Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την κλιματική αλλαγή εξετάζουν διάφορα σενάρια βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων συνεπειών και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη λήψη δραστικών μέσων ιδίως όσον αφορά την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ένα από αυτά τα σενάρια, με επιπτώσεις στη βορειοδυτική Ευρώπη και όχι μόνο, έχει να κάνει με την σημαντική πτώση της θερμοκρασίας εξαιτίας της εξασθένισης ή ακόμα και της κατάρρευσης των θερμών ωκεάνιων ρευμάτων στον Ατλαντικό.
Ήδη από τον Οκτώβριο 44 κορυφαίοι επιστήμονες που ασχολούνται με την κλιματική αλλαγή είχαν προειδοποιήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των σκανδιναβικών χωρών να αντιμετωπίσουν τη δυνητικά επικείμενη και «καταστροφική» κατάρρευση βασικών ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού.
Οι επιστήμονες είναι ξεκάθαροι ότι ο θεμελιώδης τρόπος για τη μείωση αυτών των κινδύνων είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή
Τα εν λόγω ρεύματα σχηματίζουν τη Μεσημβρινή Ανατρεπτική Κυκλοφορία του Ατλαντικού (Amoc), έναν «ιμάντα» μεταφοράς ζεστού αλμυρού νερού από τον τροπικό Ατλαντικό σε ψυχρότερες περιοχές νότια της Γροιλανδίας και της Ισλανδίας καθώς και στις Σκανδιναβικές Θάλασσες.
Amoc: Η κυκλοφορία των ωκεάνιων ρευμάτων
Αποτελώντας ζωτικό μέρος του κλιματικού μας συστήματος, αυτός ο «ιμάντας μεταφοράς» διανέμει ενέργεια σε όλο τον πλανήτη και είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο είναι θερμότερο από τη Μόσχα, παρά το γεγονός ότι απέχει παρόμοια απόσταση από τον Ισημερινό.
Οι έρευνες δείχνουν ότι η Amoc επιβραδύνεται και θα μπορούσε σύντομα να φτάσει σε σημείο καμπής και «κατάρρευσης» λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαοτικές αλλαγές για το κλίμα της Γης.
Ψυχρή σφαίρα
Μια κατάρρευση της AMOC θα οδηγούσε σε μεγάλη ψύξη και ακραία καιρικά φαινόμενα στις σκανδιναβικές χώρες, σύμφωνα με την επιστολή των 44 επιστημόνων.
Αυτό θα διεύρυνε και θα βάθαινε μια παράξενη «ψυχρή σφαίρα» που έχει ήδη αναπτυχθεί πάνω από τον ανατολικό Βόρειο Ατλαντικό λόγω της επιβράδυνσης των θερμομεταφορικών ρευμάτων.
Η κατάρρευση των ωκεάνιων ρευμάτων είναι επίσης πιθανό να επιφέρει κλιματικές επιπτώσεις σε όλο το Βόρειο Ημισφαίριο, απειλώντας τη γεωργία στη Βορειοδυτική Ευρώπη.
Μία κρύα σφαίρα δημιουργείται στον Ατλαντικό παρά την υπερθέρμανση
Εξασθένηση
Η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) αναμένει ότι η Amoc θα εξασθενήσει αυτόν τον αιώνα. Αλλά η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι η Amoc θα μπορούσε ξαφνικά να «σβήσει», όπως φαίνεται να έχει συμβεί επανειλημμένα στο παρελθόν της Γης, αναφέρει σε άρθρο του το BBC.
Σήμερα, η υπερθέρμανση του πλανήτη φαίνεται να κάνει το νερό του βόρειου Ατλαντικού λιγότερο αλμυρό, λόγω του επιπλέον γλυκού νερού από το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας και τις περισσότερες βροχοπτώσεις.
Καθώς το πιο φρέσκο νερό δεν βυθίζεται τόσο εύκολα, αυτό αναμένεται να επιβραδύνει την κυκλοφορία και έτσι να φτάσει λιγότερο αλμυρό νερό προς τα βόρεια από τους τροπικούς.
Μετά από ένα «σημείο καμπής», αυτός ο κύκλος θα μπορούσε να οδηγήσει την Amoc σε ανεξέλεγκτη κατάρρευση.
«Θέλουμε πραγματικά να αποφύγουμε ένα σημείο καμπής, διότι τότε δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτό», προειδοποιεί ο David Thornalley, καθηγητής ωκεάνιων και κλιματικών επιστημών στο University College του Λονδίνου.
Πότε μπορεί να είναι το σημείο χωρίς επιστροφή;
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πόσο απέχουμε από το σημείο καμπής.
Το 2021, η IPCC δήλωσε ότι έχει «μέτρια εμπιστοσύνη» ότι η Amoc δεν θα καταρρεύσει απότομα αυτόν τον αιώνα, αν και αναμένει ότι θα εξασθενήσει.
Πιο πρόσφατες μελέτες ωστόσο έχουν επισημάνει μια αυξανόμενη πιθανότητα τις επόμενες δεκαετίες να φτάσουμε στο μη αναστρέψιμο σημείο, πέρα από το οποίο η πλήρης κατάρρευση θα ήταν αναπόφευκτη.
Κάθε μελέτη συνοδεύεται από διάφορες επιφυλάξεις και αβεβαιότητες, και διαφορετικά κλιματικά μοντέλα μπορούν να δώσουν διαφορετικά αποτελέσματα για ένα σύστημα τόσο πολύπλοκο όσο η Amoc.
Τι θα συνέβαινε αν η Amoc κατέρρεε;
Ακόμη και το πιο πιθανό σενάριο – όπου η Amoc θα συνεχίσει να αποδυναμώνεται αυτόν τον αιώνα – θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις.
«Αν η Amoc εξασθενίσει σταδιακά κατά τη διάρκεια του επόμενου αιώνα, θα έχουμε υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά λιγότερη υπερθέρμανση πάνω από την Ευρώπη», λέει η Λορα Τζάκσον, ωκεανογράφος στο Met Office, στο BBC.
Αυτό θα σήμαινε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει θερμότερα καλοκαίρια με την κλιματική αλλαγή, αλλά μια ασθενέστερη Amoc θα μπορούσε επίσης να τροφοδοτήσει περισσότερες χειμερινές καταιγίδες, καθώς θα αλλάξουν τα περιφερειακά πρότυπα θερμοκρασίας.
Η κατάρρευση της Amoc θα μπορούσε να κρυώσει την Ευρώπη
Μια πλήρης κατάρρευση, εν τω μεταξύ, θα ήταν «σαν μια πολεμική κατάσταση […] κάτι σχεδόν αδιανόητο», λέει ο Τιμ Λέντον, καθηγητής επιστήμης του γήινου συστήματος στο Πανεπιστήμιο του Exeter.
Ενώ θα μπορούσε να χρειαστεί ένας αιώνας ή και περισσότερο για να εκδηλωθούν οι επιπτώσεις, οι θερμοκρασίες στη βόρεια Ευρώπη θα μπορούσαν να μειωθούν κατά δύο βαθμούς ανά δεκαετία.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, θα μπορούσε «να γίνει τρομερά, τρομερά κρύο… σαν να ζει κανείς στη βόρεια Νορβηγία», προειδοποιεί ο καθηγητής Ντέιβιντ Θορνάλεϊ, καθηγητής ωκεάνιων και κλιματικών επιστημών στο University College του Λονδίνου.
«Οι υποδομές μας δεν είναι έτοιμες για κάτι τέτοιο».
Θα μπορούσαν επίσης να υπάρξουν παγκόσμιες συνέπειες, όπως μετατοπίσεις στις τροπικές ζώνες βροχής.
«Αυτή είναι μια μεγάλη ιστορία», προειδοποιεί ο καθηγητής Λέντον.
«Αν χαθούν οι μουσώνες ή διαταραχθούν σοβαρά, θα έχουμε ανθρωπιστικές καταστροφές στη δυτική Αφρική και πιθανώς στην Ινδία».
Αλλαγή της θερμοκρασίας
Παίζουμε ρώσικη ρουλέτα με την κλιματική αλλαγή
Για ακόμα μία φορά η συζήτηση για την κλιματική αλλαγή στρέφεται στο πώς και στο εάν προετοιμάζονται οι κυβερνήσεις παγκόσμια.
Ο καθηγητής Λέντον παραλληλίζει τις προετοιμασίες με αυτές για την πανδημία Covid-19 – ένα άλλο σημαντικό γεγονός για το οποίο οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει, αλλά δεν μπορούσαν να γνωρίζουν πότε θα μπορούσε να συμβεί.
Μια πρόσφατη έκθεση προειδοποίησε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ένα «κραυγαλέο τυφλό σημείο εθνικής ασφάλειας για τις κλιματικές απειλές», όπως αυτές που θέτει η κατάρρευση της Amoc. Η κυβέρνηση παραδέχτηκε πέρυσι ότι «δεν έχει αξιολογήσει τις επιπτώσεις οποιασδήποτε επιβράδυνσης ή κατάρρευσης της Amoc» στον οικονομικό σχεδιασμό.
Οι επιστήμονες είναι ξεκάθαροι ότι ο θεμελιώδης τρόπος για τη μείωση αυτών των κινδύνων είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή.
«Παίζουμε λίγο σαν ρώσικη ρουλέτα», δηλώνει εμφατικά ο Μάθιου Ίνγκλαντ, καθηγητής ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας.
«Όσο περισσότερο συσσωρεύουμε την ατμόσφαιρα με αέρια του θερμοκηπίου, όσο περισσότερο θερμαίνουμε το σύστημα, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε για επιβράδυνση και κατάρρευση της Amoc.
«Και γι’ αυτό νομίζω ότι οι άνθρωποι πρέπει να μην τα παρατήσουν, γιατί υπάρχουν τόσα πολλά που μπορούν να κερδηθούν από τη μείωση των εκπομπών.
«Η κλίμακα της αλλαγής θα είναι πολύ χειρότερη αν δεν κάνουμε τίποτα».
Με πληροφορίες από BBC
Πηγή: in.gr
