Η κατάσταση είναι «εκτός ισορροπίας», καθώς οι ντόπιοι δεν μπορούν να βρουν στέγη και απογοητεύονται από τις ορδές των selfie-seekers.
Η αύξηση του αριθμού των επισκεπτών, η εκτίναξη των τιμών των κατοικιών και η άνοδος των τουριστών που αναζητούν selfie έχουν συμβάλει στη δημιουργία καταστάσεων που είναι «εντελώς εκτός ισορροπίας», δήλωσε αξιωματούχος της Unesco, προσθέτοντας ότι η αποτυχία αντιμετώπισης αυτών των ζητημάτων θα μπορούσε να δει το ισπανικό κύμα διαμαρτυριών κατά του μαζικού τουρισμού να επεκτείνεται σε όλη την Ευρώπη.
Τις τελευταίες εβδομάδες δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές έχουν βγει στους δρόμους στους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ισπανίας, ζητώντας περιορισμό του μαζικού τουρισμού και επανεξέταση ενός επιχειρηματικού μοντέλου που, όπως λένε, έχει εκτοξεύσει τις τιμές των κατοικιών και έχει οδηγήσει τους ντόπιους σε έξοδο από τις πόλεις.
Από τη Μάλαγα μέχρι τη Μαγιόρκα και από τη Γκραν Κανάρια μέχρι τη Γρανάδα, οι διοργανωτές τόνισαν ότι οι διαδηλώσεις δεν είναι κατά του τουρισμού, καθεαυτού, αλλά μάλλον μια έκκληση για μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι
Είναι ένα συναίσθημα που απηχεί ο Peter DeBrine, υπεύθυνος έργου της Unesco για τον βιώσιμο τουρισμό. «Αυτό που βλέπουμε είναι ότι ξεπερνάμε ένα όριο ανοχής σε αυτούς τους προορισμούς», δήλωσε. «Προσπαθούμε πραγματικά να εξισορροπήσουμε την κατάσταση. Είναι εντελώς εκτός ισορροπίας τώρα».
Επισήμανε μια πληθώρα παραγόντων για να εξηγήσει γιατί πολλοί στην Ισπανία - επί μακρόν ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο - ηγούνται τώρα των αντιδράσεων κατά της βιομηχανίας. Ο κυριότερος από αυτούς ήταν η κρίση των κατοικιών, είπε, περιγράφοντάς την ως «τη σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι».
Ο τουρισμός έχει επιδεινώσει τις υπάρχουσες ανησυχίες σχετικά με την οικονομική προσιτότητα της στέγασης, καθώς η εξάπλωση των βραχυχρόνιων καταλυμάτων συμπιέζει τους ντόπιους κατοίκους από την αγορά. «Νομίζω ότι αυτό πρόσθεσε πολύ άγχος και απογοήτευση στους ανθρώπους που ζουν σε αυτούς τους προορισμούς», δήλωσε ο DeBrine.
Εργαζόμενοι σε μέρη όπως η Ίμπιζα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ζουν σε φορτηγάκια, τροχόσπιτα και σκηνές, ενώ στη Μάλαγα, μια «εξέγερση με αυτοκόλλητα» είδε τους κατοίκους να κολλούν αυτοκόλλητα - που έγραφαν «Μια οικογένεια ζούσε εδώ» ή «Πηγαίνετε σπίτι σας» - έξω από τουριστικές κατοικίες σε όλη την πόλη.
Αντιδράσεις και για την αντικοινωνική συμπεριφορά
Καθώς η Ισπανία περνάει από το ένα έτος ρεκόρ στο άλλο, ο ραγδαίος αριθμός επισκεπτών ήταν ένας άλλος παράγοντας που συνέβαλε στις διαμαρτυρίες, δήλωσε ο DeBrine. «Νομίζω ότι σε ορισμένους προορισμούς, σίγουρα υπάρχει και ο τρόπος που συμπεριφέρονται οι τουρίστες», είπε. «Νομίζω ότι και αυτό συμβάλλει - ξέρετε, οι τουρίστες που δεν σέβονται τους προορισμούς στους οποίους ταξιδεύουν».
Οι προορισμοί σε όλη την Ισπανία έχουν εδώ και καιρό προσπαθήσει να αντιδράσουν σε αυτό που οι ντόπιοι περιγράφουν ως αντικοινωνική συμπεριφορά: εισάγουν κώδικες ένδυσης, περιορίζουν τις πωλήσεις αλκοόλ και - όπως συνέβη πρόσφατα σε ένα θέρετρο - προχωρούν στην απαγόρευση των φουσκωτών κοστουμιών πέους και των κούκλων του σεξ.
Η Unesco προωθεί εδώ και καιρό τα ταξίδια, επισημαίνοντας τη μοναδική ικανότητά της να προάγει την εκτίμηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά σε μια εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτό το ιδεώδες φαίνεται ότι είχε γίνει πιο δύσκολο να πουληθεί, δήλωσε ο DeBrine.
Φρένο στους selfi-seekers
«Θέλω να πω, έχουμε επίσης εξελιχθεί σε αυτό που ονομάζω τουρισμό με κίνητρο τη selfie», είπε. «Ξέρετε, θέλουν απλώς να βγάλουν μια φωτογραφία από κάτι χωρίς πραγματικά να καταλαβαίνουν τι είναι και τι σημαίνει για το παρελθόν και το μέλλον μας».
Η απογοήτευση από τις αυξανόμενες ορδές των selfie-seekers φάνηκε στη Μαγιόρκα τον Ιούνιο, καθώς εκατοντάδες άνθρωποι πραγματοποίησαν διαμαρτυρία σε έναν γραφικό όρμο για να διαμαρτυρηθούν για τον συνωστισμό και την περιβαλλοντική υποβάθμιση που προκαλούν οι πολλοί Instagrammers και influencers που συρρέουν στην περιοχή για να απαθανατίσουν την τέλεια φωτογραφία.
Πικρή τροπή στις διαμαρτυρίες
Εβδομάδες αργότερα, ωστόσο, οι διαμαρτυρίες στην Ισπανία πήραν πικρή τροπή, αφού μια χούφτα διαδηλωτών που κρατούσαν νεροπίστολα έριξαν νερό σε τουρίστες. Άλλοι κρατούσαν πλακάτ που έγραφαν «Οι τουρίστες να πάνε σπίτι τους» και «Δεν είστε ευπρόσδεκτοι».
Ο DeBrine περιέγραψε τις ενέργειες ως «ακραίες και όχι αναγκαίες», αλλά τις είδε ως γεννημένες από απογοήτευση: «Και πιθανότατα δεν θα εξαφανιστούν μέχρι να υπάρξει κάποιου είδους απάντηση».
Αυτό που χρειαζόταν ήταν μια αλλαγή παραδείγματος, είπε, σύμφωνα με την οποία οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων άρχισαν να αναρωτιούνται πώς θα μπορούσαν τα πράγματα να γίνουν καλύτερα για τους κατοίκους. «Είναι λίγο κλισέ, αλλά πάντα λέω ότι τα καλύτερα μέρη για να ζεις είναι καλύτερα μέρη για να τα επισκέπτεσαι».
Πρόκειται για μια αλλαγή που είναι ήδη ορατή σε πολλά μέρη, είπε, επισημαίνοντας την προσπάθεια της Δανίας να ενθαρρύνει τη φιλική προς το κλίμα, βιώσιμη συμπεριφορά και το τέλος εισόδου της Βενετίας. Στη Βαρκελώνη, ο δήμαρχος υποσχέθηκε πρόσφατα να περιορίσει την ενοικίαση διαμερισμάτων σε τουρίστες μέχρι το 2028, ενώ η Μαγιόρκα και το Ντουμπρόβνικ έχουν λάβει μέτρα για τον περιορισμό των αφίξεων κρουαζιερόπλοιων.
Κίνδυνος να απλωθούν οι διαμαρτυρίες και εκτός Ισπανίας
Δεν είναι απαραίτητο να λειτουργήσουν όλες αυτές οι λύσεις, δήλωσε ο DeBrine, αναφέροντας ως παράδειγμα τις προηγούμενες προσπάθειες διασποράς των τουριστών εντός των hotspot προορισμών. Η στρατηγική αυτή οδήγησε σε απρόβλεπτες συνέπειες, καθώς ορισμένοι ντόπιοι άρχισαν να διαμαρτύρονται για το θόρυβο και την επιβάρυνση των τοπικών υποδομών, ενώ άλλοι είδαν τον εαυτό τους να εκτοπίζεται από περιοχές καθώς οι κατοικίες μετατρέπονταν όλο και περισσότερο σε βραχυχρόνιες μισθώσεις. «Ξαφνικά έχεις ανθρώπους παντού σε έναν προορισμό και αυτό επίσης προκαλεί κατά κάποιο τρόπο πρόβλημα».
Αλλά αυτές οι ελλείψεις ήταν προτιμότερες από την εναλλακτική λύση, όπου οι τοπικές αρχές αρνούνται να αναγνωρίσουν το ζήτημα, με κίνδυνο να εξαπλωθούν οι διαμαρτυρίες κατά του τουρισμού πέρα από την Ισπανία, δήλωσε ο DeBrine.
«Έχουμε ένα μικρό παράθυρο εδώ για να αρχίσουμε να κάνουμε κάποιες αλλαγές και να δοκιμάσουμε διαφορετικά πράγματα», είπε. «Ο στόχος είναι να γίνουμε πιο βιώσιμοι, οπότε πώς θα φτάσουμε εκεί;»
