Παρασκευή, 23 Απριλίου 2021 12:38

200 χρόνια μετά η μάχη της Αγουλινίτσας (Κυριακή 24 Απριλίου 1821)

Γράφτηκε από την

Γράφουν οι: Γεώργιος Κουρκούτας

Φιλόλογος – Ιστορικός ερευνητής

Χρυσοβαλάντης Δημητρόπουλος

MSc Δάσκαλος- Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Λάλα

Δημοτικό Τραγούδι

για την Μάχη της Αγουλινίτσας

Το μάθατε τι έγινε μες στην Αγουλινίτσα;

Χίλιοι Λαλαίοι πλάκωσαν, χίλιοι καβαλαραίοι.

Μπροστά παγαίνει ο Μουσταφάς και πίσω ο Σαΐτης

και παρά πίσω λεμπεσουριά, χίλιοι Αρβανίτες.

Αλέξης σαν το έμαθε, τ’ ασκέρι του συνάζει

μες το Κλειδί επιάσανε, τους Τούρκους καρτερούνε.

Οι Τούρκοι πισωστρίψανε για την Αγουλινίτσα.

Βρίσκουν τα σπίτια τους κλειστά, κλειστά, αρματωμένα.

Κι ο Μοσχούλας φώναξε, ψηλή φωνή τους βάνει.

-Σαΐτη, απάνου κόπιασε, να φάτε και να πιούτε.

Μια μπαταριά τους έριξε, και φόνευσε καμπόσους.

Τι προηγήθηκε από αυτήν την κομβική για την Ηλεία σύγκρουση

Με το που ξεσπά στο τελευταίο 5ήμερο του Μαρτίου 1821 και στην Ηλεία η Επανάσταση, συνέβησαν ως τουρκικές αντιδράσεις δύο γεγονότα άκρως διαφορετικά.

1. Οι περισσότεροι Μουσουλμάνοι της περιοχής έσπευσαν να βρούνε καταφύγιο σε οχυρές θέσεις, αντιλαμβανόμενοι την αδυναμία τους να ξεπεράσουν στρατιωτικά τους Έλληνες επαναστάτες. Οι μεν Τούρκοι του Φαναρίου (ορεινής Ολυμπίας), ένοπλοι και γυναικόπαιδα, κατευθύνθηκαν προς την Αρκαδία, με προορισμό τα φρούρια της Καρύταινας ή της Τριπολιτσάς, οι δε Γαστουναίοι Τούρκοι, που ήλεγχαν οικονομικά το μέγιστο μέρος του Ηλειακού κάμπου, έτρεξαν να κλειστούν στο ιστορικό, αλλά παλαιό και κακώς συντηρημένο Κάστρο του Χλεμουτσίου.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Οι Φαναρίτες Τούρκοι δέχθηκαν την συντονισμένη επίθεση ελληνικών ενόπλων ομάδων στην διαδρομή Ανδρίτσαινας- Καρύταινας, με κύριο σημείο την μάχη των Στενών του Αγίου Αθανασίου Καρύταινας, όπου στις 27 Μαρτίου 1821 έλαβε χώρα η 1η εκ του συστάδην μάχη Ελλήνων και Τούρκων, με τους τελευταίους να έχουν μεγάλες απώλειες στην απόπειρά τους να διαβούν τα φουσκωμένα (λόγω εποχής) νερά του Αλφειού ποταμού. Κατέφυγαν οι διασωθέντες στην Καρύταινα, αλλά και αυτήν στην συνέχεια θα αφήσουν οι Τούρκοι, για να πάνε να βρούνε καταφύγιο στην Τριπολιτσά.

mnimeio maxis agoulinitsas

Οι Τούρκοι όμως της Γαστούνης βρέθηκαν στον κλοιό ελληνική πολιορκίας, που συντόνιζαν γνωστοί ηγήτορες του Αγώνος στην Ηλεία, όπως ο Γ. Σισίνης, Χ. Βιλαέτης, Κ. Ανδραβιδιώτης, Δ. Ζαροκανέλλος και άλλοι. Από την δύσκολη θέση τους κλεισμένους στο Χλεμούτσι Τούρκους θα βγάλουν οι Λαλαίοι Τουρκαλβανοί, που θα επιτεθούν και θα λύσουν την πολιορκία. Μάλιστα στα γεγονότα εκείνων των ημερών θα τραυματιστεί στο χέρι και ο οπλαρχηγός του Πύργου Χαράλαμπος Βιλαέτης. Η λύση της πολιορκίας θα είναι η πρώτη μεγάλη ήττα των Ηλείων Επαναστατών.

2. Η παρουσία των Λαλαίων Τουρκαλβανών, έμπειρων πολεμιστών του Σουλτάνου, οι οποίοι, την εποχή εκείνη, θεωρούνταν «τα καλύτερα ντουφέκια του Μοριά», σε πολλές μάχες από τον Μάρτιο ήδη, θα είναι το 2ο γεγονός που θα διαφοροποιεί την Ηλεία από τα άλλα μέρη της Πελοποννήσου. Οι εν λόγω ένοπλοι είναι οι μόνοι που δεν κλείστηκαν σε κάστρα ή έμειναν σε οχυρές θέσεις, καθώς αισθάνονταν μεγάλη αυτοπεποίθηση για την αξία τους. Επιτέθηκαν, όπως είπαμε, στο πολιορκημένο από τους Έλληνες Χλεμούτσι και πέτυχαν τον σκοπό τους. Επιτίθονταν σε χριστιανικά χωριά τρομοκρατώντας. Στις 3 Απριλίου επιτέθηκαν στον Πύργο, τον οποίον, εν μέρει, κατέστρεψαν.

Στο τρίτο δεκαήμερο του Απριλίου 1821 οι Τουρκαλβανοί του Λάλα θα κατευθυνθούν προς τα μεσσηνιακά οχυρά, όπου είχαν κλειστεί οι εν Μεσσηνία ομόπιστοί τους. Τότε, σύμφωνα με τον ιστορικό συγγραφέα του 19ου αιώνα, Φιλικό και σύγχρονο με τα γεγονότα Ιωάννη Φιλήμονα, «αλαζονευόμενοι και εύλογα από τις μέχρι τότε επιτυχίες τους, αποφάσισαν να λεηλατήσουν και την κωμόπολη Έλος (Αγουλινίτσα), η οποία βρισκόταν στις εκβολές του Αλφειού και η οποία είχε μεγάλη λιμνοθάλασσα με πολλή αλιεία. Στην διαδρομή, περνώντας τον Αλφειό ποταμό, θα βρεθούν μπροστά στην επαναστατική εστία της Αγουλινίτσας, όπου πολεμικά κυριαρχούσε η μορφή του Φιλικού Αλεξίου Μοσχούλα, ο οποίος είχε λάβει μέρος στην μάχη του Πύργου προ 3 εβδομάδων.

eikona maxis1

Η Μάχη της Αγουλινίτσας

24η Απριλίου 1821, Κυριακή των Μυροφόρων: κομβική ημερομηνία για τις εξελίξεις στην Ηλεία. Ένας (1) μήνας, περίπου, από την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της 25ης Μαρτίου 1821, μία (1) ημέρα μετά από τη θρυλική μάχη της Αλαμάνας και την ίδια ακριβώς ημέρα με τον φρικτό πλην ηρωικό θάνατο του Αθανασίου Διάκου δια ανασκολοπισμού, διεξήχθη η νικηφόρα μάχη της Αγουλινίτσας, η οποία αποτέλεσε την πρώτη, μέχρι τότε, ήττα των Λαλαίων Τουρκαλβανών. Στη μάχη αυτή ο Αλέξης Μοσχούλας, στρατηγός του Αγώνα, μυημένο μέλος της Φιλικής Εταιρείας (από τον Αναγνωσταρά, στην Κωνσταντινούπολη, στις 6 Αυγούστου 1818), οπλαρχηγός και προεστός της Αγουλινίτσας και στενός φίλος του Παπαφλέσσα και του Κολοκοτρώνη, επικεφαλής εξήντα (60) παλικαριών από τον Πύργο (Αναγνώστης Παπασταθόπουλος, οι αδελφοί Πέτρος και Γεώργιος Μήτζου, ο Ιωάννης Διάκος (ο επονομαζόμενος και «Ζορμπάς»), κ.α.), την Αγουλινίτσα (Αλέξης Καίσαρης, Αυγερινός Καίσαρης, Βασίλειος Αποστολόπουλος, Παναγιώτης Βλάσης, Αντώνιος Βρισιώτης, Αναστάσιος Γιαννακόπουλος, Δημήτριος Γιαννόπουλος, Δημήτριος Κατζημπούμπας, Δημήτριος Κόκκινος, κ.α.), και άλλων (Τάσος Λελούδας, Αθανάσιος Γρηγορόπουλος, κα) και με τη βοήθεια του Αμβρόσιου Φραντζή, Πρωτοσύγκελου της Μητρόπολης Χριστιανουπόλεως, και των εκ Κυπαρισσίας οπλαρχηγών Δημητρίου Κινά, Αναγνώστη Ντονά και Ιωάννη Κολίρη (ειδοποιηθέντες στη θέση «Κλειδί» Καϊάφα, όπου είχαν οχυρωθεί, από τον Σπήλιο Μοσχούλα, αδελφό του Αλέξη Μοσχούλα, και τον Γ. Παπαζαφειρόπουλο, οι οποίοι έσπευσαν εκεί με… μονόξυλα) κατάφερε να αποκρούσει την άγρια επίθεση τετρακοσίων (400) Λαλαίων Τουρκαλβανών και να τους τρέψει σε άτακτη φυγή. Σε αυτό δε το στενό, με την ονομασία «Αϊ –Γιάννης», οι Έλληνες συνέλαβαν ζωντανούς δεκατρείς (13) Τουρκαλβανούς, ενώ φόνευσαν εννέα (9). Από τους τελευταίους, δε, στην προσπάθειά τους να περάσουν το ποτάμι, σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν, ακόμα εξήντα τρεις (63). Από τους δικούς μας, εφονεύθησαν 7 και πληγώθηκαν 4 Αγουλινιτσαίοι (καθώς και ο φιλέλληνας Γάλλος αξιωματικός Μιτενζακούρ), ενώ πολλά όπλα, άλογα και σημαίες περιήλθαν ως λάφυρα στα χέρια των Ελλήνων.

maxi agoul2

Η σημαντικότατη αυτή νίκη των Ελλήνων, κατά γενική ομολογία, αναπτέρωσε το φρόνημα των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής και απέδειξε ότι, οι μέχρι τότε αήττητοι Λαλαίοι Τουρκαλβανοί, δεν ήταν πλέον οι αγέρωχοι και ακαταμάχητοι κυρίαρχοι της Ηλείας. Παράλληλα δε, αποτέλεσε και το έναυσμα για την περαιτέρω ένωση των Ελλήνων απέναντι στον κοινό εχθρό, γεγονός που, στις 13 Ιουνίου του ιδίου έτους, οδήγησε στη λαμπρή νίκη στο Πούσι και την οριστική φυγή των άγριων Τουρκαλβανών από το Λάλα και την Ηλεία.

2021: 200 χρόνια μετά, χάρις σε αυτούς τους ανθρώπους, επώνυμους και ανώνυμους, Φιλικούς και μη, μπορούμε και γιορτάζουμε την πολύτιμή -πλην πολυαίματη- ελευθερία και ανεξαρτησία μας. Αποδίδουμε αιώνια τιμή και ευγνωμοσύνη σε όσους αγωνίστηκαν για τη δημιουργία ενός ελεύθερου, ανεξάρτητου και σύγχρονου κράτους, θυμίζοντας και στη διεθνή κοινότητα τη σημασία αυτού του αγώνα των Ελλήνων. Και, σε αυτόν τον αγώνα, οι Ηλείοι αγωνιστές κατέχουν το δικό τους ξεχωριστό και απόρθητο ταμπούρι και μετερίζι, το δικό τους αξιόλογο μερίδιο προσφοράς και θυσίας στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821.

ΑΘΑΝΑΤΟΙ!!!

(Δελτίο Τύπου)

Τελευταία τροποποίηση στις Παρασκευή, 23 Απριλίου 2021 12:57

Σχετικά Άρθρα

  • Ήρωες του 1821 και το τραγικό τέλος τους: όσους δεν σκότωσαν οι Τούρκοι τους λύγισε η φτώχεια και η λησμονιά
    Ήρωες του 1821 και το τραγικό τέλος τους: όσους δεν σκότωσαν οι Τούρκοι τους λύγισε η φτώχεια και η λησμονιά

    Ήρωες του 1821, οι περισσότεροι είχαν τέλος τραγικό: όσους δεν σκότωσαν οι Τούρκοι, τους οδήγησαν στον θάνατο οι Έλληνες με τον τρόπο τους· άλλους τους λύγισε η φτώχεια και η λησμονιά!

    Πάνε τρία χρόνια πια από τότε που γιορτάσαμε περίλαμπρα τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Κάποιοι στάθηκαν προσοχή και δέος μπροστά στην Επέτειο, κάποιοι άλλοι στά(λ)θηκαν με περισσή βιασύνη και βουλιμία στα Ταμεία και οι «πολλοί» προσπέρασαν το γεγονός με μια μερίδα σκορδαλιά κι έναν μπακαλιάρο αμφιλεγόμενης προέλευσης…

    Και τα χρόνια διαβαίνουν σαν σε παρέλαση και καλό είναι να μην λησμονούμε εκτός από τις λαμπρές και τις ομιχλώδεις σελίδες της Ιστορίας. Οι «ομιχλώδεις» σελίδες, άλλωστε είναι περισσότερο διδακτικές από τις λαμπρές: μαθαίνεις να ταξιδεύεις με μπούσουλα το παρελθόν, σε έναν τόπο, που μπορεί οι 360 μέρες του χρόνου να πυρακτώνονται από το λιοπύρι, όμως από τις χιλιάδες σελίδες Ιστορίας του, τις μισές τις τυλίγει η καταχνιά…

    Και κάθε χρόνο μιλούν πολλοί, κορδώνονται περισσότεροι, στέκουν και (αυτό)χειροκροτούνται πολιτικοί και παρατρεχάμενοι κι ο λαός, από κάτω, επευφημεί- ο τάλας- τους εμπαίζοντες την Ιστορία. Θυμήθηκε άραγε κάποιος από εκείνους το οικτρό τέλος Αγωνιστών του ’21, που έδωσαν τις περιουσίες τους, τα προνόμιά τους, που ρήμαξαν τη ζωή τους για να παγωνίζουν οι όρνιθες των καιρών μας; Πόσοι από τους ηγέτες της Ελληνικής Επανάστασης έκλεισαν τα μάτια τους ήσυχοι σε ένα καθαρό κρεβάτι; Ελάχιστοι! Οι περισσότεροι κυνηγήθηκαν από εχθρούς και- κυρίως- φίλους, συκοφαντήθηκαν, ρίχτηκαν σε μπουντρούμια σαν προδότες και στο τέλος- αφού γλύτωσαν το σπαθί του Οθωμανού- πέθαναν από το στομωμένο μαχαίρι του «δικού» ή από την ανέχεια και τις κακουχίες. Μακρύς ο πρόλογος, μακρύς και ο κατάλογος των δύστυχων ηρώων, που έζησαν πολέμαρχοι και πέθαναν συντρίμμια.

    Καραϊσκάκης: από χέρι ελληνικό;

    Ο θρύλος της Αράχωβας, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο τρόμος των Τούρκων, βρέθηκε απέναντι από τον ελεεινό Μαυροκορδάτο, που δεν δίστασε να στήσει ψευδοδικαστήριο εναντίον του Αρχιστράτηγου. Ψευδοδικαστήριο, στηριγμένο σε ψευδομάρτυρες που εξέδωσε την κατάπτυστη Προκήρυξη των Εγκλημάτων του Καραϊσκάκη, η οποία τον εμέμφετο ότι δήθεν «είχε κρυφήν ανταπόκρισιν με τους εχθρούς της πίστεως και της Πατρίδος»· τον χαρακτήριζε «επίβουλον και προδότη» και τον καθαιρούσε από τους βαθμούς και τα αξιώματα και το πλέον βδελυρό: καλούσε τους Έλληνες «να τον στοχαστούν εχθρόν»!

    Κι εκείνη η προκήρυξη έκανε τον Καραϊσκάκη- κατά πως γράφει ο Μακρυγιάννης στα Απομνημονεύματά του- «να πάγει να σκοτωθεί». Το απόγευμα της 22ας Απριλίου του 1827 έπεσαν πυροβολισμοί από ένα οχύρωμα. Κρητικοί αγωνιστές προκαλούσαν τους Τούρκους και εκείνοι απαντούσαν. Ο Καραϊσκάκης- άρρωστος βαριά από φυματίωση- έφτασε έφιππος στον τόπο της συμπλοκής. Μια σφαίρα τον τραυμάτισε θανάσιμα στο υπογάστριο. Από τους νεότερους συγγραφείς ο Γιάννης Βλαχογιάννης υποστήριξε ότι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος οργάνωσε την δολοφονία του Καραϊσκάκη. Ο Καραϊσκάκης, την επομένη του τραυματισμού του, ανήμερα της ονομαστικής του εορτής άφησε την τελευταία ανάσα του.

    Ανδρούτσος: τον γκρέμισαν από την Ακρόπολη!

    Η δολοφονία του πολέμαρχου Οδυσσέα Ανδρούτσου, δεν είναι εικασία, αλλά ιστορικό γεγονός! Ο ήρωας της Γραβιάς και άλλων μαχών είχε έναν άσπονδο εχθρό, τον Ιωάννη Κωλέττη, που με διακήρυξή του (13/10/1822), τον χαρακτήριζε: «εθνοκατάρατον» με «ολέθρια φρονήματα και εχθρόν της πατρίδος». Και πιο μετά, ο φαυλεπίφαυλος Κωλέτης κατηγόρησε τον Ανδρούτσο για «συνεννοήσεις με τον εχθρόν» κι έστειλε εναντίον του τον Γιάννη Γκούρα, φρούραρχο της Ακρόπολης κι άλλοτε πρωτοπαλίκαρο του Ανδρούστου. Κι ο Ανδρούτσος παραδόθηκε, πιστεύοντας στη φιλία του Γκούρα κι εκείνος τον πέταξε ένα βράδυ από την Ακρόπολη αφού πρώτα τον βασάνισε και του έκοψε το μόριο(!). Και φάνηκε- στην αρχή- ότι ο Οδυσσέας, προσπάθησε να δραπετεύσει.

    Ο Νικηταράς, ο πολέμαρχος στα Δερβενάκια και στην Τριπολιτσάς, βίωσε την αχαριστία και την αγνωμοσύνη του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, το οποίο του αρνήθηκε σύνταξη ώστε να ζει αυτός και η οικογένειά του ευπρεπώς και αντί αυτού, του χορηγήθηκε «άδεια επαιτείας». Ο άλλοτε Τουρκοφάγος των Δολιανών, ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ζητιάνευε για να ζήσει έξω από τον ναό της Ευαγγελίστριας του Πειραιά κάθε Παρασκευή! Ο Νικηταράς, γνώρισε κι αυτός το χάδι της εξουσίας: συνελήφθη τον Δεκέμβριο του 1839 κατηγορούμενος για αντι-Οθωνική δράση, δικάστηκε και- ευτυχώς- αθωώθηκε· τέθηκε όμως υπό περιορισμό στο κολαστήριο της Αίγινας- με διαταγή του Όθωνα- για ένα χρόνο και δυο μήνες! Μετά οχτώ χρόνια ο Τουρκοφάγος, τυφλός, ρακένδυτος και πένης πέθανε στον Πειραιά…

    Η Μαντώ Μαυρογένους, η καπετάνισσα της Μυκόνου δεν είχε καλύτερη τύχη από τον Νικηταρά. Κι εκείνη πάμπτωχη και κατατρεγμένη πέθανε, έχοντας αρωγό τη συμπόνια των συγγενών της. Η Μαντώ είχε ξοδέψει όλη την περιουσία της για τον Αγώνα και το όνομά της ήταν θρύλος στην Ευρώπη. Ο Κωλέττης όμως, ο… ηθικός δεν σήκωνε τις αισθηματικές και πολιτικές σχέσεις της Μαντούς με τον Δημήτριο Υψηλάντη και την απέλασε στη Μύκονο κι από εκεί η ηρωίδα έφυγε σε συγγενείς της στην Πάρο όπου, λησμονημένη και έχοντας μόνο ένα πιάτο φαΐ για να ζήσει, έσβησε μόλις 44 χρονών από τυφοειδή πυρετό.

    Ο Ανδρέας Λόντος, ο προεστός του Αιγίου, ο στρατιωτικός με την οξυδέρκεια και τη διόραση, κήρυξε την Επανάσταση στον τόπο του και ύψωσε την πρώτη ελληνική σημαία. Ο Λόντος πήρε μέρος στην πολιορκία της Πάτρας, του Ρίου και του Μεσολογγίου. Όταν εκδιώχτηκαν οι Τούρκοι, ο Λόντος παραγκωνίστηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια, γι' αυτό και πρωτοστάτησε στα αντικαποδιστριακά κινήματα· ο Όθων τον διόρισε συνταγματάρχη και στη συνέχεια στρατιωτικό επιθεωρητή. Μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, ο Ανδρέας Λόντος διορίστηκε αντιπρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης και στη συνέχεια χρημάτισε υπουργός Στρατιωτικών και Εσωτερικών. Και μετά εμφανίστηκε ο από μηχανή Σατανάς: ο Κωλέττης! Ο Λόντος εκδιώχθηκε και έχασε όλα του τα αξιώματα!

    Η φτώχια και η στενοχώρια οδήγησαν τον Λόντο στην αυτοχειρία. Είχε ξοδέψει όλα του τα υπάρχοντα. Κάποτε, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος τον συμβούλευσε: «να κρατήσεις και παραπίσω τα χρήματά σου, για να μην ψωμοζητήσει το σπίτι σου» και ο Λόντος του είχε αποκριθεί: «Πλούτη μου είναι η Πατρίδα, χωράφια μου είναι η Ελλάδα»! Έτσι ο πλούσιο πρόκριτος της Αχαΐας, αυτοκτόνησε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1846, σε ηλικία 62 χρονών «μη δυνάμενος να ανεχθεί την ένδεια του»…

    Κολοκοτρώνης: φυλακίσεις και κακουχίες

    Κι ο Γέρος του Μοριά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, δεν είχε πορεία ανάλογη της φήμης του: φυλακίστηκε στο Ναύπλιο κατά τον εμφύλιο του 1824, ως «κακούργος, άρπαξ και αφιλότιμος» σύμφωνα με του Κουντουριώτηδες· του παρείχαν αμνηστία για να σταματήσει την επέλαση του Ιμπραήμ και ακολούθησαν τα χειρότερα. Έφυγαν οι Τούρκοι κι ήρθαν οι Βαυαροί. Οι ξενόφερτοι Δυτικοί κεχαγιάδες, οργίστηκαν με τη αντίθεση του Κολοκοτρώνη στα απαίσια έργα τους και τον έριξαν σε «μυστική φυλακή» για έξι μήνες, όπου μόνο τον δεσμοφύλακά του έβλεπε και σκοτάδι. Και μετά δίκασαν τον Κολοκοτρώνη για «συνομωσία επί σκοπώ να ταράξει την κοινήν ησυχίαν και προκαλέσει εμφύλιον και καταργήσει το καθεστώς του πολιτεύματος»… Και καταδικάστηκε σε θάνατο και ο Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας, «ως ένοχοι εσχάτης προδοσίας»! Ο καλός βασιλιάς, όμως, μετέτρεψε την ποινή σε ισόβια και οι «προδότες» σύρθηκαν στο Ιτς Καλέ του Αναπλιού. Κι ο 64χρονος Γέρος έμεινε εκεί μέσα 11 μήνες και έπαθε και ποτέ δεν έγινε όπως μπήκε, όταν βγήκε με «χάρη» του καλού- πάντα- βασιλιά… Και πέθανε ο Κολοκοτρώνης από εγκεφαλικό επεισόδιο 8 χρόνια μετά τη φυλάκισή του, στα 73 του.

    Ιωάννης Μακρυγιάννης: επικριτικός στην εξουσία, πρωταγωνιστής στην παραχώρηση Συντάγματος, ο Μακρυγιάννης κατηγορήθηκε για «συνομωσία κατά της ζωής των Αυτών Μεγαλειοτήτων, θέλων να μεταβάλλει το καθεστώς πολίτευμα διά βίαιων μέσων» και «έδειξε περιφρόνησιν προς τους Βασιλείς, εξυβρίσας το ιερόν πρόσωπον Αυτών»… Και το 1853, ο Μακρυγιάννης καταδικάστηκε σε θάνατο! Η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κι έπειτα σε 10ετή κάθειρξη και αποφυλακίστηκε ένα χρόνο μετά την καταδίκη του, με την υγεία του ρημαγμένη και το μυαλό του ταραγμένο. Ο Μακρυγιάννης πέθανε στις 27 Απριλίου του 1864 στην Αθήνα, «εξ υπερβαλλούσης σωματικής εξαντλήσεως», σε ηλικία 67 ετών.

    Από καπεταναίοι, επαίτες!

    Και είναι κι άλλοι πολλοί: ο Λέκκας Ματρώζος, προεστός στις Σπέτσες, καραβοκύρης, που ξόδεψε τα υπάρχοντά του για την Επανάσταση και βγήκε μπουρλοτιέρης στον Αγώνα· συμμετείχε στην πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας του Καρά Αλή που ήταν αγκυροβολημένη στη Χίο, διακρίθηκε στη ναυμαχία του Γέροντα, στην Τένεδο, έσωσε τη ζωή του Κανάρη (όπως περιγράφει το ποίημα του Στρατήγη). Ο Ματρώζος πέθανε ανέστιος και πένης, σχεδόν επαίτης!

    Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ένας από τους εμπνευστές της Ελληνικής Επανάστασης, πέθανε στη Βιέννη σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και εξαθλίωσης. Κι ο αδελφός του, Δημήτριος, πάμπτωχος και λησμονημένος πέθανε.

    Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η ηρωίδα-καπετάνισσα της Επανάστασης, δολοφονήθηκε στο σπίτι της στις Σπέτσες από «πατριώτες» που είχε «προσβάλει την τιμή τους».

    Ο Αντώνης Οικονόμου, ο Υδραίος που ξεσήκωσε το νησί. Δολοφονήθηκε από προκρίτους της Ύδρας το1821.

    Ο Παναγιώτης Καρατζάς, ο υποδηματοποιός από την Πάτρα, που κήρυξε την Επανάσταση στην πόλη του και πήρε μέρος στην πολιορκία των Καλαβρύτων· δολοφονήθηκε το 1821 από άνδρες του συμπολίτη του Κουμανιώτη που τον πυροβόλησαν πισώπλατα!

    Ο Δημήτριος Πλαπούτας, ο Δημητράκης, ο ήρωας του Βαλτετσίου, της Πάτρας των Δερβενακίων, διώχτηκε από τους Βαυαρούς, φυλακίστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο αλλά του δόθηκε αμνηστία, κακόπαθε και πέθανε ξεχασμένος.

    Κι ο θρυλικός Μητροπέτροβας, που πολέμησε του Τούρκους στα 76 χρόνια του και στα 89 του καταδικάστηκε σε θάνατο από τους Βαυαρούς! Ο Μητροπέτροβας, που πολέμησε για την απελευθέρωση της Καλαμάτας, που μπήκε στην πόλη της Μεσσηνίας πριν ακόμα φθάσουν ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Πετρόμπεης κι ο Νικηταράς, οι ανθέλληνες Βαυαροί καταδίκασαν σε θάνατο. Και θα τον είχαν καρατομήσει στο Παλαμήδι, αν κάποιος δεν τους υπενθύμιζε ότι θα ήταν ανάρμοστο να εκτελέσουν έναν γέροντα που σε λίγους μήνες θα μετρούσε βάρος 90 χρόνων στις πλάτες του! Πέθανε στα 93 του ο Μητροπέτροβας φτωχός και ξεχασμένος από όλους!

    Κι ας μην «πιάσουμε» τον Πάνο Κολοκοτρώνη, τον γιο του Γέρου του Μοριά και το οικτρό τέλος του από ελληνικά χέρια, γιατί οι εμφύλιοι έχουν αίμα πολύ και πνίγουν το νου…

    Και όχι, δεν είναι ανόσιο το να θέτεις τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων που «σταύρωσαν» ήρωες, μάτωσαν ζωές και γκρέμισαν υπολήψει· και- κυρίως: λέκιασαν τον Ξεσηκωμο. Η υπενθύμιση αναλόγων γεγονότων αποτελεί μέγιστο μάθημα στους πολίτες μιας χώρας που ξεχνούν την ιστορία τους, ιστορία χαραγμένη με δεκάδες εμφυλίους, αυταρχικές- άπονες- εξουσίες, ποταμούς αίματος και εκατοντάδες φράγματα προς την πρόοδο. Κι όταν οι ήρωες κατατρέχονται, τι να περιμένουν οι ταπεινοί πολίτες;

    Πηγή: Ethnos.gr

  • 4+1 εξαιρετικές προτάσεις βιβλίων για την Επανάσταση του 1821 από το βιβλιοπωλείο «Κορκολής»
    4+1 εξαιρετικές προτάσεις βιβλίων για την Επανάσταση του 1821 από το βιβλιοπωλείο «Κορκολής»

    Οι προτάσεις βιβλίων του βιβλιοπωλείου «Κορκολής» δεν θα μπορούσαν να αφορούν κάτι άλλο, αυτή τη φορά, παρά την Επανάσταση του 1821…

    5 εξαιρετικά βιβλία που δεν πρέπει να λείπουν από καμία βιβλιοθήκη, για να μαθαίνουν οι μικροί και να θυμούνται οι μεγαλύτεροι…

    Καλή ανάγνωση!!

    Γιορτάζω το 1821 – Εκδόσεις Παπαδόπουλος

    giortazo 1821

    «Είμαι τσολιαδάκι περήφανο και δυνατό, φέσι θα φορέσω και τσαρούχι μυτερό»

    Ένα βιβλίο με χαρτονένιες λαβές και κινούμενες εικόνες, που ζωντανεύει στα χεράκια των παιδιών, καθώς

    έρχονται σε επαφή με την Επανάσταση του 1821.

    Ιωάννης Καποδίστριας: Ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας – Φίλιππος Μανδηλαράς

    kapodistrias protos kyvernitis

    Η ζωή και το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια με απλά και κατανοητά στιχάκια που βοηθούν το παιδί να γνωρίσει τη μεγάλη αυτή προσωπικότητα, τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας.

    «Στην Ευρώπη ήταν ξακουστός,

    διπλωμάτης έμπειρος και ικανός.

    Πρώτος κυβερνήτης στην Ελλάδα διορίστηκε,

    κι απ’ όσα είδε στην πατρίδα, συγκλονίστηκε»

    Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη – Εκδόσεις Μέρμηγκας

    makrygiannis apomnimoneymata

    Ο Μακρυγιάννης, που δεν πάτησε ποτέ στο σχολειό, έμαθε την αλφαβήτα όταν έγινε πια άντρας, με κόπους και μόχθους πιο μεγάλους κι από τα πιο ξακουστά του ανδραγαθήματα. Δεν κατάφερε όμως ποτέ να την καλομάθει. Έμαθε τόσα μονάχα ψηφιά, που να μπορέσει μ’ αυτά να γράψει, με μια παράδοξη φωνητική γραφή, τ’ «Απομνημονεύματά» του.

    Τι είναι εκείνο που τα κάνει ανεκτίμητα; Η μορφή ή το περιεχόμενο; Και τα δυο. Μορφή και περιεχόμενο είναι σ’ αυτά, όπως σ’ όλα τα μεγάλα έργα, αναπόσπαστα δεμένα.

    Γιατί αυτός ο «αγράμματος» στέκεται ο μεγαλύτερος ίσως στιλίστας του νεώτερου πεζού λόγου μας. Κανείς άλλος δεν έχει τον πλούτο του ύφους του Μακρυγιάννη. Είναι αδρό, πυκνό και τόσο αληθινό και πηγαίο μέσα στην ιδιομορφία του. Δεν έχει μάταια στολίδια. Δεν είναι τέχνη ψιλοδουλιάς, μα δωρικής κολώνας. Είναι γραμμένο καθώς πελεκάνε το μάρμαρο. […]

    (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

    Ύμνος εις την Ελευθερίαν – Διονύσιος Σολωμός

    solomos ethnikos ymnos"O Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού μόνο τυχαίο γεγονός δεν υπήρξε στην αναγεννημένη ποίησή μας και στην Ιστορία της ελεύθερης νεοελληνικής ζωής.

    Γράφτηκε τις ώρες που εξελισσόταν η Επανάσταση του 1821, όταν οι καπνοί από τις μάχες είχαν σμίξει με τα πρώτα φανερώματα της νέας ποιητικής δημιουργίας, για ν’ αναστήσουν και πάλι ελεύθερη τη θεϊκιά κι όλη αίματα Πατρίδα.

    Ο ποιητής είχε ήδη υψωθεί ολόθυμα στην έννοια και στη μορφή της Ελευθερίας και συνέθεσε τον Μάιο του 1823 το διαρκέστερο συνειδησια­κό χρέος του ελληνικού λαού να ζήσει πλέον ελεύθερος. Από τότε ως τις μέρες μας, αυτό το άρρηκτο στον χρόνο έργο επικυρώνει διαρκώς ως νεότερο Δημόσιο Σήμα την ελεύθερη εθνική μας υπόσταση.

    Μέχρι το τέλος του 20ού αι., ο Ύμνος ήταν το πιο πολυμεταφρασμένο νεοελληνικό ποίημα.

    Το άλλο μέρος που συναπαρτίζει αυτήν την έκδοση σ’ ένα ενιαίο οργανικό σύνολο είναι τα Προλεγόμενα του Ιάκωβου Πολυλά, του διανοητή και λογοτέχνη που «σαν μέλισσα τρύγησε την ποιητική ουσία του Σολωμού», σύμφωνα με τον Λορέντζο Μαβίλη. Αποτελεί την ουσιωδέστερη μελέτη και μαρτυρία από τον άνθρωπο που υπήρξε επιστήθιος φίλος του Σολωμού και αυτοπρόσωπος μάρτυρας της ζωής και του έργου του". Κ.Σ.

    Ο λόγος του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα – Εκδόσεις Ενάλιος

    kolokotronis logos pnika

    Μια νέα πολυτελής έκδοση του λόγου που εκφώνησε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στην Πνύκα για τη νεολαία της εποχής

    «Παιδιά μου!
    Εἰς τὸν τόπο τοῦτο, ὁποὺ ἐγὼ πατῶ σήμερα,
    ἐπατοῦσαν καὶ ἐδημηγοροῦσαν τὸν παλαιὸ καιρὸ
    ἄνδρες σοφοί, καὶ ἄνδρες μὲ τοὺς ὁποίους δὲν εἶμαι
    ἄξιος νὰ συγκριθῶ καὶ οὔτε νὰ φθάσω τὰ ἴχνη των…»

  • Νέα Φιγαλεία: Αποκαλυπτήρια της προτομής της αγωνίστριας του 1821 Αδαμαντίας Γρηγοριάδου
    Νέα Φιγαλεία: Αποκαλυπτήρια της προτομής της αγωνίστριας του 1821 Αδαμαντίας Γρηγοριάδου

    Μετά από σχεδόν 200 χρόνια από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης επιστρέφει στο τόπο καταγωγής της για να τιμηθεί στο μέγιστο βαθμό η αγωνίστρια και λαμπρή γυναικεία παρουσία του 1821 Αδαμαντία Γρηγοριάδου.

    Μια επιτροπή από γυναίκες εκπαιδευτικούς οργάνωσε μια λιτή εκδήλωση η οποία θα λάβει χώρα τη Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2023 στην ιστορική Ζούρτσα παρουσία επίσημων προσκεκλημένων και κατοίκων της πόλης.

    adamantia nea fugalia 2

    Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στο προαύλιο χώρο του Πολιτιστικού Κέντρου Νέας Φιγαλείας (Μουσεία Πόλεως) με το εξής πρόγραμμα:

    Ώρα: 08:00

    Επίσημη δοξολογία στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος Νέας Φιγαλείας
    Επιμνημόσυνη δέηση για τους Ἁγιο Γρηγόριο (Παπαθεοδώρου), Ἐπισκόπου Μεθώνης, Ναυαρίνου καὶ Νεοκάστρου, εθνοϊερομάρτυρος & Αδαμαντίας Γρηγοριάδο

    Ώρα 10:30
    Αναχώρηση εικόνας Αγίου Γρηγορίου Επισκόπου Μεθώνης προς χώρο αποκαλυπτηρίων

    Ώρα 11:00
    Έναρξης Εκδήλωσης Αποκαλυπτηρίων
    Χαιρετισμοί – Ομιλίες – Ποιήματα – Παραδοσιακά Τραγούδια

    Ώρα 12:30
    Αποφώνηση

    Θα ακολουθήσει μπουφές προς τους παρευρισκομένους

    Όλοι οι Ζουρτσάνοι από τον νεότερο μέχρι τον μεγαλύτερο, σε όποιο μέρος και να βρισκόμαστε πρέπει να είμαστε εκεί! Είναι ευκαιρία για ένα ακόμα αντάμωμα των συμπατριωτών σε συνδυασμό με την Εθνική Εορτή της 28ης Οκτωβρίου και τις εκδηλώσεις που θα λάβουν χώρα στην κωμόπολή μας.

    (Δελτίο Τύπου)

  • Πρεμιέρα για την μικρού μήκους δραματική ταινία – ντοκιμαντέρ «Γεωργάκης Ολύμπιος – ο Δαυλός της ελευθερίας»
    Πρεμιέρα για την μικρού μήκους δραματική ταινία – ντοκιμαντέρ «Γεωργάκης Ολύμπιος – ο Δαυλός της ελευθερίας»

    Θα προβληθεί σε πρώτη πανελλαδική εμφάνιση στις 20 Ιουνίου στο Youtube

    *Μια προσπάθεια που υλοποιήθηκε από Ερασιτέχνες ηθοποιούς και Αναβιωτές σε Ηλεία και Μεσσηνία

    *Θεόδωρος Λάμπρος: «Ήταν ένα όνειρο ζωής για να τιμήσω μέσα από αυτή την συλλογική προσπάθεια τον αγνό αγωνιστή Γεωργάκη Ολύμπιο»

    *Ιωάννης Κ. Μουτσούλας «Αναδεικνύουμε την ιστορία του 1821 και τους αγωνιστές του»

    Στις 20 Ιουνίου πρόκειται να προβληθεί σε πρώτη πανελλαδική εμφάνιση στο Youtube η μικρού μήκους δραματική ταινία – ντοκιμαντέρ «Γεωργάκης Ολύμπιος – ο Δαυλός της Ελευθερίας» που υλοποίησαν ερασιτέχνες ηθοποιοί και αναβιωτές από την Ηλεία και την Μεσσηνία.

    Η μικρού μήκους δραματική ταινία – ντοκιμαντέρ γυρίστηκε το περασμένο καλοκαίρι στην Ηλεία και την Μεσσηνία και αφορά τον αγνό αγωνιστή Γεωργάκη Ολύμπιο που έπεσε ηρωϊκά μαχόμενος στην πρώτη Επανάσταση που έλαβε χώρα στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες τον Σεπτέμβριο του 1821.

    Την σκηνοθεσία της ταινίας υπογράφει ο Μεσσήνιος κινηματογραφιστής Ιωάννης Κ. Μουτσούλαςδημιουργός του διαδικτυακού καναλιού στο Youtube Messiniaview, ενώ συμμετέχουν Ερασιτέχνες ηθοποιοί και Αναβιωτές του 1821 – μεταξύ των οποίων και ο Ηλείος Θεόδωρος Λάμπρος που έχει γράψει την ιστορία – σενάριο της ταινίας και συμμετέχει σε αυτή.

    Ιωάννης Κ. Μουτσούλας «Αναδεικνύουμε το 1821 και τους αγωνιστές του»

    Για την δραματοποιημένη ταινία – ντοκιμαντέρ μίλησε η ψυχή της όλης προσπάθειας – ο Μεσσήνιος Κινηματογραφιστής και Σκηνοθέτης Ιωάννης Κ. Μοσυτσούλας που τόνισε χαρακτηριστικά:

    «Μια όμορφη και συλλογική προσπάθεια έφερε την ταινία «Γεωργάκης Ολύμπιος – ο Δαυλός της Ελευθερίας». Με τις δικές μας μικρές οικονομικές δυνάμεις αλλά με πολύ αγάπη για την ιστορία του 1821, καταφέραμε και γυρίσαμε την μικρού μήκους ταινία αυτή που είναι αφιερωμένη σε έναν αγνό αγωνιστή – τον Γεωργάκη Ολύμπιο και τον ηρωϊκό του θάνατό του τον Σεπτέμβριο του 1821 στην Μολδοβλαχία.

    Η ταινία που είναι διανθισμένη και με στοιχεία μυθοπλασίας αλλά βασισμένη στα πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα την περίοδο εκείνη, γυρίστηκε από ερασιτέχνες ηθοποιούς και Αναβιωτές από την Ηλεία και την Μεσσηνία. Θα ήθελα να τους ευχαριστήσω όλους από καρδιάς και ειδικά τον φίλο μου Θεόδωρο Λάμπρο που ήθελε τόσο πολύ να κάνουμε μια ταινία – ντοκιμαντέρ για τον Γεωργάκη Ολύμπιο.

    Η προσπάθεια συνεχίζεται και με άλλες δράσεις που θα γίνουν στο μέλλον με σκοπό να αναδείξουμε την ιστορία του 1821».

    Θεόδωρος Λάμπρος «Αφιερωμένη στον Γεωργάκη Ολύμπιο»

    Την ικανοποίησή του από το τελικό αποτέλεσμα της ταινίας εξέφρασε ο Θεόδωρος Λάμπρος που έχει γράψει την ιστορία – σενάριο της ταινίας και συμμετέχει σε αυτή ως Αναβιωτής του 1821.

    Μιλώντας για την ταινία ανέφερε τα εξής:

    «Αυτή η ταινία είναι μια συλλογική προσπάθεια από Ερασιτέχνες που αγαπούν την ιστορία και θέλουν να την αναδείξουν. Επίσης μεγάλη συνεισφορά έχουν οι φίλοι – φίλες Αναβιωτές και Αναβιώτριες του 1821, απλοί εθελοντές αλλά και ο μπροστάρης αυτής της προσπάθειας – ο καλός φίλος Ιωάννης Κωνσταντίνος Μουτσούλας που σκηνοθέτησε την εν λόγω μικρού μήκους ταινία.

    Αναφορικά με εμένα , ήταν ένα όνειρο ζωής αφού πέρα από τις σπουδές μου στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 – ο Γεωργάκης Ολύμπιος ήταν ο αγωνιστής που θαύμαζα από μικρό παιδάκι και ήθελα κάποια στιγμή να κάνω κάτι για να τιμήσω την μνήμη του.

    Πιστεύω πως με αυτή την προσπάθειά μας θα αναδείξουμε έναν αγνό αγωνιστή και θα τιμήσουμε τη μνήμη του. Το οφείλουμε εξάλλου ως ελάχιστο φόρο τιμής σε όλους αυτούς τους αγωνιστές – αγωνίστριες που έπεσαν υπέρ πίστεως και πατρίδος για να μπορούμε σήμερα όλοι εμείς να απολαμβάνουμε τα αγαθά της ελευθερίας.

    Η ταινία αφιερώνεται στον Γεωργάκη Ολύμπιο και εύχομαι σε όλους όσους αγαπούν την ιστορία και το 1821 να την παρακολουθήσουν».

    Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ταινία συμμετέχουν μεταξύ άλλων οι ερασιτέχνες ηθοποιοί και Αναβιωτές Ανδρέας Βρυώνης ο οποίος ενσαρκώνει τον Γεωργάκη Ολύμπιο, ο συνεργάτης του MessiniaView Γιώργος Κορμάς, ο Θεόδωρος Λάμπρος που έχει γράψει και την ιστορία - σενάριο της ταινίας, η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ» ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ και Αναβιώτρια Σοφία Δούση, η Πέγκυ Θεοδουλίδη, Οι Μεσσήνιοι Αναβιωτές Γιάννης Μαρκόπουλος και Δημήτρης Εξηνταβελώνης καθώς και άλλοι Αναβιωτές, εθελοντές και απλοί άνθρωποι από την Καλαμάτα ενώ την σκηνοθεσία της ταινίας και το μοντάζ υπογράφει ο Ιωάννης Κωνσταντίνος Μουτσούλας.

    ΛΕΖΑΝΤΕΣ

    skalistiri tainia georgakis 2

    Μέρος των γυρισμάτων πραγματοποιήθηκαν στο δάσος του Καϊάφα στην περιοχή της Ζαχάρως. Στη φωτογραφία διακρίνονται από αριστερά οι αναβιωτές Θεόδωρος Λάμπρος, Γιώργος Κορμάς, Ανδρέας Βρυώνης, ο ιδιοκτήτης των αλόγων που χρειάστηκαν για τις ανάγκες των γυρισμάτων ΘανάσηςΠαναγόπουλος που συμμετέχει στη ταινία, η Σοφία Δούση και ο Σκηνοθέτης της ταινίας Ιωάννης Κ. Μουτσούλας.

    skalistiri tainia georgakis 3

    O Μεσσήνιος σκηνοθέτης Ιωάννης Κωνσταντίνος Μουτσούλα με αναβιωτές του 1821 κατά την διάρκεια των γυρισμάτων στο δάσος του Καϊάφα.

    skalistiri tainia georgakis 4

    skalistiri tainia georgakis 5

    skalistiri tainia georgakis 6

    Σκηνές από την μικρού μήκους ταινία «Γεωργάκης Ολύμπιος – Ο Δαυλός της Ελευθερίας».

    skalistiri tainia georgakis 9

    Ο Ερασιτέχνης ηθοποιός και Αναβιωτής του 1821 Ανδρέας Βρυώνης που ενσαρκώνει τον αγνό αγωνιστή του 1821 Γεωργάκη Ολύμπιο.

    skalistiri tainia georgakis 8

    Αφιερωμένη στον αγνό αγωνιστή του 1821 Γεωργάκη Ολύμπιο είναι η μικρού μήκους ταινία σε σκηνοθεσία Ιωάννη Κ. Μουτσούλα.

    skalistiri tainia georgakis 7

    Την ικανοποίησή του για την υλοποίηση της εν λόγω ταινίας εξέφρασε ο ιστορικός – συγγραφέας και Αναβιωτής του 1821 Θεόδωρος Λάμπρος που έγραψε την ιστορία – σενάριο της ταινίας και συμμετείχε σε αυτήν.

    (Δελτίο Τύπου)

  • 1821: Πόσο χρονών ήταν οι ήρωες της Επανάστασης - Οι άγνωστες ηλικίες τους
    1821: Πόσο χρονών ήταν οι ήρωες της Επανάστασης - Οι άγνωστες ηλικίες τους

    Τι ηλικία είχαν οι ήρωες της Επανάστασης του 1821.

    Μπορεί να μεγαλώνουμε ακούγοντας κάθε χρόνο, την 25η Μαρτίου, για την Επανάσταση του 1821 και μαθαίνοντας για αυτή μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια, υπάρχουν όμως αρκετές άγνωστες πτυχές της. Μία από αυτές τις πτυχές είναι και οι ηλικίες των πιο γνωστών και διάσημων ηρώων του 1821.

    Από τις ηλικίες ηρώων που είναι πιο γνωστές στο ευρύ κοινό είναι αυτή της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας για την οποία γνωρίζουμε ότι «ρίχτηκε» στη μάχη της Επανάστασης, έχοντας κλείσει τα 50 έτη, καθώς ήταν γεννημένη το 1771. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν αρκετοί είναι ότι η έτερη πιο γνωστή γυναίκα της Ελληνικής Επανάστασης, η Μαντώ Μαυρογένους, ήταν μόλις 25 ετών το 1821, καθώς ήταν γεννημένη το 1796.

    Εκ των νεότερων ηρώων της Επανάστασης, ήταν ο Κίτσος Τζαβέλας, ο οποίος ανακηρύχθηκε καπετάνιος ενώ ήταν μόλις 19 χρονών, ενώ ο Μάρκος Μπότσαρος, καταγόμενος και αυτός από το Σούλι, όπως ο Τζαβέλας, συμμετείχε στην Επανάσταση στα 31 του χρόνια. Από τους νεότερους αγωνιστές ήταν και ο Αθανάσιος Ραζηκότσικας, καθώς ήταν μόλις 23 ετών, με καταγωγή από το Μεσολόγγι.

    Από τους πιο γνωστούς ήρωες της Επανάστασης ήταν ο Ανδρέας Μιαούλης και ο Κωνσταντίνος Κανάρης, εξέχοντα πρόσωπα του ελληνικού στόλου. Ο Ανδρέας Μιαούλης, λοιπόν, με καταγωγή από την Ύδρα, το 1821 είχε κλείσει ήδη τα 52 του χρόνια και για τον λόγο αυτό ήταν και από τους πιο έμπειρους αγωνιστές, ενώ ο Κωνσταντίνος Μιαούλης από τα Ψαρά, ήταν μόλις 28 ετών. Κοντά στην ηλικία του Μιαούλη, 33 ετών, ήταν ο Παπαφλέσσας, ενώ από τους μεγαλύτερους σε ηλικία αγωνιστές ήταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο οποίος ήταν γεννημένος την ίδια χρονιά με την Μπουμπουλίνα, δηλαδή το 1871, επομένως ήταν 50 ετών.

    Νεαρός -με τα σημερινά δεδομένα- ήταν επίσης και ο Αθανάσιος Διάκος, οποίος βρήκε και τον γνωστό μαρτυρικό θάνατο στα χέρια των Τούρκων, σε ηλικία μόλις 33 ετών, ενώ ο Αμβρόσιος Φραντζής, εκ των πρωτεργατών της επανάστασης στην Αρκαδία, ήταν 43 ετών.

    Στην ίδια ηλικία με τον Διάκο ήταν και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ενώ ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αγωνίστηκε έχοντας κλείσει τα 39 του χρόνια με τον Νικηταρά την ίδια περίοδο να είναι 40.

    Η εμβληματικότερη μορφή της Ελληνικής Επανάστασης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, το 1821 ήταν από τους γηραιότερους, καθώς είχε κλείσει ήδη τα 51 του χρόνια, σε μια εποχή που ο μέσος όρος ηλικίας ήταν τα 45 χρόνια.

    Με πληροφορίες από mixanitouxronou.gr

    Πηγή: iEidiseis.gr
  • Τρεις μύθοι για την Επανάσταση του 1821
    Τρεις μύθοι για την Επανάσταση του 1821

    Η έναρξη της Επανάστασης - Το κρυφό σχολειό - Τα περί φιλελληνισμού - Τα άλλα στερεότυπα.

    «Το Εικοσιένα. Έχουμε ως τώρα την ιστορία του; Φοβάμαι πως όχι. Τη μυθολογία του; Φοβάμαι πως ναι».

    Πολλά έχουν αλλάξει και ανατραπεί από τότε που ο Κωστής Παλαμάς έκανε αυτή την πολυσήμαντη επισήμανση. Παρόλα αυτά εξακολουθεί ακόμη να παραμένει προς κατάκτηση το σολωμικό: «το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό». Αρκετοί βασικοί μύθοι γύρω από την Επανάσταση καλά κρατούν για ένα μέρος των νεοελλήνων ως τις μέρες μας.

    Στον πυρήνα τους βρίσκεται, συνήθως, η ανακήρυξη της θρησκείας σε βασική κινητήρια δύναμη. Η Επανάσταση του 1821 είναι «διπλή εθνική και θρησκευτική πανήγυρις». Άλλωστε η καθιέρωση, με οθωνικό διάταγμα το 1838, προσδίδει με σαφήνεια αυτό το χαρακτήρα: «Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25 Μαρτίου, λαμπρά καθ' εαυτήν εις πάντα Έλληνα διά την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ' αυτήν την ημέραν έναρξιν του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού Εθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ».

    Φυσικά, η εθνική μυθολογία, δεν συνιστά ελληνική πρωτοτυπία. Είναι παρούσα σ΄ όλες τις ιστορίες των εθνών-κρατών και υπηρετεί διαχρονικές ή εποχιακές σκοπιμότητες. Επιπλέον, όπως σε κάθε ιστορία, έτσι και του 1821, αναπτύσσεται μια ταυτόχρονη ή και ύστερη μυθολογία. Ούτε αυτό αποτελεί κάποιο ελληνικό παράδοξο.

    Η πρώτη παραδοξότητα έγκειται αλλού: σ΄ ευθεία αντίθεση με την ιστορική έρευνα, επιχειρείται, με τον έναν ή άλλο τρόπο, η συντήρηση μύθων. Δεν εξηγούνται και δεν καταβάλλονται προσπάθειες να κατανοηθούν οι συμπλεκόμενοι μηχανισμοί (νοητικοί, εθνικοί, ιδεολογικοί, πολιτικοί, θρησκευτικοί, εκπαιδευτικοί) μέσα από τους οποίους αναδύθηκαν.

    Υπάρχει, όμως, και μια δεύτερη ιδιομορφία: πίσω από την ελληνική «επαναστατική» μυθολογία και τη συντήρησή της, ορθώνεται το δισυπόστατο και αδιαχώριστο μόρφωμα Κράτους-Εκκλησίας. Η εργαλειακή χρήση της, όπως άλλωστε και συνολικά της ιστορίας, για πολύ πεζούς λόγους, που σχετίζονται με την κατοχή και άσκηση της εξουσίας. Αν και οι δικαιολογημένοι, ίσως, λόγοι εθνικής σκοπιμότητας, που τη διαμόρφωσαν, έχουν πάψει προ πολλού να υφίστανται…

    ΜΥΘΟΣ 1ος. Η έναρξη της Επανάστασης

    Στις 25 Μαρτίου ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το κεντημένο με την εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου λάβαρο της Αγίας Λαύρας. Λειτούργησε και όρκισε στη μονή τους επαναστάτες και τους οδήγησε στα Καλάβρυτα.
    Τίποτα απολύτως δεν συνέβη εκείνη τη μέρα στη μονή και το λάβαρο κατασκευάστηκε πολύ αργότερα. Ως «παχυλόν ψεύδος» και «ψευδή ιδέα» χαρακτηρίζουν όλα τα σχετικά αγωνιστές του ’21 και ιστορικοί όπως Σπ. Τρικούπης, Ι. Φιλήμων κ.α.

    Η πραγματικότητα είναι ότι τις προηγούμενες μέρες πραγματοποιήθηκε εκεί σύσκεψη προκρίτων και αρχιερέων, οι οποίοι φοβισμένοι για τις εξελίξεις, αποφάσισαν να μη δώσουν αφορμές στους Οθωμανούς «αλλά να μείνωσι παραμερισμένοι, έως ου να ίδωσιν τα πράγματα». Η περιγραφή ανήκει στον Π.Π. Γερμανό, και παρατίθεται στ΄ απομνημονεύματά του, με την προσθήκη πως αν κυνηγηθούν «να εξέλθωσιν της Πελοποννήσου και να παρατηρήσωσιν τον καιρόν και τας περιστάσεις. »

    Ο ίδιος σημειώνει ακόμη ότι μέρες πριν την 25η είχε φύγει από την Αγία Λαύρα για τα Νεζερά και από τις 24 Μαρτίου βρισκόταν στην Πάτρα, η οποία είχε ήδη επαναστατήσει. Ούτε λέξη για λειτουργία, λάβαρο και κήρυξης της Επανάστασης.
    Εμπνευστής του μύθου ο Γάλλος περιηγητής και συγγραφέας Πουκεβίλ (γνωστός στους ειδικούς για ανακρίβειες στην «Ιστορία αναγέννησης της Ελλάδος» που εκδίδεται το 1824). Η «τεκμηρίωση» για την Αγία Λαύρα θα προστεθεί μεταγενέστερα από πρωτοσύγκελο «αυτόπτη μάρτυρα», που …θυμάται τα γεγονότα της 25Ης Μαρτίου 1821 κατά το 1890!

    Από τα μέσα του 19ου αιώνα η 25η Μαρτίου εδραιώνεται ως ημέρα έναρξης , ενώ τα γεγονότα υπαγόρευαν είτε την 24η Φεβρουαρίου (επανάσταση στη Μολδοβλαχία - προκήρυξη του Υψηλάντης) ή έστω κάποιες μέρες νωρίτερα , όταν ξεσπά η επαναστατική δράση στην Πελοπόννησο.

    ΜΥΘΟΣ 2ος. Το κρυφό σχολειό

    Οι Οθωμανοί εμποδίζουν τους υπόδουλους Έλληνες να μάθουν γράμματα. Έτσι, δημιουργούνται σ΄ εκκλησίες και μοναστήρια τα «κρυφά σχολειά». Με οδηγό το «φεγγαράκι μου λαμπρό…» πηγαίνουν σ΄ αυτά τη νύχτα τα Ελληνόπουλα, όπου ιερείς και καλόγεροι τους διδάσκουν γραφή, ανάγνωση κτλ.

    «Κρυφό σχολειό» δεν αναφέρεται πουθενά κι από κανένα κατά τα 400 χρόνια της σκλαβιάς. Τα δεκάδες, που επιδεικνύονται τις μέρες μας σαν τέτοια, έχουν εμφανιστεί πολλά χρόνια μετά την επανάσταση .

    Οι Οθωμανοί δεν απαγόρευαν τη λειτουργία των σχολείων. Το μόνο, που έχει προσκομίσει η ιστορική έρευνα είναι ένας πολύ γνωστός κατάλογος από εκπαιδευτήρια, μερικά από τα οποία ήταν σπουδαία, και όπου φοιτούσε ένα μικρό σχετικά μέρος του υπόδουλου πληθυσμού.

    Από τότε, που θεμελιωτές της αρχειακής έρευνας στην Ελλάδα , όπως ο Γ. Βλαχογιάννης και ο Μ. Γεδεών, κάνουν τη διαπίστωση ότι δεν βρήκαν ούτε ένα κρυφό σχολειό , έχει συνταχθεί ένα πλήρες χρονικό του συγκεκριμένου μύθου, λόγω της περίοπτης θέσης του.

    Η μυθολογία ξεκίνησε πάλι όχι από Έλληνα, αλλά από το Γερμανό Ίκεν συγγραφέα του έργου Leucothea το 1825. Μέσα στον 19ο αιώνα και σε διαδοχικές φάσεις το κρυφό σχολειό έγινε σύμβολο, πίνακας ζωγραφικής, ποίηση. Κυρίαρχο «εποπτικό μέσο» στην καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης, η οποία κατά τ΄ άλλα επιβάλλει και μια επίσημη σιωπή στην ιστορική έρευνα…

    ΜΥΘΟΣ 3ος. Περί φιλελληνισμού

    Η παγκόσμια κοινότητα, ευγνωμονούσα τους αρχαίους Έλληνες και τους απογόνους τους, πρωτοστάτησε στην πραγμάτωση των ελληνικών απαράγραπτων ιστορικών δικαίων…

    Εξοβελίζεται το προφανές κι αυτονόητο ότι ο φιλελληνισμός αφορούσε αποκλειστικά άτομα, ομάδες ή οργανώσεις ευρωπαίων. Ουδέποτε συνιστούσε κρατική πολιτική.

    Η καθοριστική επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στο Ναβαρίνο το 1827 δεν αποτελεί κάποια κορύφωση του φιλελληνισμού. Γίνεται όταν η Επανάσταση έχει αναδειχθεί σ΄ ευρωπαϊκό πρόβλημα και εντάσσεται στο πλαίσιο του συσχετισμού δυνάμεων της εποχής.

    Το ρεύμα του φιλελληνισμού, με όλες τις εκφράσεις του, υπήρξε αναμφισβήτητα πολλαπλό στήριγμα στην υπόθεση της Επανάστασης, με την πίεση που ασκούσε σε κυβερνήσεις, την ηθική και υλική υποστήριξη στον Αγώνα. Προϋπήρχε ο θαυμασμός για την αρχαιότητα και δεν περίμενε την Επανάσταση.

    Οι φιλέλληνες εθελοντές, που ήρθαν στην επαναστατημένη Ελλάδα πλησιάζουν τους χίλιους. Δεν ήταν σχετικά λίγοι. Τα κίνητρά τους δεν ήταν αποκλειστικά η γενναιότητα του ιδεολόγου και η ανιδιοτελής προσφορά λόγω ρομαντισμού. Ανάμεσά τους βρέθηκαν επαγγελματίες στρατιωτικοί, αλλά και τυχοδιώκτες. Αν και η ιδιότητα των ιδεολόγων μπορεί να καταδειχτεί από τις απώλειες (ο ένας στους τρεις σκοτώθηκε στις μάχες ή υπέκυψε στις κακουχίες), αυτός δεν ήταν ο κανόνας…

    ΑΛΛΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ

    Κοντά στη «μητέρα» της μυθολογίας, που αναθέτει στην εκκλησιαστική ηγεσία ρόλους πρωταγωνιστή, εθνικής κιβωτού, ενώ η πλειονότητα των αρχιερέων ήταν απούσα, εχθρική στο 1821, αντεπαναστατική στην ιδεολογία και την πρακτική της, υπάρχουν και μια σειρά άλλα στερεότυπα. Ανάμεσα σ΄ αυτά ανθεκτικά είναι ακόμη ορισμένα. Ενδεικτικά:

    1. Το «προαιώνιο μίσος» μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων , που προέρχεται κυρίως από το θρήσκευμα κι όχι από τη σχέση κατακτητή και κατακτημένου.
    2. Η απαγόρευση της θρησκείας και της γλώσσας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
    3. Ο διαρκής ή περιοδικός μαζικός και βίαιος εξισλαμισμός των υπόδουλων.
    4. Οι διώξεις και σφαγές για τις ορθόδοξες πεποιθήσεις των σκλαβωμένων.
    5. Το συνεχές και βίαιο παιδομάζωμα για την επάνδρωση των Γενίτσαρων.
    6. Η αποκλειστικά και μοναδική ελληνική ταυτότητα όλων των εξεγερμένων.
    7. Η «εθνοσωτήρια» τακτική του Πατριαρχείου μέσω του αφορισμού κατά την έκρηξη της Επανάστασης (υποτίθεται ότι έτσι σώθηκαν από βέβαιο αφανισμό οι ανυπεράσπιστοι άμαχοι).

    - Ο «ακρωτηριασμός» της Επανάστασης στο σχήμα μιας «εθνικής τελεολογίας» κι όχι από την οπτική μιας πολυπαραγοντικής ανάλυσης (έγινε χάρη στο …δαιμόνιο της φυλής και του έθνους, που επέστεφε από την αρχαιότητα ή το Βυζάντιο στην ιστορία).

    - Η μοναδικότητα της Επανάστασης, η οποία αυτονομείται από το βαλκανικό, ευρωπαϊκό και διεθνή περίγυρο

    Ο ακαδημαϊκός Δ. Κόκκινος στην πολύτομη ιστορία του για την Επανάσταση συνοψίζει, με μια έννοια, την καλούμενη και παλιγγενεσία, σε σχέση με όλα τ΄ άλλα επαναστατικά γεγονότα της ευρύτερης περιόδου : «Δεν διαφαίνεται εις τα κίνητρα του μεγάλου εκείνου Αγώνος του 1821 κανένα από τα στοιχεία ...ούτε από τα γνωρίσματα άλλου κινήματος ανατροπής»!

    Το ύψιστο γεγονός της εθνικής επιβεβαίωσης, όμως, δεν χρειάζεται μύθους. Η Επανάσταση εντάσσεται αμέσως, αβίαστα, αυτονόητα στη νεοελληνική εθνική συνείδηση.

    Πηγή: iEidiseis.gr

  • Οι άγνωστες ηρωίδες του 1821: Η Ταγματάρχης Σταυριάνα Σάββαινα, οι ηρωίδες της Μάνης, του Μεσολογγίου, της Μακεδονίας
    Οι άγνωστες ηρωίδες του 1821: Η Ταγματάρχης Σταυριάνα Σάββαινα, οι ηρωίδες της Μάνης, του Μεσολογγίου, της Μακεδονίας

    Ποια ήταν η Σπαρτιάτισσα Σταυριάνα Σάββαινα που διακρίθηκε στο Βαλτέτσι; - Οι Μανιάτισσες που κατατρόπωσαν τον Ιμπραήμ – Η Μεσολογγίτισσα Αλεφάντω και άλλες άγνωστες ηρωίδες του 1821

    Το 1821 έχει περάσει στην εθνική συλλογική μνήμη ως «ανδρική υπόθεση». Ακόμα και εξαιρετικά μορφωμένοι Έλληνες, είμαστε βέβαιοι ότι γνωρίζουν μόνο δύο ηρωίδες του Αγώνα για την ελευθερία: την Μπουμπουλίνα και τη Μαντώ Μαυρογένους. Σε παλαιότερα άρθρα μας είχαμε αναφερθεί στη Δόμνα Βισβίζη (25/3/2016) και στις Μανιάτισσες που κατατρόπωσαν τον Ιμπραήμ και τους Αιγύπτιους (21/10/2017). Το σημερινό μας άρθρο είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στις άγνωστες ηρωίδες του 1821 και τη σημαντική προσφορά τους στον Αγώνα. Βέβαια είναι αδύνατο να τις αναφέρουμε όλες, ωστόσο κάποιες από αυτές γίνονται γνωστές για πρώτη φορά στο διαδίκτυο.
    Η Ταγματάρχης Σταυριάνα Σάββαινα

    Μια από τις πολλές άγνωστες ηρωίδες του 1821 ήταν η Σταυριάνα Σάββαινα. Έτσι έμεινε στην ιστορία τουλάχιστον. Καταγόταν από τη Σπάρτη ή από κάποιο γειτονικό χωριό. Ο άντρας της που λεγόταν Σάββας κρεμάστηκε από τους Τούρκους στις αρχές της Επανάστασης. Αν και χήρα με ανήλικα παιδιά, η Σταυριάνα διακατεχόμενη από φιλοπατρία και ενθουσιασμό και θέλοντας να εκδικηθεί τον θάνατο του συζύγου της άφησε τα παιδιά της σε μία από τις αδελφές της και πήρε τα όπλα κατατασσόμενη στο σώμα του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη τον οποίο ακολούθησε σε πολλές εκστρατείες.
    Στη μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821) όπως γράφει η Σωτηρία Αλιμπέρτη, διέτρεχε «άφοβος τα μεταξύ των οχυρωμάτων διαστήματα» και μετέβαινε «από του ενός εις το άλλο, διανέμουσα εις τους μαχόμενους φυσίγγια και πυρίτιδα». Πολέμησε επίσης στα Τρίκορφα και στην Εύβοια. Οι τελευταίες της συμμετοχές σε μάχες ήταν στη Βέργα και τον Αλμυρό της Μάνης εναντίον του Ιμπραήμ τον Ιούνιο του 1826.
    Μετά το τέλος της Επανάστασης, η Σάββαινα έλαβε τον βαθμό της Ταγματάρχου και τον Αύγουστο του 1829 της χορηγήθηκε τιμητική σύνταξη από την Πολιτεία. Ως το τέλος της ζωής της έζησε στο Ναύπλιο.
    Οι Μανιάτισσες που κατατρόπωσαν τον Ιμπραήμ και τους άνδρες του (1826)
    Τον Ιούνιο του 1826 ο Ιμπραήμ έκανε συνεχείς προσπάθειες να καταλάβει την Μάνη, δεν τα κατάφερε όμως χάρη στη γενναία αντίσταση των Μανιατών. Σε μια προσπάθεια αντιπερισπασμού αποβίβασε 1.500 άντρες στον όρμο του Δηρού. Αυτοί έκαψαν τα χωριά Πύργο και Χαριά και κινήθηκαν προς την Τσίμοβα (Αρεόπολη). Εκεί βρίσκονταν λίγοι μόνο πολεμιστές που όταν είδαν τους εχθρούς κλείστηκαν στους πύργους της περιοχής και άρχισαν να αμύνονται. Ταυτόχρονα άρχισαν οι κωδωνοκρουσίες στα γειτονικά χωριά της Αρεόπολης.
    Όσοι βρίσκονταν εκεί, ακόμα και αρχιερείς και ιερείς, έσπευσαν να αντιμετωπίσουν τους Αιγύπτιους. Ανάμεσά τους και ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης που περνούσε τυχαία από εκεί με τους άνδρες του κατευθυνόμενος στον Αλμυρό. Σημαντική ήταν η συμβολή των γυναικών που εκείνη την εποχή (ο Ιούνιος λέγεται και Θεριστής θυμίζουμε…) θέριζαν τη σοδειά στα χωράφια με τα δρεπάνια τους. Η Σωτηρία Αλιμπέρτη γράφει:
    «Τοιαύτη ήτο η ορμητική επίθεσις του Μαυρομιχάλη και των δρεπανηφόρων γυναικών ώστε οι Αιγύπτιοι έσπευσαν να καταφύγουν εις τα πλοία των πολλοί δε εν τη βία (βιασύνη) των να σωθούν έπεσαν εις την θάλασσαν και επνίγησαν».
    Οι γυναίκες της Μάνης πολέμησαν γενναία, όπως περιγράφει και το δημοτικό άσμα «Ο πόλεμος του Δηρού» που δημοσίευσε πρώτος ο Emile Legrand το 1874. Παραθέτουμε σχετικό απόσπασμα:

    «Βλέπει (ενν. ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης) γυναίκες να χερούν
    και τα δρεπάνια να κρατούν
    τους Αραπάδες να χτυπούν.
    Εύγε σας, μεταεύγε σας,
    γυναίκες, άντρες γίνετε
    σαν ανδρειωμένες μάχεσθε
    σαν Αμαζόνες κρούετε».
    Η Πανώρια Βοζίκη θέριζε σ’ ένα παραλιακό χωράφι με τον πατέρα της, τον οποίο δύο Αιγύπτιοι όρμησαν και συνέλαβαν. Ενώ επιχειρούσαν να τον δέσουν, η Πανώρια έκοψε με το δρεπάνι της τον λαιμό του ενός και με τη βοήθεια του πατέρα της σκότωσε και τον άλλον. Στη μάχη του Πολυάραβου (Αύγουστος 1821) πήρε μέρος η Κωνσταντίνα Ζαχαριά επικεφαλής 250 παλικαριών και λίγων Λακεδαιμονίων γυναικών. Ο Σπυρίδων Τρικούπης αναφέρει και το ανδραγάθημα της Μανιάτισσας Ελένης Αναϋπόνυφης που έγινε τότε. Αυτή, βρισκόταν σε μια πηγή με τα δύο βρέφη της, για να πάρει νερό με τη στάμνα της. Ένας Αιγύπτιος προσπάθησε να τη συλλάβει. Ενώ την τραβούσε προς το μέρος του, λύθηκε η ζώνη της Μανιάτισσας, ο Αιγύπτιος μπερδεύτηκε και έπεσε στο έδαφος. Η Αναϋπόνυφη τον σκότωσε με τη λόγχη του.
    Αλεφάντω Ζανά και Τασούλα Κουρκουμέλη: δύο ηρωίδες του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού
    Οι ηρωίδες του Μεσολογγίου είναι πολλές όμως τα ονόματα και τις ηρωικές πράξεις ελάχιστων διέσωσε η ιστορία. Η αυταπάρνηση, το θάρρος, η εγκαρτέρηση, το γενναίο φρόνημα και η εμψύχωση των πολεμιστών είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των ηρωίδων του Μεσολογγίου. Μία από αυτές που διακρίθηκαν κατά τη δεύτερη πολιορκία και την έξοδο του Μεσολογγίου ήταν η Γαλαξιδιώτισσα Αλεφάντω Ζανά. Ο σύζυγός της σκοτώθηκε τον Μάιο του 1821 πολεμώντας στην Κυλλήνη, ενώ τον Σεπτέμβριο του 1821 και το Γαλαξίδι κυριεύθηκε και πυρπολήθηκε από τους Τούρκους. Τα γυναικόπαιδα μόλις που πρόλαβαν να καταφύγουν στα γύρω βουνά και από εκεί στα, αγγλοκρατούμενα, τότε Επτάνησα.

    Η Αλεφάντω Ζανά με την κόρη της πήγαν στο νησί Κάλαμος κοντά στη Λευκάδα. Να σημειώσουμε εδώ ότι το πανέμορφο και άγνωστο αυτό νησί του Ιονίου, υπήρξε πριν το 1821 ορμητήριο του Λάμπρου Κατσώνη ενώ κατά την Επανάσταση αποτελούσε καταφύγιο πολλών αγωνιστών. Κάποια στιγμή, άγνωστο πότε, η Αλεφάντω με την κόρη της πήγαν στο Μεσολόγγι. Ήταν όμως εκεί κατά τη δεύτερη πολιορκία της πόλης. «Ανδρεία ως αι πλείσται γυναίκες του Γαλαξιδίου, η Αλεφάντω με το καριοφίλι εις τας χείρας παρίστατο εις τας μάχας και επολέμει κατά των εχθρών αληθής αμαζών. Εις δε τα διαλείμματα των μαχών ενεθουσίαζε με πολεμικά και κλέφτικα άσματα τους πολεμιστάς ,«γράφει η Σωτηρία Αλιμπέρτη.

    Μετά την Έξοδο η Αλεφάντω αιχμαλωτίστηκε μαζί με την κόρη της και πουλήθηκαν ως σκλάβες στις αγορές της Αιγύπτου. Η Αλεφάντω βίωσε για πολλά χρόνια τη μαρτυρική ζωή της δουλείας. Και δυστύχησε να δει την πανέμορφη κόρη της να γίνεται μουσουλμάνα. Γύρω στο 1870 κατάφερε τελικά να επιστρέψει στο ελεύθερο πλέον Γαλαξίδι όπου και πέθανε.

    Μια άλλη ηρωίδα της Αιτωλοακαρνανίας ήταν η Τασούλα (ή Παπαδιά) Κουρκουμέλη από το Αιτωλικό. Ήταν κόρη του Ιωάννη Κουρκουμέλη και αδελφή του μετέπειτα βουλευτή Μεσολογγίου (1853 και 1856) Κωνσταντίνου Κουρκουμέλη, περίπου 20 ετών και αρραβωνιασμένη με κάποιον Τσερέπη. Όταν ο Ιμπραήμ πολιορκούσε το Μεσολόγγι στράφηκε και προς το Αιτωλικό οι κάτοικοι του οποίου αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν (1η Μαρτίου 1826) και να φύγουν «όλοι πλην ενός» από την πόλη. Οι Τούρκοι βρίσκονταν στην αποβάθρα της πόλης μετά τη συνθηκολόγηση για να ελέγξουν τους κατοίκους που αποχωρούσαν. Ενώ η αναχώρηση γινόταν ομαλά, ξαφνικά ένας Αλβανός δείχνοντας μια πανέμορφη κοπέλα είπε στον υπασπιστή του Ιμπραήμ: «Αυτή είναι!».

    Αμέσως δύο Αιγύπτιοι άρπαξαν βίαια την κοπέλα και την πήγαν στη σκηνή του Ιμπραήμ. Κατά τον Σπυρίδωνα Τρικούπη ήταν: «ο εξαιρεθείς της συμφωνίας άνθρωπος». Επρόκειτο για την Τασούλα ή Παπαδιά Κουρκουμέλη. Όταν βρέθηκε μόνη με τον Ιμπραήμ στη σκηνή του, η ωραία νέα τον ρώτησε για ποιο λόγο βρίσκεται εκεί. Ο Ιμπραήμ χαμογέλασε και προσπάθησε να την αγκαλιάσει. Η γενναία Τασούλα άρπαξε το χαντζάρι του και του είπε: «Εάν με αγγίξεις το καρφώνω στο σώμα σου. Οι Ελληνίδες δεν παραδίδονται». Ο Ιμπραήμ της απάντησε ότι πλέον είναι στη διάθεσή του και πως ένα νεύμα του αρκεί για να την δέσουν. «Δεν θα προφθάσουν απεκρίθη η γενναία κόρη. Και βυθίσασα την μάχαιραν εις το στήθος της κατέπεσαν άπνους» (Σωτηρία Αλιμπέρτη, «Αι Ηρωίδες της Ελληνικής Επαναστάσεως). Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η Τασούλα κρατήθηκε από τον Ιμπραήμ για το χαρέμι του στο Κάιρο. Η οικογένειά της την αναζήτησε μετά από λίγα χρόνια στο Κάιρο και δεν τη βρήκε. Έτσι φαίνεται πιο πιθανό το γεγονός η άτυχη νέα να αυτοκτόνησε.

    Το τραγικό τέλος των συζύγων των Μακεδόνων οπλαρχηγών Καρατάσου και Ζαφειράκη

    Μετά την άλωση της Νάουσας τον Απρίλιο του 1822 ο περιβόητος Αβδούλ Αμπούτ, Γεωργιανός στην καταγωγή που είχε αλλαξοπιστήσει μετέφερε θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη αιχμαλώτους κυρίως γυναίκες και λάφυρα. Ανάμεσα στις αιχμάλωτες ήταν οι σύζυγοι των Μακεδόνων οπλαρχηγών Γάτσου, Ζαφειράκη και Καρατάσου. Τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκαν οι αιχμάλωτες Ελληνίδες έκαναν τον Πουκεβίλ να γράψει: «Εδίστασα επί πολύ εάν έπρεπε να αναφέρω τα γεγονότα. Αλλ’ η φωνή της αληθείας με υποχρεώνει να ομιλήσω… Αι δυστυχείς εκείναι γυναίκες εις τας οποίας επρότειναν να αρνηθούν την χριστιανικήν πίστην, υπεβλήθησαν εις τοιαύτα μαρτύρια τα οποία φρικιώ αναγράφων…».

    Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη η σύζυγος του Γάτσου αλλαξοπίστησε μην αντέχοντας τα βασανίστηκαν, ενώ οι σύζυγοι των Καρατάσου και Ζαφειράκη βασανίστηκαν «πολυειδώς» και πέθαναν. Ο Πουκεβίλ όμως περιγράφει τα φριχτά μαρτύρια όσων γυναικών δεν δέχτηκαν ν’ αλλάξουν θρησκεία. Τις έσυραν σε μια μεγάλη μάντρα και τις έβαλαν μέσα σε σάκους. Σ’ αυτούς έκλειναν επίσης γάτες και ποντίκια που κατέτρωγαν τις σάρκες τους…

    Τραγικότερο ήταν το τέλος της συζύγου του Καρατάσου. Την έβαλαν σ’ ένα σάκο γεμάτο οχιές! Ο αιμοδιψής Αβδούλ Αμπούτ πίστευε ότι θα πέθαινε μέσα σε φριχτούς πόνους και βάσανα. Όμως οι έχιδνες έχυσαν τόσο δηλητήριο στις φλέβες της που έπεσε σε ήπιο λήθαργο και πέθανε ανώδυνα…

    Ελένη Λιαροπούλου και Τρισεύγενη Π. Δεληβοριά: οι «Σουλιώτισσες» της Αρκαδίας

    Μετά τη νίκη του στο Μανιάκι επί τον Παπαφλέσσα ο Ιμπραήμ κινήθηκε προς την Αρκαδία. Αφού κατέλαβε την Τριπολιτσά εισέβαλε στη Γορτυνία. Έκαψε τη Βυτίνα κινήθηκε προς τα Μαγούλιανα, έκαψε τα Λαγκάδια (3 Ιουλίου 1825) ,λεηλάτησε τα πάντα και επέστρεψε στην Τριπολιτσά με πλήθος γυναικόπαιδων και λάφυρων. Ανάμεσα στις αιχμάλωτες νέες που συνέλαβαν οι Αιγύπτιοι στα μέρη της Βυτίνας και της Αλωνίσταινας ήταν οι κόρες της οικογένειας Αντωνοπούλου, τρία κορίτσια του Ταμπακόπουλου, οι κόρες του Παπαγιάννη από τη Βυτίνα, η κόρη του Σουφλέρη και η ωραιότατη κόρη του Τριαντάφυλλου. Επρόκειτο για τις κόρες των καλύτερων οικογενειών και τις ωραιότερες νέες του τόπου. Κρύφτηκαν στα δάση της περιοχής όπου όμως τις βρήκαν οι Αιγύπτιοι και τις παρέδωσαν στον Ιμπραήμ.

    Υπήρξαν όμως και δύο Γορτύνιες που μην αντέχοντας τη σκλαβιά προτίμησαν να πεθάνουν με ηρωικό τρόπο θυμίζοντας τις Σουλιώτισσες και το Ζάλογγο. Η Τρισεύγενη Δεληβοριά του γένους Καζή, καταδιωκόμενη από τους Αιγύπτιους έριξε στον Λάδωνα τα δυο παιδιά της και στη συνέχεια έπεσε στο ποτάμι και πνίγηκε κι αυτή.

    Η Ελένη Λιαροπούλου ήταν κόρη του Ματθαίου και της Μαρίας Ποταγού ή Πόταγα, μιας από τις σημαντικότερες οικογένειες της Βυτίνας. Θυμίζουμε και τον γιατρό και μέγα εξερευνητή Παναγιώτη Ποταγό (1839-1903) από τη Βυτίνα. Η Ελένη παντρεύτηκε τον εύπορο κτηματία Ανδρέα Π. Λιαρόπουλο, ήταν πανέμορφη και περίπου 30 ετών το 1825.

    Κατά την είσοδο του Ιμπραήμ στην Αρκαδία ο Ανδρέας Π. Λιαρόπουλος βρισκόταν στο στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη. Όταν οι Αιγύπτιοι κατέλαβαν τη Βυτίνα, η Ελένη με το βρέφος και όρμησε στον γκρεμό. Το φόρεμά της μπλέχτηκε σε κλαδιά δέντρου και πέθανε κρεμασμένη από αυτό. Οι Άραβες πήραν το μωρό και το πήγαν στο στρατόπεδο του Ιμπραήμ στη θέση Απιδαριά. Εκεί βρισκόταν αιχμάλωτη η συννυφάδα της Ελένης, σύζυγος του Σπύρου Λιαρόπουλου. Βλέποντας τυχαία το βρέφος η τουρκομαθής (καταγόταν από τη Σμύρνη) σύζυγος του Σπύρου Λιαρόπουλου ζήτησε και το πήρε. Κατόρθωσε να δραπετεύσει από το στρατόπεδο και έδωσε το μωρό στον πατέρα του. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η Ελένη γκρεμίστηκε μαζί με το βρέφος το οποίο σώθηκε κατά την πτώση. Έλαβε το όνομα Δημήτριος, απέκτησε πέντε παιδιά και πέθανε στα τέλη του 19ου αιώνα.

    Η Γαλαξιδιώτισσα Μαρία Αθανασοπούλου και το τραγικό της τέλος

    Η Μαρία Αθανασοπούλου καταγόταν από το Γαλαξίδι. Από μικρή ακολουθούσε τον πατέρα της, που ήταν ιδιοκτήτης ιστιοφόρου στα ταξίδια του και στις ναυμαχίες του με Αλγερινούς πειρατές. Με την έναρξη της Επανάστασης συμμετείχε στις συμπλοκές της Ανατολικής Στερεάς. Τον Ιούλιο του 1821 συνελήφθη από Τούρκους κοντά στην Άμπλιανη και αφού βασανίστηκε σκληρά κάηκε ζωντανή… (Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ, Έκδοση 2005).

    Ο γιος της Δόμνας Βισβίζη που έγινε… μοντέλο δελταρίου

    Στη θρυλική καπετάνισσα του 1821 Δόμνα Βισβίζη αναφερθήκαμε εκτενώς στο άρθρο μας στις 25/3/2016. Ένα από τα 4 παιδιά της ο Δημήτριος ή Θεμιστοκλής γεννήθηκε το 1812 πάνω στο πλοίο του πατέρα του στη Χίο. Το 1826 ο Γάλλος στρατηγός Roche απεσταλμένος του φιλελληνικού κομιτάτου, πήρε μαζί του τους γιους του Κανάρη, του Παπανικολή, του Μπότσαρη, τον Δημήτριο Βισβίζη και τα παιδιά άλλων αγωνιστών για να μορφωθούν. Ο Δ. Βισβίζης φοίτησε στο Κολέγιο Saint Barbe. Ο νεαρός ήθελε να γίνει ναυτικός, αλλά ο Καποδίστριας (και εδώ παρών…), περαστικός από το Παρίσι διέκρινε την ευφυΐα του και τη φιλομάθειά του και του είπε: «Η Ελλάς έχει τώρα πολλούς ναυτικούς. Έχει ανάγκη ανθρώπων των γραμμάτων δια να μορφωθεί εις κράτος ελεύθερον και να διεκδικήσει κατ’ άλλον τρόπον τα δίκαιά της». Ο Δημήτριος άκουσε τη συμβουλή του Καποδίστρια και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες.

    Ο πανέμορφος νέος τράβηξε την προσοχή της περίφημης κυρίας Recamier και της δούκισσας D’ Abrantes γνωστής και από τα άρθρα μας για τον Μέγα Ναπολέοντα. Η Γαλλίδα ζωγράφος Adelaide Tardien φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του που εκτυπώθηκε το 1826 από το φιλελληνικό κομιτάτο σε δελτάρια που πουλιούνταν στη Γαλλία υπέρ του ελληνικού Αγώνα. Το κομιτάτο από τα έσοδα της πώλησης έστειλε στη Δόμνα Βισβίζη 50 τάλιρα, μια ενδυμασία και δυο δελτάρια. Είναι συγκλονιστικά τα λόγια που είπε η μητέρα του στον Δημήτριο πριν φύγει για το Παρίσι.

    «Θα υιοθετηθείς και θα ανατραφείς από τη γαλλική γενναιοδωρία. Όταν θα μεγαλώσεις πιθανόν να μην ζω πλέον. Στόχος σου τότε ότι έχεις να εκδικηθείς τον θάνατο του πατέρα σου». Ο Δημήτριος επέστρεψε στην Ελλάδα το 1832. Αρχικά διορίστηκε Ακόλουθος του Υπουργείου Εξωτερικών. Το 1845 έγινε διοικητής Νάξου. Στη θέση αυτή παρέμεινε ως το 1876. Πέθανε το 1883.

    Ένα άρθρο του 1930 για τις ηρωίδες του 1821

    Στο «Ελεύθερον Βήμα» της 18ης Απριλίου 1930 δημοσιεύθηκε ένα εξαιρετικό άρθρο του Βασιλείου Ηλιάδη για τις ηρωίδες του 1821. Παραθέτουμε ένα απόσπασμά του:

    «Ηρωίδες. Στήθη γυναικεία με ανδρίκεια παλικαρίσια καρδιά. Και καρδιές γυναικείες με παλμούς σφυρηλατημένους επάνω εις το αμόνι των εθνικών ιδανικών. Και άλλες Ελληνίδες γυναίκες που αν δεν επρόβαλαν στη φωτιά τα στήθη των με την ανδρίκεια καρδιά, εργάσθηκαν όμως ως μια ηρωική οπισθοφυλακή μητέρες και αδελφές και γυναίκες-πυργώνοντας εις τες ψυχές των ανδρών τα μεγάλα εθνικά ιδανικά και φωτίζοντας με την λαμπάδα του εσωτερικού του ελληνικού κόσμου το μεγάλο δρόμο. Πρόδρομοι της ελευθερίας και αυτές».

    Επίλογος

    Στη μνήμη όλων των γνωστών και άγνωστων ηρωίδων του 1821 αφιερώνουμε ένα απόσπασμα από το ποίημα της Λιλής Ιακωβίδη «Ελληνίδα».

    «Σε είδα Μάνα, Αδελφή και Κόρη και Πατρίδα,
    στην τρομερή ετούτη ανεμοζάλη-
    με ξέπλεκα μαλλιά, χείλη σφιγμένα,
    με το μωρό στη δυστυχή στην αγκάλη,
    με τα χωριά στους ώμους σου καμένα-
    περήφανη, στητή σαν την κολόνα
    που χαιρετά η αυγή στον Παρθενώνα…

    Βασική πηγή μας για το άρθρο ήταν το βιβλίο της Σωτήριας Ι. Αλιμπέρτη, «ΑΙ ΗΡΩΪΔΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ», Α’ Έκδοση 1931, Β’ Έκδοση «ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝ», ΑΘΗΝΑ 2021
    Πηγή: Protothema.gr - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: EUROKINSSI/ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ
  • Τα 20 εμβληματικά γεγονότα που καθόρισαν την Ελληνική Επανάσταση – Τι θυμόμαστε και τι έχουμε ξεχάσει από το 1821
    Τα 20 εμβληματικά γεγονότα που καθόρισαν την Ελληνική Επανάσταση – Τι θυμόμαστε και τι έχουμε ξεχάσει από το 1821

    Η Ελληνική Επανάσταση του 1821, που γέννησε το σύγχρονο ελληνικό κράτος, είναι γεμάτη από αξιομνημόνευτα γεγονότα, τα περισσότερα των οποίων έχουν να κάνουν με αιματηρές μάχες και απίστευτα κατορθώματα ηρωισμού, αλλά και ανόσιες πράξεις ένθεν κακείθεν.

    Το σύνθημα - πολεμική κραυγή Ελευθερία ή Θάνατος αντήχησε σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο και δεκάδες άσημοι έως τότε χρίστηκαν ήρωες και πολέμησαν με αυταπάρνηση, έχοντας απέναντί τους τον πολυπληθή στρατό και το πανίσχυρο ναυτικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

    Η σπίθα άναψε από πεφωτισμένους Έλληνες, που ζούσαν στην Ευρώπη, διψασμένοι για την αναγέννηση ενός άλλοτε ένδοξου και λαμπρού έθνους, που είχε μετατραπεί σε τόπος πένητων, αμόρφωτων μαζών, υποταγμένων στους τούρκους δυνάστες τους. Ας σταθούμε στα γεγονότα ορόσημα που σημάδεψαν την Ελληνική Επανάσταση, για να μπορούμε ξανά ως λαός και ως έθνος να πολεμάμε, μονάχα μεταξύ μας, όπως το συνηθίζαμε πάντα…

    1.1814 η ίδρυση της φιλικής εταιρείας βάζει φωτιά στο φυτίλι

    Η Φιλική Εταιρεία, ήταν μια μυστική οργάνωση που ιδρύθηκε στην Οδησσό της (σημερινής) Ουκρανίας με σκοπό την ανατροπή της οθωμανικής κυριαρχίας στην Ελλάδα και την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας ήταν κυρίως εγγράμματοι Φαναριώτες, Έλληνες από την Κωνσταντινούπολη και τη Ρωσική Αυτοκρατορία αλλά και Έλληνες πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες, όπως επίσης και πολλοί ορθόδοξοι χριστιανοί άλλων εθνών.

    2. 13 Μαρτίου 1821: η Μπουμπουλίνα υψώνει τη σημαία της Επανάστασης

    Την πρώτη σημαία της Επανάστασης, ύψωσε ουσιαστικά στο νησί των Σπετσών η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα· δύο φορές χήρα με επτά παιδιά, εξαιρετικά εύπορη, έχοντας πολλά πλοία στην ιδιοκτησία της. Στις 3 Απριλίου του 1821, οι Σπέτσες επαναστάτησαν κατά των Τούρκων και ακολούθησαν τα νησιά Ύδρα και Ψαρά. Στόλος από περισσότερα από 300 πλοία ύψωσε την σημαία της Επανάστασης.

    Η Μπουμπουλίνα και τα καράβια της κατέπλευσαν στο Ναύπλιο και συμμετείχαν στην πολιορκία του εκεί απόρθητου φρουρίου. Αργότερα κατέλαβε το κάστρο της Μονεμβασιάς. Η Μπουμπουλίνα επίσης συμμετείχε και στον αποκλεισμό του Ναβαρίνου (Πύλος) και έφερνε προμήθειες στους επαναστάτες δια θαλάσσης. Η Μπουμπουλίνα έγινε εθνική ήρωας: μια από τις πρώτες γυναίκες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση.

    3. 17 Μαρτίου 1821: Η Μάνη κηρύσσει τον πόλεμο στους Οθωμανούς

    Στις 17 Μαρτίου του 1821, οι Μανιάτες κήρυξαν την Επανάσταση στην Αρεόπολη. Την ίδια μέρα, δύναμη 2.000 ανδρών υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στράφηκε προς την Καλαμάτα· εκεί ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους άνδρες του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του Νικηταρά και του Παπαφλέσσα. Η Καλαμάτα έπεσε στα χέρια των Ελλήνων στις 23 Μαρτίου, ενώ η πόλη των Καλαβρύτων πολιορκήθηκε στις 21 Μαρτίου.

    4. 25 Μαρτίου 1821: Κηρύσσεται επίσημα η Ελληνική Επανάσταση

    Αν και οι ιστορικοί αμφισβητούν την ιστορικότητα του γεγονότος, η ημερομηνία είναι πλέον κομμάτι της συνείδησης των Ελλήνων ως η επίσημη ημερομηνία της κήρυξης Επανάστασης.

    Η Ελληνική Επανάσταση - όπως διδάσκεται στα σχολεία - κηρύχθηκε στις 25 Μαρτίου 1821 από τον Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανό, ο οποίος ύψωσε το Λάβαρο στη Μονή της Αγίας Λαύρας, κοντά στα Καλάβρυτα.

    5. 23 Απριλίου 1821: Η άγρια εκτέλεση του Αθανασίου Διάκου

    Ο Αθανάσιος Διάκος, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Αθανάσιος Γραμματικός, πρωταγωνίστησε στην επανάσταση της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, θριαμβεύοντας σε πολλές μάχες κατά των Οθωμανών· είχε καταφέρει μάλιστα να καταλάβει τη Λιβαδειά, τη Θήβα και την Αταλάντη χάρη στην στρατηγική οξυδέρκεια και το θάρρος του. Στη Μάχη της Αλαμάνας (γέφυρα του Σπερχειού), ο Διάκος και η ολιγομελής ομάδα του αντιμετώπισαν τις δυνάμεις των Τούρκων, που είχαν διαταχθεί να καταστείλουν την Επανάσταση στη Ρούμελη. Μετά ηρωική μάχη, ο Διάκος τραυματίστηκε και αιχμαλωτίστηκε. Η εξαιρετικά οδυνηρή τιμωρία του: θάνατος με ανασκολοπισμό, έγινε σύμβολο της βαρβαρότητας των Οθωμανών.

    6. 8 Μαΐου 1821: Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς

    Ένα μήνα μετά τη Μάχη της Αλαμάνας, ο Ομέρ Βρυώνης με τα στρατεύματά του συνέχισε την προέλασή του στη Στερεά Ελλάδα, ενώ ο οπλαρχηγός Οδυσσέας Ανδρούτσος και οι άνδρες του ήταν κλεισμένοι σε ένα χάνι στη Γραβιά – που βρισκόταν σε κομβικό στρατηγικό σημείο. Όταν πλησίασαν οι Οθωμανοί, ζήτησαν από τους Έλληνες να παραδοθούν, στέλνοντας αγγελιοφόρο να διαπραγματευτεί. Ο Ανδρούτσος σκότωσε τον αγγελιοφόρο και οι Οθωμανοί επιτέθηκαν, αλλά απωθήθηκαν. Ο Ομέρ Βρυώνης, βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν νεκροί κατά δεκάδες, διέταξε να φέρουν κανόνια για να χτυπήσουν το χάνι. Πριν όμως φτάσουν τα κανόνια, οι Έλληνες διέφυγαν. Περισσότεροι από 300 Οθωμανοί σκοτώθηκαν και 600 τραυματίστηκαν, ενώ οι Έλληνες έχασαν μόνο έξι πολεμιστές.

    7. 13 Μαΐου 1821: Η μάχη στο Βαλτέτσι

    Οι Επαναστάτες υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη πλησίαζαν την Τριπολιτσά (Τρίπολη), την σημαντικότερη πόλη - κάστρο των Οθωμανών στον Μοριά. Στις 12 Μαΐου, ο διοικητής της Τριπολιτσάς, Κεχαγιάς Μπέης έφυγε με 12.000 άνδρες, κατευθυνόμενος προς την Καλαμάτα για να πάρει πίσω την πόλη από τους Έλληνες. Ο Κολοκοτρώνης ειδοποιήθηκε και επιτέθηκε στους Οθωμανούς, με μόλις 700 άνδρες. Μετά 23 ώρες μάχης ο Κολοκοτρώνης ανάγκασε τους Τούρκους να τραπούν σε άτακτη φυγή, πετώντας τα όπλα τους. Οι Οθωμανοί μέτρησαν 300 νεκρούς και πάνω από 500 τραυματίες, ενώ οι Επαναστάτες θρήνησαν μόνο δύο άνδρες. Οι Έλληνες, για πρώτη φορά πολέμησαν οργανωμένα και με στρατηγική.

    8. 23 Σεπτεμβρίου 1821: Η άλωση της Τριπολιτσάς

    Έπειτα από μήνες πολιορκίας, 15.000 Έλληνες στρατιώτες είχαν περικυκλώσει την Τριπολιτσά, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να καταλάβουν το κύριο οχυρό των Τούρκων στον Μοριά. Στις 23 Σεπτεμβρίου οι δύο πλευρές διαπραγματεύονταν τους όρους παράδοσης. Εκμεταλλευόμενοι την αναταραχή πενήντα άνδρες, με δική τους πρωτοβουλία, άρχισαν να σκαρφαλώνουν στο τείχος στέκοντας ο ένας πάνω στους ώμους του άλλου· μόλις μπήκαν, άνοιξαν την κεντρική πύλη και ύψωσαν την ελληνική σημαία.

    Οι Έλληνες άνοιξαν κι άλλες πύλες και ολόκληρος ο στρατός ξεχύθηκε στην πόλη. Η σφαγή που ακολούθησε ήταν φρικτή. «Οι οπλές των αλόγων μου δεν πάτησαν το έδαφος από τα τείχη μέχρι το σαράι», έγραψε αργότερα ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του. Οι Έλληνες σκότωσαν χιλιάδες Οθωμανούς. Το πραγματικό κέρδος για τους επαναστατημένους Έλληνες ήταν 11.000 όπλα, ενώ το ηθικό τους τονώθηκε απροσμέτρητα.

    9. 30 Μαρτίου 1822: Η σφαγή της Χίου

    Έλληνες από γειτονικά νησιά είχαν φτάσει στη Χίο και ενθάρρυναν τους Χιώτες να συμμετάσχουν στην εξέγερση. Ελληνικά στρατεύματα από τη Σάμο αποβιβάστηκαν στο νησί και επιτέθηκαν στους Τούρκους στην ακρόπολη της πόλης.

    Παρόλο που αρκετοί Χιώτες συμμετείχαν στις εχθροπραξίες, η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού του νησιού δεν ήθελε να συμμετάσχει στην επανάσταση. Ωστόσο, οι Οθωμανοί ηγεμόνες απάντησαν εκδικητικά στη δολοφονία των δικών τους και έστειλαν χιλιάδες στρατιώτες στο νησί που μακέλεψαν τον τόπο: σκότωσαν πάνω από 50.000 κατοίκους! Η σφαγή της Χίου προκάλεσε τη διεθνή κατακραυγή και ευαισθητοποίησε την παγκόσμια κοινή γνώμη.

    10. 6 Ιουνίου 1822: Ο Κωνσταντίνος Κανάρης καταστρέφει τουρκική ναυαρχίδα

    Στη Χίο, πυρπολικά πλαούμενα, υπό τη διοίκηση του Κωνσταντίνου Κανάρη κατέκαψαν τη ναυαρχίδα του τούρκου ναυάρχου Νασουζαντέ Αλή Πασά (ή Καρά Αλή) ως αντίποινα για τη Σφαγή της Χίου. Ενώ ο Τούρκος ναύαρχος γλεντούσε, ο Κανάρης και οι άνδρες του κατάφεραν να κολλήσουν στη ναυαρχίδα του μπουρλώτο. Η πυριτιδαποθήκη του πλοίου άρπαξε φωτιά, και όλοι οι άνδρες που επέβαιναν σκοτώθηκαν από την έκρηξη. Οι απώλειες των Οθωμανών ήταν περίπου 2.000 άνδρες, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Καρα Αλής.

    11. 26 Ιουλίου 1822: Η μάχη στα Δερβενάκια

    Το αποτέλεσμα της νικηφόρας Μάχης στα Δερβενάκια, γνωστή και ως Σφαγή του Δράμαλη, ήταν η καταστροφή σημαντικού μέρους των οθωμανικών δυνάμεων υπό τον στρατηγό Μαχμούτ Πασά Δράμαλη. Κατεβαίνοντας από τη Δράμα στην Πελοπόννησο με 30.000 άνδρες, ο Δράμαλης (Δράμα Αλής) είχε στόχο να ανακαταλάβει την Τριπολιτσά· μπήκε στην Κόρινθο και κινήθηκε προς τον κάμπο της Αργολίδας. Ο Κολοκοτρώνης και οι άνδρες του περίμεναν τη στρατιά του Δράμαλη σε δύο από τα τέσσερα ορεινά περάσματα, που ονομάζονταν Δερβενάκια, μεταξύ Κορίνθου και της κοιλάδας του Άργους. Παγιδευμένοι στα στενά περάσματα, οι Οθωμανοί έπεσαν στην παγίδα των Ελλήνων. Οι Τούρκοι μέτρησαν 2.500 - 3.000 νεκρούς και τραυματίες, ενώ ο Κολοκοτρώνης απέκτησε τη φήμη του μεγάλου στρατηγού.

    12. 21 Ιουνίου 1824: Η καταστροφή των Ψαρών

    Η Καταστροφή των Ψαρών ήταν μια από τις πιο συγκινητικές τραγωδίες της Ελληνικής Επανάστασης, καθώς οι Οθωμανοί κατέσφαξαν τον άμαχο πληθυσμό του νησιού των Ψαρών. Τότε, ολόκληρος ο πληθυσμός του νησιού ήταν περίπου 7.000· μετά τη σφαγή, δεν ξεπέρασε ποτέ τους 1.000.

    13. 20 Μαΐου 1825: Η θυσία του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι

    Στις 26 Φεβρουαρίου του 1825, ο αιγυπτιακός στρατός υπό τον Ιμπραήμ Πασά αποβιβάστηκε ανενόχλητος στη Μεθώνη της Πελοποννήσου με 4.000 πεζούς και 400 ιππείς και κατέλαβε το κάστρο της πόλης. Το σχέδιό του ήταν να πάρει πίσω ολόκληρη την Πελοπόννησο. Τις επόμενες μέρες, ο Ιμπραήμ ενισχύθηκε με περισσότερα στρατεύματα και ο συνολικός αριθμός του πεζικού του έφτασε τις 15.000. Στα τέλη Απριλίου είχε καταλάβει τα στρατηγικά κάστρα της Κορώνης και της Πύλου. Στις 20 Μαΐου ο Γρηγόριος Δικαίος, ο ηρωικός Παπαφλέσσας αποφάσισε να σταματήσει ο ίδιος τους Αιγυπτίους. Με δύναμη 3.000 ανδρών ο Παπαφλέσσας βάδισε νότια για να επιτεθεί στον Ιμπραήμ. Ωστόσο, οι μισοί από τους άνδρες του, τον εγκατέλειψαν όταν είδαν τον αιγυπτιακό στρατό να πλησιάζει.

    Ο Ιμπραήμ ηγείτο δύναμης πάνω από 6.000 στρατιωτών. Οι Αιγύπτιοι επιτέθηκαν, στο Μανιάκι και οι Έλληνες κράτησαν γενναία τις θέσεις τους αλλά τελικά λύγισαν. Περίπου 1.000 Έλληνες, μεταξύ των οποίων και ο Παπαφλέσσας, έπεσαν νεκροί. Οι θρύλος λέει ότι ο Ιμπραήμ φίλησε το κεφάλι του Παπαφλέσσα και είπε: «Αν όλοι οι Έλληνες ήταν σαν αυτόν, δεν θα αναλάμβανα αυτή την εκστρατεία».

    14. 13 Ιουνίου 1825: Η νικηφόρα μάχη στους Μύλους

    Η μάχη στους Μύλους, στην Αργολίδα της ήταν μια από τις πιο κρίσιμες, αλλά λιγότερο γνωστές επιτυχίες των Ελλήνων. Στις αρχές Ιουνίου, ο πανίσχυρος στρατός του Ιμπραήμ ανακατέλαβε την Τριπολιτσά και στράφηκε προς το Ναύπλιο, την έδρα της ελληνικής κυβέρνησης.

    Ωστόσο, οι ελληνικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, τον Δημήτριο Υψηλάντη, τον Ανδρέα Μεταξά και τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη, νίκησαν τον αιγυπτιακό στρατό. Αυτή, η πρώτη ελληνική νίκη εναντίον του Ιμπραήμ, έσωσε την πόλη του Ναυπλίου.

    15. 10 Απριλίου 1826: Η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου

    Τον Απρίλιο του 1825, ο Ρεσίντ Μεχμέτ Πασάς έλαβε την ακόλουθη εντολή από τον Σουλτάνο: «Ή πέφτει το Μεσολόγγι ή το κεφάλι σου». Ήταν η τρίτη πολιορκία της πόλης της δυτικής Ελλάδας, μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες. Η κατάληψη της οχυρωμένης πόλης, που περιβαλλόταν από λιμνοθάλασσες, ήταν δύσκολη. Οι γενναίοι οπλαρχηγοί Νότης Μπότσαρης και Κίτσος Τζαβέλλας πρωτοστάτησαν στην άμυνα της πόλης με δυνάμεις 3.000 ανδρών — ανάμεσά τους και αρκετοί φιλέλληνες. Η πολιορκία κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο, με τον Ιμπραήμ Πασά να συμμετέχει στην επίθεση μετά τους πρώτους μήνες. Ωστόσο, αυτό που δεν μπόρεσε να πετύχει ο τεράστιος αιγυπτιακός στρατός, επιτεύχθηκε τελικά από την πείνα και τις αρρώστιες.

    Οι αμυνόμενοι καπετάνιοι αποφάσισαν να οδηγήσουν τους λιμοκτονούντες πολίτες σε ηρωική έξοδο, ενώ όσοι δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν θα έμεναν και θα υπερασπίζονταν την πόλη μέχρι θανάτου.

    Όταν οι Έλληνες βγήκαν από τις πύλες της πόλης δέχτηκαν πυρά από Τούρκους και Αιγύπτιους. Πολλοί πανικοβλήθηκαν και τράπηκαν σε φυγή μέσα στα τείχη ενώ οι οθωμανο-αιγυπτιακές δυνάμεις είχαν ήδη πατήσει την πόλη, σκοτώνοντας, λεηλατώντας και βιάζοντας. Από τους 7.000 ανθρώπους που επιχείρησαν να δραπετεύσουν, μόνο 1.000 έφτασαν σε ασφαλείς τόπους. Οι υπόλοιποι σφαγιάστηκαν ή πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Οι Τούρκοι κάρφωσαν 3.000 κομμένα κεφάλια στα τείχη της πόλης. Το αποτρόπαιο γεγονός επηρέασε την τελική απόφαση της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας να επέμβουν στρατιωτικά στη Ναυμαχία του Ναβαρίνο.

    16. 24 Νοεμβρίου 1826: Η Μάχη της Αράχωβας

    Η Μάχη της Αράχωβας έφερε την υπογραφή του Γεωργίου Καραϊσκάκη, καθιστώντας τον έναν από τους πιο δημοφιλείς ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης. Τα τουρκικά στρατεύματα υπό τη διοίκηση του Μουσταφά Μπέη επρόκειτο να ανακαταλάβουν μεγάλο μέρος της Ρούμελης. Ωστόσο, αφού έλαβε πληροφορίες για τους ελιγμούς του οθωμανικού στρατού, ο Καραϊσκάκης προετοίμασε μια αιφνιδιαστική επίθεση κοντά στην Αράχωβα. Στις 18 Νοεμβρίου, οι 2.000 Οθωμανοί στρατιώτες του Μουσταφάμπεη αποκλείστηκαν στην Αράχωβα από τους Επαναστάτες. Στις 22 Νοεμβρίου, ο Μουσταφάμπεης τραυματίστηκε θανάσιμα και το ηθικό των Οθωμανών έπεσε, καθώς ο κρύος καιρός και οι έντονες βροχοπτώσεις μάστιζαν τους πεινασμένους υπερασπιστές. Το μεσημέρι της 24ης Νοεμβρίου οι Οθωμανοί έκαναν απόπειρα αντεπίθεσης· οι περισσότεροι σκοτώθηκαν. Η νίκη στην Αράχωβα κέρδισε πολύτιμο χρόνο για τους επαναστάτες πριν οι Μεγάλες Δυνάμεις βοηθήσουν ενεργά έναν χρόνο αργότερα.

    17. 20 Οκτωβρίου 1827: Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου

    Βρετανικά, γαλλικά και ρωσικά πολεμικά πλοία μπήκαν στον κόλπο του Ναβαρίνου στη δυτική ακτή της Πελοποννήσου που βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος. Μια οθωμανική αρμάδα που, εκτός από τουρκικά πολεμικά πλοία, περιλάμβανε μοίρες από την Αίγυπτο και την Τύνιδα, καταστράφηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις. Ουσιαστικά ολόκληρος ο οθωμανικός στόλος αποδεκατίστηκε, παρά τη γενναιότητα των πληρωμάτων του. Ήταν η τελευταία μεγάλη ναυμαχία στην Ιστορία που διεξήχθη εξ ολοκλήρου με ιστιοφόρα πλοία, αν και τα περισσότερα πλοία πολέμησαν με την άγκυρα ποντισμένη.

    Οι συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις ουσιαστικά έβαλαν τέλος στα τουρκικά σχέδια για την ανακατάληψη των τμημάτων της Ελλάδας που είχαν χάσει έπειτα από αιώνες κυριαρχίας.

    18. 26 Απριλίου 1828: Η Ρωσία κηρύσσει τον πόλεμο στην Τουρκία

    Ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος πυροδοτήθηκε από την Ελληνική Επανάσταση και ξέσπασε όταν ο σουλτάνος Μαχμούτ Β' έκλεισε τα Δαρδανέλια για τα ρωσικά πλοία και ανακάλεσε τη Σύμβαση του Άκκερμαν του 1826. Η τουρκική κίνηση σχετιζόταν με τον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας και το κλείσιμο των Δαρδανελίων ήταν αντίποινα για τη ρωσική συμμετοχή στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Οι Έλληνες πανηγύρισαν τον πόλεμο επειδή τα οθωμανικά στρατεύματα θα εγκατέλειπαν το νεοσύστατο κράτος για να πολεμήσουν τους Ρώσους.

    19. 7 Μαΐου 1832: Η Συνθήκη του Λονδίνου ιδρύει το κράτος της Ελλάδας

    Με τη Συνθήκη του Λονδίνου, που υπογράφηκε από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Ρωσία, ιδρύθηκε το νέο ελληνικό κράτος, καθιστώντας τον Όθωνα της Βαυαρίας νέο βασιλιά της Ελλάδας και ορίζοντας την Ελλάδα ως ανεξάρτητο βασίλειο.

    20. Τα ντροπιαστικά κεφάλαια της Ιστορίας

    Και φυσικά δεν πρέπει να λησμονούνται οι δυο Εμφύλιοι Πόλεμοι: Οι αιματηρές συγκρούσεις στρατιωτικών και πολιτικών (Α' Εμφύλιος) και Πελοποννήσιων από τη μία πλευρά και Ρουμελιωτών και Νησιωτών από την άλλη (Β' Εμφύλιος), που γύρισαν την Επανάσταση σχεδόν εκεί από όπου άρχισε: στο μηδέν.

    Και ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχάσουμε τον περίεργο θάνατο του στρατάρχη Καραϊσκάκη, την δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου, τον ρόλο των πολιτικών και τις παρεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, τα δάνεια των ισχυρών και το ποιοι τα καρπώθηκαν, τις έριδες και τις αντιπαλότητες ανάμεσα στους οπλαρχηγούς, το τι επακολούθησε με ξενόφερτους ηγεμόνες και τους Έλληνες ξανά φτωχούς, υποταγμένους και απελπιστικά μόνους.

    Όλα αυτά, συνέθεσαν μωσαϊκό του Νέου Ελληνικού Κράτους που ακόμα πατάει πάνω του η Ιστορία και θαμπώνεται…

    Πηγή: Ethnos.gr
Sites του Ομίλου

Αγ. Κυριακής 4 | Πύργος Ηλείας | Τηλ: 26210 30400 | Δημοσιογραφικό τμήμα: 6976 869414 | Εμπορικό Τμήμα: 6945 556212 | email: [email protected]

Μ.Η.Τ. 242102 | ΑΦΜ: 105224221 - ΔΟΥ Πύργου | Aρ.Γ.Ε.ΜΗ. 141319425000 | Ατομική Επιχείρηση | Ιδιοκτήτρια - διευθύντρια - διαχειρίστρια - δικαιούχος ονόματος τομέα: Δήμητρα Βέλμαχου | Διευθυντής σύνταξης: Γιάννης Σπυρούνης

Up & High Media & Productions

ilia live smallCopyright © 2011 - 2024 Ηλεία Live!.
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μέλος του 
Μητρώο ΜΗ