Για την επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα γράφει ο Guardian τονίζοντας ότι ο Τούρκος πρόεδρος είναι για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια, αποφασισμένος να προχωρήσει με μια «win-win προσέγγιση».
Την τελευταία φορά που ο Τούρκος ηγέτης επισκέφθηκε την ελληνική πρωτεύουσα - ακριβώς πριν από έξι χρόνια ακριβώς - αυτό που είχε προαναγγελθεί ως ιστορική περιοδεία κατέληξε σε φραστικό πόλεμο, καθώς ο Ερντογάν, παραμερίζοντας τις διπλωματικές ευγένειες, πέρασε στην επίθεση.
Μέσα σε μια ώρα από την αποβίβασή του από το αεροπλάνο, είχε: αμφισβητήσει τη συνθήκη που οριοθετεί τα σύνορα μεταξύ των δύο γειτόνων, έθεσε το ακανθώδες ζήτημα της διαιρεμένης από τον πόλεμο Κύπρου, ξεσπάθωσε για τη μεταχείριση της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και επέπληξε τους Έλληνες για τον χειρισμό των οθωμανικών μνημείων, κληρονομιά 400 ετών οθωμανικής κυριαρχίας.
«Ακόμα δεν το έχουμε ξεχάσει», δήλωσε ένας καλά τοποθετημένος διπλωμάτης. «Ήταν σαν να ήταν πυγμάχος στο ρινγκ, ρίχνοντας γροθιές από την αρχή μέχρι το τέλος».
Από τότε, οι διμερείς σχέσεις μόνο επιδεινώθηκαν, με τους δύο αντιπάλους του ΝΑΤΟ να φτάνουν σχεδόν σε πόλεμο για αμφισβητούμενους υποθαλάσσιους ενεργειακούς πόρους, την Αθήνα να κατηγορεί τον γείτονά της ότι «οπλοποιεί» τη μετανάστευση και την Άγκυρα να αμφισβητεί την κυριότητα των απομακρυσμένων ελληνικών νησιών.
Ο Ερντογάν θα αφήσει στην άκρη την πυγμαχία
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της Πέμπτης -που αναμένεται να διαρκέσει μόλις έξι ώρες- ο φημισμένος απρόβλεπτος ηγέτης θα αφήσει στην άκρη την πυγμαχία.
Ό,τι του λείπει σε χρόνο, λέει ο Ερντογάν, θα το αναπληρώσει σε φιλία, με μια επίθεση γοητείας που θα στοχεύει όχι μόνο στην οικοδόμηση γεφυρών αλλά και στην αποστολή ενός συντονισμένου μηνύματος ειρήνης σε μια εποχή που ο πόλεμος στη Γάζα προκαλεί προβλήματα στην ανατολική Μεσόγειο.
«Θα πάμε στην Αθήνα με μια προσέγγιση win-win» δήλωσε στους δημοσιογράφους πάνω στο προεδρικό αεροπλάνο καθώς επέστρεφε από τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα στο Cop28. «Εκεί, θα συζητήσουμε τόσο τις διμερείς μας σχέσεις όσο και τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, προκειμένου να λάβουμε αποφάσεις αντάξιες του πνεύματος της νέας εποχής».
Την Τετάρτη ο 69χρονος πρόεδρος προχώρησε ακόμη περισσότερο, λέγοντας στην «Καθημερινή» ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που οι δύο χώρες δεν μπορούν να ξεπεράσουν.
«Δεν υπάρχει πρόβλημα που να μην μπορούμε να λύσουμε μέσω διαλόγου που βασίζεται στην αμοιβαία καλή θέληση» δήλωσε ο Ερντογάν.
Προβλέπεται να υπογραφούν τουλάχιστον οκτώ συμφωνίες συνεργασίας, που κυμαίνονται από την αύξηση του διμερούς εμπορίου έως τη συμφωνία για τη μετανάστευση, με την οποία οι αξιωματούχοι της ακτοφυλακής των δύο χωρών θα δημιουργήσουν γραμμές άμεσης επικοινωνίας.
Η δραματική μείωση της μεταναστευτικής ροής από την Τουρκία τους τελευταίους μήνες είναι ενδεικτική της βελτίωσης των σχέσεων.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι, μέχρι την αναχώρησή του από την Αθήνα, ελπίζει ότι οι δύο πλευρές θα έχουν υπογράψει μια «δήλωση φιλικών σχέσεων και συνεργασίας καλής γειτονίας ... για να επισημοποιήσουν αυτή την αμοιβαία πρόθεση».
Η Ελλάδα «κλειδί» για την αποκατάσταση σχέσεων ΕΕ- Τουρκίας
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι καλύτεροι δεσμοί με την Ελλάδα θα είναι επίσης το κλειδί για την αποκατάσταση των τεταμένων σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους δυτικούς συμμάχους.
Αλλά ενώ ο καταστροφικός σεισμός της Τουρκίας τον Φεβρουάριο και ένα θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην κεντρική Ελλάδα είχαν δειλά-δειλά ωθήσει τους γείτονες προς την προσέγγιση, οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι οι μακροχρόνιες ασταθείς διαφορές θα παρακαμφθούν την Πέμπτη.
Αντ' αυτού, οι αντιπροσωπείες είναι πιθανό να επικεντρωθούν στη «χαμηλή πολιτική» που μπορεί εύκολα να αποδώσει καρπούς.
Αλλά ενώ ο καταστροφικός σεισμός της Τουρκίας τον Φεβρουάριο και ένα θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην κεντρική Ελλάδα είχαν δειλά-δειλά ωθήσει τους γείτονες προς την προσέγγιση, οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι οι μακροχρόνιες ασταθείς διαφορές θα παρακαμφθούν την Πέμπτη.
Αντ' αυτού, οι αντιπροσωπείες είναι πιθανό να επικεντρωθούν στη "χαμηλή πολιτική" που μπορεί εύκολα να αποδώσει καρπούς.
Η Ελλάδα και η Τουρκία παραμένουν σε αντιπαράθεση για μια σειρά από ζητήματα, όπως τα θαλάσσια σύνορα, η έκταση της υφαλοκρηπίδας τους και ο εναέριος χώρος πάνω από το Αιγαίο, αν και η εχθρότητα μπορεί να αναχθεί στην υποταγή των Ελλήνων υπό οθωμανική κυριαρχία πριν από έναν αιματηρό πόλεμο ανεξαρτησίας που οδήγησε στη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους το 1830.
Η συνεχιζόμενη διαίρεση της Κύπρου -η οποία εισέβαλε στην Τουρκία το 1974 μετά από πραξικόπημα με στόχο την ένωση με την Ελλάδα- παραμένει ένα αιώνιο αγκάθι στις σχέσεις.
Όμως πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι στην Άγκυρα και την Αθήνα, οι αξιωματούχοι επιθυμούν να επικεντρωθούν στις διμερείς σχέσεις πέρα από τους περιορισμούς που επιβάλλει στις δύο πρωτεύουσες το άλυτο κυπριακό πρόβλημα.
Με τον Ερντογάν και τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να επανεκλέγονται φέτος και να απολαμβάνουν άνετες πλειοψηφίες, οι διπλωμάτες συμφωνούν ότι οι ηγέτες έχουν το περιθώριο να επικεντρωθούν σε εσωτερικά ζητήματα.
Η βελτίωση των διμερών σχέσεων θεωρείται επωφελής για την αντίστοιχη οικονομική εστίαση που μοιράζονται οι δύο άνδρες, με την Ελλάδα να βρίσκεται σε αναπτυξιακή έξαρση μετά από μια δεκαετία οικονομικής αναταραχής και την Τουρκία να μάχεται με τον εξουθενωτικό πληθωρισμό και τις επισφαλείς διεθνείς επενδύσεις.
Ο αντιπρόεδρος του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ των Ηνωμένων Πολιτειών, Ian Lesser, δήλωσε στον Guardian: «Και οι δύο χώρες έχουν πολύ πρακτικά συμφέροντα να έχουν μια πιο σταθερή σχέση», σημειώνοντας ότι η σχεδόν συνεχής πολεμική κατάσταση στο Αιγαίο ήταν μια δαπανηρή επιχείρηση.
«Οι απαιτήσεις για αμυντικές δαπάνες που οδηγούνται από τις τεταμένες σχέσεις είναι πολύ υψηλές"» πρόσθεσε.
«Η Τουρκία έχει άλλες προκλήσεις στη Μαύρη Θάλασσα και με το ΝΑΤΟ. Υπάρχει η επιθυμία να σταθεροποιηθούν οι σχέσεις με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες μέσω της Ελλάδας και της εκτόνωσης στο Αιγαίο».
Από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας πριν από 100 χρόνια, υπήρξαν και άλλες περίοδοι εκτόνωσης, με πιο αξιοσημείωτες τη δεκαετία του 1930 και τη δεκαετία του 1990, όταν οι γείτονες συμφιλιώθηκαν αφού υπέστησαν καταστροφικούς σεισμούς μέσα σε λίγες εβδομάδες η μία από την άλλη.
Ο Lesser δήλωσε ότι το μεγάλο ερώτημα τώρα δεν είναι αν κάποια από τις δύο πλευρές επιθυμεί την επαναπροσέγγιση, αλλά πόσο καιρό θα διαρκέσει.
Πριν από δεκαοκτώ μήνες, οι γραμμές επικοινωνίας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας σταμάτησαν εντελώς όταν ο Ερντογάν, ενοχλημένος από τις αυξανόμενες σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας, ανακοίνωσε ότι δεν θα ξαναμιλούσε ποτέ με τον Μητσοτάκη.
