Σχετικά Άρθρα

• Γρίπη των πτηνών: Για πρώτη φορά εντοπίζεται σε εκτρεφόμενο χοίρο - Οι ανησυχίες των ειδικών
  σε Πρωτογενής Τομέας
  

  Για πρώτη φορά στις ΗΠΑ εκτρεφόμενος χοίρος μολύνθηκε από τον ιό της γρίπης των πτηνών.

  Το αγρόκτημα έχει τεθεί σε καραντίνα

  Ο «ένας από τους πέντε χοίρους» σε αγρόκτημα «μολύνθηκε από τον H5N1», γεγονός που διαπιστώνεται «για πρώτη φορά» στις ΗΠΑ, ανέφερε σε ανακοίνωσή του το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας (USDA).

  «Τα ζώα δεν προορίζονταν προς πώληση στον τομέα των τροφίμων», σύμφωνα με την ίδια πηγή, η οποία τόνισε πως «δεν υπάρχει ανησυχία για την ασφάλεια του εφοδιασμού της χώρας με χοιρινό κρέας».

  Ο χοίρος που διαπιστώθηκε πως έχει μολυνθεί από την ασθένεια δεν παρουσίαζε συμπτώματα, αλλά υποβλήθηκε σε εξετάσεις προληπτικά στο αγρόκτημα, όπου εκτρέφονται επίσης πτηνά και άλλα ζώα.

  Το αγρόκτημα έχει τεθεί σε καραντίνα.

  Οι χοίροι υποβλήθηκαν σε ευθανασία

  Άλλοι δύο χοίροι διαπιστώθηκε πως είναι αρνητικοί στον ιό, ενώ αναμένονται τα αποτελέσματα των εξετάσεων ακόμη δύο. Όλοι οι χοίροι υποβλήθηκαν σε ευθανασία.

  Η ανακοίνωση του υπουργείου δημοσιοποιήθηκε καθώς οι ΗΠΑ έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με άνευ προηγουμένου εξάπλωση του ιού στις αγελάδες.

  Ειδικοί ανησυχούν για τον αυξανόμενο αριθμό θηλαστικών που μολύνονται από τη νόσο. Ο λόγος είναι πως η ευρεία κυκλοφορία του θα διευκόλυνε τη μετάλλαξη του ιού και θα καθιστούσε πιθανή την εμφάνιση στελέχους του ικανού να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

  Πάντως η αλληλούχηση του γονιδιώματος του ιού που εντοπίστηκε στα πτηνά του αγροκτήματος δεν αποκάλυψε «καμιά μεταβολή του ιού» που θα άφηνε να εννοηθεί πως έγινε ευκολότερη «η μετάδοση μεταξύ ανθρώπων», καθησύχασε το δελτίο Τύπου του USDA.

  Πηγή: Ethnos.gr
• Η5Ν1: Η γρίπη των πουλερικών, με 55% θνητότητα, είναι η επόμενη πανδημία; - SOS από τον καθηγητή Ζαούτη
  σε Υγεία
  

  Τον κώδωνα του κινδύνου για την γρίπη των πουλερικών -που έχει ονομαστεί ως Η5Ν1 – κρούει ο πρώην πρόεδρος του ΕΟΔΥ Θεοκλής Ζαούτης, ο οποίος προειδοποιεί για νέα πανδημία, με πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά σε σχέση με τον κορονοϊό. Και αυτό γιατί ο Η5Ν1 παρουσιάζει 55% θνητότητα.

  Τα πρώτα κρούσματα πριν από δύο χρόνια

  Ο καθηγητής Ιατρικής και Επιδημιολογικίας στο ΕΚΠΑ και πρώην πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Θεοκλής Ζαούτης, σε τηλεοπτική του συνέντευξη τόνισε στο Action24 ότι η ανθρωπότητα είναι μπροστά στο ξέσπασμα μιας νέας πανδημίας, που έχει πιο επικίνδυνα στοιχεία.

  Ο Η5Ν1 είναι ένας ιός που εντοπίστηκε στην Ευρώπη το 2022, καθώς δύο εργάτες ανειχνεύτηκαν θετικοί, ενώ προηγουμένως συμμετείχαν σε αντιμετώπιση εστίας γρίπης σε πουλερικά στην Ισπανία. Αμφότεροι δεν εμφάνισαν συμπτώματα, ούτε ο ιός βρέθηκε σε μεγάλη ποσότητα στα δείγματα, ενώ κάτι παρόμοιο ισχύει και για έναν ασθενή στην Αγγλία, ο οποίος είχε πάπιες που εμφάνισαν νοσηρότητα και θανάτους από τον Η5Ν1.

  Προς το παρόν, οι έρευνες έχουν δείξει ότι η μετάδοση του στον άνθρωπο συμβαίνει δύσκολα, καθώς απαιτεί στενή επαφή χωρίς προφυλάξεις με τα πτηνά που νοσούν, καθώς και με μολυσμένο περιβάλλον. Πάντως, αν ένας άνθρωπος νοσήσει, τότε τα πράγματα γίνονται ιδιαίτερα δύσκολα.

  «Πανδημία υπάρχει όταν ένας ιός μπορεί να κολλήσει από άνθρωπο σε άνθρωπο»

  Με δηλώσεις του στο Action24, o Θεοκλής Ζαούτης ξεκαθάρισε ότι πολλοί ιοί είναι υπό παρακολούθηση, ωστόσο αυτοί που οδηγούν σε πανδημία είναι όσοι μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

  «Σε νέα πανδημία θα μας οδηγήσουν οι αναπνευστικοί ιοί, οι οποίοι μεταδίδονται με διάφορους τρόπους, όπως ο βήχας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Ιατρικής.

  «Το κλειδί για να εκτιμήσουμε τον κίνδυνο για την πανδημία, είναι το πώς μεταδίδεται ο ιός. Η γρίπη, από τις αρχές του αιώνα, είναι ο ιός που μεταλλάσσεται διαρκώς. Θυμόμαστε χαρακτηριστικά το 1918 τη μεγάλη ισπανική πανδημία και, η αλήθεια είναι, πως από αυτόν τον ιό περιμέναμε την επόμενη πανδημία, αλλά μάς ήρθε ο κορονοϊός» υπογράμμισε στη συνέχεια.

  «Επειδή γίνεται συζήτηση για ένα στέλεχος της γρίπης, των πτηνών, αυτός ο ιός είναι υπό παρακολούθηση παγκοσμίως, επειδή μπορεί να μεταφερθεί από τα πτηνά στα θηλαστικά, στις αγελάδες. Έχει κάνει αυτό το βήμα και εμείς, εξάλλου, είμαστε θηλαστικά» πρόσθεσε.

  «Μάλιστα, έχουν μολυνθεί άνθρωποι που βρίσκονται κοντά σε αυτά τα ζώα, με τη θνησιμότητα να αγγίζει το 55%. Υπάρχουν ελάχιστα κρούσματα, αλλά δεν υπάρχει ένδειξη ότι αυτή η γρίπη μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο» σημείωσε ο πρώην πρόεδρος του ΕΟΔΥ.

  Πηγή: Ethnos.gr
• Εξαπλώνεται στη Βουλγαρία η γρίπη των πτηνών – Προειδοποίηση στην Ελλάδα
  σε Πρωτογενής Τομέας
  

  Οι βουλγαρικές αρχές στήνουν ζώνες αποκλεισμού γύρω από πτηνοτροφεία που πλήττονται από γρίπη των πτηνών Η5Ν1. Ειδικοί ανησυχούν για μετάδοση στον άνθρωπο.

  Σε επιφυλακή βρίσκονται οι ελληνικές κτηνιατρικές υπηρεσίες αφότου η Βουλγαρία ενημέρωσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για άκρως παθογόνο γρίπη των πτηνών σε πτηνοτροφεία, εν μέσω φόβων για μετάδοση του ιού στον άνθρωπο.

  Σύμφωνα με πηγές στο ελληνικό υπουργείο, η κλινική εικόνα στα ελληνικά πτηνοτροφεία μέχρι στιγμής δεν εμπνέει ανησυχία. Δεδομένων όμως των εμπορικών ροών της γειτονικής χώρας με την Ελλάδα, οι ελληνικές κτηνιατρικές υπηρεσίες τέθηκαν σε επιφυλακή.

  Όπως ανέφερε το υπουργείο, οι κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) έχουν λάβει οδηγίες για τη διενέργεια προληπτικών ελέγχων και τη λήψη δειγμάτων για αναλύσεις στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς.

  Τα τελευταία δύο χρόνια η γρίπη των πτηνών Η5Ν1 έχει σκοτώσει εκατοντάδες εκατομμύρια άγρια και εκτρεφόμενα πτηνά και καταφέρει μεγάλο πλήγμα στην πτηνοτροφία.

  Ζώνη αποκλεισμού

  Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (WOAH), τα πρώτα κρούσματα γρίπης Η5Ν1 στη Βουλγαρία καταγράφηκαν στα μέσα Οκτωβρίου σε εκτροφείο με σχεδόν 8.000 πουλερικά στο χωριό τη Μαρίτσα.

  Αυτή την εβδομάδα, το Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων ανέφερε ότι ο γρίπη των πτηνών ανιχνεύθηκε σε πτηνοτροφείο του χωριού Μπολιάρσκο στην επαρχία του Γιαμπόλ, όπου 350.000 πουλερικά επρόκειτο να θανατωθούν.

  Γύρω από το πτηνοτροφείο ορίστηκε ζώνη αποκλεισμού τριών χιλιομέτρων, ενώ μια ζώνη παρακολούθησης με ακτίνα 10 χλμ καλύπτει το Γιαμπόλ και γειτονικά χωριά, ανέφερε η τοπική Διεύθυνση Ασφάλειας Τροφίμων.

  Στο μεταξύ, ο ιός Η5Ν1 συνεχίζει να εξαπλώνεται σε γαλακτοκομικές φάρμες των ΗΠΑ, όπου έχουν προσβληθεί μέχρι στιγμής 27 κρούσματα σε ανθρώπους, κυρίως αγρότες.

  Ο Η5Ν1 προσβάλλει πολλά είδη θηλαστικών, από τίγρεις μέχρι θαλάσσιους ελέφαντες, μέχρι στιγμής όμως δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο.

  Ειδικοί προειδοποιούν πάντως ότι η επιδημία στις γαλακτοκομικές φάρμες ίσως δώσει στον ιό την ευκαιρία να μεταλλαχθεί και να προκαλέσει μια νέα πανδημία.

  Πηγή: In.gr
• Προ των πυλών στην Ελλάδα η γρίπη των πτηνών: Συναγερμός για πάνω από 7.500 μολυσμένα πουλερικά στη Βουλγαρία
  σε Πρωτογενής Τομέας
  

  Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη γρίπη των πτηνών, που έφτασε στη γειτονιά μας.

  Συναγερμός έχει σημάνει στη γειτονική Βουλγαρία για το ξέσπασμα της γρίπης των πτηνών.

  Όπως ανακοινώθηκε ο ιός H5N1 εντοπίσθηκε ανάμεσα σε 7.669 πουλερικά ορνιθοτροφείου στο χωριό Μαρίτσα και προκάλεσε το θάνατο 764 πουλερικών.

  Η ανακοίνωση έγινε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (WOAH), τη στιγμή που η Ευρώπη φαίνεται πως βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εποχική έξαρση της θανατηφόρας νόσου.

  Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη γρίπη των πτηνών

  Τι είναι η γρίπη των πτηνών;

  Η γρίπη των πτηνών είναι ιογενής νόσος, η οποία εμφανίζεται κυρίως στα πτηνά. Οι ιοί της γρίπης των πτηνών είναι είτε υψηλής είτε χαμηλής παθογονικότητας ιοί [υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών (HPAI) και γρίπη των πτηνών χαμηλής παθογονικότητας (LPAI), αντίστοιχα] ανάλογα με την ικανότητά τους να προκαλέσουν διαφορετική σοβαρότητα της νόσου και θνησιμότητα στα κοτόπουλα.

  Τα άγρια πτηνά, ιδίως τα υδρόβια πτηνά, είναι ο κύριος λόγος για την εξέλιξη και την εξάπλωση των ιών αυτών. Τα πουλερικά που έχουν μολυνθεί από ΓΠΧΠ μπορεί να παρουσιάζουν ήπια ή καθόλου συμπτώματα της νόσου. Οι λοιμώξεις που προκαλούνται από την υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή νόσο και θάνατο στα πουλερικά.

  Γιατί προκαλεί ανησυχία η γρίπη των πτηνών;

  Η γρίπη των πτηνών στα πτηνά μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία των ζώων και στην οικονομία, λόγω απωλειών παραγωγής σε μολυσμένες εκμεταλλεύσεις. Οι ιοί της γρίπης των πτηνών έχουν αυξημένη ικανότητα εξέλιξης/μετάλλαξης και ανάμειξης με άλλους ιούς της γρίπης των πτηνών. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο νέων, πιο μολυσματικών στελεχών ή στελεχών που έχουν τη δυνατότητα να μολύνουν άλλα είδη, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. Το γεγονός ότι η γρίπη των πτηνών ανιχνεύεται όλο και περισσότερο σε θηλαστικά (π.χ. αγελάδες, άλφακας, ποντικοί, γάτες) αποτελεί τάση που διατηρείται υπό στενή επιτήρηση.

  Η Επιτροπή, από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση της γρίπης των πτηνών στην ΕΕ. Υπάρχουν κανόνες της ΕΕ σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται σε περίπτωση εμφάνισης εστίας σε δεσποζόμενα πτηνά, καθώς και ένα ισχυρό πλαίσιο μέτρων πρόληψης και ετοιμότητας σε περίπτωση λοιμώξεων σε ζώα. Όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία, η νομοθεσία της ΕΕ για την υγειονομική ασφάλεια διασφαλίζει την επιτήρηση, την ταχεία αντίδραση και τον συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ, σε περίπτωση εντοπισμού κρουσμάτων.

  Μπορούν να προσβληθούν από τη γρίπη των πτηνών άλλα είδη εκτός των πτηνών;

  Η γρίπη των πτηνών πλήττει συνήθως τα πτηνά, αλλά άλλα ζώα (θηλαστικά όπως αγελάδες, αλπακίες, ποντικοί, γάτες) μπορούν να μολυνθούν από ιούς της γρίπης των πτηνών, συμπεριλαμβανομένων των χοίρων, των βιζόν, της φώκιας, των αγριόχοιρων, των αλεπούδων και των γατών. Οι ΗΠΑ ανέφεραν επίσης πρόσφατα για πρώτη φορά περιστατικά υψηλής παθογονικότητας γρίπης των πτηνών σε βοοειδή.

  Η γρίπη των πτηνών αποτελεί κίνδυνο για τον άνθρωπο;

  Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) εκτιμά επί του παρόντος ότι ο κίνδυνος για το ευρύ κοινό είναι χαμηλός και ο κίνδυνος για όσους εργάζονται ή εκτίθενται σε μολυσμένα πτηνά και θηλαστικά είναι χαμηλός έως μέτριος. Τα περισσότερα στελέχη του ιού της γρίπης των πτηνών είναι σχετικά αβλαβή και δεν μολύνουν τον άνθρωπο.

  Ωστόσο, ορισμένες παραλλαγές ενδέχεται να αναπτύξουν μεταλλάξεις που αυξάνουν τη δυνατότητά τους να μολύνουν άλλα είδη, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. Τα κρούσματα στον άνθρωπο μπορεί να κυμαίνονται από ασυμπτωματικά ή πολύ ήπια συμπτώματα (επιπεφυκίτιδα, ήπια αναπνευστικά συμπτώματα) έως σοβαρά συμπτώματα (πνευμονία που απαιτεί νοσηλεία) και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θάνατο.

  Μέχρι σήμερα, δεν έχει επιβεβαιωθεί μετάδοση του ιού H5N1 από άνθρωπο σε άνθρωπο και δεν έχουν αναφερθεί ενεργά κρούσματα γρίπης των πτηνών σε ανθρώπους στην ΕΕ/στον ΕΟΧ.

  Τα άτομα που έρχονται σε στενή επαφή με μολυσμένα ζώα θα πρέπει να φορούν μέσα ατομικής προστασίας και να αποφεύγουν την απροστάτευτη άμεση επαφή με άρρωστα ή νεκρά ζώα, σφάγια, περιττώματα, καθώς και με δυνητικά μολυσμένα περιβάλλοντα. Ηκαθοδήγηση του ECDC συνιστά την ενεργό επιτήρηση των εκτιθέμενων ατόμων (όπως παρακολούθηση συμπτωμάτων ή τεστ), τη λήψη προληπτικών μέτρων και/ή τον εμβολιασμό ομάδων κινδύνου.

  Το ECDC παρακολουθεί συνεχώς την κατάσταση και επικαιροποιεί αναλόγως τις εκτιμήσεις κινδύνου που διενεργεί. Η Επιτροπή έχει επίσης θεσπίσει εύρυθμα συστήματα επιτήρησης και έγκαιρης προειδοποίησης, ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη προειδοποίηση για κάθε περίπτωση στον άνθρωπο ή στα ζώα. Εάν εμφανιστεί ένα στέλεχος της υψηλής παθογονικότητας γρίπης των πτηνών που είναι μολυσματικό μεταξύ των ανθρώπων, η ετοιμότητα και η ταχεία δράση θα είναι καίριας σημασίας.

  Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία από τους ιούς της γρίπης των πτηνών διατίθενται στην ιστοσελίδα του ECDC που είναι αφιερωμένη στη γρίπη των πτηνών.

  Ποια μέτρα πρέπει να λαμβάνονται όταν διαπιστώνεται γρίπη των πτηνών στα πουλερικά για την πρόληψη της εξάπλωσης της λοίμωξης;

  Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ για την υγεία των ζώων, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα εκρίζωσης μόλις ανιχνευθεί η υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών.

  Οι αρχές των κρατών μελών πρέπει να εφαρμόζουν αμέσως μέτρα για την εξάλειψη της νόσου στην μολυσμένη εγκατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της θανάτωσης όλων των πτηνών, της ασφαλούς απόρριψης των σφαγίων και των δυνητικά μολυσμένων υλικών, καθώς και του καθαρισμού και της απολύμανσης. Επιπλέον, πρέπει να οριοθετηθεί απαγορευμένη ζώνη τουλάχιστον 10 km γύρω από την πληγείσα εγκατάσταση, με την εφαρμογή πρόσθετων μέτρων ελέγχου στις εγκαταστάσεις της εν λόγω ζώνης όπου εκτρέφονται πτηνά. Οι εθνικές αρχές πρέπει να επιβάλλουν περιορισμούς μετακινήσεων όσον αφορά τη μολυσμένη εγκατάσταση και άλλες εγκαταστάσεις που βρίσκονται στην απαγορευμένη ζώνη. Εάν κριθεί αναγκαίο, τα μέτρα εξολόθρευσης μπορούν επίσης να επεκταθούν σε πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις που βρίσκονται κοντά ή σε εκμεταλλεύσεις που είχαν επαφές με μολυσμένη εκμετάλλευση.

  Εφαρμόζονται πρόσθετα μέτρα παρακολούθησης και επιτήρησης στα πτηνά για την αξιολόγηση της κατάστασης της νόσου και τον έλεγχο της εξάπλωσης. Τα μέτρα αυτά διατηρούνται για τουλάχιστον 30 ημέρες μετά την εξάλειψη του ιού από τη μολυσμένη εγκατάσταση.

  Επιπλέον, πραγματοποιείται διαίρεση σε ζώνες της ΕΕ για την πρόληψη της εξάπλωσης της νόσου και την αποφυγή περιττών διαταραχών στο εμπόριο. Η περιφερειοποίηση/διαίρεση σε ζώνες της ΕΕ (που διαχωρίζει τις απαλλαγμένες από ασθένειες ζώνες από εκείνες με λοίμωξη) δημοσιεύεται τακτικά στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.

  Υπάρχουν κανόνες για το εμπόριο πτηνών και ζώων που έχουν μολυνθεί από τη γρίπη των πτηνών;

  Το διεθνές εμπόριο πουλερικών και προϊόντων πουλερικών πρέπει να συμμορφώνεται με τα πρότυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων. Η παρουσία υψηλής παθογονικότητας γρίπης των πτηνών στα πουλερικά έχει ως αποτέλεσμα περιορισμούς στο διεθνές εμπόριο ζώντων πτηνών και κρέατος πουλερικών από τη μολυσμένη περιοχή/χώρα.

  Ενώ η γρίπη των πτηνών δεν είναι καταγεγραμμένη νόσος στα θηλαστικά, εξακολουθούν να ισχύουν οι γενικές απαιτήσεις υγείας των ζώων. Ειδικότερα, μπορούν να διατίθενται στο εμπόριο μόνο υγιή ζώα και απαιτείται κτηνιατρική πιστοποίηση για το εμπόριο ζώων προς άλλες χώρες.

  Είναι ασφαλής η κατανάλωση κρέατος πουλερικών και προϊόντων πουλερικών;

  Σύμφωνα με την EFSA, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η γρίπη των πτηνών μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων προϊόντων πουλερικών. Σε κάθε περίπτωση, το κρέας και τα προϊόντα πουλερικών από μολυσμένα σμήνη καταστρέφονται και δεν εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα. Ο ασφαλής χειρισμός του ωμού κρέατος και άλλων πρώτων υλών τροφίμων, η ενδελεχής μαγειρική και η καλή υγιεινή των μαγειρείων μπορούν να αποτρέψουν ή να μειώσουν τους κινδύνους που ενέχουν τα μολυσμένα τρόφιμα.

  Ποια μέτρα πρέπει να λαμβάνονται όταν διαπιστώνεται γρίπη των πτηνών σε άγρια πτηνά;

  Τα μέτρα βιοασφάλειας στις εκμεταλλεύσεις αποτελούν την πρώτη γραμμή προστασίας από την εισαγωγή και την εξάπλωση ιών της γρίπης των πτηνών σε πουλερικά ή πτηνά σε αιχμαλωσία, όταν υπάρχει εστία σε άγρια πτηνά. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έχει παράσχει λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με το είδος των μέτρων που πρέπει να ληφθούν. Σε αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

  • περιορισμός της πρόσβασης των άγριων πτηνών σε πουλερικά και της επαφής με αυτά
  • αποφεύγοντας λίμνες ή άλλες υδάτινες επιφάνειες σε εγκαταστάσεις πουλερικών στις οποίες θα έχουν πρόσβαση τα άγρια πτηνά·
  • περιορισμό, όσο το δυνατόν περισσότερο, των οικόσιτων πτηνών σε περιόδους υψηλού κινδύνου·
  • χρήση υδατοφρακτών υγιεινής και περιορισμός της πρόσβασης των ανθρώπων στους ορνιθώνες.
  • Υπάρχουν εμβόλια για πτηνά κατά της γρίπης των πτηνών;

  Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης των πτηνών μπορεί να εφαρμοστεί υπό συγκεκριμένους όρους. Επί του παρόντος, διεξάγονται εκστρατείες εμβολιασμού για πουλερικά (Γαλλία) ή ζωολογικούς κήπους (Κάτω Χώρες, Ισπανία).

  Επί του παρόντος υπάρχουν αρκετά εμβόλια κατά της γρίπης των πτηνών που έχουν εγκριθεί στην ΕΕ. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν κατά πόσον χρησιμοποιούν τα εμβόλια αυτά στην επικράτειά τους, για την πρόληψη ή τον έλεγχο νόσων, ανάλογα με την περίπτωση και εφόσον είναι αναγκαίο.

  Το 2023, η Επιτροπή παρείχε τη νομική πράξη που επιτρέπει τον εμβολιασμό των πτηνών κατά της υψηλής παθογονικότητας γρίπης των πτηνών, με την οποία διευρύνθηκε η «εργαλειοθήκη» της ΕΕ για την πρόληψη και τον έλεγχο των νόσων. Διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν τις βέλτιστες επιστημονικά τεκμηριωμένες επιλογές για την αντιμετώπιση της κατάστασης της νόσου και των τοπικών συνθηκών. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δημοσίευσε πρόσφατα νέα επιστημονική γνώμη σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της HPAI, προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη μέλη να καταστήσουν τις στρατηγικές εμβολιασμού τους ακόμη πιο αποδοτικές και αποτελεσματικές.

  Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (κώδικας χερσαίων ζώων του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων), ο εμβολιασμός δεν θα επηρεάσει το καθεστώς μιας χώρας ή μιας ζώνης ως απαλλαγμένης από HPAI, εάν από την κατάλληλη επιτήρηση προκύψει ότι δεν υπάρχει λοίμωξη από τον ιό.

  Πηγή: iEidiseis.gr
• Σε εγρήγορση η Ελλάδα για την γρίπη των πτηνών - Κίνδυνος επανεμφάνισής της
  σε Πρωτογενής Τομέας
  

  Αυξημένος κίνδυνος επανεμφάνισης της γρίπης των πτηνών στην χώρα μας σύμφωνα με την ανακοίνωση της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

  Μετά και τις πρόσφατες εξελίξεις με την εμφάνιση νέας εστίας γρίπης των πτηνών υψηλής παθογονικότητας σε εκτροφή πουλερικών στη γειτονική Βουλγαρία, την ολοένα συχνότερη παρουσία του ιού σε άγρια πτηνά, τα οποία ανευρίσκονται νεκρά ή ημιθανή, σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης αλλά και τις αναμενόμενες μετακινήσεις των μεταναστευτικών ειδών της άγριας ορνιθοπανίδας, οι ελληνικές υγειονομικές αρχές βρίσκονται σε εγρήγορση.

  Η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Κεντρικής Μακεδονίας, επισημαίνει ότι προκειμένου να αποφευχθεί η μετάδοση του ιού από τα άγρια πτηνά στα πουλερικά ή τα άλλα πτηνά σε αιχμαλωσία, είναι αναγκαία η εφαρμογή μέτρων βιοασφάλειας στις εκτροφές.

  Αναφορικά με την απαγόρευση διατήρησης πουλερικών σε ανοιχτούς χώρους σε περιοχές της χώρας που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 2 χιλιομέτρων από υγροβιότοπους, ποταμούς, λίμνες και κάθε είδους υδατοσυλλογές, η απαγόρευση αυτή δεν αφορά συστηματικές εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν «πιλοτές», υπό την προϋπόθεση ότι πρόκειται για χώρους σκεπασμένους και περιφραγμένους με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην καθίσταται δυνατή η άμεση ή έμμεση επαφή των πουλερικών με άγρια πτηνά.

  Παράλληλα υπογραμμίζεται ότι σε περιπτώσεις αυξημένης νοσηρότητας ή θνησιμότητας των πουλερικών, οι κάτοχοί τους υποχρεούνται να ενημερώνουν άμεσα τις κτηνιατρικές αρχές για να ληφθούν τα απαραίτητα δείγματα.

  Λοιπές υπηρεσίες και ιδιωτικοί φορείς που έρχονται σε άμεση και συχνή επαφή με άγρια πτηνά (δασικοί υπάλληλοι, κυνηγοί, ομοσπονδιακοί θηροφύλακες, ορνιθολογικές οργανώσεις, κέντρα περίθαλψης, φορείς διαχείρισης κ.λπ.), συμβάλλουν στην εφαρμογή του προγράμματος επιζωοτιολογικής διερεύνησης της Γρίπης των Πτηνών, είτε ενημερώνοντας τις οικείες κτηνιατρικές αρχές σε περιπτώσεις εύρεσης νεκρών ή ημιθανών πτηνών που ανήκουν σε είδη υψηλού κινδύνου, είτε συλλέγοντας και παραδίδοντάς τα σε αυτές.

  Σε κάθε περίπτωση, πριν από την όποια διαδικασία συλλογής και παράδοσης θα πρέπει να έχει προηγηθεί επικοινωνία με τις τοπικές κτηνιατρικές αρχές και τα κτηνιατρικά εργαστήρια του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προκειμένου να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες λαμβάνοντας υπόψη όλα τα απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας (γάντια μιας χρήσης, καθαρισμός και αντισηψία χεριών).

  Οχήματα που μεταφέρουν πουλερικά ή αυγά επώασης από ελληνικές εκτροφές σε τρίτες χώρες πρέπει να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται, μετά την ολοκλήρωση της εκφόρτωσης και πριν την επιστροφή τους στη χώρα μας.

  Το Υπουργείο Υγείας συνιστά στους επαγγελματίες που συγκαταλέγονται στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς γουνοφόρων ζώων, σφαγείς, να εμβολιαστούν κατά της εποχικής γρίπης, ως μέτρο μείωσης της πιθανότητας ανασυνδυασμού και ανάδυσης ενός νέου πανδημικού στελέχους.

  Πηγή: Cnn.gr
• Η Ανταρκτική πρασινίζει επικίνδυνα – 12 τ.χλμ έχουν καλυφθεί από φυτά
  σε Περιβάλλον
  

  Η φυτοκάλυψη σε ολόκληρη τη χερσόνησο της Ανταρκτικής έχει υπερδεκαπλασιαστεί τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς η κλιματική κρίση θερμαίνει την παγωμένη ήπειρο.

  Ανάλυση δορυφορικών δεδομένων διαπίστωσε ότι υπήρχε λιγότερο από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο βλάστησης το 1986, αλλά μέχρι το 2021 σχεδόν 12 τ.χλμ. είχαν καλυφθεί από φυτά, κυρίως βρύα. Μια εξάπλωση που έχει επιταχυνθεί από το 2016, διαπίστωσαν οι ερευνητές.

  Η ανάπτυξη της βλάστησης σε μια ήπειρο που κυριαρχείται από πάγο και γυμνούς βράχους είναι ένα σημάδι ότι η εμβέλεια της παγκόσμιας υπερθέρμανσης έχει φτάσει στην Ανταρκτική, η οποία μάλιστα θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι αυτή η εξάπλωση θα μπορούσε να αποτελέσει πρόσφορο έδαφος για ξένα χωροκατακτητικά είδη στο παρθένο οικοσύστημα της Ανταρκτικής, αναφέρει ο Guardian.

  «Το τοπίο της Ανταρκτικής εξακολουθεί να κυριαρχείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από χιόνι, πάγο και βράχο, ενώ μόνο ένα μικρό κλάσμα αποικίζεται από φυτική ζωή», δήλωσε ο Δρ. Τόμας Ρόλαντ, από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, συν-επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Geoscience.

  «Αλλά αυτό το μικροσκοπικό κλάσμα έχει αυξηθεί δραματικά, δείχνοντας ότι ακόμη και αυτή η τεράστια και απομονωμένη ερημιά επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή που προκαλεί o άνθρωπος».

  Ο Ρόλαντ προειδοποίησε ότι η μελλοντική θέρμανση, η οποία θα συνεχιστεί μέχρι να σταματήσουν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, θα μπορούσε να επιφέρει «θεμελιώδεις αλλαγές στη βιολογία και το τοπίο αυτής της εικονικής και ευάλωτης περιοχής».

  Επιταχύνεται από το λιώσιμο των πάγων

  Η επιτάχυνση της εξάπλωσης των βρύων από το 2016 συμπίπτει με την έναρξη της σημαντικής μείωσης της έκτασης των θαλάσσιων πάγων γύρω από την Ανταρκτική. Οι θερμότερες ανοικτές θάλασσες μπορεί να οδηγούν σε υγρότερες συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη των φυτών, δήλωσαν οι ερευνητές. Τα βρύα μπορούν να αποικίσουν γυμνούς βράχους και να δημιουργήσουν τα θεμέλια των εδαφών που, μαζί με τις ηπιότερες συνθήκες, θα μπορούσαν να επιτρέψουν την ανάπτυξη άλλων φυτών.

  Ο Δρ. Όλι Μπάρτλετ από το Πανεπιστήμιο του Χέρτφορντσαϊρ, επίσης συν-επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε: «Το χώμα στην Ανταρκτική είναι ως επί το πλείστον φτωχό ή ανύπαρκτο, αλλά αυτή η αύξηση της φυτικής ζωής θα προσθέσει οργανική ύλη και θα διευκολύνει τον σχηματισμό χώματος. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο άφιξης χωροκατακτητικών ειδών, που ενδεχομένως μεταφέρονται από οικοτουρίστες, επιστήμονες ή άλλους επισκέπτες στην ήπειρο».

  Πηγή: Cnn.gr - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΠΕ-ΕΡΑ/ Alberto Valdes

• Βιετνάμ: Δεκάδες τίγρεις και λιοντάρια σε αιχμαλωσία πέθαναν στη χώρα, εντοπίσθηκε γρίπη των πτηνών
  σε Κόσμος
  

  Είναι πιθανό τα αιλουροειδή να είχαν καταναλώσει κρέας από άρρωστο κοτόπουλο

  Δεκάδες τίγρεις και λιοντάρια σε αιχμαλωσία πέθαναν τον περασμένο μήνα στο νότιο Βιετνάμ και τα τεστ έδειξαν ότι ήταν θετικά στη γρίπη των πτηνών, έγινε σήμερα γνωστό από το υπουργείο Υγείας και κρατικά μέσα ενημέρωσης.

  Δύο δείγματα από νεκρές τίγρεις στο καταφύγιο Mango Garden Resort στην επαρχία Ντονγκ Νάι ήταν θετικά στο στέλεχος H5N1 της γρίπης των πτηνών, ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Υγείας. Είκοσι τίγρεις έχουν χάσει τη ζωή τους στο καταφύγιο αυτό από τις αρχές του περασμένου μήνα.

  Η διάδοση της πολύ παθογόνου γρίπης των πτηνών σε θηλαστικά, περιλαμβανομένων αγελάδων, σκύλων, γατών, ακόμα και δελφινιών, σε όλο τον κόσμο, έχει προκαλέσει ανησυχίες για ενδεχόμενη διάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο.
  
  Στη γειτονική επαρχία Λονγκ Αν, 27 τίγρεις και τρία λιοντάρια πέθαναν από γρίπη των πτηνών στο πάρκο My Quynh Safari από τις 6 ως τις 18 Σεπτεμβρίου, ανέφεραν κρατικά μέσα ενημέρωσης επικαλούμενα τις γεωργικές αρχές της επαρχίας.
  
  Οι τίγρεις στο Mango Garden Resort είχαν ταϊστεί με κοτόπουλο πριν πεθάνουν, ανέφερε στην ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας ο Φαν Βαν Φουκ, αξιωματούχος του Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών της επαρχίας Ντονγκ Νάι.
  
  «Είναι πιθανό οι τίγρεις να μολύνθηκαν από άρρωστο κοτόπουλο και οι αρχές ανιχνεύουν την πηγή του κοτόπουλου για να προσδιορίσουν την αιτία», δήλωσε ο Φαν, σύμφωνα με την ανακοίνωση.
  
  Στον ιστότοπό του, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί κατά της κατανάλωσης ωμών ή όχι εντελώς μαγειρεμένων κρεάτων και αυγών από περιφέρειες όπου έχουν σημειωθεί ξεσπάσματα γρίπης των πτηνών λόγω του υψηλού κινδύνου μόλυνσης.

  Πηγή: Protothema.gr
• «Παγετώνας της Αποκάλυψης»: Ανησυχία επιστημόνων με τα νέα στοιχεία – Πόσο πιθανή είναι η καταστροφή του πλανήτη
  σε Περιβάλλον
  

  Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι ο παγετώνας Thwaites και το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής θα μπορούσαν να καταρρεύσουν μέσα σε 200 χρόνια

  Επιστήμονες που χρησιμοποιούν παγοθραυστικά πλοία και υποβρύχια ρομπότ διαπίστωσαν ότι ο παγετώνας Thwaites στην Ανταρκτική, γνωστός ως «Παγετώνας της Αποκάλυψης» λιώνει με επιταχυνόμενο ρυθμό και θα μπορούσε να βρίσκεται σε μη αναστρέψιμη πορεία προς την κατάρρευση, προκαλώντας καταστροφή για την παγκόσμια άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

  Από το 2018, μια ομάδα επιστημόνων που αποτελεί τη Διεθνή Συνεργασία για τον παγετώνα Thwaites (ITGC), μελετά από κοντά τον «Παγετώνα της Αποκάλυψης» για να κατανοήσει καλύτερα πώς και πότε μπορεί να καταρρεύσει. Τα ευρήματά τους, που παρουσιάζονται σε μια συλλογή μελετών, παρέχουν την πιο ξεκάθαρη μέχρι σήμερα εικόνα αυτού του πολύπλοκου, διαρκώς μεταβαλλόμενου παγετώνα. Οι προοπτικές είναι «ζοφερές», ανέφεραν οι επιστήμονες σε έκθεση που δημοσίευσαν την Πέμπτη, αποκαλύπτοντας τα βασικά συμπεράσματα της εξαετούς έρευνάς τους.

  Διαπίστωσαν ότι η ταχεία απώλεια πάγου πρόκειται να επιταχυνθεί αυτόν τον αιώνα. Η υποχώρηση του παγετώνα Thwaites έχει επιταχυνθεί σημαντικά τα τελευταία 30 χρόνια, δήλωσε ο Ρομπ Λάρτερ, θαλάσσιος γεωφυσικός στο British Antarctic Survey και μέλος της ομάδας ITGC. «Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι πρόκειται να υποχωρήσει περαιτέρω και ταχύτερα», δήλωσε.

  SOS για τα επόμενα 200 χρόνια

  Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι ο «Παγετώνας της Αποκάλυψης» και το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής θα μπορούσαν να καταρρεύσουν μέσα σε 200 χρόνια, γεγονός που θα είχε καταστροφικές συνέπειες. Ο Thwaites κατέχει αρκετό νερό για να αυξήσει τη στάθμη της θάλασσας κατά περισσότερο από 0,6 μέτρα. Αλλά επειδή λειτουργεί επίσης σαν φελλός, συγκρατώντας το τεράστιο στρώμα πάγου της Ανταρκτικής, η κατάρρευσή του θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά περίπου τρία μέτρα, καταστρέφοντας τις παράκτιες κοινότητες από το Μαϊάμι και το Λονδίνο μέχρι το Μπαγκλαντές και τα νησιά του Ειρηνικού.

  Οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και καιρό ότι ο Thwaites -μεγέθους όσο η Φλόριντα των ΗΠΑ- ήταν ευάλωτος, εν μέρει λόγω της γεωγραφίας του. Η γη στην οποία βρίσκεται κλίνει προς τα κάτω, πράγμα που σημαίνει ότι καθώς λιώνει, περισσότερος πάγος εκτίθεται στο σχετικά θερμό νερό του ωκεανού. Ωστόσο, προηγουμένως, σχετικά λίγα ήταν κατανοητά για τους μηχανισμούς πίσω από την υποχώρησή του.

  Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας

  «Η Ανταρκτική παραμένει ο μεγαλύτερος μπαλαντέρ για την κατανόηση και την πρόβλεψη της μελλοντικής ανόδου της στάθμης της θάλασσας», ανέφεραν οι επιστήμονες του ITGC σε ανακοίνωσή τους. Τα τελευταία έξι χρόνια, μια σειρά από πειράματα των επιστημόνων προσπάθησαν να φέρουν περισσότερη σαφήνεια. Έστειλαν ένα ρομπότ σε σχήμα τορπίλης που ονομάζεται Icefin στη γραμμή θεμελίωσης του Thwaites, το σημείο στο οποίο ο πάγος αναδύεται από τον πυθμένα της θάλασσας και αρχίζει να επιπλέει, ένα βασικό σημείο ευπάθειας.

  «Το πρώτο βίντεο με το Icefin να κολυμπά μέχρι τη γραμμή θεμελίωσης ήταν συγκινητικό», δήλωσε η Κίγια Ρίβερμαν, παγετωνολόγος στο Πανεπιστήμιο του Πόρτλαντ. «Για τους παγετωνολόγους, νομίζω ότι αυτό είχε τον συναισθηματικό αντίκτυπο που είχε ίσως η προσεδάφιση στο φεγγάρι στην υπόλοιπη κοινωνία. Ήταν μια μεγάλη υπόθεση. Μέσα από τις εικόνες που έστειλε πίσω το Icefin, ανακάλυψαν ότι ο παγετώνας λιώνει με απροσδόκητους τρόπους, με το ζεστό νερό του ωκεανού να μπορεί να εισχωρήσει μέσα από βαθιές ρωγμές και σχηματισμούς «σκαλοπατιών» στον πάγο» εξήγησε.

  Μια άλλη μελέτη χρησιμοποίησε δορυφορικά δεδομένα και δεδομένα GPS για να εξετάσει τις επιπτώσεις των παλιρροιών και διαπίστωσε ότι το θαλασσινό νερό ήταν σε θέση να ωθήσει περισσότερο από 9,6 χιλιόμετρα κάτω από τον «Παγετώνα της Αποκάλυψης», συμπιέζοντας θερμό νερό κάτω από τον πάγο και προκαλώντας ταχεία τήξη.

  Ακόμα περισσότεροι επιστήμονες εμβάθυναν στην ιστορία του Thwaites. Μια ομάδα στην οποία συμμετείχε η Τζούλια Βέλνερ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον, ανέλυσε πυρήνες θαλάσσιων ιζημάτων για να ανακατασκευάσει το παρελθόν του παγετώνα και διαπίστωσε ότι άρχισε να υποχωρεί γρήγορα τη δεκαετία του 1940, πιθανότατα με αφορμή ένα πολύ ισχυρό φαινόμενο Ελ Νίνιο- μια φυσική κλιματική διακύμανση που τείνει να έχει θερμαντικό αντίκτυπο.

  Αυτά τα αποτελέσματα «μας διδάσκουν σε γενικές γραμμές για τη συμπεριφορά των πάγων, προσθέτοντας περισσότερες λεπτομέρειες από ό,τι είναι διαθέσιμες εξετάζοντας μόνο τους σύγχρονους πάγους» δήλωσε η Βέλνερ στο CNN.

  Ανάμεσα στα δυσοίωνα νέα δεδομένα, υπήρχαν και κάποια καλά νέα σχετικά με μια διαδικασία που οι επιστήμονες φοβούνται ότι θα μπορούσε να προκαλέσει γρήγορο λιώσιμο. Υπάρχει η ανησυχία ότι αν οι παγοκρηπίδες του Thwaites καταρρεύσουν, θα αφήσουν πανύψηλα βράχια πάγου εκτεθειμένα στον ωκεανό. Αυτοί οι ψηλοί βράχοι θα μπορούσαν εύκολα να γίνουν ασταθείς και να πέσουν στον ωκεανό, εκθέτοντας ακόμα ψηλότερους βράχους πίσω τους, με τη διαδικασία να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά. Η μοντελοποίηση σε υπολογιστή, ωστόσο, έδειξε ότι ενώ αυτό το φαινόμενο είναι υπαρκτό, οι πιθανότητες να συμβεί είναι λιγότερο πιθανές από ό,τι φοβούνταν προηγουμένως.

  Αυτό δεν σημαίνει ότι ο «Παγετώνας της Αποκάλυψης» είναι ασφαλής.

  Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι ολόκληρος ο Thwaites και το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής πίσω από αυτό θα μπορούσαν να εξαφανιστούν τον 23ο αιώνα. Ακόμη και αν οι άνθρωποι σταματήσουν γρήγορα να καίνε ορυκτά καύσιμα -κάτι που δεν συμβαίνει- μπορεί να είναι πολύ αργά για να το σώσουν.

  Ενώ αυτό το στάδιο του έργου ITGC ολοκληρώνεται, οι επιστήμονες λένε ότι χρειάζεται ακόμη πολύ περισσότερη έρευνα για να καταλάβουν αυτόν τον πολύπλοκο παγετώνα και να κατανοήσουν αν η υποχώρησή του είναι πλέον μη αναστρέψιμη. «Ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος, εξακολουθούμε να έχουμε βαθιά αβεβαιότητα για το μέλλον» δήλωσε ο Έρικ Ριγκνότ, παγετωνολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Irvine και μέλος του ITGC. «Παραμένω πολύ ανήσυχος ότι αυτός ο τομέας της Ανταρκτικής βρίσκεται ήδη σε κατάσταση κατάρρευσης» υπογράμμισε.

  Πηγή: In.gr