Πρωταγωνιστικό ρόλο στο προσφερόμενο τουριστικό προϊόν της Ελλάδας διεκδικούν οι υπαίθριες δραστηριότητες (Outdoor Activities), που αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς και έχουν στόχο την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, αλλά και την ανάδειξη περιοχών στο τουριστικό προσκήνιο, που μέχρι τώρα δεν ήταν στην πρώτη γραμμή της επισκεψιμότητας. Κοινός παρανομαστής των πρωτοβουλιών που έχουν εκκινήσει, τόσο σε επίπεδο προβολής τους, όσο και σε τεχνικό και θεσμικό σκέλος, είναι η μεγέθυνση του οικονομικού αποτυπώματος στις τοπικές κοινωνίες αλλά και η συνεισφορά των υπαίθριων δραστηριοτήτων τους στα συνολικά τουριστικά μεγέθη της χώρας, όπως εξηγούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εμπειρογνώμονες του τουριστικού κλάδου.
Οι υπαίθριες δραστηριότητες (Outdoor Activities) είναι όλη η "ελληνική εμπειρία"
Με το βλέμμα στραμμένο στην "επόμενη ημέρα" για τον ελληνικό τουρισμό η διευθύνουσα σύμβουλος της Marketing Greece, Iωάννα Δρέττα, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως οι υπαίθριες δραστηριότητες (ό,τι έχει να κάνει με δράσεις στο βουνό, στα ποτάμια, στη θάλασσα, στη σχέση του ανθρώπου με την φύση κλπ) καταγράφουν μεγάλη ζήτηση διεθνώς και η πανδημία μάλιστα την επιτάχυνε. «Αυτή τη στιγμή οι υπαίθριες δραστηριότητες είναι "Drivers της ζήτησης διεθνώς" και υπό το πρίσμα αυτό, η Ελλάδα όχι μόνο δεν πρέπει να μείνει πίσω, αλλά περιγράφεται και ως ο ιδανικός τόπος για την ανάπτυξη τους σε παγκόσμια κλίμακα», αναφέρει και προσθέτει: «Η σημασία αυτών των μορφών ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού, δεν θα πρέπει να εντοπιστεί μόνο στην διεξαγωγή ενός αγωνίσματος, αλλά στο "πάντρεμα" που επιτυγχάνεται με τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, με την πολιτιστική κληρονομιά και τις τοπικές οικονομίες κλπ. Είναι όλη η ελληνική εμπειρία».
Οικοσυστήματα μικρομεσαίων επιχειρήσεων ζουν και αναπνέουν από τις υπαίθριες δραστηριότητες
Προς επίρρωση των παραπάνω ο πρόεδρος του Τουριστικού Οργανισμού Πελοποννήσου, Κωνσταντίνος Μαρινάκος, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι μέσα από τις υπαίθριες δραστηριότητες περνάει και η ανάδειξη ελληνικών προορισμών, που το ρεύμα της άνθισης του ελληνικού τουρισμού δεν τις "άγγιξε". Προερχόμενος από μια Περιφέρεια που χαίρει φυσικής ομορφιάς και πεδίων ξεδίπλωσης θεματικών μορφών τουρισμού, ο κ. Μαρινάκος επισημαίνει ότι το όρος Μαίναλο, ο Πάρνωνας, η ορεινή Κορινθία, τα Καλάβρυτα κλπ ξεχωρίζουν για τις υπαίθριες δραστηριότητες τους. Γύρω από αυτούς τους ορεινούς όγκους της Πελοποννήσου, όπως τονίζει, έχουν οργανωθεί επιχειρήσεις, που συνεισφέρουν στο τοπικό εισόδημα και την απασχόληση κλπ. Για παράδειγμα στο Μαίναλο δραστηριοποιούνται περίπου 200 μικρές οικογενειακές τουριστικές επιχειρήσεις, δυναμικότητας 2.000 κλινών προσφέροντας απασχόληση σε 400 περίπου άτομα. Υπερτριπλάσιος είναι ο αριθμός εργαζομένων που αναπτύσσεται σε υπηρεσίας εστίασης και αναψυχής, με όχημα τις υπαίθριες δραστηριότητες.
Πρωτοβουλίες για την διάδοση των υπαίθριων δραστηριοτήτων
Στο μεταξύ το στοίχημα, που θα πρέπει να κερδηθεί στο μέτωπο αυτό, δεν είναι άλλο από τη διάδοση των υπαίθριων δραστηριοτήτων εκτός συνόρων και η προσέγγιση της "αγοράς στόχου" για την Ελλάδα. Προς την κατεύθυνση αυτή, ήδη η Marketing Greece τρέχει καμπάνια (
.be">
.be), που τοποθετεί την Ελλάδα στον χάρτη της συνεχώς αυξανόμενης τάσης για υπαίθριες δραστηριότητες. Στόχος της καμπάνιας, όπως τονίζει η κυρία Δρέττα, είναι αυτή να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις του ταξιδιώτη, ο οποίος επηρεασμένος από το καινούριο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί, αλλάζει πλέον συνήθειες και αναδιαμορφώνει τις επιλογές του. Στο προσκήνιο των νέων συνηθειών πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει η ανάγκη να νιώθει κανείς ασφαλής, διατηρώντας ταυτόχρονα τις κοινωνικές αποστάσεις και διεκδικώντας περισσότερο «χώρο» για τον ίδιο και τον συνταξιδιώτη του. Παράλληλα, η επαφή με τη φύση επαναξιολογείται δίνοντας βαρύτητα στα θετικά συναισθήματα που αυτή προκαλεί όπως η ευτυχία, η χαρά και η ελευθερία.
Ταυτόχρονα, σε θεσμικό επίπεδο, υπογραμμίζει ο κ. Μαρινάκος, υπό την καθοδήγηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) λαμβάνει χώρα μια πρωτοβουλία συνεργασίας των ενώσεων ξενοδόχων που βρίσκονται σε ορεινούς προορισμούς σε όλη την Ελλάδα, με στόχο την ανάπτυξη στρατηγικού σχεδίου για τους ορεινούς προορισμούς και την ηπειρωτική Ελλάδα και έμφαση στις υπαίθριες δραστηριότητες. Μάλιστα, όπως λέει, ετέθησαν για πρώτη φορά στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού, ζητήματα θεσμικού πλαισίου, προβολής και συνεισφοράς ΕΣΠΑ.
Όλυμπος και Πίνδος στο επίκεντρο
Εστιάζοντας στον άξονα της προβολής και επικοινωνίας των υπαίθριων δραστηριοτήτων η Marketing Greece, για πρώτη φορά στην Ελλάδα υλοποίησε ένα θεματικό βίντεο ιδιαίτερων προδιαγραφών, για το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, τον Όλυμπο (
), με την κυρία Δρέττα να σημειώνει πως από μόνος του ο Όλυμπος είναι ένα ξεχωριστό "Brand". Την ίδια στιγμή σε πλήρη εξέλιξη είναι και οι δράσεις για την ανάδειξη της Πίνδου σε ιδανικό πεδίο ανάδειξης υπαίθριων μορφών τουρισμού, όπως σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Αργιθέας και πρόεδρος του δικτύου Πίνδος, Ανδρέας Στεργίου. Στο δίκτυο Πίνδος έχουν ενταχθεί ήδη 11 δήμοι με 286 κοινότητες εκ των οποίων οι 250 είναι αμιγώς ορεινές και για τις οποίες η ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού περιγράφεται ως και "φιλί ζωής" για τη βιωσιμότητα τους. Αν μάλιστα δεν είχει ενσκήψει και η πανδημία, αναφέρει ο κ.Στεργίου, ήδη το δίκτυο θα είχε υλοποιήσει τον οδικό χάρτη για την προβολή της Πίνδου εντός και εκτός συνόρων. Στην Πίνδο ωστόσο τρέχει η υλοποίηση ενός ιδιαίτερου σχεδίου, που έχει αγκαλιαστεί από τις τοπικές κοινότητες και αφορά το το Pindus Trail, που θα συμπληρώσει το παλαιότερο Pindos Way και όπως τονίζεται θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα εθνικά μονοπάτια της Ευρώπης. Πρόκειται, όπως ανέφερε ο κ. Στεργίου, για μια ιδιωτική προσπάθεια του Αποστόλη Τσιμπανάκου, λάτρη του βουνού (συνοδός βουνού), και στην ολοκλήρωση του, θα είναι ένα μονοπάτι 600 χλμ που θα ξεκινάει από τους Δελφούς και θα καταλήγει στις Πρέσπες. Στο μεταξύ 200 πιστοποιημένα χιλιόμετρα πεζοπορικών μονοπατιών προσφέρει ήδη το "Menalon Trail", επισημαίνει ο κ. Μαρινάκος, που μαζί με το "Parnon Trail" απευθύνονται στην ευρωπαϊκή ομοσπονδία πεζοπόρων που αριθμεί 3 εκατομμύρια μέλη.
Έλλειψη θεσμικού πλαισίου τροχοπέδη για τη διάδοση των "Outdoor Activites" σύμφωνα με τον αλπινιστή Ηλία Γραβάνη
Η Ελλάδα είναι δεύτερη χώρα στον κόσμο μετά την Ισπανία σε ό,τι αφορά την ποικιλομορφία υπαιθρίων δραστηριοτήτων, γεγονός ιδιαίτερο σημαντικό, όπως σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αλπινιστής Ηλίας Γραβάνης. Ο κ. Γραβάνης ήταν από τους πρώτους που ασχολήθηκε με αυτές και εδώ και πολλά χρόνια με την εταιρία Olympos Trek προσφέρει υπαίθριες δραστηριότητες στο "βουνό των θεών". «Η Ελλάδα είναι η "μινιατούρα" όλου του κόσμου και το φυσικό γεωγραφικό ανάγλυφο της δεν συναντάται πουθενά στον κόσμο», προσθέτει.
Το μεγάλο αγκάθι για τη διάδοση των "Outdoor Activites" είναι η έλλειψη θεσμικού πλαισίου, που με κέντρο την ασφαλή διεξαγωγή τους στη φύση θα πιστοποιεί την κάθε δραστηριότητα ξεχωριστά (πχ αναρρίχηση, ορειβασία, Canoe Kayak, κλπ) αλλά και τους ανθρώπους οι οποίοι ασχολούνται με αυτές, όπως σημειώνει.Ο κ.Γραβάνης επιμένει σε ένα ουσιαστικό θεσμικό πλαίσιο απολύτως ξεκάθαρο για τις υπαίθριες δραστηριότητες, με ξεκάθαρες πιστοποιήσεις εκπαιδευτών, συνοδών, δραστηριοτήτων, ώστε να εξασφαλίζεται η απόλυτη ασφάλεια των συμμετεχόντων σε αυτές. «Αυτά που βλέπουμε στον Όλυμπο τα τελευταία χρόνια είναι φοβερά», σημειώνει ο κ.Γραβάνης, «ενδεικτικό της ανεπάρκειας πολλών που ασχολούνται με την ανάβαση του Ολύμπου».
Για τον κ.Γραβάνη όσοι ασχολούνται με τις υπαίθριες δραστηριότητες θα πρέπει ναχαρακτηρίζονται θεσμικά και φορολογικά ως "Προμηθευτές Υπαιθρίων Δραστηριοτήτων Αναψυχής. «Έχει γεμίσει η Ελλάδα με συνοδούς βουνού, όταν στην πραγματικότητα με μανδύα αυτή την πιστοποίηση παράλληλα προσφέρονται και δραστηριότητες σε ποτάμια και βουνά (canoe kayak, rafting, αναρρίχηση), που απαιτούν άλλες γνώσεις και εξειδικεύσεις, που δεν τις καλύπτει η απλή συνοδεία βουνού», αναφέρει.
Τέλος, τόσο ο Κωνσταντίνος Μαρινάκος, όσο και ο Ηλίας Γραβάνης έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου σε ό,τι αφορά την τοποθέτηση ανεμογεννήτριων στις "ελληνικές άλπεις" που θα αλλοιώσουν το "ανέγγιχτο" φυσικό περιβάλλον, για το οποίο θα έλθουν οι επισκέπτες από τις χώρες του εξωτερικού. Μάλιστα, ο Τουριστικός Οργανισμός Πελοποννήσου, όπως τονίζει ο κύριος Μαρινάκος, εκφράζει την αντίθεσή του στην ανεξέλεγκτη τοποθέτηση αυτών, εκεί που δεν υπάρχει χωροταξικός σχεδιασμός.
