Σχετικά Άρθρα

• 2ο θερινό σχολείο «ΗΡΩΝ»: Διάλεξη για τον «Μηχανισμό των Αντικυθήρων»
  σε Επίκαιρα
  

  Ο πρώτος υπολογιστής, ο «Μηχανισμός των Αντικυθήρων» είναι το θέμα διάλεξης που θα παραθέσει απόψε Πέμπτη 1/9/2022 στις 20.30 ο Καθηγητής Φυσικής Διαστήματος του ΕΚΠΑ κ. Ξενοφώντας Μουσάς στο αμφιθέατρο του 1ου Γυμνασίου Πύργου.

  Πρόκειται για τη δεύτερη εκδήλωση για το ευρύ κοινό που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 2^ου θερινού σχολείου «ΗΡΩΝ» με θέμα «Διάστημα και Αστρονομία», που συνδιοργανώνεται από το Ερευνητικό Εργαστήριο Υψηλών Συχνοτήτων, Μεταϋλικών και μη Γραμμικών Κυμάτων (HERON LAB) του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τον Δήμο Πύργου.

  

  Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι μία πολύπλοκη κατασκευή, φτιαγμένη από χαλκό, τοποθετημένη μέσα σε ξύλινο πλαίσιο, που προβληματίζει και συναρπάζει τους ιστορικούς της επιστήμης και της τεχνολογίας. Κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, μεταξύ 150 π.Χ. και 100 π.Χ.

  Είναι ένας αναλογικός μηχανικός υπολογιστής, που χρησιμοποιούνταν ως όργανο αστρονομικών παρατηρήσεων. Πρόκειται για τον αρχαιότερο γνωστό πολύπλοκο μηχανισμό πλανητικής λειτουργίας, σχεδιασμένος να υπολογίζει τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων.

  (Δελτίο Τύπου)

• Μηχανισμός Αντικυθήρων: Επιστήμονες βρήκαν το «κλειδί» για τα μυστικά του
  σε Πολιτισμός
  

  Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ο πιο μυστηριώδης αρχαιολογικός θησαυρός της χώρας. Πρόκειται για το πιο πολύπλοκο δείγμα μηχανικής από τον αρχαίο κόσμο που έχει βρεθεί, και έως σήμερα παραμένει ανεξιχνίαστος.

  Τον έχουν αποκαλέσει τον πρώτο υπολογιστή της αρχαιότητας, και μάλιστα φορητό. Νέες αποκαλύψεις για τη δομή και τη λειτουργία του έρχονται από το University College του Λονδίνου, και την ερευνητική ομάδα στην οποία συμμετέχουν και δύο Έλληνες που μίλησαν στην ΕΡΤ.

  Έλληνες και ξένοι ερευνητές βασισμένοι σε ένα γρανάζι, ξεκλειδώνουν τα μυστικά του αρχαιότερου υπολογιστή, αναδημιουργώντας τμήμα του μηχανισμού Αντικυθήρων που απεικονίζει το σύμπαν.

  Ο Άρης Δακανάλης, φυσικός- μέλος UCL Antikythera Research Team, επισημαίνει: «Η ομάδα μπόρεσε να φτιάξει ένα πλανητάριο, ένα μοντέλο για το χαμένο πλανητάριο, σύμφωνα με τα επιγραφικά στοιχεία και ένα σωζόμενο γρανάζι. Πρέπει να υπήρχε ένα μηχανικό πλανητάριο. Δηλαδή φανταστείτε να υπάρχει ας πούμε μία απεικόνιση όπου η γη είναι στο κέντρο και γύρω γύρω από τη γη, σε τροχιά, να βρίσκονται οι πέντε γνωστοί πλανήτες της αρχαιότητας».

  Η ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου UCL, στην οποία συμμετέχει η Ελληνίδα αρχαιομεταλλουργός Μυρτώ Γεωργακοπούλου και ο φυσικός Αρης Δακανάλης κατάφερε να αναπαραστήσει το μεγαλύτερο τμήμα του εσωτερικού αυτής της πανάρχαιας μηχανής αστρονομικών υπολογισμών, που χρονολογείται μεταξύ 4ου και 1ου π.Χ. αιώνα.

  Όπως αναφέρει ο Ξενοφώντας Μουσάς, Αστρονόμος, καθηγητής στο Πανεπιστημίου Αθηνών: «Με τον κύριο Φρυθ ξεκινήσαμε μαζί τη μελέτη του μηχανισμού πριν από 16 χρόνια. Θεωρούν ότι έχουν βρει έναν καινούργιο τρόπο με τον οποίο μπορεί κανείς να ερμηνεύσει ένα από τα γρανάζια ως πλανητικό ότι αυτό είναι ένα γρανάζι που δίνει την θέση της Αφροδίτης και γύρω απ’ αυτό χτίζουν είναι πολύ ωραίο μοντέλο για το μηχανισμό των Αντικυθήρων».

  Σημαντικός κρίκος στη δημιουργία του μηχανισμού ο Αρχιμήδης και ο Άρης Δακανάλης, φυσικός- μέλος UCL Antikythera Research Team, επισημαίνει: «Σίγουρα ο Αρχιμήδης, είχε μπλεχτεί με το σχεδιασμό τέτοιων μηχανισμών και πιθανότατα να ήταν ίσως και ο πνευματικός του πατέρας μπορεί να ήτανε και από τους πρώτους που σχεδίαζαν έναν τόσο όμορφο μηχανισμό, και τότε η ανθρώπινη διανόηση ήταν όπως αυτή σήμερα και μπορούσαν οι άνθρωποι να φτιάξουν τέτοια θαυμαστά αντικείμενα όπως το μηχανισμό των Αντικυθήρων».

  Από την πλευρά του ο Ξενοφώντας Μουσάς, Αστρονόμος, καθηγητής στο Πανεπιστημίου Αθηνών, δηλώνει πως: «Ο Μηχανισμός με τα γρανάζια του αποδεικνύει ότι οι Έλληνες είχαν υψηλή τεχνολογία εδώ και 22 αιώνες και οι Έλληνες μπορούσαν με τα γρανάζια να υπολογίζουν τις θέσεις όλων των πλανητών Αυτές οι ανακαλύψεις άλλαξαν την παγκόσμια ιστορία».

  Η 2.000 ετών συσκευή προέβλεπε τη θέση του ήλιου, της Σελήνης και των πλανητών, των ηλιακών και σεληνιακών εκλείψεων, ακόμη και την ημερομηνία των Ολυμπιακών Αγώνων.

  Πηγή: Cnn.gr

• Έντεκα οι νεκροί από το ναυάγιο στα Αντικύθηρα, ευρεία επιχείρηση από το Λιμενικό
  σε Ελλάδα
  

  Το ιστιοφόρο που μετέφερε τους μετανάστες, φέρεται να είχε αναχωρήσει από τα παράλια της Τουρκίας με προορισμό την Ιταλία

  Ολοκληρώθηκε ο απεγκλωβισμός 90 ατόμων (52 άνδρες, 11 γυναίκες και 27 παιδιά) από τη βραχονησίδα Πρασονήσι, βόρεια των Αντικυθήρων, μετά την προσάραξη ιστιοφόρου σκάφους με μετανάστες, στο οποίο επέβαινε αδιευκρίνιστος μέχρι στιγμής αριθμός επιβαινόντων.
  
  Πραγματοποιήθηκε έρευνα στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή καθώς και υποβρύχια έρευνα από στελέχη της Μονάδας Υποβρύχιων Αποστολών -ΕΛ.ΑΚΤ., εντός του ιστιοφόρου σκάφους, το οποίο βρίσκεται βυθισμένο στο σημείο της προσάραξης, κατά την οποία περισυνελέγησαν συνολικά έντεκα (11) σοροί, οι οποίοι πρόκειται να μεταφερθούν στον λιμένα Πειραιά από το ανωτέρω Π.Α.Θ./Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, το σκάφος είχε αποπλεύσει από τα παράλια της Τουρκίας με τελικό προορισμό τις ιταλικές ακτές.
  
  Ειδικότερα, το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., ενημερώθηκε απογευματινές ώρες χθες, για περιστατικό προσάραξης και ημιβύθισης ιστιοφόρου σκάφους (α.λ.σ.) με περίπου ενενήντα (90) αλλοδαπούς επιβαίνοντες, οι οποίοι εξήλθαν από αυτό και παρέμειναν επί της νησίδας Πρασονησίου. Στην εν λόγω θαλάσσια περιοχή επιχείρησαν ένα Πλοίο Ανοιχτής Θαλάσσης (Π.Α.Θ.) Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., δύο (02) περιπολικά σκάφη Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., κλιμάκιο της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών (Μ.Υ.Α.) Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., ένα (01) ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού και τέσσερα (04) παραπλέοντα πλοία.

  
  Το Π.Α.Θ. Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. απεγκλώβισε με ασφάλεια, πρωινές ώρες σήμερα, ενενήντα αλλοδαπούς (52 άνδρες, 11 γυναίκες και 27 ανήλικοι), οι οποίοι πρόκειται να μεταφερθούν στον λιμένα Πειραιά.

  Πηγή: Protothema.gr
• Απεγκλωβισμός 90 μεταναστών από τη βραχονησίδα Πρασονήσι βόρεια των Αντικυθήρων, μετά την προσάραξη σκάφους
  σε Ελλάδα
  

  Τουλάχιστον 7 σοροί περισυνελέγησαν

  Ολοκληρώθηκε ο απεγκλωβισμός 90 ατόμων(52 άνδρες 11 γυναίκες και 27 παιδιά) από τη βραχονησίδα Πρασονήσι, βόρεια των Αντικυθήρων, μετά την προσάραξη ιστιοφόρου σκάφους με μετανάστες, στο οποίο επέβαινε αδιευκρίνιστος μέχρι στιγμής αριθμός επιβαινόντων.

  Από την προσάραξη του ιστιοφόρου έχασαν τη ζωή τους 7 άτομα (πέντε γυναίκες και 2 άνδρες)οι σοροί των οποίων περισυνελέγησαν από τη θαλάσσια περιοχή από πλωτό σκάφος του λιμενικού. Οι διασωθέντες επιβιβάστηκαν με ασφάλεια σε πλοίο ανοιχτής θαλάσσης του λιμενικού, ενώ στη θαλάσσια περιοχή οι έρευνες για τον εντοπισμό τυχόν αγνοουμένων συνεχίζονται, με τη συδρομή και κλιμακίου της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών του Λιμενικού.

  Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, οι μετανάστες κάλεσαν χθες σε βοήθεια μέσω του ευρωπαϊκού αριθμού κλήσης 112, αναφέροντας ότι στο σκάφος επιβαίνουν περίπου 100 άτομα αντιμετωπίζει πρόβλημα. Το ιστιοφόρο που μετέφερε τους μετανάστες, φέρεται να είχε αναχωρήσει από τα παράλια της Τουρκίας με προορισμό την Ιταλία. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστό που θα μεταφερθούν για να φιλοξενηθούν προσωρινά οι διασωθέντες.

  Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ

• Τραγωδία στα Αντικύθηρα με τουλάχιστον 4 νεκρούς μετανάστες - Σε εξέλιξη επιχείρηση διάσωσης
  σε Ελλάδα
  

  Νέα τραγωδία με τουλάχιστον 4 νεκρούς βόρεια των Αντικυθήρων ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη επιχείρηση διάσωσης 90 περίπου ανθρώπων στη βραχονησίδα Πρασονήσι.

  Σύμφωνα με την ενημέρωση η επιχείρηση πραγματοποιείται υπό τον συντονισμό του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης ενώ το σκάφος στο οποίο επέβαιναν προσάραξε στη βραχονησίδα.

  Σκάφη του Λιμενικού έχουν ήδη περισυλλέξει τις σορούς 4 ανθρώπων ενώ διεξάγονται έρευνες για τυχόν αγνοούμενους.

  Στην περιοχή πλέουν άνεμοι 5 μποφόρ.

  Πηγή: Ethnos.gr

• Σεισμός 5,4 Ρίχτερ στα Αντικύθηρα - Αισθητός και στην Αθήνα
  σε Ελλάδα
  

  Μεγάλος σεισμός σημειώθηκε στα Αντικύθηρα τα ξημερώματα του Σαββάτου, με την δόνηση να γίνεται αισθητή μέχρι την Αθήνα.

  Ο σεισμός είχε μέγεθος 5,4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, σύμφωνα με εκτίμηση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

  Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίζεται σε θαλάσσιο χώρο 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Αντικυθήρων.

  Το εστιακό βάθος εκτιμάται στα 57,6 χιλιόμετρα.

  

  Μέτρα προστασίας από τον σεισμό

  Οι πολίτες μπορούν να βρουν ειδικές οδηγίες σχετικά με το τι θα πρέπει να κάνουν κατά τη διάρκεια του σεισμού και μετά την σεισμική δόνηση στην ιστοσελίδα της γενικής γραμματείας της Πολιτικής Προστασίας. Ακολουθούν οι οδηγίες:

  Όταν γίνεται σεισμός

  Αν είστε μέσα στο σπίτι

  • Διατηρείστε την ψυχραιμία σας.
  • Καλυφθείτε κάτω από κάποιο ανθεκτικό έπιπλο (τραπέζι, γραφείο, θρανίο), γονατίστε και κρατήστε με τα χέρια σας το πόδι του.
  • Αν δεν υπάρχει ανθεκτικό έπιπλο, γονατίστε στο μέσον του δωματίου, μειώνοντας όσο γίνεται το ύψος σας και προστατέψτε με τα χέρια το κεφάλι και τον αυχένα σας. Απομακρυνθείτε από μεγάλες γυάλινες επιφάνειες (παράθυρα, γυάλινα χωρίσματα) ή έπιπλα και αντικείμενα που μπορεί να σας τραυματίσουν.
  • Μην προσπαθήσετε να απομακρυνθείτε από το σπίτι.
  • Μην βγείτε στο μπαλκόνι.

  Αν είστε σε ψηλό κτήριο

  • Απομακρυνθείτε από τζάμια και εξωτερικούς τοίχους.
  • Αν είστε σε χώρο ψυχαγωγίας, εμπορικό κέντρο ή μεγάλο κατάστημα
  • Διατηρείστε την ψυχραιμία σας.
  • Μείνετε στο χώρο μέχρι να τελειώσει η δόνηση.
  • Μην παρασυρθείτε από το πανικόβλητο πλήθος που κινείται άτακτα προς τις εξόδους γιατί κινδυνεύετε να ποδοπατηθείτε.

  Αν βρίσκεστε σε ανοιχτό χώρο

  • Απομακρυνθείτε από χώρους που βρίσκονται κάτω από κτίρια, τηλεφωνικά ή ηλεκτρικά καλώδια.
  • Αν έχετε μαζί σας τσάντα ή χαρτοφύλακα, καλύψτε το κεφάλι σας με αυτά.
    Αν βρίσκεστε μέσα στο αυτοκίνητο
  • Καταφύγετε σε ανοιχτό χώρο και σταματήστε με προσοχή το αυτοκίνητο ώστε να μην εμποδίζει την κυκλοφορία.
  • Αποφύγετε να περάσετε από σήραγγες, γέφυρες ή υπέργειες διαβάσεις.

  Τι να κάνετε μετά τον σεισμό αν είστε μέσα στο σπίτι

  • Προετοιμαστείτε για τυχόν μετασεισμούς.
  • Ελέγξτε προσεκτικά τον εαυτό σας και τους γύρω σας για πιθανούς τραυματισμούς
  • Αν υπάρχουν βαριά τραυματισμένοι μην τους μετακινείτε.
  • Εκκενώστε το κτήριο από το κλιμακοστάσιο (μην χρησιμοποιείτε τον ανελκυστήρα), αφού πρώτα κλείσετε τους διακόπτες του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου και του νερού.
  • Καταφύγετε σε ανοιχτό και ασφαλή χώρο.
  • Ακολουθείστε τις οδηγίες των Αρχών και μην δίνετε σημασία σε φημολογίες.
  • Μην χρησιμοποιείτε άσκοπα το αυτοκίνητό σας ώστε να μην γίνετε εμπόδιο στο έργο των συνεργείων διάσωσης.
  • Χρησιμοποιείστε το σταθερό ή κινητό τηλέφωνό σας σε εξαιρετικές περιπτώσεις, γιατί προκαλείται υπερφόρτωση των τηλεφωνικών δικτύων.
  • Αποφύγετε να μπείτε στο σπίτι σας αν βλέπετε βλάβες, κομμένα καλώδια, διαρροή υγραερίου ή φυσικού αερίου.

  Πηγή: Cnn.gr
  

• Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων: Ποιος ήταν ο κατασκευαστής του;
  σε Πολιτισμός
  

  Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων και η προέλευσή του - Οι διάφορες επιστημονικές θεωρίες για τη χρήση του - Τι δείχνουν οι μελέτες

  Για περίπου 2.000 χρόνια στη θάλασσα κοντά στα Αντικύθηρα (Τσιριγότο) και σε βάθος 40-64 μέτρων βρισκόταν το κουφάρι ενός πλοίου, που μετέφερε θησαυρούς, αγάλματα, διάφορα άλλα αντικείμενα και ένα τεχνολογικό θαύμα της αρχαιότητας: τον μηχανισμό των Αντικυθήρων.

  
  Πριν αναφερθούμε όμως στον μηχανισμό αυτό θα ασχοληθούμε με έναν από τους πλέον ευρυμαθείς ανθρώπους της αρχαιότητας, που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, τον Ποσειδώνιο τον Ρόδιο (ή Απαμέα).
  

  Ο Ποσειδώνιος θεωρείται μαζί με τον Αρχιμήδη και τον Ίππαρχο ως ένας από τους πιθανούς κατασκευαστές του μηχανισμού των Αντικυθήρων.
  
  Ο ευρυμαθής Ποσειδώνιος ο Ρόδιος (ή Απαμεύς)
  
  Μια από τις μεγαλύτερες μορφές της ύστερης ελληνιστικής εποχής ,και όχι μόνο ,ήταν αναμφίβολα ο Ποσειδώνιος ο Ρόδιος. Γεννήθηκε γύρω στο 135 π.Χ. στην Απάμεια, πόλη στον ποταμό Ορόντη της Συρίας.
  

  Η Απάμεια πήρε το όνομά της από την Απάμα, σύζυγο του Αντίγονου Α’ του μονόφθαλμου, ο οποίος την (ξανα)έχτισε πάνω στα ερείπια της αρχαιότερης περσικής πόλης Φαρνάκης το 307 π.Χ. Ο Ποσειδώνιος ήρθε στην Αθήνα, όπου σπούδασε κοντά στον Στωικό φιλόσοφο Παναίτιο τον Ρόδιο. Έκανε μια σειρά από ταξίδια για επιστημονικούς- ερευνητικούς σκοπούς. Εκτός από την Ελλάδα ταξίδεψε στη Βόρεια (κυρίως) Αφρική, την Ιταλία, τη Δαλματία, τη Γαλατία, όπου μελέτησε τη ζωή και τις συνήθειες των Κελτών, τη Λιγουρία και έφτασε τις ακτές του Ατλαντικού, στην Ισπανία, στο σημερινό Κάδιξ, όπου μελέτησε τις παλίρροιες.
  
  Γύρω στο 95 π.Χ. εγκαταστάθηκε στη Ρόδο, της οποίας έγινε πολίτης και έφτασε στα ανώτερα αξιώματα του νησιού. Απέκτησε μεγάλη φήμη και φαίνεται ότι ίδρυσε Σχολή, στην οποία φοιτούσαν Έλληνες αλλά και Ρωμαίοι.
  
  Ο Ποσειδώνιος εκτός από φιλόσοφος ήταν και αστρονόμος, γεωγράφος, ιστορικός κ.ά. Από τα έργα του σώζονται μόνο μερικά αποσπάσματα (‘’σπαράγματα’’) μέσα από έργα διαφόρων συγγραφέων Ελλήνων και Λατίνων. Καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα των επιστημών της εποχής του Ποσειδώνιου: Φιλοσοφία, Φυσική, Αστρονομία, Γεωγραφία, Εθνολογία, Γεωλογία, Μετεωρολογία, Μαθηματικά, Ιστορία και Στρατηγική!
  
  Δεν είναι τυχαίο ότι συγκρίνεται στον τομέα της ευρυμάθειας με τον Αριστοτέλη και τον Ερατοσθένη. Ο Ποσειδώνιος πέθανε γύρω στο 51 π.Χ. στη Ρόδο ή τη Ρώμη. Η Σχολή του φαίνεται ότι συνεχίστηκε από τον εγγονό του Ιάσονα.
  

  

  
  
  Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων - Οι πρώτες μελέτες
  
  Όπως αναφέραμε ο μηχανισμός των Αντικυθήρων ανακαλύφθηκε το 1900. Συμιακοί σφουγγαράδες, ο Δημήτριος Ελευθερίου ή Κοντός και ο Ηλίας Σπαδιώτης, εντόπισαν το ναυάγιο λίγο πριν το Πάσχα εκείνης της χρονιάς. Επτά μήνες αργότερα, με τη μεσολάβηση του Α.Οικονόμου, ενημέρωσαν την ελληνική κυβέρνηση που τους πρόσφερε βοήθεια και μέσα για να κάνουν έρευνες στην περιοχή του ναυαγίου, οι οποίες ολοκληρώθηκαν στα τέλη του 1901. Πρώτος ο Βαλέριος Στάης, διαπρεπής αρχαιολόγος από τα Κύθηρα (1857-1923) και διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου, πρόσεξε ότι στον μηχανισμό υπήρχε ενσωματωμένος ένας οδοντωτός τροχός και εμφανείς επιγραφές με αστρονομικούς όρους. Με τον μηχανισμό ασχολήθηκαν σε πρώιμο στάδιο και άλλοι σπουδαίοι επιστήμονες, φυσικοί και αρχαιολόγοι (Π. Ρεδιάδης, Ι. Σβορώνος, Κ. Ράδος, ο ναύαρχος Ι. Θεοφανίδης, ο Γερμανός Α. Ρεμ κ.α.), που επισήμαναν την τεχνολογική του σημασία. Η εξωτερική διάβρωση όμως του μηχανισμού και τα περιορισμένα τεχνολογικά μέσα της εποχής δεν τους επέτρεψαν να βγάλουν περισσότερα συμπεράσματα. Ο αρχαιολόγος Ι. Σβορώνος όμως υπέθεσε ότι πρόκειται για κάποιο είδος αστρολάβου, ενώ ο Γερμανός A. Rehm συνέδεσε τον μηχανισμό με το πλανητάριο του Αρχιμήδη.
  
  Έτσι η πρώτη συστηματική μελέτη του μηχανισμού άρχισε τη δεκαετία του 1960 από ξένους επιστήμονες. Η Αμερικανίδα αρχαιολόγος VirginiaGrace σε συνεργασία με τον E. Ralfκαι τον δύτη Thockmorton κατάφεραν να χρονολογήσουν το πλοίο με τη μέθοδο του C14 (άνθρακα δεκατέσσερα) στον 2ο π.Χ. αι. Η περαιτέρω χρονολόγηση του πλοίου με την αρχαιολογική μελέτη των κεραμικών που μετέφερε έδειξε ότι αυτό βούλιαξε μεταξύ 86 π.Χ. και 50 π.Χ. ενώ το σχήμα των αγγείων οδήγησε στο συμπέρασμα ότι προέρχονταν από πόλεις της Ιωνίας και της Ρόδου. Έτσι προέκυψε το συμπέρασμα ότι ο μηχανισμός είχε φορτωθεί από τη Ρόδο με προορισμό τη Ρώμη. Η Ρόδος εκείνη την εποχή είχε στενές σχέσεις με την αιώνια πόλη.
  
  

  

  
  
  Οι μελέτες του Derek de Solla- Price
  
  Ο πρώτος που μελέτησε τον μηχανισμό επισταμένως από το 1951 και για είκοσι περίπου χρόνια παρά τις πολλές αντιξοότητες ,ήταν ο Άγγλος φυσικός και ιστορικός της επιστήμης Derek de Solla- Price, ο οποίος με τη χρήση ακτίνων Χ διατύπωσε την άποψη ότι στον μηχανισμό εμφανίζεται η πρωτοφανής στην ιστορία της τεχνολογίας χρήση διαφορικών γραναζιών. Με τη βοήθεια Ελλήνων επιγραφολόγων κατάφερε να διαβάσει αρκετές από τις λέξεις που απαρτίζουν τις οδηγίες του εξωτερικού καντράν του μηχανισμού (και είναι συνολικά γύρω στις 5.000) αντιλαμβανόμενος ότι πρόκειται για έναν πολύ περίπλοκο αστρονομικό μηχανισμό που περιείχε ένα είδος αρχαίου ημερολογίου ,για ένα παράπηγμα (‘’παράπηγμα κανών και είδος τι οργάνου αστρονομικού’’ κατά το Λεξικό Σούδα). Γνωστό μεταξύ άλλων είναι το παράπηγμα του Γέμινου, Ρόδιου μαθητή του Ποσειδώνιου.
  
  Ο Price ζήτησε από τον Cyril Smith του M.I.T. να κάνει χημική ανάλυση του μηχανισμού. Η ανάλυση εντόπισε καλής ποιότητας μπρούντζο που περιείχε 5% κασσίτερο, πολύ μικρές ποσότητες μολύβδου, αρσενικού και νατρίου, ενώ δεν εντοπίστηκε ψευδάργυρος. Ο Price διαπίστωσε επίσης ότι μερικά γρανάζια συνδέονται με την παρουσίαση των κυκλικών τροχιών του Ήλιου, της Σελήνης και ίσως των τότε γνωστών πλανητών (Δία, Κρόνου, Άρη, Ερμή και Αφροδίτης). Επίσης εντόπισε σχέσεις μεταξύ του μηχανισμού και των ισλαμικών αστρολάβων του 10ου αιώνα.
  
  Στα επόμενα χρόνια ο Price διαπίστωσε ότι ο βαθμός πολυπλοκότητας του μηχανισμού αυξανόταν, καθώς μπορούσε να παραστήσει τις κινήσεις του Ήλιου και της Σελήνης κατά το ημερολόγιο 19 ετών του αστρονόμου Μέτωνα (5ος π.Χ. αι.). Κατέληξε έτσι στο συμπέρασμα ότι ο μηχανισμός αποτελούσε ένα συνδυασμό αστρονομικής γνώσης, κατανόησης αφηρημένων μαθηματικών εννοιών και υψηλών μηχανικών δεξιοτήτων.
  
  Ο Price κατασκεύασε το πρώτο απλοϊκό μοντέλο του μηχανισμού, ενώ τον ακολούθησαν οι Αυστραλοί Allan Bromley, Frank Percival και ο επιμελητής των μηχανικών κατασκευαστών του Science Museum του Λονδίνου Michael Wright, ο οποίος εκτός από το ότι κατασκεύασε ένα πιστό μοντέλο του μηχανισμού, διατύπωσε και την άποψη ότι η τεχνολογία των γραναζιών των αρχαίων Ελλήνων πέρασε στη Δύση από τους Άραβες του 13ο αιώνα, μαζί με τα έργα του Αριστοτέλη.
  
  

  

  
  
  Τον 9ο αιώνα, οι Άραβες αδελφοί Bann Musa δημοσίευσαν ένα βιβλίο για έξυπνες συσκευές και τον 10ο αιώνα ο φιλόσοφος και αστρονόμος Al Biruni, περιγράφει ένα μηχανικό ηλιο-σεληνιακό ημερολόγιο με 8 γρανάζια.
  
  Προφανώς, αξιοποίησαν γνώσεις από τους αρχαίους Έλληνες, στις οποίες εκείνη την εποχή είχαν πρόσβαση.
  
  

  

  Τη σκυτάλη της έρευνας, έχει πάρει πλέον μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, με ένα πρόγραμμα γνωστό ως «The Antikythera Mechanism Research Project», στο οποίο συνεργάζονται το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ (Ουαλίας), η X-Tek Systems από τη Μ. Βρετανία και η Hewlett-Packard από τις Η.Π.Α. Με τα σύγχρονα μέσα, επιβεβαιώθηκαν οι παρατηρήσεις προηγούμενων μελετητών ότι υπάρχει χρήση παραπήγματος και του Μετεωνικού αστρονομικού κύκλου των 19 συνοδικών μηνών, με την προσθήκη ότι ο μηχανισμός περιείχε το Αιγυπτιακό ημερολόγιο και τον Καλλίπειο κύκλο των 76 συνοδικών ετών. Επίσης διαβάστηκαν ονόματα πλανητών, ανέμων, περιοχών και μηνών, ενώ πίσω από το μεγάλο καντράν, του Μετωνικού κύκλου, εντοπίστηκε μηχανισμός με γρανάζια που κατά πάσα πιθανότητα έδειχνε τον χρόνο τέλεσης των μεγάλων Πανελλήνιων αγώνων, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, τα Ίσθμια, τα Νέμεα, τα Δελφικά Πύθια αλλά και τα Νάια (ή Νάα), που τελούνταν στη Δωδώνη και ήταν επίσης σημαντικοί αθλητικοί αγώνες.
  
  

  

  Ωστόσο, η ανάγνωση των ονομάτων του ελληνικού μηνολογίου, προκάλεσε έκπληξη, γιατί δεν ήταν τα ονόματα του ροδιακού μηνολογίου, αλλά του κορινθιακού και της Δυτικής Ελλάδας. Αυτό, οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η αρχική σύλληψη και κατασκευή του μηχανισμού έγινε στην Κόρινθο ή κάποια από τις αποικίες της, όπως οι Συρακούσες όπου έζησε ο Αρχιμήδης, που είχε κατασκευάσει και το πλανητοσφαίριο. Ωστόσο, οι κανόνες ρύθμισης των μηνών και των σεληνιακών φάσεων είναι ίδιοι με αυτούς που περιέχονται στο έργο του, μαθητή του Ποσειδώνιου, Γέμινου. Όμως ένας σεληνιακός μηχανισμός στηρίζεται στον Ίππαρχο.
  
  

  
  Οι λειτουργίες του μηχανισμού των Αντικυθήρων
  
  Μέχρι σήμερα, έχουν αναγνωριστεί οι εξής λειτουργίες του μηχανισμού:
  
  Πρόβλεψη όλων των ηλιακών και σεληνιακών εκλείψεων τουλάχιστον για 5.000 χρόνια πριν την κατασκευή του και για οποιαδήποτε χρονολογία, στο μέλλον, σύμφωνα με τον Βαβυλωνιακό κύκλο του Σάρου.
  
  Απεικόνιση όλων των φάσεων του Ερμή, της Αφροδίτης και της Σελήνης, τόσο κατά το παρελθόν όσο και το μέλλον.
  
  

  

  Φυσική παρουσίαση κατά τη διάρκεια της κίνησης του μηχανισμού, μιας σφαίρας που παρίστανε τη Σελήνη σε όλες τις φάσεις της, σε σχέση με την ελλειπτική κίνησή της γύρω από τη Γη και σε σχέση με την ελλειπτική τροχιά κίνησης του συστήματος Γης-Σελήνης γύρω από τον Ήλιο.
  
  Ακριβής συσχέτιση της θέσης της Γης με τον Ήλιο και τα άλλα ουράνια σώματα, στο παρελθόν και στο μέλλον.
  
  Πλήρες ζωδιακό ημερολόγιο με εντοπισμό των θέσεων όλων των πλανητών και του Ήλιου σε σχέση με τους ζωδιακούς αστερισμούς.
  
  Πλήρες και ακριβές ημερολόγιο 365 ημερών, με πρόβλεψη της εμβόλιμης ημέρας κάθε 4 χρόνια.
  Πλήρης και ακριβής υλοποίηση, σε επίπεδο συνδυασμένης λειτουργίας γραναζιών του Μετωνικού κύκλου των 235 σεληνιακών μηνών.
  
  Πρόσφατα, ανακαλύφθηκε ότι στον μηχανισμό υπάρχει σειρά εμφάνισης αστέρων, ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος χρήσης, η οποία στην περίπτωση του μηχανισμού ταιριάζει με τη Δ. Ελλάδα.
  
  Ποιος κατασκεύασε τον μηχανισμό των Αντικυθήρων;
  
  

  

  Η Ελένη Καραμπατζάκη, στο βιβλίο της «Ποσειδώνιος Απαμεύς ή Ρόδιος», απ’ όπου αντλήσαμε τα περισσότερα στοιχεία για το σημερινό άρθρο, καταλήγει, μετά από μια σειρά επισημάνσεων στο εξής συμπέρασμα.
  
  Η αρχική σύλληψη του μηχανισμού, έγινε από τον Αρχιμήδη. Η συμπλήρωσή του έγινε από τους συνεχιστές του στην επιστήμη της αστρονομίας τον Ίππαρχο και τον Ποσειδώνιο. Ένα χωρίο του Πλίνιου, «δείχνει» προς τον Ίππαρχο: «Μετά από αυτούς τους άνδρες, ο Ίππαρχος προείπε την τροχιά του Ήλιου και της Σελήνης για εκατοντάδες χρόνια. Το έργο του περιλάμβανε τους μήνες των εθνών και τις μέρες και τις ώρες, τις θέσεις και τις απόψεις των ανθρώπων και δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας συμμέτοχος στα σχέδια της φύσης».
  
  Σύμφωνα με σημερινές αστρονομικές αναγνώσεις, η ρύθμισή του έγινε γύρω στο 80 π.Χ., οπότε σίγουρα ο μηχανισμός ήταν έργο του Ποσειδώνιου.
  
  Ποια ήταν η χρήση του μηχανισμού των Αντικυθήρων;
  
  

  

  Ο De Solla-Price, διατύπωσε την υπόθεση ότι ανήκε στα δημόσια εκθέματα της Ρόδου, που ήταν γνωστή από την εποχή του Πίνδαρου για την έκθεση μηχανικών αυτόματων κατασκευών. Ο Hannah, σε έργο του που εκδόθηκε το 2000, υποστηρίζει ότι ο μηχανισμός επιτελούσε πολλαπλές λειτουργίες, αστρο-μετεωρολογικές, ναυσιπλοϊκές, αστρονομικές και κυρίως αστρολογικές. Ο πολυδιάστατος χαρακτήρας του μηχανισμού πάντως, έχει και φιλοσοφικές συνυποδηλώσεις, που τον φέρνουν κοντά στη σκέψη του Ποσειδώνιου. Πάντως, ο χαρακτηρισμός του μηχανισμού ως «ο πρώτος γνωστός αναλογικός υπολογιστής», δεν είναι υπερβολικός.
  
  Μια τελική αποτίμηση για τον μηχανισμό των Αντικυθήρων
  
  Το 1975, έκανε έρευνες στην περιοχή του ναυαγίου των Αντικυθήρων ο Ζακ Ιβ Κουστό. Από το 2014, ξεκίνησε μια νέα σειρά ερευνών στην περιοχή των Αντικυθήρων όπου εντοπίστηκε ο μηχανισμός, που έφερε στην επιφάνεια ενδιαφέροντα ευρήματα, όχι όμως κάτι καινούργιο γι’ αυτόν.
  
  Η άποψή μας είναι, ότι πιθανότατα κατασκευαστές του μηχανισμού, ήταν ο Ποσειδώνιος και οι μηχανικοί της Σχολής του. Το πλοίο τον μετέφερε από τη Ρόδο στη Ρώμη, αλλά βούλιαξε κοντά στις βραχώδεις ακτές των Αντικυθήρων. Η Ρόδος εκείνη την εποχή, είχε και τους κατάλληλους τεχνίτες για την κατασκευή του πολύπλοκου συστήματος των γραναζιών και τη σμίλευση των μικρογραμμάτων της επιγραφής. Εξάλλου, ο Ποσειδώνιος είχε υπηρετήσει ως πρεσβευτής στη Ρώμη το 87-86 π.Χ., την εποχή του Μάριου και τον Σύλλα, ενώ πίστευε ότι η Ρώμη αποτελούσε μια σταθεροποιητική δύναμη σ’ έναν ασταθή κόσμο.
  
  

  

  Εκτός απ’ όλα τ’ άλλα, η ανακάλυψη του μηχανισμού των Αντικυθήρων, απέδειξε ότι και στον τεχνολογικό τομέα, οι πρόγονοί μας δεν υστερούσαν. Σήμερα πλέον, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τα τεχνολογικά και επιστημονικά επιτεύγματα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού. Όπως γράφει πολύ εύστοχα η Ελένη Καραμπατζάκη:
  
  «Τα αποτελέσματα της μελέτης του μηχανισμού μπορεί δικαιολογημένα να προκαλούν τον θαυμασμό των ειδικών επιστημόνων και του ευρύτερου κοινού, ωστόσο δεν πρέπει να ξενίζουν τους γνώστες των αρχαίων κειμένων, Ελληνικών και Λατινικών, όπου περιγράφονται εκπληκτικά τεχνικά έργα και μηχανισμοί διαφόρων χρήσεων.
  
  Ο Derek de Solla Price, έχει πει ότι λίγο πριν το τέλος του μεγάλου πολιτισμού τους οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πλησιάσει στην εποχή μας όχι μόνο με τη σκέψη τους, αλλά και με την επιστημονική τους τεχνολογία. Οι συγκρίσεις με το σήμερα δυστυχώς μόνο μελαγχολία και προβληματισμό προκαλεί…
  
  Βασική πηγή μας για το άρθρο αυτό, ήταν το βιβλίο της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ελένης Α. Καραμπατζάκη, την οποία ευχαριστούμε θερμά που μας επέτρεψε να χρησιμοποιήσουμε στοιχεία από το βιβλίο της, αλλά και για τα πρόσθετα στοιχεία που μας ανέφερε σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε μαζί της.
  
  Ευχαριστούμε θερμά επίσης την κυρία Βασιλική Π. Σολωμού-Παπανικολάου, Επίκουρη Καθηγήτρια στον Τομέα Φιλοσοφίας, του Τμήματος ΦΠΨ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, έως πρόσφατα οπότε και συνταξιοδοτήθηκε, για τη βοήθειά της.

  Πηγή: Protothema.gr