Η λεπτή γραμμή μεταξύ υποστήριξης και υπερβολικής εξάρτησης του παιδιού από τον γονέα είναι μια πρόκληση με πολλές «αποχρώσεις»
Το διάβασμα στο σπίτι είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή ενός μαθητή. Καθημερινά, έχει να ανταπεξέλθει σε πλήθος υποχρεώσεων και εργασιών επιστρέφοντας από το σχολείο, κάτι που συχνά κάνει το παιδί να απογοητεύεται. Σε αυτή την περίπτωση, δύο είναι τα πιθανά ενδεχόμενα: Ή να παραιτηθεί από την προσπάθεια να διαβάσει και να είναι συνεπές στις σχολικές του υποχρεώσεις ή να στραφεί στους γονείς για βοήθεια.
Πόσο καλή ιδέα είναι, όμως, να συμβάλλουν οι γονείς στην ολοκλήρωση των σχολικών υποχρεώσεων του παιδιού στο σπίτι; Πρέπει να τα καθοδηγούν σε κάθε πρόβλημα ή πρέπει να τα αφήνουν να το αντιμετωπίσουν μόνα τους; Εκπαιδευτικοί και εμπειρογνώμονες έχουν ποικίλες απόψεις σχετικά με τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επωφελή και την υπερβολική βοήθεια.
Σύμφωνα με τον Daniel Kebede, Γενικό Γραμματέα της βρετανικής Ένωσης Εκπαίδευσης (NEU), η υποστήριξη των παιδιών με το διάβασμα στο σπίτι μπορεί να είναι ωφέλιμη, αλλά μόνο όταν γίνεται με τον σωστό τρόπο. Οι γονείς των μικρότερων παιδιών μπορούν να τα βοηθήσουν να μάθουν πώς να διαβάζουν παραγωγικά και να τα ενθαρρύνουν να ανακαλύψουν μαθησιακές πηγές, όπως οι βιβλιοθήκες. Όταν τα παιδιά φτάσουν στο γυμνάσιο, όμως, η ανάπτυξη μιας ανεξάρτητης ρουτίνας μελέτης καθίσταται ζωτικής σημασίας. «Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα κατάλληλα επίπεδα αυτοδιδασκαλίας ανάλογα με την ηλικία του παιδιού», λέει ο Kebede, «αλλά δεν θα πρέπει να κάνουν εκείνοι τις σχολικές εργασίες του παιδιού τους», τονίζει, προσθέτοντας ότι είναι σημαντικό να δημιουργηθούν συνήθειες που βοηθούν τα παιδιά να διαχειρίζονται μόνα τους τη μάθηση καθώς μεγαλώνουν.
Ο John Nichols, πρόεδρος του «The Tutors’ Association», συμφωνεί ότι ενώ η εργασία στο σπίτι είναι σημαντική ως εργαλείο εξάσκησης, όταν τα παιδιά «κολλάνε» σε κάτι και αδυνατούν να προχωρήσουν, τότε η βοήθεια είναι πολύτιμη. «Αν δεν καταλαβαίνουν πώς να προσεγγίσουν τις υποχρεώσεις τους, είναι πιο ωφέλιμο γι’ αυτά να πάρουν κάποια καθοδήγηση, παρά να παλεύουν χωρίς αποτέλεσμα», σημειώνει.
Ο ίδιος διευκρινίζει, ωστόσο, ότι αυτό δε σημαίνει πως πρέπει οι γονείς να «σερβίρουν» έτοιμες τις απαντήσεις στα παιδιά, αλλά να τα βοηθούν να θυμηθούν τι έχουν μάθει στην τάξη και πώς αυτό εφαρμόζεται στην εκάστοτε εργασία. «Ο στόχος θα πρέπει πάντα να είναι να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν τη διαδικασία, όχι απλώς να τελειώσουν την εργασία», εξηγεί.
Το επίπεδο της βοήθειας που παρέχει ένας γονέας μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο. Μερικές φορές, η προσφορά άμεσων απαντήσεων μπορεί να βοηθήσει το παιδί να κατανοήσει τη μέθοδο ή την έννοια. Σε άλλες περιπτώσεις, το να κάνει τη δουλειά για λογαριασμό του εμποδίζει τη διαδικασία της μάθησης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το κλειδί για την αποτελεσματική βοήθεια στο σπίτι είναι ο μαθητής να διδαχθεί τελικά πώς να διεκπεραιώνει μόνος του τις σχολικές εργασίες στο σπίτι. Αυτό δε θα τον βοηθήσει μόνο να ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις του, αλλά προάγει επίσης την κριτική σκέψη και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, εφόδια πολύτιμα για όλη του τη ζωή.
Ένα ακόμη στοιχείο που επισημαίνει ως σημαντικό ο Nichols είναι η επικοινωνία σπιτιού – σχολείου. Αυτό σημαίνει πως εάν ένας γονέας βοηθά το παιδί του με το διάβασμα στο σπίτι, αυτό θα πρέπει να επικοινωνείται ανοιχτά στους δασκάλους του. «Είναι σημαντικό να είστε διαφανείς με το σχολείο, έτσι ώστε οι δάσκαλοι να μπορούν να εντοπίσουν πού οι μαθητές δυσκολεύονται και να παρέχουν πρόσθετη υποστήριξη αν χρειάζεται», τονίζει. Αυτό μπορεί να είναι τόσο απλό όσο η προσθήκη μιας σημείωσης στην εργασία ή η χρήση του σχολικού ημερολογίου, ώστε να υποδείξει ο γονιός πού χρειαζόταν βοήθεια το παιδί.
Πότε δεν πρέπει να βοηθήσετε
Ενώ υπάρχουν στιγμές που η βοήθεια είναι κατάλληλη, υπάρχουν επίσης περιπτώσεις που είναι καλύτερο να αφήσετε τα παιδιά να ολοκληρώσουν μόνα τους τις υποχρεώσεις τους. Για παράδειγμα, δεν είναι καλό οι γονείς να συμμετέχουν στις εργασίες που καθορίζουν τον τελικό βαθμό του μαθητή. «Οι εργασίες πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις ικανότητες του ίδιου του μαθητή και η υπερβολική βοήθεια από τους γονείς μπορεί να υπονομεύσει την εγκυρότητα των προσόντων του», προειδοποιεί.
Ορισμένες φορές, το μόνο που χρειάζεται είναι μια μικρή ώθηση από τους γονείς ώστε το παιδί να ξεκινήσει την προσπάθεια. «Το να το ενθαρρύνει απλώς να προσπαθήσει είναι μερικές φορές η μισή μάχη», λέει ο Nichols.
Το σημαντικό είναι οι γονείς να μην εξελιχθούν σε «δεκανίκι» από το οποίο εξαρτάται το παιδί τους κάθε φορά που έχει εργασία για το σπίτι. «Αν ένα παιδί βασίζεται συστηματικά στους γονείς του για βοήθεια, είναι σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά», υπογραμμίζει ο Nichols.
Είναι, λοιπόν, σημαντικό να βρείτε μια ισορροπία. Η ενθάρρυνση και η υποστήριξη είναι το κλειδί, αλλά το να βοηθήσετε τα παιδιά να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες, ώστε να μαθαίνουν ανεξάρτητα θα τους χρησιμεύσει πολύ καλύτερα μακροπρόθεσμα. Η διαφανής επικοινωνία με τους δασκάλους και η γνώση του πότε να κάνετε πίσω είναι επίσης κρίσιμα συστατικά της αποτελεσματικής βοήθειας στο σπίτι.
Τελικά, ο στόχος είναι να ενδυναμώσετε τα παιδιά για να γίνουν αυτόνομοι και να έχουν αυτοπεποίθηση, ώστε να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με ελάχιστη ή καθόλου βοήθεια.
