Τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του Covid που βιώνει ο πλανήτης αναλύει σε άρθρο της η Guardian λέγοντας ότι αφού τελείωσε το αρχικό δράμα, μία σειρά από ατυχίες πήραν τη θέση του με τις χώρες του πλανήτη να υποφέρουν με διαφορετικούς τρόπους, παγιδευμένες στις δικές τους ιδιωτικές δυστυχίες. Το σοκ του καινούργιου έφυγε δίνοντας τη θέση του σε μία διαρκή αίσθηση κούρασης.
Τέσσερα χρόνια πριν ο παγκόσμιος αντίκτυπος του Covid ήταν μια υπενθύμιση του τι είναι αυτό που έχουμε όλοι κοινό. Μια οξεία συνειδητοποίηση του πόσο ευάλωτοι είμαστε, η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια ανανεωμένη αίσθηση του σκοπού και στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής.
Τέσσερα χρόνια μετά οι πιο ολέθριες αλλά πιο δύσκολα αναγνωρίσιμες πολιτικές συνέπειες του Covid είναι παντού γύρω μας. Η αμεσότητα της απειλής έχει παρέλθει, αλλά τα παρατεταμένα σημάδια της ζημίας που προκάλεσε είναι εμφανή παντού. Η πανδημία και οι συνέπειές της - λουκέτα, οικονομική αναστάτωση, πληθωρισμός, αυξανόμενη απογοήτευση από τις πολιτικές ελίτ - όχι μόνο τόνισαν προϋπάρχουσες αδυναμίες της πολιτικής και των πολιτικών αλλά τις επιδείνωσαν. Έδωσε επιπλέον «δόντια» σε ό,τι μας «τρώει».
Με την πανδημία δεν έγινε το ίδιο. Τα 12 δισ. δολάρια που δαπάνησε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ για την υποστήριξη της έρευνας για τα εμβόλια είναι σταγόνα στον ωκεανό των δημόσιων δαπανών. Ακόμη και τα τρισεκατομμύρια δολάρια που διέθεσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ σε διάφορες μορφές βοήθειας ωχριούν σε σύγκριση με την κληρονομιά προϋπαρχόντων προγραμμάτων όπως το Medicare και το Medicaid. Τα επίπεδα του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ το 2024 είναι παρόμοια ως ποσοστό του ΑΕΠ με αυτά που ήταν το 1945, αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά αυτό έχει να κάνει περισσότερο με τις μακροπρόθεσμες επιβαρύνσεις των προγραμμάτων πρόνοιας και των αμυντικών δαπανών παρά με την απάντηση στον Covid.
Σε έναν πόλεμο οι νέοι πολεμούν για να κρατήσουν ασφαλείς τους μεγαλύτερους, οι οποίοι με τη σειρά τους υπόσχονται να κάνουν τη ζωή καλύτερη για εκείνους που τους ζητήθηκε να κάνουν τη μεγαλύτερη θυσία. Την περίοδο του Covid ήταν οι μεγαλύτεροι που έχασαν τη ζωή τους και οι νέοι που έκαναν τις μεγαλύτερες θυσίες χάνοντας δουλειές και τις δυνατότητες για καλύτερη εκπαίδευση.
Η απογοήτευση των νέων
Οι νέοι δεν πήραν καμία ανταπόδοση για τις θυσίες τους με τις υποσχέσεις που ακολουθούν έναν πραγματικό πόλεμο. Πρόσβαση σε καλύτερες κατοικίες, μόρφωση, εργασία. Αυτό συνέβη, εν μέρει, επειδή η τιμή που πλήρωσαν οι νέοι δεν μπορεί να αποτυπωθεί σε ποσοστό σε σχέση με τους θανάτους. Ποιος χρωστά σε ποιον; Και ειδικά σε έναν πόλεμο που δεν είχε προφανείς νικητές.
Υπήρξαν ορισμένες εξαιρέσεις καθώς κάποιοι πολιτικοί είδαν τι θα μπορούσε να ακολουθήσει. Τον Οκτώβριο του 2022, καθώς η εισβολή στην Ουκρανία καθυστερούσε, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε στο κυβερνητικό συμβούλιο συντονισμού στη Μόσχα ότι το μάθημα ήταν σαφές: η Ρωσία έπρεπε να μεταφράσει την επείγουσα ανάγκη του Covid σε στρατιωτική επείγουσα ανάγκη. Ως πρώτο βήμα, λοιπόν, ο Πούτιν κήρυξε στρατιωτικό νόμο στις τέσσερις περιοχές που ελέγχονται από τις ρωσικές δυνάμεις.
O Covid δεν ήταν ένας πραγματικός πόλεμος, αν και συχνά έμοιαζε με πόλεμο. Ούτε ο Covid ήταν μια δοκιμαστική άσκηση για το πώς θα αντιμετωπιστεί η πρόκληση της κλιματικής κρίσης. Τώρα γνωρίζουμε ότι ήταν, για ορισμένους πολιτικούς, μια πρόβα για τον ίδιο τον πόλεμο.
O Covid δεν άλλαξε ριζικά τον τρόπο που ζούμε. Ο Γάλλος συγγραφέας Μισέλ Ουέλμπεκ όταν ρωτήθηκε τι αντίκτυπο θα είχε ο Covid στο μέλλον, είπε: «Τα ίδια, αλλά χειρότερα».
Οι κοινωνικές αλλαγές
Η πανδημία επιτάχυνε δραματικά ορισμένους κοινωνικούς μετασχηματισμούς που ήταν ήδη σε εξέλιξη. Η εργασία από το σπίτι ήταν κάτι που η νέα τεχνολογία μπορούσε να υποστηρίξει πολύ πριν από το 2020. Η πανδημία δεν δημιούργησε την υβριδική εργασία, ούτε ξεκίνησε τη σταθερή μείωση των χώρων γραφείων στο κέντρο της πόλης.
Κοσμογονικές αλλαγές δεν υπήρξαν και στα παγκόσμια δρώμενα. Οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι πιο εχθρικές μεταξύ τους, αν και η εχθρότητα αυξανόταν προοδευτικά για μια δεκαετία πριν το 2020. Η Μέση Ανατολή είναι πιο ασταθής απ' ό,τι ήταν, οι εκλογικές διαδικασίες πιο εύθραυστες, οι αυταρχικοί πιο ισχυροί, ο πλανήτης πιο θερμός, οι ανισότητες μεγαλύτερες. Αυτό είναι κάπως διαφορετικό. Αλλά τίποτα από αυτά δεν είναι καινούργιο.
Το παράδειγμα του Τραμπ
Αναμφίβολα ο πολιτικός που πλήρωσε το μεγαλύτερο τίμημα λόγω της πανδημίας ήταν ο Τραμπ. Στις αρχές του 2020 όλα έδειχναν ότι πήγαινε για επανεκλογή. Η αμερικανική οικονομία ήταν σχετικά ισχυρή, η βάση του ικανοποιημένη και οι Δημοκρατικοί δεν φαίνονταν έτοιμοι να μπορέσουν να τον κερδίσουν. Ο Covid άλλαξε τα δεδομένα. Ο Τραμπ δεν μπόρεσε να αντιληφθεί σωστά την κατάσταση και έχασε. Ο Μπάιντεν κληρονόμησε όλα τα προβλήματα του Covid και τώρα ο Τραμπ επιστρέφει δυναμικά.
Κάλπες δεν στήνονται φέτος μόνο στις ΗΠΑ. Περισσότεροι από τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν δικαίωμα ψήφου σε εκλογές από την Ινδία μέχρι την Ιρλανδία και το Μεξικό. Είναι ένα σημάδι ότι ο Covid, που έθεσε σε αναστολή τόσες πολλές δημοκρατικές ελευθερίες, δεν το έκανε μόνιμα.
