Ο χορός των τεκτονικών πλακών από τη διάσπαση της υπερηπείρου Νούνα μέχρι σήμερα.
Χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα των τεκτονικών πλακών που επιπλέουν πάνω στον γήινο μανδύα, διεθνής ομάδα γεωλόγων δημιούργησε το πρώτο timelapse της μετακίνησης των ηπείρων τα τελευταία 1,8 εκατομμύρια χρόνια.
Το βίντεο, το οποίο συνοδεύει μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Geoscience Frontiers, ξεκινά με τον πλανήτη όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
Καθώς ο χρόνος αρχίζει να κυλά αντίστροφα, η Ινδία κινείται προς τα νότια μαζί με τμήματα της Νοτιοανατολικής Ασίας, καθώς η αρχαία ήπειρος Γκοντβάνα αρχίζει να σχηματίζεται στο νότιο ημισφαίριο.
Περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια πριν (MA στο βίντεο), όταν οι δεινόσαυροι κυριαρχούσαν στον πλανήτη, η Γκοντβάνα ήταν ενωμένη με τη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και τη νότια Ασία και σχημάτιζε την υπερήπειρο Παγγαία.
Με τη σειρά τους, η Παγγαία και η Γκοντβάνα σχηματίστηκαν από τα θραύσματα μιας ακόμα αρχαιότερης υπερηπείρου, της Ροδίνιας.
Και η Ροδίνια όμως προέκυψε από τη διάσπαση της υπερηπείρου της Νούνα πριν από 1,35 εκατ. χρόνια.
Η Γη είναι ο μόνος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος που διαθέτει τεκτονικές πλάκες: ο εξωτερικός φλοιός της είναι σπασμένος σε κομμάτια που είτε συγκρούονται το ένα με το άλλο και σχηματίζουν βουνά είτε απομακρύνονται και ανοίγουν χάσματα που τελικά γεμίζουν και μετατρέπονται σε ωκεανοί, εξηγεί στο The Conversation ο Άλαν Κόλινς του Πανεπιστημίου της Αλελαΐδας, μέλος της ομάδας που υπογράφει τη μελέτη.
Ειδικά ο σχηματισμός βουνών έπαιξε κρίσιμο ρόλο στη χημεία του πλανήτη και την εμφάνιση ζωής, εξηγεί ο ερευνητής. Τα πετρώματα που εκτίθενται στην ατμόσφαιρα διαβρώνονται και τα συστατικά τους καταλήγουν στα ποτάμια και τελικά στις θάλασσες όπου έζησαν οι πρώτοι οργανισμοί.
Ένα από τα στοιχεία αυτά είναι ο φώσφορος, βασικό συστατικό του μορίου του DNA. Ένα άλλο είναι το μολυβδένιο, το οποίο χρησιμοποιούν ορισμένα μικρόβια για να αντλούν άζωτο από την ατμόσφαιρα και να παράγουν πρωτεΐνες, τους δομικούς λίθους της ζωής.
Ακόμα, ορισμένα από τα εκτεθειμένα πετρώματα αντιδρούν με το διοξείδιο του άνθρακα και το αφαιρούν από την ατμόσφαιρα, ένας βασικός μηχανισμός που προστατεύει τον πλανήτη από ένα ανεξέλεγκτο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
To timelapse τελειώνει γύρω στα 1,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, την εποχή της υπερηπείρου Νούνα. Οι ερευνητές δηλώνουν ωστόσο πως θα συνεχίσουν την προσπάθεια για να φτάσουν ακόμα πιο πίσω στον χρόνο.
Συγκεκριμένα, θέλουν να εξετάσουν τις γεωλογικές μεταβολές που έφεραν οι πρώτοι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί, χάρη στους οποίους η ατμόσφαιρα απέκτησε οξυγόνο.
Ένα μέρος αυτού του οξυγόνου κατέληξε στους ωκεανούς και επηρέασε τη διαλυτότητα ορισμένων μετάλλων. Αυτά τα μέταλλα αργότερα επικάθισαν και σχημάτισαν κοιτάσματα, τα οποία ίσως εντοπίσουμε μια μέρα μελετώντας την ιστορία της Γης.
