Μία λεπτομέρεια που πέρασε απαρατήρητη αναδεικνύεται από το επίσημο απομαγνητοφωνημένο κείμενο από τον Λευκό Οίκο της συνέντευξης Τραμπ με Μητσοτάκη - Το παρασκήνιο της συνάντησης - Η αναφορά Τραμπ στην επάνοδο της ελληνικής οικονομίας - Η αγορά αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F35
Μία λεπτομέρεια που πέρασε απαρατήρητη αναδεικνύεται από το απομαγνητοφωνημένο κείμενο της συνέντευξης Τραμπ με Μητσοτάκη. Σύμφωνα με το επίσημο απομαγνητοφωνημένο κείμενο των δηλώσεων του αμερικανού προέδρου με τον Ελληνα πρωθυπουργό πριν την κατ ιδίαν συνάντησή τους, όταν ο κ. Τραμπ δέχτηκε ερώτηση για το αν προτίθεται να μιλήσει στον Ταγίπ Ερντογάν για τις τουρκικές προκλήσεις στη Λιβυή, απάντησε: Ναι, μιλάμε μαζί του, όταν πρόκειται για τη Λιβύη μιλάμε με τον πρόεδρο Ερντογάν και μιλάμε με πολλές άλλες χώρες.
Συγκεκριμένα η ερώτηση που διατυπώθηκε από τον δημοσιογράφο Μιχάλη Ιγνατίου ήταν: «Συμφωνείτε με τις τουρκικές προκλήσεις έναντι της Ελλάδας στην ανατολική Μεσόγειο; Είστε πρόθυμος να μιλήσετε στον φίλο σας τον Ερντογάν για να σταματήσει;». Ο Αμερικανός πρόεδρος απάντησε ευθέως ότι συνομιλεί με τον Ερντογάν, όπως πράττει με την Ανγκελα Μέρκελ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν. «Μπορώ να κάνω μια επισήμανση;» παρενέβη στο σημείο εκείνο της συνέντευξης Τύπου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ζήτησε από τον Αμερικανό πρόεδρο τη στήριξή του ώστε να μην τεθεί σε ισχύ η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης. «Παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και προκαλεί αστάθεια σε μια περιοχή που είναι ήδη προβληματική» είπε ο πρωθυπουργός για τις συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών και στρατιωτικής συνεργασίας που υπεγράφησαν μεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης.
Διαβάστε κατά λέξη από την αγγλική γλώσσα το σχετικό απόσπασμα από τη συνέντευξη Τραμπ – Μητσοτάκη:
Question: Do you agree with -- do you agree with Turkey's provocations in Libya, in eastern Mediterranean, against Greece? And are you willing to talk to your friend, Erdoğan, to stop --
PRESIDENT TRUMP: We are talking to him and we're talking to --
Q -- to stop these provocations?
PRESIDENT TRUMP: Yeah. We're talking to -- when you're talking about Libya, we're discussing with President Erdoğan, we're discussing many other countries. I just spoke with the Chancellor of Germany, with Angela, and we talked about that subject specifically -- Libya and what's going on. We'll be talking to Russia; they're involved. A lot of countries are involved with respect to Libya. And it's, right now, a mess.
But there are a lot of countries, and they all want to know where we stand, and they do know where we stand. We have a very distinctive stand. And we have meetings set up, and we're going to see if we can work out some kind of a plan for peace.
PRIME MINISTER MITSOTAKIS: I think it's important -- just one -- Mr. President, can I just make one point?
PRESIDENT TRUMP: Yes. Please, go ahead.
PRIME MINISTER MITSOTAKIS: One point. One second. One point on this issue. I think it is important to point out that the agreement signed between Turkey and Libya infringe upon Greece's sovereign rights and essentially cause great concern and instability in a region which is already highly problematic.
PRESIDENT TRUMP: Yeah.
PRIME MINISTER MITSOTAKIS: So we'll be very much looking to your support to make sure that these types of provocative agreements are not being put into place. And I think we should refrain, in general, in the eastern Mediterranean, for any sort of activity that inflames passions and that doesn’t, you know, promote regional peace and security. So we'll be very much looking forward to your support on this issue because it is a very important issue for my country.
Η επισήμανση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ότι η Ελλάδα έχει κάνει μια τρομερή προσπάθεια και έχει επιτύχει μια απίθανη επάνοδο της οικονομίας της στην κανονικότητα θα πρέπει να θεωρείται το μεγαλύτερο όφελος των συνομιλιών μεταξύ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της αμερικανικής αντιπροσωπείας στον Λευκό Οίκο.
Σε μια συγκυρία που η πολιτική σκηνή στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο κι ενώ επιπλέον ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο λόγω της παραπομπής του για την υπόθεση της Ουκρανίας (αποκαλύφθηκε ότι το καλοκαίρι του 2019 είχε παγώσει την εκταμίευση αμερικανικής οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο ασκώντας πίεση στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο Ζελένσκι ώστε να του παραδώσει στοιχεία για τις δραστηριότητες του υιού Μπάιντεν στην Ουκρανία με απώτερο σκοπό να πλήξει τον επικρατέστερο υποψήφιο των Δημοκρατικών και να πολλαπλασιάσει τις πιθανότητες επανεκλογής του), η πολεμική κρίση Ιράν-ΗΠΑ ήρθε να επισκιάσει την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη και της κυβερνητικής αντιπροσωπείας με τους υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Δένδια, Εθνικής Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη, Παιδείας Νίκη Κεραμέως και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Στέλιο Πέτσα που τον συνόδευαν μέσα στον Λευκό Οίκο.
Η πολυπρόσωπη ελληνική αντιπροσωπεία είχε προφανή σκοπό να στείλει το μήνυμα ότι η Ελλάδα έχει ξεπεράσει τα προβλήματά της, «επιστρέφει» και πλέον συνομιλεί ισότιμα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Λίγο πριν την μετάβαση του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο, ο πρωθυπουργός συναντήθηκε με την Βουλγάρα γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλλίνα Γκεοργκίεβα και συμφωνήθηκε να κλείσει το γραφείο του Ταμείου στην Αθήνα. Το μήνυμα αυτό, σε συνδυασμό με τις καλές δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου για την ελληνική οικονομία την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε σαν ένα παράδειγμα προς μίμηση αποθεώνοντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την φανταστική δουλειά του, ήταν προορισμένο να αποτελέσει δέλεαρ για μεγάλες αμερικανικές εταιρείες να επιλέξουν την Ελλάδα για να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους.
«Μειώσαμε φόρους. Ακολουθούμε μια συνταγή που δούλεψε εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Θέλουμε την στήριξή σας για να πειστούν οι αμερικανικές εταιρείες να επενδύσουν περισσότερο στην Ελλάδα» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ντόναλντ Τραμπ να επιδοκιμάζει και να δίνει δύο φορές συγχαρητήρια στον πρωθυπουργό για τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας.
Πέραν της οικονομίας, η ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη είχε σαν βασική επιδίωξη των συνομιλιών με τον Αμερικανό πρόεδρο την απόσπαση μιας δήλωσης του Ντόναλντ Τραμπ για τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε δημοσίως την στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ ώστε η προκλητική συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Τουρκίας-Λιβύης να μην εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη.
Η αγορά αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-35
«Η Ελλάδα ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35. Όπως ξέρετε, αναβαθμίζουμε ήδη τα F-16 της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας κι ατό το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί το 2023-2024. Ενδιαφερόμαστε πολύ να συμμετέχουμε στο πρόγραμμα των F-35 αμέσως μετά και είμαι σίγουρος ότι οι ΗΠΑ θα λάβουν υπόψη το γεγονός ότι η Ελλάδα εξέρχεται από οικονομική κρίση, υπό την έννοια της διάρθρωσης του προγράμματος με τον καλύτερο τρόπο για την χώρα μου» υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης απευθυνόμενος στον Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος αντέδρασε σαν να μην ανταποκρίνεται καθόλου στο ελληνικό αίτημα. Συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη σημείωναν ότι στις επίσημες συνομιλίες (που ακολούθησαν της συνέντευξης) συμφωνήθηκε να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα των F-35 από το 2023-2024. Τι θα γίνει με το αίτημα του κ. Μητσοτάκη για αγορά των αεροσκαφών με πιστωτικές ευκολίες είναι αδιευκρίνιστο. Για μια μοίρα (περίπου 20) με «γυμνά» μαχητικά αεροσκάφη F-35 απαιτείται τουλάχιστον 1,6 δις. δολάρια (περίπου 80 εκατ. δολάρια το ένα αεροσκάφος). Πού θα βρεθούν τα χρήματα είναι ήδη μια τριτοβάθμια εξίσωση για το οικονομικό επιτελείο.
Τι πήρε η Ελλάδα
«Πήραμε αυτό που μπορούσαμε να πάρουμε» είπε κορυφαίος Έλληνας αξιωματούχος μετά τις συνομιλίες Μητσοτάκη-Τραμπ. Με δεδομένο το επίσημο σήμα του προέδρου των ΗΠΑ στον Ερντογάν ότι η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να ανέχεται τους τουρκικούς τσαμπουκάδες, το μεγάλο ερώτημα είναι πού θα τεθεί η κόκκινη γραμμή στην τουρκική παραβατικότητα και από ποιον.
Προφανώς και όλα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα κριθούν εκ του αποτελέσματος. Εκτός του Ντόναλντ Τραμπ στο σύνθετο περιβάλλον της Ουάσιγκτον σημαντικός είναι και ο ρόλος των νομοθετικών σωμάτων, όπως η πανίσχυρη διακομματική επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της Γερουσίας με την οποία συναντάται σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ένα ραντεβού από το οποίο η ελληνική αντιπροσωπεία στην Ουάσιγκτον περιμένει πολλά. Και πάντως στις διεθνείς σχέσεις τίποτα δεν αλλάζει με ένα ραντεβού.
Σε αυτή την χρονική συγκυρία όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο πολιτικής αναμέτρησης με το Ισραήλ και θα χρειαστούν την χρήση στρατιωτικών βάσεων όπως η ναυτική βάση της Σούδας στην Κρήτη, η ελληνική πλευρά συγκεκριμενοποίησε τα αιτήματά της. Κι αυτό θεωρείται από διπλωματικούς κύκλους σαν μια καλή αρχή στην προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη να επανατοποθετήσει τα θέματα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων σε μια εποχή έξαρσης της τουρκικής επιθετικότητας.
