Δραματική και παρατεταμένη πτώση της θερμοκρασίας αποδίδεται στη μείωση των ηφαιστειακών εκρήξεων που εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα με CO2.
Πριν από 717 εκατομμύρια χρόνια, όταν η ζωή δεν είχε βγει ακόμα από τη θάλασσα στη στεριά, η Γη πιστεύεται ότι πέρασε από μια ακραία εποχή των παγετώνων που την κάλυψε με πάγους από τους πόλους μέχρι τον ισημερινό.
Μέχρι σήμερα παραμένει μυστήριο τι πυροδότησε αυτή την ακραία αλλαγή του κλίματος που κράτησε τον πλανήτη παγωμένο για 56 εκατομμύρια χρόνια.
Τώρα, μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Geology προτείνει έναν μηχανισμό που δείχνει να εξηγεί αυτό το κεφάλαιο στην ιστορία της Γης: η θερμοκρασία έπεσε σε όλο τον κόσμο λόγω δραματικής μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Το CO2 συγκρατεί θερμότητα και είναι ο κύριος παράγοντας πίσω από την κλιματική αλλαγή που απειλεί την ανθρωπότητα.
Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Κάποτε, όμως, προερχόταν κυρίως από ηφαίστεια.
Παρατεταμένος παγετός
Διάφορες εξηγήσεις έχουν προταθεί για τη μετατροπή της Γης σε γιγάντιο παγάκι από τα 717 έως τα 60 εκατομμύρια χρόνια πριν, με μια από τις δημοφιλέστερες θεωρίες να θέλουν τα επίπεδα του CO2 να απορροφήθηκαν από ηφαιστειογενή πετρώματα με χημικές αντιδράσεις.
Αυτό, όμως, δεν εξηγεί γιατί η εποχή των παγετώνων κράτησε για τόσο μεγάλο διάστημα.
Σε μια προσπάθεια να βρουν την απάντηση, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ στην Αυστραλία αξιοποίησαν ένα σχετικά νέο υπολογιστικό μοντέλο της μετατόπισης των ηπείρων, οι οποίες ήταν ενωμένες κάποτε στην υπερήπειρο Ροδινία.
Το παρακάτω βίντεο προσομοιώνει αυτές τις τεκτονικές μετατοπίσεις:
Οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι, λίγο μετά τη διάσπαση της Ροδινίας, τα υποβρύχια ηφαίστεια κατά μήκος των λεγόμενων μεσοωκεάνιων ραχών, εκεί όπου η μία τεκτονική πλάκα απομακρύνεται από την άλλη, μειώθηκαν περισσότερο από ποτέ στην ιστορία της Γης, οπότε ο εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας με CO2 επιβραδύνθηκε.
Ταυτόχρονα, μεγάλες ποσότητες CO2 απορροφήθηκαν από πυριγενή πετρώματα που βρέθηκαν εκτεθειμένα στον αέρα στην περιοχή του σημερινού Καναδά.
«Πιστεύουμε ότι βρήκαμε τη λύση του μυστηρίου» λέει σε δελτίο Τύπου η δρ Αντριάνα Ντούτκιεβιτς, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.
Ως αποτέλεσμα των διαδικασιών που περιγράφονται «το ατμοσφαιρικό CO2 έπεσε σε επίπεδα που πυροδοτούν την εμφάνιση παγετώνων. Εκτιμούμε ότι ήταν κάτω από 200 μέρη ανά εκατομμύρια, λιγότερο από το ήμισυ της σημερινής τιμής» επισημαίνει.
Δεδομένου πάντως ότι η μελέτη βασίστηκε σε υπολογιστικά μοντέλα και όχι σε άμεσες ενδείξεις, τα ευρήματα είναι ουσιαστικά αδύνατο να επιβεβαιωθούν ή να διαψευστούν. Ενδεχομένως, όμως, προσφέρουν νέες λεπτομέρειες για τη λειτουργία του θερμοστάτη της Γης.
Σήμερα, οι τεκτονικές πλάκες του πλανήτη μετακινούνται με τρόπο που ίσως οδηγήσει σε νέα μείωση της ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν πάντως ότι η διαδικασία αυτή αποκλείεται να μας σώσει από την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, καθώς η καύση ορυκτών καυσίμων απελευθερώνει δεκάδες δισεκατομμύρια τόνους CO2 στην ατμόσφαιρα, πολύ περισσότερο από ό,τι μπορεί να απορροφηθεί με φυσικές διαδικασίες.
