Τηλεργασία: Αυτοί είναι οι δέκα κανόνες - Το σχέδιο του υπουργείου Εργασίας

Νέο θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία, µε δέσµη 10 ρυθµίσεων που ορίζουν συγκεκριµένα δικαιώµατα και υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζοµένων, φέρνει το υπουργείο Εργασίας µε νοµοσχέδιο στη Βουλή. Στόχος είναι να ρυθµιστεί µια περιοχή της αγοράς εργασίας η οποία γνωρίζει εκρηκτική άνοδο λόγω της πανδηµίας του κορονοϊού. Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, πρόσφατα είχε κάνει λόγο για «ένα νέο θεσµικό πλαίσιο περιφρούρησης της τηλεργασίας στη νέα πραγµατικότητα», εξαγγέλλοντας πως το υπουργείο ετοιµάζει νοµοθετική παρέµβαση.

Οι νέες διατάξεις, που θα πρέπει να αναµένονται σύντοµα στη Βουλή στο πλαίσιο του νοµοσχεδίου-σκούπα που προωθεί το υπουργείο Εργασίας, κάνουν λόγο για συµφωνία µεταξύ εργοδότη και εργαζοµένου, ενώ προβλέπουν και τη δυνατότητα µονοµερούς προσφυγής του εργοδότη στο σύστηµα της τηλεργασίας σε περίπτωση κινδύνου δηµόσιας υγείας. Σύµφωνα µε το νέο πλαίσιο, η τηλεργασία µπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, µερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, όπως επίσης αυτοτελώς ή ακόµη και σε συνδυασµό µε απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Ο εργοδότης υποχρεούται να καλύπτει το κόστος του εξοπλισµού και τη συντήρησή του.

Αν ο εξοπλισµός ανήκει στον εργαζόµενο, στη σύµβαση πρέπει να προσδιορίζεται ο τρόπος αποκατάστασης του κόστους χρήσης του για την τηλεργασία. Εγγράφως πρέπει να προσδιορίζεται επίσης το µηνιαίο πρόσθετο κόστος για τον εξοπλισµό, το οποίο αν δεν καταβάλλει ο εργοδότης βρίσκεται αντιµέτωπος ακόµη και µε ποινικές κυρώσεις, όπως επίσης και µε την ακύρωση της συµφωνίας περί τηλεργασίας. Ο εργοδότης υποχρεούται επίσης να τηρεί το ωράριο εργασίας, το οποίο πρέπει να προσδιορίζεται εγγράφως. Εγγράφως πρέπει να προσδιορίζεται και τυχόν συµφωνία µε τον εργαζόµενο για τα χρονικά όρια της τηλε-ετοιµότητας και τις προθεσµίες ανταπόκρισης, ενώ απαγορεύεται ρητά η χρήση κάµερας για τον έλεγχο του εργαζοµένου.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «αν τεθεί σε λειτουργία οιοδήποτε σύστηµα ελέγχου, αυτό πρέπει να σέβεται τη νοµοθεσία περί δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα, να επιβάλλεται από τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης και να περιορίζεται στο πλαίσιο του επιδιωκόµενου σκοπού». Ο εργοδότης οφείλει επίσης να γνωστοποιεί εγγράφως στον εργαζόµενο «οποιουσδήποτε περιορισµούς στη χρήση του εξοπλισµού ή εργαλείων πληροφορικής, όπως το Διαδίκτυο, και τις κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασής τους».

Με το ίδιο νοµοσχέδιο προστίθεται αυτοτελές Τµήµα Ελέγχου της Τηλεργασίας στο Σώµα Επιθεώρησης Εργασίας, προκειµένου να ελέγχει την τήρηση του νέου θεσµικού πλαισίου, όπως επίσης και αυτοτελές Τµήµα Υποστήριξης Γενικού Επιθεωρητή της Επιθεώρησης Εργασίας. Σύµφωνα µε το επίµαχο άρθρο 29 του νοµοσχεδίου που αποκαλύπτει το «Εθνος της Κυριακής», το νέο θεσµικό πλαίσιο διαµορφώνεται ως εξής:

1. Τηλεργασία είναι η συστηµατική εξ αποστάσεως παροχή της εξαρτηµένης εργασίας του εργαζοµένου και µε τη χρήση της τεχνολογίας, δυνάµει της σύµβασης εργασίας πλήρους, µερικής, εκ περιτροπής ή άλλης µορφής απασχόλησης, η οποία θα µπορούσε να παρασχεθεί και από τις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
2. Η τηλεργασία συµφωνείται µεταξύ εργοδότη και εργαζοµένου κατά την πρόσληψη ή µε µεταγενέστερη συµφωνία. Κατ’ εξαίρεση για λόγους δηµόσιας υγείας ή σε περίπτωση κινδύνου υγείας του εργαζοµένου, ο εργοδότης οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του εργαζοµένου για τηλεργασία, εκτός κι αν αδυνατεί για σπουδαίο και σοβαρό κατ’ αντικειµενική κρίση λόγο, τον οποίο οφείλει να εκθέσει εγγράφως προς τον εργαζόµενο. Σε περίπτωση κινδύνου δηµόσιας υγείας, ο εργαζόµενος οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του εργοδότη για τηλεργασία, εκτός κι αν αδυνατεί να το πράξει για σπουδαίο και σοβαρό κατ’ αντικειµενική κρίση λόγο, τον οποίο οφείλει να εκθέσει εγγράφως προς τον εργοδότη.
3. Εντός 8 ηµερών από την έναρξη της τηλεργασίας, ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιήσει εγγράφως προς τον εργαζόµενο το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην εκτέλεση της εργασίας και τουλάχιστον: α) Τα λεπτοµερή καθήκοντα του τηλεργαζοµένου. β) Το ωράριο εργασίας. γ) Τον τρόπο υπολογισµού και την ανάλυση του πρόσθετου κόστους µε το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο τηλεργαζόµενος από την τηλεργασία, ιδίως το κόστος τηλεπικοινωνιών, τον εξοπλισµό και τη συντήρησή του. Το πρόσθετο αυτό κόστος, το οποίο µπορεί να συµφωνηθεί σε σταθερό ποσό που να υπερκαλύπτει το πραγµατικό, καλύπτει ο εργοδότης σε µηνιαία βάση. Το ποσό αυτό δεν αποτελεί αποδοχές, αλλά κάλυψη λειτουργικών δαπανών, δεν υπόκειται σε φόρο ή εισφορές και σε περίπτωση µη εµπρόθεσµης καταβολής του ισχύουν οι προβλεπόµενες από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο κυρώσεις (Α.Ν. 690/45). δ) Τον αναγκαίο για την παροχή τηλεργασίας εξοπλισµό, τον οποίο διαθέτει ο τηλεργαζόµενος ή του παρέχει ο εργοδότης και τις διαδικασίες τεχνικής υποστήριξης, συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών του εξοπλισµού αυτού, το κόστος των οποίων καλύπτει ο εργοδότης. Αν ο εξοπλισµός ανήκει στον εργαζόµενο, στη σύµβαση προσδιορίζεται και ο τρόπος αποκατάστασης του κόστους χρήσης του για την τηλεργασία. Αν ο εργοδότης δεν προµηθεύσει τον εξοπλισµό αυτό στον τηλεργαζόµενο ή δεν καλύψει το κόστος χρήσης αυτού και σε κάθε περίπτωση το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών, είναι ανίσχυρη η συµφωνία περί τηλεργασίας και η εργασία παρέχεται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. ε) Οποιουσδήποτε περιορισµούς στη χρήση του εξοπλισµού ή εργαλείων πληροφορικής, όπως το ∆ιαδίκτυο, και τις κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασής τους. στ) Την ιεραρχική σύνδεση του τηλεργαζοµένου µε τους προϊσταµένους του στην επιχείρηση, τις διαδικασίες αναφοράς και αξιολόγησης του τηλεργαζοµένου. ζ) Τυχόν συµφωνία περί τηλε-ετοιµότητας, τα χρονικά όρια αυτής και τις προθεσµίες ανταπόκρισης του τηλεργαζοµένου. Ειδικοί εκτιµούν πως το κεφάλαιο της τηλε-ετοιµότητας είναι κρίσιµης σηµασίας και προτείνουν υποχρεωτικό προκαθορισµό του χρόνου δέσµευσης του εργαζοµένου, ο οποίος δικαιωµατικά θα πρέπει κάθε µέρα να έχει συγκεκριµένη διακοπή. η) Τους όρους υγιεινής και ασφάλειας της τηλεργασίας και τις διαδικασίες αναγγελίας εργατικού ατυχήµατος, που ο τηλεργαζόµενος οφείλει να τηρεί. θ) Την προστασία των επαγγελµατικών δεδοµένων, καθώς και των προσωπικών δεδοµένων του τηλεργαζοµένου. ι) Τα στοιχεία επικοινωνίας των συνδικαλιστικών εκπροσώπων των εργαζοµένων. Προσοχή, όσα από τα παραπάνω στοιχεία δεν αφορούν προσωπικώς στον εργαζόµενο µπορούν να του γνωστοποιηθούν και µέσω κοινοποίησης σχετικής επιχειρησιακής πολιτικής, εφαρµοστέας στο σύνολο των τηλεργαζοµένων της επιχείρησης.
4. Η συµφωνία περί τηλεργασίας δεν θίγει το καθεστώς απασχόλησης και εν γένει τη σύµβαση εργασίας του τηλεργαζοµένου ως πλήρους, µερικής, εκ περιτροπής ή άλλης µορφής απασχόλησης, αλλά µεταβάλλει µόνο τον τρόπο µε τον οποίο εκτελείται η εργασία. Η τηλεργασία µπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, µερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, αυτοτελώς ή σε συνδυασµό µε απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.
5. Με την επιφύλαξη των διαφοροποιήσεων που οφείλονται στη φύση της τηλεργασίας, οι τηλεργαζόµενοι έχουν τα ίδια δικαιώµατα και υποχρεώσεις µε τους συγκρίσιµους εργαζόµενους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης, ιδίως σχετικώς µε τον όγκο εργασίας, τα κριτήρια και τις διαδικασίες αξιολόγησης, τις τυχόν επιβραβεύσεις, την πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν στην επιχείρηση, την κατάρτιση και επαγγελµατική τους εξέλιξη, τη συµµετοχή σε σωµατεία, τη συνδικαλιστική τους δράση και την απρόσκοπτη και εµπιστευτική επικοινωνία τους µε τους συνδικαλιστικούς τους εκπροσώπους.
6. Ο εργοδότης υποχρεούται να τηρεί το ωράριο εργασίας και να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζοµένου. Απαγορεύεται ρητά η χρήση της κάµερας (web cam) για τον έλεγχο του τηλεργαζοµένου. Αν τεθεί σε λειτουργία οιοδήποτε σύστηµα ελέγχου, αυτό πρέπει να σέβεται τη νοµοθεσία περί δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα, να επιβάλλεται από τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης και να περιορίζεται στο πλαίσιο του επιδιωκόµενου σκοπού.
7. Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την προστασία της υγείας και της επαγγελµατικής ασφάλειας του τηλεργαζοµένου, σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις. Ο εργοδότης πληροφορεί τον τηλεργαζόµενο για την πολιτική της επιχείρησης όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, η οποία περιλαµβάνει ιδίως τις προδιαγραφές του χώρου τηλεργασίας, κανόνες χρήσης οθονών οπτικής απεικόνισης, διαλείµµατα και κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο. Ο τηλεργαζόµενος υποχρεούται να εφαρµόζει τις ισχύουσες διατάξεις για την υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία. Η παροχή τηλεργασίας από τον τηλεργαζόµενο τεκµαίρει ότι ο χώρος τηλεργασίας πληροί τις σχετικές προδιαγραφές.
8. Οι εκπρόσωποι των εργαζοµένων πληροφορούνται και γνωµοδοτούν για την εισαγωγή της τηλεργασίας (µετατροπή εργασίας σε τηλεργασία, δικαίωµα στην αποσύνδεση κ.ά.), όπως προβλέπουν οι διατάξεις περί σωµατείων και συνδικαλιστικών οργανώσεων.
9. Το ωράριο τηλεργασίας καθώς και η αναλογία τηλεργασίας και εργασίας στις εγκαταστάσεις του εργοδότη δηλώνονται στο σύστηµα «Εργάνη».
10. Η επίµαχη διάταξη περιέχει και εξουσιοδοτική διάταξη για απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, µε την οποία καθορίζεται ο τρόπος υπολογισµού του πρόσθετου κόστους µε το οποίο επιβαρύνεται περιοδικώς ο τηλεργαζόµενος από την τηλεργασία και το οποίο καλύπτει ο εργοδότης, οι ειδικότεροι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της τηλεργασίας, η δήλωση του ωραρίου τηλεργασίας στο σύστηµα «Εργάνη», η διαδικασία ελέγχου του ΣΕΠΕ κ.ά.

Πηγή: Ethnos.gr