Μπορεί η εικόνα το πρώτο τρίμηνο να εμφανίζεται βελτιωμένη, αλλά οι ανισορροπίες επιμένουν και αποτυπώνουν μεταξύ άλλων το τεράστιο έλλειμμα ανταγωνιστικότητος που πλήττει την ελληνική οικονομίας
Η μείωση του ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα αποτελέσει μία από τις βασικότερες προκλήσεις της νέας κυβέρνησης. Η εκτόξευση του κοντά στο 10% του ΑΕΠ το 2022, που έφερε έντονες μνήμες της ελληνικής προμνημονιακής περιόδου, προκαλεί ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία.
Μπορεί η εικόνα το πρώτο τρίμηνο να εμφανίζεται βελτιωμένη, καθώς το έλλειμμα μειώθηκε κατά 3,1 δισ. ευρώ συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2022 και διαμορφώθηκε σε 3,9 δισ. ευρώ, αλλά οι ανισορροπίες επιμένουν και αποτυπώνουν μεταξύ άλλων το τεράστιο έλλειμμα ανταγωνιστικότητος που πλήττει την ελληνική οικονομία. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι οι εξωγενείς παράγοντες, όπως η ενεργειακή κρίση η οποία συντέλεσε στην έκρηξη του ελλείμματος, που υποχωρεί από τις αρχές του 2023, θα συμβάλλει στη σταδιακή αποκλιμάκωσή του.
Ωστόσο το έλλειμμα οφείλεται και στα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι πρόκειται για βασική πηγή ανησυχίας. Παρότι προβλέπεται να περιοριστεί εν μέρει φέτος και του χρόνου, «το εξωτερικό έλλειμμα εκτιμάται ότι θα παραμείνει πολύ πάνω από το επίπεδο που απαιτείται για να διασφαλισθεί μια διατηρήσιμη βελτίωση της καθαρής επενδυτικής θέσης της χώρας» αναφέρει.
Αλλά και ο ESM στην ετήσια έκθεσή του για τη χώρα μας, ανέφερε ότι το «ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών επιδεινώθηκε περαιτέρω παρότι βρίσκονταν σε ένα ήδη αδύναμο σημείο εκκίνησης».
Καμπανάκι από τις εξαγωγές
Η αξία των ελληνικών εξαγωγών το διάστημα Ιανουαρίου – Απριλίου 2023 διαμορφώθηκε σε 15,67 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 12% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, ενώ η αξία των εισαγωγών υποχώρησε τον Απρίλιο του 2023 κατά 11,8% σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2022 και διαμορφώθηκε σε 6,10 δισ. ευρώ. Υποχώρηση κατέγραψε η αξία των εισαγωγών και σε επίπεδο τετραμήνου, αν και αρκετά μικρότερη, 1,9%, και διαμορφώθηκε σε 26,96 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, η μείωση των εξαγωγών που κατεγράφη τον Απρίλιο μετά από 26 μήνες ανόδου, προβληματίζει. Κι αυτό διότι σημαντικοί εξαγωγικοί προορισμοί για τα ελληνικά προϊόντα, όπως για παράδειγμα η Γερμανία, εισήλθαν σε ύφεση, ενώ ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) προέβλεψε επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2023 σε 2,7% από 3,3% το 2022.
Η μείωση των εξαγωγών χτυπάει καμπανάκι αφού αποτελούσε μία παραδοσιακή αιτία διευρύνσεως του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, ιδιαίτερα στη δεκαετία του 2000, ως απότοκο της φθίνουσας ανταγωνιστικότητος. Αν έχει συνέχεια αυτή η υποχώρηση, σίγουρα θα έχει επιπτώσεις στην πορεία μειωσης του ισοζυγιου τρεχουσών συναλλαγών παρά την αποκλιμάκωση των εισαγωγών λόγω της πτώσεως των ενεργειακών τιμών.
Η σταδιακή βελτίωση της εξωστρέφειας αποτελεί κλειδί της πορείας της χώρας καθώς συνδέεται και με το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και η μεγάλη πτώση της εγχώριας ζήτησης ώθησαν πολλές ελληνικές επιχειρήσεις να αποκτήσουν εξωστρεφή προσανατολισμό, κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας.
Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η εικόνα του ισοζυγίου θα βελτιωθεί από φέτος. Σύμφωνα με την Eurobank, το έλλειμμα θα υποχωρήσει από το 9,6% του ΑΕΠ (είναι διαφορετικός ο τρόπος υπολογισμού σε σχέση με την Κομισιόν) στο 7% του ΑΕΠ φέτος, ενώ η Εθνική Τράπεζα σε πρόσφατη ανάλυσή της προέβλεψε έλλειμμα φέτος 6,5% του ΑΕΠ και στη συνέχεια, μετά το 2024, περαιτέρω υποχώρησή του στο 4% του ΑΕΠ, ένα ποσοστό που είναι βιώσιμο.
Βασίζει την εκτίμησή της αυτή στην αναμενόμενη αύξηση της εξωτερικής ζήτησης, αλλά και στην εντονότερη συσχέτιση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών με το διαθέσιμο εισόδημά τους, καθώς θα έχει περάσει η καταναλωτική έξαρση της μεταπανδημικής περιόδου.
Τι πρέπει να αλλάξει
Όπως αναφέρουν οι αναλυτές, μια οικονομία που εμφανίζει ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σημαίνει ότι κατανάλωσε προϊόντα και υπηρεσίες που εισήγαγε από το εξωτερικό, επομένως που δεν παρήγαγε, και άρα συνδέεται με τις δανειακές ανάγκες της χώρας που καλύπτονται από το εξωτερικό.
Το έλλειμμα στο ισοζύγιο εμφανίζεται ως εξωτερικό χρέος της οικονομίας -κρατικό και ιδιωτικό- που καθορίζει τη διεθνή θέση της οικονομίας, καλύπτεται αναγκαστικά με δάνεια του κράτους και του ιδιωτικού τομέα και με συμμετοχές των ξένων στις ελληνικές επιχειρήσεις που καταναλώνουν τα εισαγόμενα εμπορεύματα και υπηρεσίες.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν στα Μνημόνια. Εάν δεν αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας τότε δεν θα υπάρξουν μεγάλες ανατροπές τα επόμενα χρόνια.
Πηγή: imerisia.gr - Φωτογραφία: ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI
