Ο τουρισμός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες οικονομικές δραστηριότητες σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα τελευταία τριάντα χρόνια ο παγκόσμιος τουρισμός αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από το παγκόσμιο ΑΕΠ, ενώ η πρόβλεψη που υπήρχε προ κορονοιού για το 2020, ήταν ότι οι αφίξεις παγκοσμίως θα ξεπερνούσαν τα 1,7 δις, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης το 4,3%.
Ωστόσο, η πανδημία του covid-19 έχει καθηλώσει την τουριστική βιομηχανία. Η παγκόσμια ταξιδιωτική κίνηση αναμένεται να κάνει βουτιά 39%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Tourism Economics. Η πτώση θα είναι καταστροφική για έναν κλάδο που αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 10% το παγκόσμιου ΑΕΠ και απασχολεί 320 εκατ. εργαζομένους.
Η τουριστική ροή προς τη χώρα μας αυξάνεται ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, γεγονός που δηλώνει ότι ο τουρισμός αποτελεί τον σημαντικότερο τομέα της ελληνικής οικονομίας. Η συμμετοχή του τουριστικού τομέα στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, ξεπέρασε τις τελευταίες δύο χρονιές το 15%, ενώ αν συνυπολογίσει κανείς τα έμμεσα πολλαπλασιαστικά οφέλη επιχειρήσεων από την τουριστική δραστηριότητα όπως τις μεταφορές, την εστίαση, την αναψυχή, τη διασκέδαση, το ποσοστό επί του ΑΕΠ προσεγγίζει το 30%.
Σε απλούς αριθμούς, ο τουρισμός προσφέρει 25 δις ευρώ (άμεσα) και 50 δις (έμμεσα) στην Ελληνική Οικονομία, ενώ οι επιπτώσεις της πανδημίας στη χώρα μας αναμένεται να είναι μεγάλες, καθώς η συμμετοχή στο ΑΕΠ απ’ το τουριστικό προϊόν αναμένεται να δημιουργήσει ύφεση της τάξης άνω του 10% στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας.
Το μεγάλο στοίχημα είναι να μην χαθεί εντελώς η τουριστική σεζόν του φετινού καλοκαιριού και να στηριχτούν με κάθε τρόπο οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι του τουριστικού κλάδου. Η κυβέρνηση με «εγκληματική» καθυστέρηση δεν έχει προβεί μέχρι σήμερα σε καμία πολιτική στήριξης του τουριστικού προϊόντος της χώρας.
Για αυτό το λόγο καταθέτουμε σήμερα μια δέσμη προτάσεων που εμπεριέχουν συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές που αφορούν το σύνολο των τουριστικών επιχειρήσεων, με άξονες τη μείωση του λειτουργικού κόστους για τους μήνες της κρίσης, τη στήριξη της απασχόλησης, την εξασφάλιση ρευστότητας και τη δυνατότητα ταχύτερης «επαναφοράς» μετά την εξομάλυνση της κατάστασης. Καλούμε την κυβέρνηση να προβεί άμεσα σε ενέργειες που θα προσφέρουν την απαραίτητη ώθηση στο τουριστικό μας προϊόν, σε επιχειρήσεις και εργαζομένους.
Προτάσεις φορολογικών ελαφρύνσεων:
- Μείωση του ΦΠΑ για δυο χρόνια στην εστίαση και στη διαμονή στο 6% και στις υπόλοιπες τουριστικές υπηρεσίες στο 13%.
- Μείωση προκαταβολής φόρου εισοδήματος για το 2020 στο 50%.
- Αναστολή καταβολής των τρεχουσών φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων και των δόσεων από τυχόν ρυθμίσεις, έως 30/6/2020 και δυνατότητα ειδικής ρύθμισης των υποχρεώσεων αυτών.
- Κατάργηση του τέλους διανυκτέρευσης για το 2020-2021
- Μείωση των ενοικίων των τουριστικών επιχειρήσεων κατά 50% έως 30/6/2020, με ανάλογη μείωση του ΕΝΦΙΑ των ιδιοκτητών.
Προτάσεις επιδότησης της εργασίας:
- Επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών, με παροχή κινήτρων, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών από το κράτος και απευθείας ενίσχυση από τον κρατικό προϋπολογισμό για τις επιχειρήσεις που θα προχωρήσουν σε νέες προσλήψεις.
Δίχτυ προστασίας ανέργων:
Σκεπτόμενοι ότι πολλές από τις εποχικές επιχειρήσεις δε θα καταφέρουν να λειτουργήσουν φέτος, μεγάλο μέρος των περίπου 700.000 εργαζομένων του τουρισμού, θα μείνει άνεργο. Χρειάζεται λοιπόν ισχυρό δίχτυ προστασίας και διεύρυνση του ταμείου ανεργίας. Συγκεκριμένα, προτείνουμε ειδική μέριμνα για τους εργαζόμενους στον Τουρισμό με επίδομα ανεργίας για όλη τη χρονιά, χωρίς όρια ενσήμων.
Εργαλεία και προτάσεις ρευστότητας για επανεκκίνηση των τουριστικών επιχειρήσεων:
Το ήδη ανακοινωθέν πρόγραμμα μέσω του ΤΕΠΙΧ εξελίσσεται σε μια δύσκολη διαδικασία και προϋποθέτει δανεισμό με εξασφαλίσεις που δύσκολα μπορούν να καλύψουν οι ήδη βεβαρυμμένες ελληνικές επιχειρήσεις.
Η τόνωση της ρευστότητας για την επανεκκίνηση θα πρέπει να γίνεται εύκολα με κρατικές εγγυήσεις για δάνεια, με άτοκο κεφάλαιο κίνησης και με γενναίες εκπτώσεις επί των επιτοκίων, υπό την προϋπόθεση να μην υπάρξουν απολύσεις εργαζομένων.
- Κρατική προκαταβολή του 10% των δεδηλωμένων τζίρων μικρών εποχιακών καταλυμάτων.
- 50% κρατική στήριξη επί των ανελαστικών ξενοδοχειακών πάγιων δαπανών έως 31/12/2020.
- Δημιουργία αναπτυξιακού ταμείου τουριστικών επιχειρήσεων.
Στήριξη του εγχώριου τουρισμού:
Μπορεί ο εγχώριος τουρισμός να μην έχει τόσο καθοριστική συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας, ωστόσο ο Έλληνας επισκέπτης, αν ταξιδέψει φέτος εντός των ελληνικών συνόρων, θα δώσει σημαντική ανάσα στα έσοδα των τουριστικών επιχειρήσεων.
Προτείνουμε τη διεύρυνση προγραμμάτων Κοινωνικού Τουρισμού για την ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού.
Έμφαση να δοθεί σε προγράμματα νεολαίας σε ηλικίες μέχρι 30 ετών με στόχο τη στήριξη μικρότερων τουριστικών επιχειρήσεων και ενίσχυση εναλλακτικών προορισμών (μικρά νησιά που δεν έχουν μεγάλη επισκεψιμότητα).
Ενίσχυση δράσεων τουριστικής προβολής.
Με τις παραδοσιακές αγορές για την Ελλάδα (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Σκανδιναβικές χώρες κλπ) να έχουν βγει ουσιαστικά εκτός των τουριστικών ροών προς τη χώρα μας, το βλέμμα θα πρέπει να στραφεί σε χώρες όπως το Ισραήλ, ο Λίβανος, τα Αραβικά Εμιράτα, η Κύπρος και τα Βαλκάνια, καθώς και άλλες με βασικά κριτήρια την καλή εικόνα που εμφανίζουν στο μέτωπο της πανδημίας.
Προτείνουμε λοιπόν την αύξηση του προϋπολογισμού του ΕΟΤ και τη στοχευμένη στρατηγική προβολής της χώρας με σκοπό την ανάδειξη της Ελλάδας ως ασφαλή τουριστικό προορισμό, καθώς και την καμπάνια προβολής και επικοινωνίας σε νέες αγορές-στόχους που θα ενισχύσουν την επισκεψιμότητα.
Ενίσχυση των Νοσοκομείων και των κέντρων υγείας των τουριστικών περιοχών.
Είναι απαραίτητη η ενίσχυση των δομών υγείας με την προμήθεια υγειονομικού υλικού, τεστ κορονοϊού, προσλήψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό με σκοπό τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας.
Προστασία των ξενοδόχων από «επισφαλή» τουριστικά γραφεία.
Η σκέψη νέου περιστατικού χρεωκοπίας ανάλογο της Τhomas Cook είναι εφιάλτης. Για το λόγο αυτό προτείνουμε την προπληρωμή από το πρακτορείο του 80% του τιμολογίου πριν την άφιξη των γκρουπ και την εξόφληση του υπόλοιπου 20% εντός 15 ημερών μετά την αναχώρηση.
Νέα επενδυτικά εργαλεία.
Είναι ανάγκη η κατάρτιση νέου αναπτυξιακού νόμου και η χρηματοδότηση νέων επενδυτικών προγραμμάτων, με στοχευμένη κατανομή πόρων στον ευρύτερο κλάδο του τουρισμού, με ιδιαίτερη έμφαση στις πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα, οι αδιάθετοι πόροι ΕΣΠΑ που αφορούν τον τουρισμό, με δυνατότητα επιλέξιμων δαπανών κατασκευών, τεχνολογίας και υπηρεσιών, για όλα τα μεγέθη επιχειρήσεων του τουριστικού κλάδου.
Τέλος, πρέπει να ολοκληρωθούν άμεσα οι εκκρεμότητες τελικού ελέγχου των επενδυτικών σχεδίων προηγούμενων νόμων.
Ολοκληρώνοντας τη δέσμη των προτάσεών μας για τον τουριστικό τομέα οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο κύριος όγκος τουριστών στη χώρα έρχεται αεροπορικώς και ως εκ τούτου οι αερομεταφορές χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής ώστε να διαμορφωθούν ιδανικές συνθήκες ασφαλείας των τουριστών και των υπαλλήλων σε αεροπορικές εταιρίες και αεροδρόμια.
