Δύο νέες μελέτες αποκαλύπτουν από που προέρχονται οι μετεωρίτες και μας δίνουν μία ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα της ιστορίας του σύμπαντος.
Οι μετεωρίτες αποτελούν μια όμορφη υπενθύμιση ότι η Γη είναι μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου και απίστευτα δυναμικού συστήματος. Το θέαμα μιας πύρινης σφαίρας που διασχίζει τον ουρανό προκαλεί θαυμασμό και ενθουσιασμό σε παιδιά και ενήλικες.
Κάθε χρόνο, περίπου 17.000 από αυτές τις σφαίρες φωτιάς όχι μόνο εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης, αλλά επιβιώνουν από το επικίνδυνο ταξίδι προς την επιφάνεια. Αυτό δίνει στους επιστήμονες μια πολύτιμη ευκαιρία να μελετήσουν αυτούς τους βραχώδεις επισκέπτες από το διάστημα.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ενώ ορισμένοι από αυτούς τους μετεωρίτες προέρχονται από τη Σελήνη και τον Άρη, η πλειονότητα προέρχεται από αστεροειδείς.
Ωστόσο, δύο διαφορετικές μελέτες που δημοσιεύονται σήμερα στο Nature προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο Miroslav Brož από το Πανεπιστήμιο Charles της Τσεχικής Δημοκρατίας και ο Michaël Marsset από το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο στη Χιλή.
Οι έρευνες εντοπίζουν την προέλευση των περισσότερων μετεωριτών σε λίγα μόνο περιστατικά διάσπασης αστεροειδών και πιθανώς ακόμη και μεμονωμένων αστεροειδών, σύμφψνα με το Reuters.
Με τη σειρά τους, ενισχύουν την κατανόησή μας για τα γεγονότα που διαμόρφωσαν την ιστορία της Γης αλλά και ολόκληρου του ηλιακού συστήματος.
Τι είναι ο μετεωρίτης;
Μόνο όταν μια πύρινη σφαίρα φτάνει στην επιφάνεια της Γης ονομάζεται μετεωρίτης.
Συνήθως χαρακτηρίζονται ως τρεις τύποι: πετρώδεις μετεωρίτες, σιδερένιοι μετεωρίτες και πετρώδεις-σιδερένιοι μετεωρίτες.
Οι πετρώδεις μετεωρίτες διακρίνονται σε δύο τύπους.
Οι πιο συνηθισμένοι είναι οι χονδρίτες, οι οποίοι έχουν στο εσωτερικό τους στρογγυλά αντικείμενα που φαίνεται να έχουν σχηματιστεί ως σταγονίδια τήγματος. Αυτοί αποτελούν το 85% όλων των μετεωριτών που βρίσκονται στη Γη.
Οι περισσότεροι είναι γνωστοί ως «συνηθισμένοι χονδρίτες». Στη συνέχεια χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες – H, L και LL – με βάση την περιεκτικότητα των μετεωριτών σε σίδηρο και την κατανομή του σιδήρου και του μαγνησίου στα κύρια ορυκτά ολιβίνη και πυροξένιο. Αυτά τα πυριτικά ορυκτά είναι τα ορυκτά δομικά στοιχεία του ηλιακού μας συστήματος και είναι συνηθισμένα στη Γη.
Οι «ανθρακούχοι χονδρίτες» αποτελούν μια ξεχωριστή ομάδα. Περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού σε αργιλικά ορυκτά και οργανικά υλικά όπως αμινοξέα. Οι χονδρίτες δεν έχουν ποτέ λιώσει και αποτελούν άμεσα δείγματα της σκόνης που αρχικά σχημάτισε το ηλιακό σύστημα.
Ο λιγότερο συνηθισμένος από τους δύο τύπους πετρώδων μετεωριτών είναι οι λεγόμενοι «αχονδρίτες». Αυτοί δεν έχουν τα χαρακτηριστικά στρογγυλά σωματίδια των χονδριτών, επειδή γνώρισαν τήξη σε πλανητικά σώματα.
Η ζώνη των αστεροειδών
Οι αστεροειδείς είναι οι κύριες πηγές των μετεωριτών.
Οι περισσότεροι αστεροειδείς βρίσκονται σε μια πυκνή ζώνη μεταξύ του Άρη και του Δία, την Κύρια Ζώνη. Η ίδια η ζώνη των αστεροειδών αποτελείται από εκατομμύρια αστεροειδείς που περιστρέφονται και συσπειρώνονται γύρω από τη βαρυτική δύναμη του Δία
Οι αλληλεπιδράσεις με τον Δία μπορούν να διαταράξουν τις τροχιές των αστεροειδών και να προκαλέσουν συγκρούσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία θραυσμάτων, τα οποία μπορούν να συσσωρευτούν σε σωρούς από μπάζα αστεροειδών. Αυτοί στη συνέχεια αποκτούν τη δική τους πορεία.
Είναι οι αστεροειδείς αυτού του τύπου που επισκέφθηκαν και από τους οποίους έφεραν δείγματα οι πρόσφατες αποστολές Hayabusaκαι Osiris-REx.
Οι αποστολές αυτές δημιούργησαν τη σύνδεση μεταξύ διαφορετικών τύπων αστεροειδών και των μετεωριτών που πέφτουν στη Γη.
Όμως, όπως δείχνουν οι δύο μελέτες του Nature, μπορούμε να συσχετίσουμε έναν συγκεκριμένο τύπο μετεωρίτη με τον συγκεκριμένο αστεροειδή προέλευσης στην κύρια ζώνη.
Μια οικογένεια αστεροειδών
Οι δύο νέες μελέτες τοποθετούν τις πηγές των πιο συνηθισμένων τύπων μετεωριτών σε συγκεκριμένες οικογένειες αστεροειδών ή ακόμα και σε συγκεκριμένους αστεροειδείς.
Η μελέτη με επικεφαλής τον Miroslav Brož αναφέρει ότι οι συνηθισμένοι χονδρίτες προέρχονται από συγκρούσεις μεταξύ αστεροειδών με διάμετρο μεγαλύτερη από 30 χιλιόμετρα που συνέβησαν πριν από λιγότερο από 30 εκατομμύρια χρόνια.
Scientists Have Finally Uncovered the Mysterious Origin of Most Meteorites | https://t.co/xXWCpqcKXY
— SciTechDaily (@SciTechDaily1) October 18, 2024
Οι οικογένειες αστεροειδών Koronis και Massalia παρέχουν τα κατάλληλα μεγέθη σωμάτων και βρίσκονται σε θέση που οδηγεί σε πτώση υλικού στη Γη, βάσει λεπτομερούς υπολογιστικού μοντέλου. Από αυτές τις οικογένειες, οι αστεροειδείς Koronis και Karin είναι πιθανότατα οι κυρίαρχες πηγές χονδριτών Η.
Οι οικογένειες Massalia (L) και Flora (LL) είναι οι κύριες πηγές μετεωριτών τύπου L και LL.
Η μελέτη με επικεφαλής τον Michaël Marsset τεκμηριώνει περαιτέρω την προέλευση των χονδριτικών μετεωριτών L από τη Massalia.
Συγκεντρώθηκαν φασματοσκοπικά δεδομένα -δηλαδή χαρακτηριστικές εντάσεις φωτός που μπορούν να αποτελέσουν αποτυπώματα διαφόρων μορίων- αστεροειδών στη ζώνη μεταξύ Άρη και Δία.
Αυτό έδειξε ότι η σύνθεση των χονδριτικών μετεωριτών L στη Γη είναι πολύ παρόμοια με εκείνη της οικογένειας αστεροειδών Massalia.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν υπολογιστική μοντελοποίηση για να δείξουν ότι μια σύγκρουση αστεροειδών που συνέβη πριν από περίπου 470 εκατομμύρια χρόνια σχημάτισε την οικογένεια Massalia.
Με τον προσδιορισμό του σώματος προέλευσης του αστεροειδούς, οι εκθέσεις αυτές θέτουν τις βάσεις για αποστολές με σκοπό την επίσκεψη των αστεροειδών που ευθύνονται για τους πιο συνηθισμένους επισκέπτες του διαστήματος στη Γη.
Και με την κατανόηση αυτών των αστεροειδών προέλευσης, μπορούμε εν τέλει να ανακαλύψουμε τα γεγονότα που διαμόρφωσαν το πλανητικό μας σύστημα.
