Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας ανακοινώνει ότι λαμβάνοντας υπόψη, την εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων που επικρατούν στην περιοχή του Ναού του Επικουρίου Απόλλωνα, ειδικά κατά τη χειμερινή περίοδο (ένταση ανέμων άνω των 6 μποφόρ, έντονες βροχοπτώσεις κ.α), καθώς και τις οδηγίες των Σχεδίων Δράσεων για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση φυσικών φαινομένων της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, θα προβαίνει στη διακοπή λειτουργίας του αρχαιολογικού χώρου του Ναού του Επικουρίου Απόλλωνα όταν στην περιοχή προβλέπονται ακραίες μετεωρολογικές συνθήκες. Οι επισκέπτες που επιθυμούν να επισκεπτούν το Ναό καλούνται να επικοινωνούν με το εκδοτήριο εισιτηρίων προς ενημέρωσή τους
Ναός Επικουρίου Απόλλωνος Βάσσες Φιγαλείας Τηλέφωνο: 26260 22 275
Εκ της Διευθύνσεως
Εφορεία αρχαιοτήτων Ηλείας
Τελευταία τροποποίηση στις Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου 2019 19:07
Με μια πλούσια γκάμα εκδηλώσεων, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας συμμετέχει στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς που για το έτος 2024 έχει τίτλο «Ανιχνεύοντας Διαδρομές, Δίκτυα και Δεσμούς στην Πολιτιστική Κληρονομιά» υπό τον συντονισμό της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Συγκεκριμένα, θα πραγματοποιηθούν οι εξής δράσεις:
«Έλληνες, Φράγκοι, Βενετοί και Οθωμανοί στο κάστρο Χλεμούτσι»
Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2024 και ώρα 10.00 π.μ., Κάστρο Χλεμούτσι: Θεματική περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο Κάστρου Χλεμούτσι, η οποία εστιάζει στη συνάντηση Ελλήνων, Φράγκων, Βενετών και Οθωμανών και στον τρόπο που αυτή επηρέασε τόσο τη μορφή του μνημείου όσο και τον τρόπο ζωής σε αυτό. Η περιήγηση προβάλλει τις διαδρομές και τα δίκτυα επαφών ντόπιων και «κατακτητών», αλλά και τους δεσμούς που δημιουργούσε -και ενδεχομένως ακόμη δημιουργεί- η πολιτισμική όσμωση όλων, εύληπτα ορατή στη σημερινή εικόνα του χώρου. Η δράση αφορά σε κοινό ενηλίκων ή μαθητές. Η είσοδος για τους συμμετέχοντες στη δράση είναι ελεύθερη. Υπεύθυνος δράσης: Αθανασία Ράλλη. Απαραίτητη η προκράτηση θέσεων (26240 23753). Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
«Ολυμπία και Ολυμπιακοί Αγώνες: συνεκτικός κρίκος των ανθρώπων όλης της γης από την αρχαιότητα έως σήμερα»
Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2024, Αρχαία Ολυμπία
Βιωματικό εργαστήριο στην Αρχαία Ολυμπία σε συνεργασία με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Ηλείας. Υπεύθυνες δράσης: Ερωφίλη- Ίρις Κόλλια, Ρούλα Λεβεντούρη Σταυρούλα Γιαννούλη.
«Ήλιδα, η πόλη των Ολυμπιακών αγώνων της αρχαιότητας»
Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2024 και ώρα 10.00π.μ., Αρχαιολογικός Χώρος Ήλιδας
Θεματική περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο Ήλιδας που εστιάζει στην παρουσίαση της σχέσης της πρωτεύουσας πόλης του ηλειακού κράτους με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων της αρχαιότητας για διάστημα μεγαλύτερο των χιλίων χρόνων και το αντίκτυπο που αυτή είχε στην ιστορική εξέλιξη και την μορφή της. Η δράση προβάλλει τον τρόπο που οι Αγώνες διαμόρφωναν διαδρομές, δίκτυα και δεσμούς ανάμεσα στους ανθρώπους του γνωστού τότε κόσμου καθώς αυτοί συνέρρεαν στην πόλη των Αγώνων για να συμμετάσχουν σε αυτούς ως αθλητές, συνοδοί, έμποροι, θεατές ή προσκυνητές μεταβάλλοντάς την σε κοσμοπολίτικο κέντρο και χώρο συνάντησης πολιτισμών. Η δράση αφορά σε κοινό ενηλίκων. Υπεύθυνος δράσης: Τώνια Μουρτζίνη.
Απαραίτητη η προκράτηση θέσεων (26240 23753). Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Την επόμενη Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου και ώρα 11:00 θα διενεργηθεί στα γραφεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας στην Αρχαία Ολυμπία, δημόσια κλήρωση για την ανάδειξη των δύο τριμελών Εφορευτικών Επιτροπών, μίας για τους μονίμους και μίας για τους ΙΔΑΧ υπαλλήλους. Οι εφορευτικές επιτροπές θα διευθύνουν στην ΕΦΑ Ηλείας την ψηφοφορία για την εκλογή των εκπροσώπων των υπαλλήλων στα Υπηρεσιακά Συμβούλια και το Πειθαρχικό Συμβούλιο του ΥΠΠΟ.
Τα μέλη των Εφορευτικών Επιτροπών θα κληρωθούν από τους εγγεγραμμένους στους οριστικούς πίνακες Εκλογέων μονίμων και με σχέση ΙΔΑΧ υπαλλήλων, για τη διεξαγωγή εκλογών εκπροσώπων στα Υπηρεσιακά Συμβούλια και το Πειθαρχικό Συμβούλιο του ΥΠ.ΠΟ εξαιρουμένων των υπαλλήλων της ΥΕ . Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που επιθυμούν να παραστούν στην κλήρωση, θα πρέπει να υποδείξουν τους εκπροσώπους τους έως την Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου.
Μια ακόμα φάση του μακρόπνοου και σύνθετου έργου για την αποκατάσταση και ανάδειξη του ναού του Επικούριου Απόλλωνα Βασσών Φιγάλειας, ενός από τα σπουδαιότερα δείγματα της αρχαίας οικοδομικής, ολοκληρώθηκε επιτυχώς από το Υπουργείο Πολιτισμού. Όπως είναι γνωστό, ο χαρακτήρας του έργου είναι κυρίως στερεωτικός και αποσκοπεί στην άρση των γεωμετρικών παραμορφώσεων του αρχαίου κτηρίου και στην ενίσχυση των μηχανισμών άμυνάς του έναντι των φυσικών δράσεων.
Οι προσφάτως εκτελεσθείσες εργασίες στο μνημείο υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο Υποέργου με τίτλο «Αποκατάσταση βορειότερων τμημάτων μακρών πτερών ναού Επικούριου Απόλλωνα Βασσών» της Πράξης «Αποκατάσταση - Ανάδειξη ναού Επικούριου Απόλλωνα Βασσών - Γ΄ φάση» ενταγμένης στο ΕΣΠΑ 2014 - 2020.
Το εν λόγω Υποέργο που πραγματοποιήθηκε απολογιστικά και με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας, διήρκησε από τον Φεβρουάριο 2019 έως και τον Νοέμβριο 2023 και η δαπάνη υλοποίησής του ανήλθε στο ποσό των 1.276.443,84 €. Οι δύο κύριοι στόχοι του αφορούσαν:
(α) τη στερέωση δύο τμημάτων του μνημείου, ένα στην ανατολική πλευρά του που περιλαμβάνει δύο κίονες (τους 3ο και 4ο από Β.) και ένα στη δυτική πλευρά του μνημείου που περιλαμβάνει ένα κίονα (τον 3ο από Β.), και
(β) την αποκατάσταση και αναστήλωση στη βόρεια όψη του μνημείου τριών εκ των έξι ελλειπόντων λίθων του επιστυλίου, για τους οποίους σύμφωνα με πρόσφατη σχετική μελέτη είναι γνωστό ότι ο ένας εξ αυτών είχε καταρρεύσει περί τον 13ο ή τον 14ο μ.Χ. αιώνα, πιθανώς ως συνέπεια ενός ισχυρού σεισμού από κοινού με ολίγους άλλους, ενώ οι άλλοι δύο λίθοι ανετράπησαν το καλοκαίρι του 1812, από τους τότε ανασκαφείς του αρχαίου ναού, για να εξαλειφθεί το ενδεχόμενο να καταπέσουν κατά τη διάρκεια των εργασιών.
Προκειμένου να επιτευχθούν οι ανωτέρω στόχοι, στις περιοχές επέμβασης στο μνημείο, μεταξύ άλλων: (i) έλαβαν χώρα εργασίες καταβίβασης λίθων επιστυλίων, απομακρύνσεις από το μνημείο κιόνων ολόσωμων (Εικ. 1), και αποσυναρμολογήσεις λίθων κρηπίδας και ευθυντηρίας, (ii) πραγματοποιήθηκαν εργασίες ενίσχυσης της θεμελίωσης, με την κατασκευή τοιχαρίων υποστήριξης και αντιστήριξης στο δυτικό θεμέλιο, και τη διαμόρφωση στρώσης από σταθεροποιημένη άργιλο μεταξύ του βραχώδους υποβάθρου και των λίθων ευθυντηρίας, (iii) αποκαταστάθηκε η ακεραιότητα των αποσυναρμολογημένων λίθων (με συγκολλήσεις των θραυσμάτων τους καθώς και συμπληρωματικών τεμαχίων τους, Εικ. 2), (iv) αναστηλώθηκαν οι τρεις λίθοι του βόρειου επιστυλίου (Εικ. 3, 4), ανατάχθηκαν οι αποκαταστημένοι λίθοι στις μακρές πλευρές και επανήλθαν στο μνημείο οι τρεις κίονες (Εικ. 5, 6), και τέλος (v) πραγματοποιήθηκε η επανασύνδεση, με νέα στοιχεία από τιτάνιο, όσων λίθων είχαν εκ της κατασκευής τους μεταξύ των συνδέσεις.
Με τις πρόσφατες εργασίες, οι οποίες συνιστούν τη φυσική συνέχεια του εκτελεσμένου από το 2001 έως το 2015 έργου αποκατάστασης του βόρειου πτερού του μνημείου των Βασσών, που είχε εκτελεστεί υπό την εποπτεία της Επιτροπής Συντήρησης Ναού Επικούριου Απόλλωνα, αφενός υλοποιήθηκε επιτυχώς η πρώτη φάση αποκατάστασης των μακρών πλευρών του μνημείου, θέτοντας «στέρεες βάσεις» για τη συνέχιση και ολοκλήρωση του έργου και στα μακρά πτερά του, και αφετέρου επανατοποθετήθηκαν στη πρόσοψη του αρχαίου ναού τρία σημαντικά αρχιτεκτονικά μέλη του (μετά περίπου επτά αιώνες το ένα και περίπου δύο αιώνες τα άλλα δύο) αποκαθιστώντας τη συνέχεια του βόρειου επιστυλίου του για πρώτη φορά μετά το 1812.
Αξίζει να αναφερθεί, επίσης, ότι το εν λόγω πολύπλευρο έργο όχι μόνο στοχεύει στη συντήρηση και την επαρκή ενίσχυση ενός αρχαίου κτηρίου, αλλά έχει ως απώτερο σκοπό τη διατήρηση για τις μελλοντικές γενιές ενός μνημείου παγκόσμιας ακτινοβολίας (όπως είναι γνωστό, ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα περιλαμβάνεται από το 1986 στο Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO). Τέλος, το έργο συνεισφέρει και στην προσέλκυση περισσοτέρων επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο των Βασσών, ο οποίος βρίσκεται σε μία δυσπρόσιτη περιοχή, απομακρυσμένη από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Πελοποννήσου, που είναι όμως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και διάσπαρτη με πολλούς άλλους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους (Αρχαίας Φιγάλειας, Ιερού Λυκαίου Δία, Αρχαίας Αλίφειρας κ.α.)
Για λογαριασμό του επιστημονικού ιδρύματος Gerda Henkel
Κινηματογραφικά γυρίσματα των ανασκαφών στη θέση «Κλειδί» στο Κάτω Σαμικό, καθώς και σε πολλά ακόμη σημεία της Ηλείας ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, για τη δημιουργία του ιστορικού-εκπαιδευτικού ντοκιμαντέρ «Thermopylae of the Peloponnese», θα πραγματοποιήσει τον Σεπτέμβριο η εταιρεία παραγωγής Peter Prestel Film Production GmbH & Co KG για λογαριασμό του επιστημονικού ιδρύματος Gerda Henkel της Γερμανίας.
Τα γυρίσματα πραγματοποιούνται στο πλαίσια του πενταετούς ερευνητικού προγράμματος συνεργασίας μεταξύ του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας. Από το διάστημα 7-15/9 θα γίνουν επίσης κινηματογραφικές και αεροκινηματογραφικές λήψεις στους αρχαιολογικούς χώρους της Ολυμπίας, στην Ακρόπολη του Κ. Σαμικού, στην περιοχή του Καϊάφα, στους αρχαιολογικούς χώρους και θέσεις στο Λέπρεο και τη Μάκιστο, στο πλαίσιο σύνδεσης με την αρχαίο πόλη του Σαμικού.
Το ντοκιμαντέρ, το οποίο έχει επιστημονικό, πολιτιστικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα θα έχει επτά επεισόδια και θα προβληθεί στην ιστοσελίδα του ιδρύματος Gerda Henkel.
Στην ετήσια συνάντηση που διοργανώθηκε τον Ιανουάριο από το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αμερικής, στο Σικάγο, με θεματική την «Αποκατάσταση, συντήρηση και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, στην Ελλάδα, στο πλαίσιο των στόχων της Ατζέντας 2030, για τη βιώσιμη ανάπτυξη» συμμετείχε η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας Δρ Ερωφίλη Ίρις Κόλλια, ως μέλος επιστημονικής ομάδας που εκπροσώπησε το Υπουργείο Πολιτισμού.
Σκοπός της θεματικής ήταν να παρουσιαστούν σημαντικά έργα προστασίας, συντήρησης, αναστήλωσης και διαμόρφωσης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, που πραγματοποιούνται από το ΥΠ.ΠΟ, σε όλη την Ελλάδα και χρηματοδοτούνται από επιχειρησιακά ευρωπαϊκά προγράμματα και εθνικούς πόρους. Ο βασικός στόχος είναι η διατήρηση των μνημείων ως δημόσιο αγαθό και η προστασία των χαρακτηριστικών αξιών τους, στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης.
Η Ολυμπία επελέγη να είναι ο ένας από τους τέσσερις εμβληματικούς χώρους του οποίου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των έργων προστασίας και ανάδειξης, αποκατάστασης και διαμόρφωσης στη συνάντηση του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής 2024. Οι άλλοι τρείς χώροι και μνημεία ήταν κατά σειρά το μνημείο της Επισκοπής Σικίνου, ρωμαϊκό ηρώο του 3ου αι. π.Χ. που μετατράπηκε σε βυζαντινή εκκλησία, οι εργασίες αναστήλωσης και διαμόρφωσης του ρωμαϊκού θεάτρου της Νικόπολης, και οι εργασίες αποκατάστασης και επιστημονικής τεκμηρίωσης στο αρχαϊκό και ρωμαϊκό Τελεστήριο του Ιερού των Καβείρων στη Λήμνο.
Η ανακοίνωση της Προϊσταμένης της Εφορείας Ηλείας, Δρ Ερωφίλης Κόλια αφορούσε στο αρχαίο Γυμνάσιο της Ολυμπίας. Παρουσιάστηκαν τα πορίσματα της μελέτης των διαστάσεων και της κάτοψης ενός από τα πιο εμβληματικά μνημεία ενός Χώρου του Καταλόγου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO στο πλαίσιο του έργου αποκατάστασης, ενώ έγινε αναφορά στα σημαντικά στοιχεία για την ιστορία της Αρχαίας Ολυμπίας κατά την ύστερη αρχαιότητα, τα οποία ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφικές εργασίες. Το έργο της αποκάλυψης και ανάδειξης του Γυμνασίου που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2023 σε συνδυασμό με και με άλλα έργα ανάδειξης μνημείων που εκτελούνται από το ΥΠ.ΠΟ. στην Ολυμπία, συμβάλλουν στη βελτίωση της αναγνωσιμότητας του Ιερού από το ευρύ κοινό και συγχρόνως επεκτείνουν τα όρια του προσβάσιμου στους επισκέπτες χώρου.
Η Υπουργός Πολιτισμού χαιρέτισε τις εργασίες του Συνεδρίου και μεταξύ άλλων επεσήμανε: «Πολιτική μας προτεραιότητα είναι η εξωστρέφεια του ελληνικού πολιτισμού, σε όλες του τις εκφάνσεις. Αποτελεί στρατηγική μας να προβάλλονται στο διεθνές κοινό, συντονισμένα και συστηματικά, τα ολοκληρωμένα έργα προστασίας, συντήρησης, αποκατάστασης, ανάδειξης των σημαντικών αρχαιολογικών χώρων και μνημείων μας…. Φέτος, στο Σικάγο, παράλληλα, με την παρουσίαση των έργων σε τέσσερεις επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους, προβλήθηκε ο θεσμός «ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» ο οποίος έχει ως στόχο του να παρουσιάζεται η σύγχρονη ελληνική πολιτιστική δημιουργία με παραστάσεις που δημιουργούνται για συγκεκριμένους μνημειακούς χώρους…Ευχαριστώ τα στελέχη που εκπροσώπησαν άριστα την Ελλάδα και το ΥΠΠΟ».
Κοινή επιστολή των Συλλόγων Νέων της Επαρχίας Ολυμπίας εστάλη πριν λίγες μέρες στην Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή ζητώντας να επανεξετάσει τη διαδρομή της Ολυμπιακής Φλόγας στην Ηλεία και να εντάξει σε αυτή το Ναό του Επικουρίου Απόλλωνα το πρώτο αναγνωρισμένο ελληνικό μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας που ανεγράφη στο κατάλογο της UNESCO. Την επιστολή υπογράφουν:
Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Νέων Καλλιθέας ''Ο ΖΑΧΑΣ''
Σύλλογος Νεολαίας και Άθλησης Νέας Φιγαλείας ''ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΒΟΓΑΛΗ''
Σύλλογος Νέων Ανδρίτσαινας ''ΟΙ ΠΑΡΑΣΣΙΟΙ''
Η Επιστολή αναφέρει:
Αξιότιμα μέλη της ΕΟΕ, Σας στέλνουμε αυτήν την επιστολή προκειμένου να σας εκφράσουμε το αίτημά μας ώστε να συμπεριληφθεί ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα στο πρόγραμμα της Λαμπαδηδρομίας του 2024. Το αίτημά μας στηρίζεται στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα μνημείο με οικουμενική απήχηση, μιας και είναι το πρώτο στην Ελλάδα που ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1986, έναν χρόνο πριν την Ακρόπολη των Αθηνών.
Ένας τέτοιος σχεδιασμός θα βοηθούσε στην μεγαλύτερη προβολή και των δύο αυτών οικουμενικών συμβόλων, αφού η Ολυμπιακή Φλόγα θα μπορέσει να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο από την αίγλη ενός μνημείου που συνδέεται με την λατρεία του θεού Απόλλωνα, τον οποίο επικαλείται η πρωθιέρεια κατά την αφή της Φλόγας, και συνάμα ο ναός να λάμψει από το φως του οικουμενικού αυτού συμβόλου.
Μάλιστα, ενδεχόμενοι ενδοιασμοί της Επιτροπής θα μπορούσαν να παραμεριστούν, αφού η επιτυχημένη πρώτη διανυκτέρευση της Φλόγας στην Ανδρίτσαινα το 2004 σε συνδυασμό με την εμπειρία της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής εγγυώνται την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας.
Ως εκ τούτου, με κάθε σεβασμό σας προτρέπουμε να αναδιαμορφώσετε τη διαδρομή της Ολυμπιακής Φλόγας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, αλλά και να μεριμνήσετε ώστε να συμπεριληφθεί ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα σε κάθε Λαμπαδηδρομία της Ολυμπιακής Φλόγας.
Εντός του πλαισίου της σε εξέλιξη φάσης του έργου αποκατάστασης του ναού του Επικούριου Απόλλωνα, που έχει τίτλο «Αποκατάσταση βορειότερων τμημάτων μακρών πτερών ναού Επικούριου Απόλλωνα Βασσών» και εκτελείται απολογιστικά και με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας, πραγματοποιήθηκαν προσφάτως εργασίες αναστήλωσης στο μνημείο τριών λίθων επιστυλίου της βόρειας όψης.
Πιο συγκεκριμένα, βάσει μελέτης του Υπεύθυνου του έργου, κου Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου, Δρα Πολιτικού Μηχανικού, Προϊσταμένου του Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών της Εφορείας, και της επί σειρά ετών αρχιτέκτονα του έργου, κας Βασιλικής Σαββατιανού, στις αρχές της δεκαετίας του 2010 τεκμηριώθηκε ότι εννέα αρκετά μεγάλα θραύσματα λίθων επιστυλίου που ήταν διάσπαρτα στον αρχαιολογικό χώρο προέρχονται από τρεις, εκ των έξι ελλειπόντων λίθων του βόρειου επιστυλίου. Σε συνέχεια της μελέτης, κατά την τελευταία διετία πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης της ακεραιότητας των λίθων αυτών, και πολύ προσφάτως έλαβε χώρα η ανάταξή τους στο μνημείο.
Μάλιστα σύμφωνα με νεώτερη σχετική μελέτη του κου Κ. Παπαδόπουλου που η οποία εστιάζει στις οικοδομικές περιπέτειες της βόρειας όψης του μνημείου, είναι πλέον γνωστό ότι ένας εκ των εν λόγω τριών λίθων είχε καταρρεύσει περί τον 13ο ή τον 14ο μ.Χ. αιώνα, πιθανώς μαζί με ολίγους άλλους ως συνέπεια ενός ισχυρού σεισμού, ενώ οι άλλοι δύο λίθοι ανετράπησαν το καλοκαίρι του 1812, από τους τότε ανασκαφείς του αρχαίου ναού, για να εξαλειφθεί το ενδεχόμενο να καταπέσουν κατά τη διάρκεια των εργασιών.
Συνεπώς, με τις πρόσφατες εργασίες επέστρεψαν στη πρόσοψη του μνημείου τρία σημαντικά αρχιτεκτονικά μέλη του, ύστερα από περίπου επτά αιώνες το ένα και περίπου δύο αιώνες τα άλλα δύο, ανεβάζοντας σε επτά τους επί του μνημείου διατηρούμενους λίθους του βόρειου επιστυλίου. Επίσης, αποκαταστάθηκε η συνέχεια της προαναφερθείσας δομικής ενότητας του μνημείου για πρώτη φορά μετά το 1812.
Οι εργασίες αναστήλωσης των τριών λίθων επιστυλίου υλοποιήθηκαν υπό την επίβλεψη του κου Κ. Παπαδόπουλου, από τους λιθοξόους του έργου αποκατάστασης του μνημείου των Βασσών, επικεφαλής των οποίων ήταν οι Κωνσταντίνος Μικέλης και Χρήστος Λώλος. Για τη διαμόρφωση/λάξευση των αρχιτεκτονικών λεπτομερειών στα συμπληρωματικά τεμάχια των εν λόγω λίθων εργάσθηκαν οι Γεώργιος Γιαννόπουλος και Μιχάλης Μιχαλακόπουλος, ενώ σε συναφείς εργασίες συμμετείχαν οι Γρηγόρης Βηλαράς, Χρήστος Πολύδωρος, Φώτης Λαμπρόπουλος και Ανδρέας Τζανετόπουλος. Την φωτογραφική αποτύπωση των εργασιών (και με χρήση drone) πραγματοποίησαν οι Ειρήνη Κουμπούρα, αρχαιολόγος, και Ευάγγελος Βασιλόπουλος, τοπογράφος.
Είναι το πρώτο φιλμ για το ναό του επικούρειου Απόλλωνα που έχτισε ο Ικτίνος στην κορυφή ενός βουνού. Ο σκηνοθέτης (Jean-Daniel Pollet) μαγεύτηκε και είπε ότι αυτός ο ναός υπήρξε το κέντρο του κόσμου για κείνον. Έτσι λοιπόν τον κινηματογράφησε με ρυθμό ιερής τελετουργίας και το αποτέλεσμα αντάμειψε τις προσπάθειες του.
Ο ναός είναι κτισμένος κυρίως με ασβεστολιθική πέτρα και είναι χωρίς το άγαλμα του θεού Απόλλωνα.
«Εδώ μπορείς να υπάρξεις»
Εντυπωσιασμένος από τη γοητεία του αρχαιολογικού χώρου των Βασσών ο εξαιρετικός σκηνοθέτης Jean-Daniel Pollet, μόλις τον ανακάλυψε βρήκε ένα υπαρξιακό καταφύγιο λέγοντας «Εδώ μπορείς να υπάρξεις».
Χαρακτήρισε τον τόπο ως άκρον άωτον της μαγείας και για μια δεκαετία τον θεωρούσε το κέντρο του κόσμου. Τον επισκέφθηκε πολλές φορές και τρεις ταινίες του έχουν αναφορές στο ναό του Επικούριου Απόλλωνα. Η μία από αυτές «Βάσσες» είναι αφιερωμένη στο ναό. Πρόκειται για ένα κινηματογραφικό ποίημα. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης έχει περιγράψει ως εξής τη σχέση του με τις Βάσσες:
«Πρωτοείδα το ναό των Βασσών κάνοντας το γύρο της Μεσογείου. Πρέπει λοιπόν να πω γιατί έφυγα, γιατί έκανα αυτόν το γύρο. Είχα επισημάνει το ναό σε μια λιθογραφία (όχι φωτογραφία) κάποιου βιβλίου, γιατί έγραφε ότι ήταν ο μόνος κτισμένος στα υψώματα της Πελοποννήσου και χωρίς θέα στη θάλασσα.
Έγραφε, επίσης, ότι αυτός ο ναός ήταν το τελευταίο έργο του αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Αυτό το έργο, μέσα στις μικροσκοπικές του διαστάσεις σε σύγκριση με τον Παρθενώνα, δίνει την εντύπωση κάποιου που γέρασε, που δεν έχει πια αλαζονεία, που σχεδόν δεν είναι πια Έλληνας, αλλά ξέρει μόνο να κτίζει σαν Έλληνας.
Άλλωστε, οι πέτρες που χρησιμοποιήθηκαν για να κτιστεί αυτός ο ναός, εξορύχθηκαν απ” αυτήν εδώ την ίδια περιοχή· βλέπει κανείς καλά ότι είναι γκρίζες σαν τις άλλες που είναι τριγύρω. Σε άλλους ελληνικούς ναούς χρησιμοποιήθηκε ένα συγκεκριμένο μάρμαρο, από ένα συγκεκριμένο λατομείο, αλλά πιστεύω ότι όλα είχαν πάνω-κάτω την ίδια προέλευση, το ίδιο χρώμα, την ίδια πυκνότητα και την ίδια αντοχή.
Για τις Βάσσες, σίγουρα υπάρχουν στοιχεία – θα μπορούσα να γνωρίζω περισσότερα αν είχα μελετήσει την ιστορία του ναού πιο εμπεριστατωμένα. Οπωσδήποτε, κάπου θα είναι γραμμένα. Αυτό που συγκράτησα, είναι ότι κτίστηκε για να ξορκίσει ένα λιμό, μιαν αρρώστια (ίσως πανούκλα) που, εκείνη την εποχή, είχε ρημάξει την περιοχή. Είναι πολλές οι ενδείξεις που ενισχύουν αυτή την εικασία, αλλά δεν τις θυμάμαι πια.
Θυμάμαι, όμως, άλλη μια ιδιαιτερότητα: συνήθως, στο κέντρο κάθε ναού υπάρχει μια θέση όπου μπαίνει ένα άγαλμα: το άγαλμα κάποιου θεού στον οποίο υποτίθεται ότι είναι αφιερωμένος ο ναός (Απόλλων κ.λπ.). Ε, λοιπόν, στις Βάσσες δεν υπήρχε τέτοιο βάθρο. Σκέφτηκα ότι μπορεί να πρόκειται για κάποιο είδος αθεϊστικού ναού, αλλά μάλλον αεροβατούσα.
Μου είπαν ότι όλοι οι ελληνικοί ναοί είχαν τον ίδιο προσανατολισμό – αυτός εδώ, όμως αποτελεί εξαίρεση. Είναι ένα από τα λίγα μέρη στα οποία ξαναγύρισα (τουλάχιστον επτά φορές· τις πέντε, μάλιστα, χωρίς μηχανή). Είναι ένας τόπος που σου μιλάει, που ο Sollers λέει ότι είναι γεμάτος απ” τα λόγια των νεκρών, κι οι νεκροί τού μιλάνε, του λένε δίχως άλλο τα ίδια πράγματα – σαν ηχώ.
Κινηματογράφησα αυτόν το ναό μια φορά, στα γρήγορα, δύο ή τρία πλάνα για τη Μεσόγειο, και μετά από δύο χρόνια ξαναγύρισα στις Βάσσες για μια ταινία μικρού μήκους. Είχε συννεφιά -πράγμα σπάνιο. Το γύρισμα κράτησε δύο μέρες».
Αυτή η ταινία που γυρίστηκε το 1964 και το 1965 βραβεύτηκε στη Μπιενάλε Παρισίων, δεν προβλήθηκε ποτέ στις κινηματογραφικές αίθουσες. Η προβολή της στην εκδήλωση «Επικούριος Απόλλωνας υπό το σεληνόφως» ήταν μια από τις σπάνιες και σε συνδυασμό με τον τόπο όπου γυρίστηκε και είναι αφιερωμένη, αποτέλεσε μοναδική εμπειρία για τους θεατές…
Copyright © 2011 - 2024 Ηλεία Live!.