Η κρίση στο Καζακστάν, που οι τελευταίες πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι εκτονώνεται, είχε ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση για πρώτη φορά στη 30χρονη ιστορία του του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφαλείας (CSTO) μετά από αίτημα του Προέδρου της χώρας Κασίμ Τοκάγιεφ.
Η παρέμβαση στρατιωτικών δυνάμεων, κυρίως από τη Ρωσία, στο πλαίσιο της ενεργοποίησης του CSTO, είχε ως αποτέλεσμα τον έλεγχο των διαδηλώσεων και των βίαιων επεισοδίων που ταλάνισαν την χώρα από τις 2 Ιανουαρίου.
Ο CSTO έχει τις ρίζες της στην πρώην Σοβιετική Ένωση και, μετά τη διάλυσή της, εξελίχθηκε σε στρατιωτική συμμαχία μέχρι το 2002 με τη Ρωσία ως το κεντρικό και ισχυρότερο μέλος της.
Ο CSTO, από πολλές απόψεις, αντανακλά τα συμφέροντα ασφαλείας της Ρωσίας στη γειτονιά της και μια προσπάθεια εδραίωσης μιας σφαίρας επιρροής. Η στρατιωτική συμμαχία, μεταξύ άλλων, διασφαλίζει ότι τα μέλη του CSTO δεν μπορούν να ενταχθούν σε άλλες στρατιωτικές συμμαχίες, όπως για παράδειγμα το ΝΑΤΟ, το δυτικό στρατιωτικό μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Η στρατιωτική αυτή συμμαχία ορίζει επίσης, μεταξύ άλλων, ότι οι στρατιωτικές βάσεις οποιασδήποτε τρίτης χώρας χρειάζονται την έγκριση όλων των κρατών μελών και ότι αν μια ξένη δύναμη επιτεθεί σε ένα μέλος, θα έρθουν σε βοήθεια τα υπόλοιπα μέλη.
Οργανισμός Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας
Ο Οργανισμός Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας CSTO είναι μια διακυβερνητική στρατιωτική συμμαχία στην Ευρασία που αποτελείται από επιλεγμένα μετασοβιετικά κράτη. Η συνθήκη είχε τις ρίζες της στις Σοβιετικές Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες σταδιακά αντικαταστάθηκαν από τις Ενωμένες Ένοπλες Δυνάμεις της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών. Ωστόσο, στις 15 Μαΐου 1992, έξι μετασοβιετικά κράτη που ανήκαν στην Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών -η Ρωσία, η Αρμενία, το Καζακστάν, η Κιργισία, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν- υπέγραψαν τη Συνθήκη Συλλογικής Ασφάλειας η οποία αναφέρεται επίσης ως Σύμφωνο της Τασκένδης ή Συνθήκη της Τασκένδης. Αλλά 3 μετασοβιετικά κράτη -το Αζερμπαϊτζάν, η Λευκορωσία και η Γεωργία- υπέγραψαν την επόμενη χρονιά και η συνθήκη τέθηκε σε ισχύ το 1994. Πέντε χρόνια αργότερα, έξι από τα εννέα -όλα εκτός από το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία και το Ουζμπεκιστάν- συμφώνησαν να ανανεώσουν τη συνθήκη για πέντε ακόμη χρόνια, και το 2002 οι έξι αυτοί συμφώνησαν να δημιουργήσουν τον Οργανισμό του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας ως στρατιωτική συμμαχία.
Ο καταστατικός χάρτης του CSTO επαναβεβαίωσε την επιθυμία όλων των συμμετεχόντων κρατών να απέχουν από τη χρήση ή την απειλή βίας. Οι συμμετέχουσες χώρες δεν θα μπορούσαν να ενταχθούν σε άλλες στρατιωτικές συμμαχίες ή άλλες ομάδες κρατών, ενώ η επίθεση εναντίον ενός μέλους θα εκλαμβανόταν ως επίθεση εναντίον όλων.
Για τον σκοπό αυτό, ο CSTO διοργανώνει ετησίως στρατιωτικές ασκήσεις για τα κράτη του CSTO, ώστε να έχουν την ευκαιρία να βελτιώσουν τη συνεργασία μεταξύ των οργανισμών. Μια στρατιωτική άσκηση του CSTO με την ονομασία "Rubezh 2008" φιλοξενήθηκε στην Αρμενία, όπου συνολικά 4.000 στρατιώτες και από τις επτά συνιστώσες χώρες μέλη του CSTO πραγματοποίησαν επιχειρησιακή, στρατηγική και τακτική εκπαίδευση με έμφαση στην προώθηση της αποτελεσματικότητας του στοιχείου της συλλογικής ασφάλειας της εταιρικής σχέσης του CSTO.
Η μεγαλύτερη από αυτές τις ασκήσεις πραγματοποιήθηκε στη νότια Ρωσία και την κεντρική Ασία το 2011, αποτελούμενη από περισσότερους από 10.000 στρατιώτες και 70 μαχητικά αεροσκάφη.
Για την ανάπτυξη στρατιωτικών βάσεων τρίτης χώρας στο έδαφος των κρατών-μελών του CSTO, είναι απαραίτητη η επίσημη συγκατάθεση όλων των μελών της. Επίσης, χρησιμοποιεί ένα σύστημα "εκ περιτροπής προεδρίας", στο οποίο η χώρα που ηγείται του CSTO εναλλάσσεται κάθε χρόνο
Ο CSTO είχε οριστεί να διαρκέσει 5 χρόνια, εκτός αν παραταθεί. Στις 2 Απριλίου 1999, μόνο έξι μέλη της υπέγραψαν το πρωτόκολλο ανανέωσης της συνθήκης για άλλη μια πενταετή περίοδο - το Αζερμπαϊτζάν, η Γεωργία και το Ουζμπεκιστάν αρνήθηκαν να υπογράψουν και αντ' αυτού αποχώρησαν από τη συνθήκη. Ταυτόχρονα, το Ουζμπεκιστάν προσχώρησε στην ομάδα GUAM, η οποία ιδρύθηκε το 1997 από τη Γεωργία, την Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Μολδαβία και θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ότι σκοπεύει να αντιμετωπίσει τη ρωσική επιρροή στην περιοχή.
Στις 4 Φεβρουαρίου 2009, συνήφθη συμφωνία για τη δημιουργία της Συλλογικής Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης (KSOR) επιτεύχθηκε από πέντε από τα επτά κράτη μέλη, ενώ τα σχέδια οριστικοποιήθηκαν στις 14 Ιουνίου. Η δύναμη προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για την απόκρουση στρατιωτικών επιθέσεων, τη διεξαγωγή αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων, την καταπολέμηση του διεθνικού εγκλήματος και της διακίνησης ναρκωτικών και την εξουδετέρωση των επιπτώσεων φυσικών καταστροφών.
Η Λευκορωσία και το Ουζμπεκιστάν απέφυγαν αρχικά να υπογράψουν τη συμφωνία. Η Λευκορωσία το έκανε λόγω εμπορικών διαφορών με τη Ρωσία και το Ουζμπεκιστάν λόγω γενικών ανησυχιών. Η Λευκορωσία υπέγραψε τη συμφωνία τον επόμενο Οκτώβριο, ενώ το Ουζμπεκιστάν δεν το έκανε ποτέ. Σύμφωνα με ρωσικές πηγές το Ουζμπεκιστάν δεν θα συμμετείχε στη συλλογική δύναμη σε μόνιμη βάση, αλλά θα "εξουσιοδοτούσε" τα αποσπάσματά του να συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις σε ad hoc βάση.
Στις 3 Αυγούστου 2009, το Υπουργείο Εξωτερικών του Ουζμπεκιστάν επέκρινε τα σχέδια της Ρωσίας να δημιουργήσει στρατιωτική βάση στη νότια Κιργισία για τη δύναμη ταχείας αντίδρασης του CSTO, δηλώνοντας, ότι «η υλοποίηση τέτοιων σχεδίων σε πολύπλοκο και απρόβλεπτο έδαφος, όπου τα σύνορα τριών δημοκρατιών της Κεντρικής Ασίας συγκλίνουν άμεσα, μπορεί να δώσει ώθηση στην ενίσχυση των διαδικασιών στρατιωτικοποίησης και να ξεκινήσει κάθε είδους εθνικιστικής αντιπαράθεσης. Επίσης, θα μπορούσε να οδηγήσει στην εμφάνιση ριζοσπαστικών εξτρεμιστικών δυνάμεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρή αποσταθεροποίηση σε αυτή την τεράστια περιοχή.
Η επέμβαση των Ρωσικών δυνάμεων στο Καζακστάν, αρκετοί αναλυτές τη θεωρούν ως επίδειξη δύναμης συνδέοντας την με την Ουκρανική κρίση.
Πηγή: iEidiseis.gr
