«Οι αιτιάσεις περί «υπερτουρισμού» μέχρι σήμερα το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να αποκρύπτουν το πραγματικό πρόβλημα που είναι η απουσία σύγχρονων και λειτουργικών υποδομών» σημειώνει σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γιάννης Χατζής και συμπληρώνει: «Το να πλήττουμε μόνοι μας την εικόνα της χώρας μας είναι αυτοκαταστροφικό και μπορεί να το πληρώσουμε πολύ ακριβά, πρωτίστως δε οι τοπικές κοινωνίες για τις οποίες υποστηρίζουν πως ενδιαφέρονται όσοι επιχειρούν να δαιμονοποιήσουν τον τουρισμό και να του αποδώσουν ευθύνες που δεν του αναλογούν».
Στην παρέμβαση του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιάννης Χατζής εστιάζει και στην εξέλιξη της τουριστικής χρονιάς, τονίζοντας ότι ενώ παρατηρείται ότι η αύξηση των αφίξεων στα περισσότερα αεροδρόμια της χώρας, εντούτοις αυτή δεν αποτυπώνεται στις πληρότητες των ξενοδοχείων. Μάλιστα εικάζει πως η ραγδαία αύξηση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αυξητικής τάσης.
Παραμένοντας στα στοιχεία που προβληματίζουν τον ξενοδοχειακό κλάδο την φετινή τουριστική χρονιά, ο κ. Χατζής παρατηρεί ότι καταγράφεται μια κόπωση τους μήνες της υψηλής περιόδου. Οι κρατήσεις για τον Ιούλιο και Αύγουστο δεν ακολουθούν τη δυναμική της προηγούμενης περιόδου, με τα πολυτελή και ακριβότερα προϊόντα να αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στο να διαθέσουν τα δωμάτιά τους σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Σημάδια κόπωσης σε όλους τους προορισμούς
Σε κάθε περίπτωση, ο Πρόεδρος της ΠΟΞ κάνει λόγο για μια τουριστική χρονιά που δεν έχει τη δυναμική που είχαμε συνηθίσει τα προηγούμενα δύο χρόνια, με τα σημάδια της κόπωσης να είναι ξεκάθαρα σε όλους τους προορισμούς. Την ίδια στιγμή παρατηρείται μια Μέση Κατά Κεφαλή Δαπάνη που εμφανίζει σημαντική υποχώρηση -12%, ειδικότερα από τις χώρες της Ευρωζώνης και το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τα στοιχεία Ιανουαρίου - Μαΐου της Τράπεζας της Ελλάδας.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του πρόεδρου της ΠΟΞ Γιάννη Χατζή στον δημοσιογράφο του ΑΠΕ-ΜΠΕ Κώστα Χαλκιαδάκη:
Πώς εξελίσσονται τα μεγέθη των αφίξεων και των εσόδων της σεζόν;
Ενώ παρατηρούμε αύξηση των αφίξεων στα περισσότερα αεροδρόμια της χώρας, εντούτοις αυτή δεν αποτυπώνεται στις πληρότητες των ξενοδοχείων. Εικάζουμε βάσιμα λοιπόν πως η ραγδαία αύξηση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αυξητικής τάσης. Πιο συγκεκριμένα τώρα, από τα διαθέσιμα στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ προκύπτει πως μέχρι τώρα εντυπωσιακή αύξηση παρουσιάζει το αεροδρόμιο Αθηνών (+15%) και το αεροδρόμιο της Μυτιλήνης (+38%) ενώ μείωση παρατηρείται στα αεροδρόμια Κεφαλονιάς (-1%), Σαντορίνης (-4%), Μυκόνου (-9%) και Καβάλας (-11%).
Αύξηση στις οδικές αφίξεις
Στο πρώτο πεντάμηνο της χρονιάς παρουσιάζουν αύξηση +13,3% οι οδικές αφίξεις επισκεπτών. Είναι κατά 296.000 αυξημένες σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Τη σημαντικότερη αύξηση στον οδικό τουρισμό εμφανίζει η Τουρκία (+47%) και ακολουθεί η Βουλγαρία (+20,6%). Δύο θέματα που πρέπει να παρατηρήσουμε. Πρώτον, προσμετρώνται στις οδικές αφίξεις τουριστών άνθρωποι που έρχονται στην Ελλάδα για εργασία (π.χ. συγκομιδή ελιάς). Δεύτερον, υπάρχουν τεράστια προβλήματα στις πύλες εισόδου της χώρας, με τους επισκέπτες μας να χρειάζονται, σε κάποιες περιπτώσεις, 6 και 7 ώρες αναμονής, χωρίς τουαλέτες και μέσα στη ζέστη. Δεν μας τιμά καθόλου ως χώρα αυτή η εικόνα και πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να προσπαθήσουν να την αλλάξουν άμεσα
Μας προβληματίζει το γεγονός ότι καταγράφεται μια κόπωση τους μήνες της υψηλής περιόδου. Οι κρατήσεις για τον Ιούλιο και Αύγουστο δεν ακολουθούν τη δυναμική της προηγούμενης περιόδου. Ιδιαίτερα τα πολυτελή και ακριβότερα προϊόντα αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στο να διαθέσουν τα δωμάτιά τους σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αυτή η αρνητική τάση είναι ένα προειδοποιητικό «καμπανάκι».
Είναι ο υπερτουρισμός όντως το πρόβλημα;
Επίσης, παρατηρείται μια ολοένα αυξανόμενη τάση, που χαρακτηρίζεται από γενικεύσεις και απλουστεύσεις, να υποστηριχθεί πως για περιστατικά υποβάθμισης της ποιότητας ζωής των πολιτών ευθύνεται ο τουρισμός. Μολονότι, η άποψη αυτή δημιουργεί εντυπώσεις δεν βοηθάει στη διάγνωση των πραγματικών αιτιών και προβλημάτων, όπου αυτά εμφανίζονται. Οι αιτιάσεις περί «υπερτουρισμού» μέχρι σήμερα το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να αποκρύπτουν το πραγματικό πρόβλημα: Απουσία σύγχρονων και λειτουργικών υποδομών.
Πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσουμε να εθελοτυφλούμε και να εφευρίσκουμε αόρατους εχθρούς. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Το να πλήττουμε μόνοι μας την εικόνα της χώρας μας είναι αυτοκαταστροφικό και μπορεί να το πληρώσουμε πολύ ακριβά, πρωτίστως δε οι τοπικές κοινωνίες για τις οποίες υποστηρίζουν πως ενδιαφέρονται όσοι επιχειρούν να δαιμονοποιήσουν τον τουρισμό και να του αποδώσουν ευθύνες που δεν του αναλογούν.
Ποιοι προορισμοί μπορούν να ενισχυθούν
Η Ελλάδα είναι γεμάτη από φυσικές ομορφιές και μπορεί να είναι προορισμός 365 μέρες το χρόνο, με εξαιρετικές ευκαιρίες για διακοπές και στις 13 περιφέρειες της. Υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές για κάθε οικογενειακό προϋπολογισμό. Ακόμα και κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο μπορεί ο επισκέπτης να βρει τη φιλοξενία που καλύπτει τις ανάγκες του, σε εξαιρετικά όμορφους προορισμούς. Απαιτείται όμως και μια αλλαγή στην κουλτούρα των διακοπών, όπως συμβαίνει και σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Να διευρυνθεί δηλαδή το χρονικό φάσμα χορήγησης των ετήσιων αδειών και να ξεφύγουμε από το στερεότυπο του Αυγούστου που «νεκρώνουν» τα πάντα, ξεκινώντας από το δημόσιο και με τον ιδιωτικό τομέα να προσαρμόζεται υποχρεωτικά και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ποιοτικές διακοπές όλων σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Πώς κινούνται τα έσοδα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων;
Χρειάζεται να γίνουν κάποιες παραδοχές για να μην δημιουργούνται εντυπώσεις που δεν συνάδουν με την πραγματικότητα της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Πρώτον, διανύουμε μια περίοδο έντονων πληθωριστικών πιέσεων. Η αύξηση των εσόδων λοιπόν είναι μόνον ονομαστική και γι' αυτό έχουμε επισημάνει πως τα έσοδα του 2023 αποπληθωρισμένα είναι σαφώς χαμηλότερα του 2019. Το να μιλάμε για ρεκόρ είναι παραπλανητικό, με πραγματικούς όρους. Το ρεκόρ έγινε το 2019 και έκτοτε δεν έχει σπάσει. Δεύτερον, όπως ήδη σας είπα, οι αφίξεις δεν μεταφράζονται αυτομάτως σε πληρότητες ξενοδοχειακών μονάδων. Ένα μεγάλο μέρος τους χάνεται μέσα στη «μαύρη τρύπα» των βραχυχρόνιων μισθώσεων που συνεχίζουν αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα και να δημιουργούν μείζονα ζητήματα τόσο με τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τη στρέβλωση της αγοράς όσο και με τις κοινωνικές επιπτώσεις τους, κυρίως με την εκτόξευση των ενοικίων και τη στεγαστική κρίση.
Είναι μια τουριστική περίοδος, η οποία δεν έχει τη δυναμική που είχαμε συνηθίσει τα προηγούμενα δύο χρόνια. Είναι ξεκάθαρα τα σημάδια της κόπωσης σε όλους τους προορισμούς. Επίσης, η τάση να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα οι επισκέπτες μας που παρατηρήσαμε αμέσως μετά την πανδημία έχει ανακοπεί πλήρως. Η Μέση Κατά Κεφαλή Δαπάνη εμφανίζει σημαντική υποχώρηση -12%, ειδικότερα από τις χώρες της Ευρωζώνης και το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τα στοιχεία Ιανουαρίου- Μαΐου της Τράπεζας της Ελλάδας. Οι επισκέπτες μας είναι πλέον εξαιρετικά μετρημένοι στις δαπάνες τους και όλοι οι κλάδοι πρέπει με ευθύνη να αντιμετωπίσουν κακές πρακτικές αισχροκέρδειας. Επιπλέον, οι άμεσοι ανταγωνιστές μας τα πάνε καλύτερα. Η Κροατία είναι στο +20%, η Ιταλία στο + 11,4% και η Ισπανία + 8,5%. Με την Ελλάδα να υποχωρεί και να χάνει σταδιακά την πρωτιά στις επιδόσεις, είναι ώρα σοβαρού προβληματισμού για να διαφυλάξουμε την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος μας. Συμπερασματικά, το 2019 ήταν και παραμένει ακόμη το έτος αναφοράς για την επιτυχία του ελληνικού τουρισμού και δεν έχει ξεπεραστεί με πραγματικούς όρους. Χρειάζεται τεράστια προσπάθεια, για να καταλάβουν οι stakeholders πως όλα μετράνε και σίγουρα δεν χωράνε άλλες αστοχίες και επιβαρύνσεις στο τουριστικό προϊόν μας.
