Στρατηγική σε δύο ταμπλό αναπτύσσει ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, φιλοδοξώντας να κατακτήσει ρόλο ενδιάμεσου μεταξύ Δύσης και Μέσης Ανατολής - Ως σημαντική εξέλιξη στο στόχο της ανάσχεσης των προσφυγικών ροών εκτιμάται η επικείμενη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις 19.30
Ως τη χρυσή ευκαιρία που έψαχνε τα τελευταία χρόνια η Τουρκία φαντάζει για την Άγκυρα η πολιτική κρίση στο Αφγανιστάν, καθώς η μεταβίβαση της ανώτερης εξουσίας στους Ταλιμπάν ανοίγει νέο πεδίο δράσης για την γεωπολιτική της επέκταση. Κυρίως γιατί, η γειτονική χώρα έχει από καιρό σπεύσει να καλλιεργήσει συνθήκες «ειδικής σχέσης» με το νέο κέντρο εξουσίας στην Καμπούλ, προκειμένου να εξυπηρετήσει το μαξιμαλιστικό της σχέδιο για την ανάδυσή της ως μοναδικής, περιφερειακής δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Κοντολογίς, η ανάδειξη των Ταλιμπάν σε εξουσία στο Αφγανιστάν δημιουργεί νέες ανάγκες για τη Δύση στην περιοχή, με την Τουρκία να εμφανίζεται ιδιαίτερα πρόθυμη να τις υπηρετήσει, όταν οι Συμμαχικές δυνάμεις (και ιδίως οι ΗΠΑ) επιθυμούν διακαώς να απομειώσουν την ανθρώπινη παρουσία τους στην Μέση Ανατολή. Άλλωστε, η αμερικανική εξωτερική πολιτική έχει μετατοπίσει από καιρό το κέντρο βάρους της προς την Νοτιοανατολική Ασία (από την πρώτη κιόλας θητεία Ομπάμα), αφήνοντας χώρο σε επίδοξους παίκτες στην περιοχή.
Ήδη, η «εθελοντική» προσφορά της Άγκυρας καταγράφηκε στην πρότασή της να διασφαλίσει τις συνθήκες λειτουργίας του αεροδρομίου της Καμπούλ παρέχοντας προστασία, «κατασκευάζοντας» δηλαδή από μόνη της το ρόλο της ως ενδιάμεσου παράγοντα προαγωγής της σταθερότητας για την επόμενη ημέρα του Αφγανιστάν. Η συνεισφορά της γειτονικής χώρας από την πρώτη κιόλας στιγμή στην μεταφορά πολιτών από την Καμπούλ είχε ως αποτέλεσμα να εισπράξει τα εύσημα από δυτικές δυνάμεις, οι οποίες με τη σειρά τους προβληματίζονται για το πόσο ζωτικό χώρο θα αφήσουν στον Τούρκο Πρόεδρο, για να εξυφάνει το επεκτατικό σχέδιο του.
«Είχαμε την πρόθεση να εγγυηθούμε την ασφάλεια του αεροδρομίου και να συμβάλλουμε στην ασφάλεια της χώρας αυτής μετά την αποχώρηση των Αμερικανών. Έχουμε ακόμη αυτή την πρόθεση» διαμήνυσε προς κάθε κατεύθυνση, στη διάρκεια τηλεοπτικής του συνέντευξης ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποβλέποντας στην ολοένα και μεγαλύτερη διείσδυση του στην νέα κατάσταση στο Αφγανιστάν.
Οι προϋποθέσεις για την ανάδειξη της Τουρκίας σε ρόλο «ενδιάμεσου μεσολαβητή» έχουν τεθεί και από πλευράς της νέας ηγεσίας του Αφγανιστάν, καθώς ο Μουχάμεντ Γιακούπ, ηγετικό στέλεχος των Ταλιμπάν εξήγησε πως «η Τουρκία είναι μια χώρα με την οποία θέλουμε να δημιουργήσουμε στενές σχέσεις» και συνέχισε, λέγοντας πως «ζητάμε από τον Ερντογάν να είναι σεβαστός απέναντί μας. Η Τουρκία είναι μια χώρα που φιλοξενεί πολλούς Αφγανούς και θέλουμε να δημιουργήσουμε στενές σχέσεις με αυτούς». «Δεν βλέπουμε την Τουρκία ως εχθρό αλλά ως σύμμαχο» κατέληξε ο ίδιος.
Εξάλλου, το γόνιμο έδαφος για την εξέλιξη της Τουρκίας ως προνομιακού συνομιλητή με τους Ταλιμπάν είχε καλλιεργηθεί αρκετά χρόνια πριν, μέσω της σχέσης του Τούρκου Προέδρου με το Κατάρ. Έχοντας εγκαταστήσει από το 2013 το «υπουργείο Εξωτερικών» τους στην Ντόχα, το Κατάρ επέτρεπε την ανάπτυξη διαύλων μεταξύ της Τουρκικής Πρεσβείας στη Ντόχα και τους Ταλιμπάν, τη στιγμή που οι τελευταίοι έμπαιναν όλο και πιο συχνά το τελευταίο διάστημα στα ζητήματα υπό συζήτηση στη διμερή ατζέντα Ντόχα – Άγκυρας.
Συνέχεια στον νέο-οθωμανισμό
Την ίδια ώρα, η ασφάλεια των αναλυτών ότι η Τουρκία θα επιμείνει μέχρι τέλους αναφορικά με την παρουσία της στο Αφγανιστάν (αφού οι Ταλιμπάν ζητούν την έξωση όλων ανεξαιρέτως των ξένων δυνάμεων) έγκειται στην ολοένα και εντεινόμενη παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά το Ιράκ, το Ναγκόρνο - Καραμπάχ και τη Λιβύη. Η τελευταία, μάλιστα, φαίνεται να αποτελεί τον πιλότο, καθώς η Τουρκία επιθυμεί μια αποκλειστική διμερή σχέση με τους Ταλιμπάν, αντίστοιχη του Τουρκο-Λιβυκού Συμφώνου, αφένος για να «εξαργυρώσει» την ειδική μεταχείρισή της από τους Ταλιμπάν στη Δύση και αφετέρου για να συνεχίσει την οικονομική της επέκταση στο Αφγανιστάν, στο οποίο δραστηριοποιούνται ήδη οι κατασκευαστικοί κολοσσοί της Τουρκίας, όπως η Biltek.
Ευρώπη, όπως μετάναστες
Παράλληλα, η οικοδόμηση μιας ισχυρής, διμερούς σχέσης με τους Ταλιμπάν θα καταστεί την Τουρκία ως κυρίαρχη δύναμη στη διευθέτηση των μεταναστευτικών ροών προς τη Δύση, σε μια στιγμή μάλιστα που εντείνονται οι φωνές και στο εσωτερικό της Τουρκίας αναφορικά με την πιθανότητα έλευσης και νέων προσφύγων, καθώς 4 εκατομμύρια Σύριοι διαβιούν ήδη στην Τουρκία. Με τη δημοφιλία του να κατρακυλά, ο Τούρκος Πρόεδρος εξουσιοδότησε τον υπουργό Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ να επιβλέψει τις ταχύτατες εργασίες κατασκευής τείχους στα σύνορα με το Ιράν, προκειμένου να αναχαιτιστούν κύματα μετανάστευσης προς τη Δύση.
Η υποδομή ανάσχεσης της μεταναστευτικής πίεσης που αναπτύσσει η Τουρκία αναμένεται να αποτελέσει το κύριο διαπραγματευτικό επιχείρημά της προς τη Δύση -και κυρίως την ΕΕ- προκειμένου να τύχει υψηλής, οικονομικής στήριξης από τις Βρυξέλλες, αλλά και να διευθετηθεί υπέρ της η νέα τελωνειακή σχέση της με την Ευρώπη. Προς την κατεύθυνση αυτή, ο Τούρκος Πρόεδρος έσπευσε να δηλώσει ότι η χώρα του δεν έχει καμία πρόθεση να μετατραπεί σε «αποθήκη μεταναστών της Ευρώπης», τουλάχιστον όχι περισσότερων από όσους μπορεί να αντέξει στο εσωτερικό πολιτικό του μέτωπο ο Ερντογάν.
Η πολιτική πίεση που δέχεται στην τουρκική κεντρική σκηνή ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας αναφορικά με το ενδεχόμενο έκρηξης των μεταναστευτικών ροών συνιστά και το κύριο σημείο τομής του με την ελληνική κυβέρνηση, καθώς αμφότερες Αθήνα και Άγκυρα φέρονται αποφασισμένες να φρενάρουν «λογικές του 2015» από όπου και αν αυτές εκπορεύονται. Για το λόγο αυτό, η τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με αντικείμενο τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν εκτιμάται ως ιδιαίτερα σημαντική διπλωματική εξέλιξη, καθώς δημιουργεί τους όρους αμοιβαίας αποκλιμάκωσης απέναντι στο κοινό πρόβλημα, αυτό της παράνομης μετανάστευσης. Επιπλέον, η συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών των δύο κρατών για το μεταναστευτικό υπό το βάρος των εξελίξεων ανοίγει ένα νέο παράθυρο συζήτησης σε αμιγώς διμερές επίπεδο, δίνοντας μια νέα δυναμική στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Κοντολογίς, η ανάδειξη των Ταλιμπάν σε εξουσία στο Αφγανιστάν δημιουργεί νέες ανάγκες για τη Δύση στην περιοχή, με την Τουρκία να εμφανίζεται ιδιαίτερα πρόθυμη να τις υπηρετήσει, όταν οι Συμμαχικές δυνάμεις (και ιδίως οι ΗΠΑ) επιθυμούν διακαώς να απομειώσουν την ανθρώπινη παρουσία τους στην Μέση Ανατολή. Άλλωστε, η αμερικανική εξωτερική πολιτική έχει μετατοπίσει από καιρό το κέντρο βάρους της προς την Νοτιοανατολική Ασία (από την πρώτη κιόλας θητεία Ομπάμα), αφήνοντας χώρο σε επίδοξους παίκτες στην περιοχή.
Ήδη, η «εθελοντική» προσφορά της Άγκυρας καταγράφηκε στην πρότασή της να διασφαλίσει τις συνθήκες λειτουργίας του αεροδρομίου της Καμπούλ παρέχοντας προστασία, «κατασκευάζοντας» δηλαδή από μόνη της το ρόλο της ως ενδιάμεσου παράγοντα προαγωγής της σταθερότητας για την επόμενη ημέρα του Αφγανιστάν. Η συνεισφορά της γειτονικής χώρας από την πρώτη κιόλας στιγμή στην μεταφορά πολιτών από την Καμπούλ είχε ως αποτέλεσμα να εισπράξει τα εύσημα από δυτικές δυνάμεις, οι οποίες με τη σειρά τους προβληματίζονται για το πόσο ζωτικό χώρο θα αφήσουν στον Τούρκο Πρόεδρο, για να εξυφάνει το επεκτατικό σχέδιο του.
«Είχαμε την πρόθεση να εγγυηθούμε την ασφάλεια του αεροδρομίου και να συμβάλλουμε στην ασφάλεια της χώρας αυτής μετά την αποχώρηση των Αμερικανών. Έχουμε ακόμη αυτή την πρόθεση» διαμήνυσε προς κάθε κατεύθυνση, στη διάρκεια τηλεοπτικής του συνέντευξης ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποβλέποντας στην ολοένα και μεγαλύτερη διείσδυση του στην νέα κατάσταση στο Αφγανιστάν.
Οι προϋποθέσεις για την ανάδειξη της Τουρκίας σε ρόλο «ενδιάμεσου μεσολαβητή» έχουν τεθεί και από πλευράς της νέας ηγεσίας του Αφγανιστάν, καθώς ο Μουχάμεντ Γιακούπ, ηγετικό στέλεχος των Ταλιμπάν εξήγησε πως «η Τουρκία είναι μια χώρα με την οποία θέλουμε να δημιουργήσουμε στενές σχέσεις» και συνέχισε, λέγοντας πως «ζητάμε από τον Ερντογάν να είναι σεβαστός απέναντί μας. Η Τουρκία είναι μια χώρα που φιλοξενεί πολλούς Αφγανούς και θέλουμε να δημιουργήσουμε στενές σχέσεις με αυτούς». «Δεν βλέπουμε την Τουρκία ως εχθρό αλλά ως σύμμαχο» κατέληξε ο ίδιος.
Εξάλλου, το γόνιμο έδαφος για την εξέλιξη της Τουρκίας ως προνομιακού συνομιλητή με τους Ταλιμπάν είχε καλλιεργηθεί αρκετά χρόνια πριν, μέσω της σχέσης του Τούρκου Προέδρου με το Κατάρ. Έχοντας εγκαταστήσει από το 2013 το «υπουργείο Εξωτερικών» τους στην Ντόχα, το Κατάρ επέτρεπε την ανάπτυξη διαύλων μεταξύ της Τουρκικής Πρεσβείας στη Ντόχα και τους Ταλιμπάν, τη στιγμή που οι τελευταίοι έμπαιναν όλο και πιο συχνά το τελευταίο διάστημα στα ζητήματα υπό συζήτηση στη διμερή ατζέντα Ντόχα – Άγκυρας.
Συνέχεια στον νέο-οθωμανισμό
Την ίδια ώρα, η ασφάλεια των αναλυτών ότι η Τουρκία θα επιμείνει μέχρι τέλους αναφορικά με την παρουσία της στο Αφγανιστάν (αφού οι Ταλιμπάν ζητούν την έξωση όλων ανεξαιρέτως των ξένων δυνάμεων) έγκειται στην ολοένα και εντεινόμενη παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά το Ιράκ, το Ναγκόρνο - Καραμπάχ και τη Λιβύη. Η τελευταία, μάλιστα, φαίνεται να αποτελεί τον πιλότο, καθώς η Τουρκία επιθυμεί μια αποκλειστική διμερή σχέση με τους Ταλιμπάν, αντίστοιχη του Τουρκο-Λιβυκού Συμφώνου, αφένος για να «εξαργυρώσει» την ειδική μεταχείρισή της από τους Ταλιμπάν στη Δύση και αφετέρου για να συνεχίσει την οικονομική της επέκταση στο Αφγανιστάν, στο οποίο δραστηριοποιούνται ήδη οι κατασκευαστικοί κολοσσοί της Τουρκίας, όπως η Biltek.
Ευρώπη, όπως μετάναστες
Παράλληλα, η οικοδόμηση μιας ισχυρής, διμερούς σχέσης με τους Ταλιμπάν θα καταστεί την Τουρκία ως κυρίαρχη δύναμη στη διευθέτηση των μεταναστευτικών ροών προς τη Δύση, σε μια στιγμή μάλιστα που εντείνονται οι φωνές και στο εσωτερικό της Τουρκίας αναφορικά με την πιθανότητα έλευσης και νέων προσφύγων, καθώς 4 εκατομμύρια Σύριοι διαβιούν ήδη στην Τουρκία. Με τη δημοφιλία του να κατρακυλά, ο Τούρκος Πρόεδρος εξουσιοδότησε τον υπουργό Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ να επιβλέψει τις ταχύτατες εργασίες κατασκευής τείχους στα σύνορα με το Ιράν, προκειμένου να αναχαιτιστούν κύματα μετανάστευσης προς τη Δύση.
Η πολιτική πίεση που δέχεται στην τουρκική κεντρική σκηνή ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας αναφορικά με το ενδεχόμενο έκρηξης των μεταναστευτικών ροών συνιστά και το κύριο σημείο τομής του με την ελληνική κυβέρνηση, καθώς αμφότερες Αθήνα και Άγκυρα φέρονται αποφασισμένες να φρενάρουν «λογικές του 2015» από όπου και αν αυτές εκπορεύονται. Για το λόγο αυτό, η τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με αντικείμενο τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν εκτιμάται ως ιδιαίτερα σημαντική διπλωματική εξέλιξη, καθώς δημιουργεί τους όρους αμοιβαίας αποκλιμάκωσης απέναντι στο κοινό πρόβλημα, αυτό της παράνομης μετανάστευσης. Επιπλέον, η συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών των δύο κρατών για το μεταναστευτικό υπό το βάρος των εξελίξεων ανοίγει ένα νέο παράθυρο συζήτησης σε αμιγώς διμερές επίπεδο, δίνοντας μια νέα δυναμική στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Πηγή: Protothema.gr
