ιράν έχει προσπαθήσει να επιτύχει αυτόν τον στόχο, αλλά δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι το έχει πετύχει.
Η πυρηνική συμφωνία του Ιράν με τη Δύση – Ποια τα «αγκάθια»
Μία από τις προσπάθειες που έχουν γίνει από την πλευρά της Δύσης για τον περιορισμό του Ιρανικού πυρηνικού προγράμματος είναι το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), μια συμφωνία που επιτεύχθηκε το 2015 μεταξύ του Ιράν, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Κίνας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας, της Κίνας και των ΗΠΑ (P5+1), για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με αντάλλαγμα την ελάφρυνση των κυρώσεων.
Οι υποστηρικτές της συμφωνίας δήλωσαν ότι θα βοηθούσε στην αποτροπή της αναβίωσης του προγράμματος πυρηνικών όπλων του Ιράν και θα μείωνε έτσι τις προοπτικές σύγκρουσης μεταξύ του Ιράν και των περιφερειακών αντιπάλων του, συμπεριλαμβανομένων του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.
Ωστόσο, η συμφωνία βρίσκεται σε κίνδυνο από τότε που ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από αυτήν το 2018. Σε αντίποινα για την αποχώρηση των ΗΠΑ,το Ιράν επανέλαβε τις πυρηνικές δραστηριότητές του. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ ανέφεραν στις αρχές του 2023 ότι το Ιράν είχε εμπλουτίσει ίχνη ουρανίου σε επίπεδα σχεδόν οπλικού επιπέδου, προκαλώντας διεθνή συναγερμό.
Όταν ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανέλαβε τα καθήκοντα του, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα επέστρεφαν στη συμφωνία JCPOA, μόνο εάν το Ιράν συμμορφωνόταν εκ νέου.
Σε τι συμφώνησε το Ιράν
Πρώτον, το Ιράν συμφώνησε σε περιορισμούς στο πυρηνικό τους πρόγραμμα. Το Ιράν συμφώνησε να μην παράγει ουράνιο, ούτε πλουτώνιο, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη κατασκευή πυρηνικού όπλου.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το Council of Foreign Relations, η συμφωνία περιλάμβανε μέτρα για να διασφαλίσει ότι οι εγκαταστάσεις Fordow, Natanz, και Arak θα εκτελούσαν μόνο μη στρατιωτικές εργασίες, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής και βιομηχανικής έρευνας.
Η συμφωνία περιόρισε τον αριθμό και τους τύπους φυγοκεντρικών συσκευών που μπορεί να λειτουργήσει το Ιράν, το επίπεδο εμπλουτισμού του, καθώς και το μέγεθος του αποθέματος εμπλουτισμένου ουρανίου του.
Σημείωση: Το ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 5% χρησιμοποιείται σε πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και σε ποσοστό 20% μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ερευνητικούς αντιδραστήρες. Το υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο, σε ποσοστό περίπου 90%, χρησιμοποιείται στα πυρηνικά όπλα. (Παράθεση)
Δεύτερον, το Ιράν δέχτηκε να θέσει το πυρηνικό πρόγραμμα υπό παρακολούθηση. Συμφώνησε να εφαρμόσει τελικά ένα πρωτόκολλο που θα επιτρέπει στους επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), του πυρηνικού παρατηρητή των Ηνωμένων Εθνών, την απρόσκοπτη πρόσβαση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του και ενδεχομένως σε μη δηλωμένες τοποθεσίες. Οι επιθεωρήσεις αποσκοπούν στην αποτροπή της πιθανότητας το Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα εν κρυπτώ, όπως φέρεται να έχει επιχειρήσει στο παρελθόν.
Ένα όργανο γνωστό ως Μικτή Επιτροπή, το οποίο περιλαμβάνει εκπροσώπους όλων των διαπραγματευόμενων μερών, παρακολουθεί την εφαρμογή της συμφωνίας και επιλύει τυχόν διαφορές που προκύπτουν. Η πλειοψηφία των μελών της μπορεί να εξασφαλίσει στους επιθεωρητές του ΙΑΕΑ πρόσβαση σε ύποπτους, αδήλωτους χώρους. Το όργανο εποπτεύει επίσης τη μεταφορά υλικών που σχετίζονται με τα πυρηνικά ή διπλής χρήσης.
Σε τι συμφώνησαν οι άλλοι υπογράφοντες;
Πρώτα από όλα οι υπόλοιπες χώρες που υπογράφουν τη συμφωνία ενέκριναν την άρση των κυρώσεων.
Η ΕΕ, τα Ηνωμένα Έθνη και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύτηκαν να άρουν τις κυρώσεις τους που σχετίζονται με τα πυρηνικά στο Ιράν. Ωστόσο, πολλές άλλες κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν, ορισμένες από τις οποίες χρονολογούνται από την κρίση ομηρίας του 1979, παρέμειναν σε ισχύ.
Καλύπτουν θέματα όπως το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν, η υποστήριξη τρομοκρατικών ομάδων και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύτηκαν να άρουν τις κυρώσεις τους για τις εξαγωγές πετρελαίου, διατήρησαν τους περιορισμούς στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, οι οποίοι έχουν αποτρέψει το διεθνές εμπόριο με το Ιράν.
Δεύτερον, ήραν το εμπάργκο όπλων. Τα μέρη συμφώνησαν να άρουν μια υφιστάμενη απαγόρευση του ΟΗΕ για τη μεταφορά συμβατικών όπλων και βαλλιστικών πυραύλων από το Ιράν μετά από πέντε χρόνια, εάν ο ΔΟΑΕ πιστοποιούσε ότι το Ιράν ασχολείται μόνο με μη στρατιωτική πυρηνική δραστηριότητα.
Πώς βοήθησε η συμφωνία την οικονομία του Ιράν
Πριν από τη συμφωνία JCPOA, η οικονομία του Ιράν υπέστη πολυετή ύφεση, υποτίμηση του νομίσματος και πληθωρισμό, κυρίως λόγω των κυρώσεων στον ενεργειακό του τομέα. Με την άρση των κυρώσεων, ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες σταθεροποιήθηκαν και οι εξαγωγές -ιδίως του πετρελαίου, των γεωργικών προϊόντων και των ειδών πολυτελείας- εκτοξεύθηκαν στα ύψη, καθώς το Ιράν ανέκτησε εμπορικούς εταίρους, ιδίως στην ΕΕ.
Μετά την έναρξη ισχύος της JCPOA, το Ιράν άρχισε να εξάγει περισσότερα από 2,1 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως (προσεγγίζοντας τα επίπεδα πριν από το 2012, όταν τέθηκαν αρχικά σε ισχύ οι πετρελαϊκές κυρώσεις). Ωστόσο, οι βελτιώσεις αυτές δεν μεταφράστηκαν σε σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού του μέσου ιρανικού νοικοκυριού.
Ο τερματισμός των εξαιρέσεων από τις κυρώσεις για τις εξαγωγές πετρελαίου και η επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων το 2018 έκοψαν μια ζωτικής σημασίας πηγή εθνικών εσόδων: εκείνο το έτος, το πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου αντιπροσώπευαν το 80% των εξαγωγών του Ιράν.
Μέχρι το 2020, οι εξαγωγές ιρανικού αργού πετρελαίου είχαν πέσει τόσο χαμηλά όσο εκατό χιλιάδες βαρέλια την ημέρα. Έκτοτε, οι πωλήσεις προς την Κίνα βοήθησαν στην ενίσχυση των εξαγωγών αργού, οι οποίες έφτασαν κατά μέσο όρο τα 1,1-1,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα μέχρι το τέλος του 2022. Επιπλέον, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις σε δεκαοκτώ μεγάλες ιρανικές τράπεζες, προκαλώντας περαιτέρω πτώση του ιρανικού ριάλ έναντι του αμερικανικού δολαρίου.
Ποια η προοπτική της συμφωνίας
Οι υπογράφοντες της JCPOA αγωνίστηκαν για να αναβιώσουν την συμφωνία. Οι χώρες ξεκίνησαν συνομιλίες για να επαναφέρουν την Ουάσινγκτον και την Τεχεράνη στη συμφωνία τον Απρίλιο του 2021, αλλά οι διαπραγματεύσεις έκτοτε έχουν διακοπεί και περιπλέκονται από εξελίξεις όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς το 2023.
Η προφανής εμπλοκή του Ιράν στις δύο αυτές συγκρούσεις του απέφερε ακόμη και πρόσθετες κυρώσεις. Ακριβώς τη στιγμή που ορισμένες διατάξεις της συμφωνίας JCPOA που είχαν επιβληθεί από τον ΟΗΕ θα έληγαν τον Οκτώβριο του 2023, η κυβέρνηση Μπάιντεν επέβαλε νέες κυρώσεις στα προγράμματα βαλλιστικών πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών του Ιράν και η ΕΕ αρνήθηκε να τερματίσει τις κυρώσεις από την πλευρά της.
Παραβιάσεις της πυρηνικής συμφωνίας από το Ιράν
Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία του 2015 τον Μάιο του 2018, οι Ιρανοί ηγέτες απείλησαν να σταματήσουν να εφαρμόζουν ορισμένες από τις δεσμεύσεις του Ιράν στο πλαίσιο της συμφωνίας. Περίπου ένα χρόνο αργότερα το Ιράν άρχισε να το πράττει.
Βάσει των στοιχείων του Iran Watch, ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τις παραβιάσεις που έχουν γίνει:
| Ημερομηνία | Παραβιάσεις της πυρηνικής συμφωνίας |
| Ιούλιος 2019 | Ξεκινά να εμπλουτίζει το ουράνιο πέραν του ορίου 3,67% στο επίπεδο του 4,5% |
| Αύγουστος 2019 | Υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 300 κιλών UF6 στο απόθεμα χαμηλά εμπλουτισμένου ουρανίου που ορίζει η συμφωνία. |
| Σεπτέμβριος 2019 | Επεκτείνει την έρευνα και την ανάπτυξή της σε φυγοκεντρικές μηχανές πέραν των ορίων που θέτει η συμφωνία, τόσο ως προς τον αριθμό όσο και ως προς το είδος των ισχυρότερων φυγοκεντρικών μηχανών που διαθέτει. |
| Νοέμβριος 2019 | Συνεχίζει τον εμπλουτισμό ουρανίου σε τοποθεσίες πέραν εκείνων που προβλέπονται από τη συμφωνία, συμπεριλαμβανομένου του εργοστασίου Fordow και του πιλοτικού εργοστασίου Natanz. |
| Ιανουάριος 2020 | Δηλώνει ότι δεν θα περιορίσει πλέον τον αριθμό των φυγοκεντρικών συσκευών σε λειτουργία, ο οποίος είχε περιοριστεί στις 5.060 φυγοκεντρικές συσκευές IR-1 που λειτουργούσαν στο εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων της Νατάνζ. |
| Ιούλιος 2020 | Ανακοινώνει σχέδια μεταφοράς των ισχυρότερων φυγοκεντρικών μηχανών IR-2m, IR-4 και IR-6 από το πιλοτικό εργοστάσιο της Νατάνζ στο εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων της Νατάνζ. Η συμφωνία περιορίζει το Ιράν στη χρήση φυγοκεντρικών συσκευών IR-1 στο εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων. |
| Οκτώβριος 2020 | Εγκαθιστά φυγοκεντρικές μηχανές IR-2m και αρχίζει την εγκατάσταση φυγοκεντρικών μηχανών IR-4 στο εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων Natanz. |
| Νοέμβριος 2020 | Αρχίζει τον εμπλουτισμό ουρανίου σε 174 φυγοκεντρικές μηχανές IR-2m στο εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων της Νατάνζ. |
| Ιανουάριος 2021 | Αρχίζει τον εμπλουτισμό ουρανίου στο επίπεδο του 20% U-235 στο εργοστάσιο Fordow και αρχίζει τον εμπλουτισμό ουρανίου σε μια δεύτερη σειρά 174 φυγοκεντρικών μηχανών IR-2m στο εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων Natanz. |
| Φεβρουάριος 2021 | Αρχίζει να εγκαθιστά φυγόκεντρες IR-6 στο εργοστάσιο Fordow και χρησιμοποιεί μια εγκατάσταση στο Ισφαχάν για την παραγωγή μεταλλικού ουρανίου, κάτι που η συμφωνία απαγορεύει για 15 χρόνια. |
| Φεβρουάριος 2021 | Σταματά την εφαρμογή των μέτρων διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένου του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας συνολικών διασφαλίσεων του Ιράν και των πρόσθετων μέτρων διαφάνειας και πρόσβασης που επιτρέπονται βάσει της συμφωνίας. Παρακρατεί την πρόσβαση σε δεδομένα που καταγράφονται από τις συσκευές παρακολούθησης του ΙΑΕΑ. |
| Απρίλιος 2021 | Αρχίζει τον εμπλουτισμό του ουρανίου σε 60% U-235. |
| Μάϊος 2021 | Εγκαθιστά εξοπλισμό για την παραγωγή μετάλλου ουρανίου σε ποσότητα. |
| Ιούνιος 2022 | Αφαιρεί τις συσκευές παρακολούθησης του ΔΟΑΕ που έχουν εγκατασταθεί σύμφωνα με τη συμφωνία του 2015. Σε μια μερική αντιστροφή τον Μάιο του 2023, ορισμένες συσκευές επανατοποθετούνται και ο ΔΟΑΕ εγκαθιστά νέες συσκευές παρακολούθησης στο Fordow και στο πιλοτικό εργοστάσιο της Natanz. |
Πηγή: cnn.gr -- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΠΕ-ΕΡΑ/ IRANIAN ARMY OFFICE HANDOUT
Copyright © 2011 - 2024 Ηλεία Live!.
