Η εξόντωση του δεύτερου ισχυρότερου ανθρώπου των μηχανισμών εξουσίας του Ιράν εγείρει κίνδυνο ανάφλεξης σε όλη την περιοχή - Όπως εκτιμούν αναλυτές, η Τεχεράνη θα απαντήσει με ισχυρά αντίποινα στην Ουάσινγκτον για λόγους «αποκατάστασης κύρους»
Η εξόντωση από τις ΗΠΑ του υποστρατήγου Κασέμ Σουλεϊμανί — για πολλούς του δεύτερου ισχυρότερου ανθρώπου των μηχανισμών εξουσίας στο Ιράν, που πρακτικά αναφερόταν μόνο στον ανώτατο ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας αγιατολά Αλί Χαμενεΐ — αντιμετωπίζεται από την Τεχεράνη ως πράξη πολέμου, που εγείρει κίνδυνο ανάφλεξης όλης της περιοχής της Μέσης Ανατολής.
Διατάσσοντας την επιδρομή που έγινε στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης, στο Ιράκ, τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, με στόχο τον διοικητή της Δύναμης Κουντς (η Ιερουσαλήμ στα περσικά), η οποία είναι αρμόδια για τις επιχειρήσεις των Φρουρών της Επανάστασης στο εξωτερικό, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ οδήγησε τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους σε αχαρτογράφητα νερά στη σύγκρουσή τους με το Ιράν, τις πολιτικές δυνάμεις και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις που πρόσκεινται στην Ισλαμική Δημοκρατία στην περιφέρεια.
Η ιρανική ηγεσία μπορεί να καιροφυλακτεί. Αλλά οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι αυτό το βαρύ πλήγμα για το πρεστίζ της, όπως και η προσωπική δέσμευση του αγιατολά Χαμενεΐ στον Σουλεϊμανί, τον εγκέφαλο πίσω από την εκστρατεία για τη δημιουργία ενός άξονα σιιτικής ισχύος, ιδίως παραστρατιωτικής, που διασχίζει τον Λεβάντε και φθάνει ως τον Κόλπο, συνεπάγονται ότι τα ιρανικά αντίποινα θα είναι φονικά.
Αμεσος ο κίνδυνος ανάφλεξης στην περιοχή
Η αλληλουχία αυτή κλιμακώνει τον κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης Ιράν-ΗΠΑ, που ίσως βάλει φωτιά σε όλη την περιοχή.
Για τον Μοχάναντ Χατζ Αλί, επιστημονικό συνεργάτη του Κέντρου Κάρνεγκι για τη Μέση Ανατολή στη Βηρυτό, η δολοφονία του Σουλεϊμανί αποτελεί «γυμνή πρόκληση» και η ιρανική ηγεσία πρέπει να «απαντήσει» για να αποκαταστήσει το κύρος της. «Δεν έχουμε δει ακόμα το τέλος» αυτής της ιστορίας, προειδοποιεί.
Ο Σουλεϊμανί, που απέκτησε μεγάλη φήμη στο Ιράν ήδη από την εποχή του πολέμου Ιράν-Ιράκ (1980-1988), ανέβηκε σταδιακά στην ιεραρχία και το 1998 του ανατέθηκε η διοίκηση της Δύναμης Κουντς.
Μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 που ανέτρεψε τον δικτάτορα Σαντάμ Χουσέιν — σουνίτη — και άνοιξε τον δρόμο για την άνοδο της σιιτικής πλειοψηφίας του ιρακινού πληθυσμού στην εξουσία, η Δύναμη Κουντς άρχισε να οργανώνει ένα δίκτυο παραστρατιωτικών οργανώσεων που έθεταν υπό αμφισβήτηση την αμερικανική στρατιωτική κατοχή.
Υπόδειγμα ήταν η Χεζμπολάχ, η σιιτική παραστρατιωτική δύναμη που σχηματίστηκε με καίρια συμβολή του Ιράν στον Λίβανο. Όμως στο Ιράκ, οι παραστρατιωτικές δυνάμεις απέκτησαν τετραπλάσιο μέγεθος.
Όταν η Συρία βυθίστηκε στον αδελφοκτόνο εμφύλιο πόλεμο με τη σουνιτική εξέγερση του 2011, ο Σουλεϊμανί κινητοποίησε τη Χεζμπολάχ και ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές για να συμβάλλουν να σωθεί το καθεστώς του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και, στην πορεία, να δημιουργηθεί ένα νέο οχυρό της Δύναμης Κουντς.
Με αυτή την κίνηση, η Τεχεράνη συνέδεσε δυνάμεις που πρόσκεινται σε αυτήν από το Ιράκ στη Συρία ως τη Μεσόγειο, θορυβώντας συμμάχους των ΗΠΑ, από το Ισραήλ ως τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο.
Ο Σουλεϊμανί, ο αρχιτέκτονας του σχεδίου, μετατράπηκε σε «ζωντανό μάρτυρα» κατά τον Χαμενεΐ, σε λαϊκό ήρωα, ειδικά στο Ιράκ, όπου οι άνδρες του και ο ίδιος προσωπικά έγιναν επανειλημμένα αιχμή του δόρατος στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ).
Αλλά η επιτυχία της στρατηγικής του Σουλεϊμανί με τις μονίμως κινητοποιημένες παραστρατιωτικές οργανώσεις εφοδιασμένες με πυραύλους υψηλής ακρίβειας και με τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα είχε κόστος.
Στο Ιράκ οι Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης (ΔΛΚ), η συμμαχία παραστρατιωτικών οργανώσεων που διαθέτει 100.000 μαχητές και βρίσκεται στο επίκεντρο του μπραντεφέρ του Ιράν και των ΗΠΑ ίσως υπερτίμησε τη δύναμή της.
Οι ΔΛΚ, κατ’ εντολή όπως υποστηρίζει το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς του Σουλεϊμανί, ενέτειναν την τακτική παρενόχλησης των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ.
Ο θάνατος ενός Αμερικανού, ιδιώτη συμβασιούχου, σε βομβαρδισμό εναντίον βάσης στο βόρειο Ιράκ που φέρεται να έκανε η σιιτική παραστρατιωτική οργάνωση Κατάεμπ Χεζμπολάχ («Ταξιαρχίες του Κόμματος του Θεού») την περασμένη εβδομάδα πυροδότησε αμερικανικά αεροπορικά πλήγματα σε αντίποινα στα οποία σκοτώθηκαν 25 φιλοϊρανοί παραστρατιωτικοί.
Σε αντίδραση, οι σιίτες παραστρατιωτικοί πολιόρκησαν την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη, παραβιάζοντας την περίμετρό της πριν αποσυρθούν.
Το γεγονός αυτό, που θύμισε την κατάληψη της αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη το 1979 — ταπείνωση που οι Αμερικανοί ουδέποτε ξέχασαν — πιθανόν εξώθησε τον Τραμπ, που έχει μπροστά του εκλογές την 3η Νοεμβρίου ενώ πολύ σύντομα αναμένει να δικαστεί στο Κογκρέσο, να υπογράψει την εντολή εξόντωσης του υποστρατήγου Σουλεϊμανί.
Οι ΗΠΑ «ουδέποτε ξέχασαν την εισβολή στην πρεσβεία τους στην Τεχεράνη και την κρίση των ομήρων. Το θέμα γι’ αυτούς ήταν σημαντικότερο από τον θάνατο του Σουλεϊμανί. Η πρεσβεία τους είναι σύμβολο του έθνους και της επιρροής τους», παρατηρεί ο Σαρκίς Ναούμ, αναλυτής.
Από την οπτική γωνία των Ιρανών, οι μαζικές κινητοποιήσεις στο Ιράκ και στον Λίβανο, οι διαδηλώσεις για τη διαφθορά και την κακή διακυβέρνηση, θυμίζουν τις αρχές του πολέμου στη Συρία.
Ο υποστράτηγος Σουλεϊμανί ταξίδεψε τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ για να εξασφαλίσει ότι η Χεζμπολάχ και οι ΔΛΚ θα προστάτευαν την ιρανική πολιτική και στρατιωτική επιρροή στις δύο χώρες.
Μετά τον φόνο του, το Ιράν αναμένεται να επιμείνει στη στρατηγική που χάραξε στο Ιράκ, στον Λίβανο, στη Συρία και την Υεμένη, όπου έχει στήσει προκεχωρημένες γραμμές άμυνας για την αποτροπή της περικύκλωσης της Ισλαμικής Δημοκρατίας από τις ΗΠΑ, με τη βοήθεια του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.
Μετά την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αποσυρθεί από τη συμφωνία του 2015 ανάμεσα στο Ιράν και τις μεγάλες δυνάμεις για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της χώρας και να επιβάλλει ξανά σταδιακά τις αμερικανικές κυρώσεις με στόχο να στραγγαλιστεί η ιρανική οικονομία, οι Φρουροί της Επανάστασης και δυνάμεις που συνδέονται με αυτούς κατηγορήθηκαν για επιθέσεις εναντίον δεξαμενόπλοιων ως τη θεαματική επίθεση εναντίον των εγκαταστάσεων της γιγαντιαίας σαουδαραβικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας ARAMCO. Οι ενέργειες αυτές θεωρούνται παραδείγματα του πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η Τεχεράνη.
Αναμένονται αντίποινα
Αναλυτές θεωρούν βέβαιο ότι θα υπάρξουν πολυδιάστατα αντίποινα από το Ιράν εναντίον των ΗΠΑ και συμμάχων τους.
Ήδη, η εξόντωση του Σουλεϊμανί ένωσε τις κατά τα άλλα διχασμένες σιιτικές παρατάξεις στο Ιράκ που απαιτούν τώρα οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ να φύγουν από τη χώρα.
Η ιρανική «εκδίκηση» δεν θα έρθει «γρήγορα», προβλέπει ο Χατζ Αλί, ο συνεργάτη του Κάρνεγκι. «Ακόμα και σε μια κατάσταση όπως αυτή, [οι ιρανοί ηγέτες] αντιμετωπίζουν τα πράγματα ψυχρά, λογαριάζουν τις επιλογές τους και το πότε θα αντιδράσουν. Θα πάρει καιρό, αλλά όλες οι επιλογές είναι πάνω στο τραπέζι».
Η εξόντωση του υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί ήταν «χτύπημα στην καρδιά του Ιράν», σύμφωνα με τον Ναούμ, καθώς οι ΗΠΑ «δεν σκότωσαν απλώς τον ιθύνοντα νου των στρατιωτικών ενεργειών του Ιράν στην περιοχή» αλλά και κάποιον που δυνητικά θα μπορούσε στο μέλλον να γίνει «ο ηγέτης» της χώρας.
Διατάσσοντας την επιδρομή που έγινε στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης, στο Ιράκ, τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, με στόχο τον διοικητή της Δύναμης Κουντς (η Ιερουσαλήμ στα περσικά), η οποία είναι αρμόδια για τις επιχειρήσεις των Φρουρών της Επανάστασης στο εξωτερικό, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ οδήγησε τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους σε αχαρτογράφητα νερά στη σύγκρουσή τους με το Ιράν, τις πολιτικές δυνάμεις και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις που πρόσκεινται στην Ισλαμική Δημοκρατία στην περιφέρεια.
Αμεσος ο κίνδυνος ανάφλεξης στην περιοχή
Η αλληλουχία αυτή κλιμακώνει τον κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης Ιράν-ΗΠΑ, που ίσως βάλει φωτιά σε όλη την περιοχή.
Για τον Μοχάναντ Χατζ Αλί, επιστημονικό συνεργάτη του Κέντρου Κάρνεγκι για τη Μέση Ανατολή στη Βηρυτό, η δολοφονία του Σουλεϊμανί αποτελεί «γυμνή πρόκληση» και η ιρανική ηγεσία πρέπει να «απαντήσει» για να αποκαταστήσει το κύρος της. «Δεν έχουμε δει ακόμα το τέλος» αυτής της ιστορίας, προειδοποιεί.
Ο Σουλεϊμανί, που απέκτησε μεγάλη φήμη στο Ιράν ήδη από την εποχή του πολέμου Ιράν-Ιράκ (1980-1988), ανέβηκε σταδιακά στην ιεραρχία και το 1998 του ανατέθηκε η διοίκηση της Δύναμης Κουντς.
Μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 που ανέτρεψε τον δικτάτορα Σαντάμ Χουσέιν — σουνίτη — και άνοιξε τον δρόμο για την άνοδο της σιιτικής πλειοψηφίας του ιρακινού πληθυσμού στην εξουσία, η Δύναμη Κουντς άρχισε να οργανώνει ένα δίκτυο παραστρατιωτικών οργανώσεων που έθεταν υπό αμφισβήτηση την αμερικανική στρατιωτική κατοχή.
Υπόδειγμα ήταν η Χεζμπολάχ, η σιιτική παραστρατιωτική δύναμη που σχηματίστηκε με καίρια συμβολή του Ιράν στον Λίβανο. Όμως στο Ιράκ, οι παραστρατιωτικές δυνάμεις απέκτησαν τετραπλάσιο μέγεθος.
Όταν η Συρία βυθίστηκε στον αδελφοκτόνο εμφύλιο πόλεμο με τη σουνιτική εξέγερση του 2011, ο Σουλεϊμανί κινητοποίησε τη Χεζμπολάχ και ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές για να συμβάλλουν να σωθεί το καθεστώς του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και, στην πορεία, να δημιουργηθεί ένα νέο οχυρό της Δύναμης Κουντς.
Με αυτή την κίνηση, η Τεχεράνη συνέδεσε δυνάμεις που πρόσκεινται σε αυτήν από το Ιράκ στη Συρία ως τη Μεσόγειο, θορυβώντας συμμάχους των ΗΠΑ, από το Ισραήλ ως τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο.
Ο Σουλεϊμανί, ο αρχιτέκτονας του σχεδίου, μετατράπηκε σε «ζωντανό μάρτυρα» κατά τον Χαμενεΐ, σε λαϊκό ήρωα, ειδικά στο Ιράκ, όπου οι άνδρες του και ο ίδιος προσωπικά έγιναν επανειλημμένα αιχμή του δόρατος στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ).
Αλλά η επιτυχία της στρατηγικής του Σουλεϊμανί με τις μονίμως κινητοποιημένες παραστρατιωτικές οργανώσεις εφοδιασμένες με πυραύλους υψηλής ακρίβειας και με τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα είχε κόστος.
Στο Ιράκ οι Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης (ΔΛΚ), η συμμαχία παραστρατιωτικών οργανώσεων που διαθέτει 100.000 μαχητές και βρίσκεται στο επίκεντρο του μπραντεφέρ του Ιράν και των ΗΠΑ ίσως υπερτίμησε τη δύναμή της.
Οι ΔΛΚ, κατ’ εντολή όπως υποστηρίζει το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς του Σουλεϊμανί, ενέτειναν την τακτική παρενόχλησης των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ.
Ο θάνατος ενός Αμερικανού, ιδιώτη συμβασιούχου, σε βομβαρδισμό εναντίον βάσης στο βόρειο Ιράκ που φέρεται να έκανε η σιιτική παραστρατιωτική οργάνωση Κατάεμπ Χεζμπολάχ («Ταξιαρχίες του Κόμματος του Θεού») την περασμένη εβδομάδα πυροδότησε αμερικανικά αεροπορικά πλήγματα σε αντίποινα στα οποία σκοτώθηκαν 25 φιλοϊρανοί παραστρατιωτικοί.
Σε αντίδραση, οι σιίτες παραστρατιωτικοί πολιόρκησαν την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη, παραβιάζοντας την περίμετρό της πριν αποσυρθούν.
Το γεγονός αυτό, που θύμισε την κατάληψη της αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη το 1979 — ταπείνωση που οι Αμερικανοί ουδέποτε ξέχασαν — πιθανόν εξώθησε τον Τραμπ, που έχει μπροστά του εκλογές την 3η Νοεμβρίου ενώ πολύ σύντομα αναμένει να δικαστεί στο Κογκρέσο, να υπογράψει την εντολή εξόντωσης του υποστρατήγου Σουλεϊμανί.
Οι ΗΠΑ «ουδέποτε ξέχασαν την εισβολή στην πρεσβεία τους στην Τεχεράνη και την κρίση των ομήρων. Το θέμα γι’ αυτούς ήταν σημαντικότερο από τον θάνατο του Σουλεϊμανί. Η πρεσβεία τους είναι σύμβολο του έθνους και της επιρροής τους», παρατηρεί ο Σαρκίς Ναούμ, αναλυτής.
Από την οπτική γωνία των Ιρανών, οι μαζικές κινητοποιήσεις στο Ιράκ και στον Λίβανο, οι διαδηλώσεις για τη διαφθορά και την κακή διακυβέρνηση, θυμίζουν τις αρχές του πολέμου στη Συρία.
Ο υποστράτηγος Σουλεϊμανί ταξίδεψε τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ για να εξασφαλίσει ότι η Χεζμπολάχ και οι ΔΛΚ θα προστάτευαν την ιρανική πολιτική και στρατιωτική επιρροή στις δύο χώρες.
Μετά τον φόνο του, το Ιράν αναμένεται να επιμείνει στη στρατηγική που χάραξε στο Ιράκ, στον Λίβανο, στη Συρία και την Υεμένη, όπου έχει στήσει προκεχωρημένες γραμμές άμυνας για την αποτροπή της περικύκλωσης της Ισλαμικής Δημοκρατίας από τις ΗΠΑ, με τη βοήθεια του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.
Μετά την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αποσυρθεί από τη συμφωνία του 2015 ανάμεσα στο Ιράν και τις μεγάλες δυνάμεις για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της χώρας και να επιβάλλει ξανά σταδιακά τις αμερικανικές κυρώσεις με στόχο να στραγγαλιστεί η ιρανική οικονομία, οι Φρουροί της Επανάστασης και δυνάμεις που συνδέονται με αυτούς κατηγορήθηκαν για επιθέσεις εναντίον δεξαμενόπλοιων ως τη θεαματική επίθεση εναντίον των εγκαταστάσεων της γιγαντιαίας σαουδαραβικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας ARAMCO. Οι ενέργειες αυτές θεωρούνται παραδείγματα του πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η Τεχεράνη.
Αναμένονται αντίποινα
Αναλυτές θεωρούν βέβαιο ότι θα υπάρξουν πολυδιάστατα αντίποινα από το Ιράν εναντίον των ΗΠΑ και συμμάχων τους.
Ήδη, η εξόντωση του Σουλεϊμανί ένωσε τις κατά τα άλλα διχασμένες σιιτικές παρατάξεις στο Ιράκ που απαιτούν τώρα οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ να φύγουν από τη χώρα.
Η ιρανική «εκδίκηση» δεν θα έρθει «γρήγορα», προβλέπει ο Χατζ Αλί, ο συνεργάτη του Κάρνεγκι. «Ακόμα και σε μια κατάσταση όπως αυτή, [οι ιρανοί ηγέτες] αντιμετωπίζουν τα πράγματα ψυχρά, λογαριάζουν τις επιλογές τους και το πότε θα αντιδράσουν. Θα πάρει καιρό, αλλά όλες οι επιλογές είναι πάνω στο τραπέζι».
Η εξόντωση του υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί ήταν «χτύπημα στην καρδιά του Ιράν», σύμφωνα με τον Ναούμ, καθώς οι ΗΠΑ «δεν σκότωσαν απλώς τον ιθύνοντα νου των στρατιωτικών ενεργειών του Ιράν στην περιοχή» αλλά και κάποιον που δυνητικά θα μπορούσε στο μέλλον να γίνει «ο ηγέτης» της χώρας.
Πηγή: Protothema.gr
