Σχετικά Άρθρα

• Η μεγαλύτερη καταιγίδα στο ηλιακό μας σύστημα αλλάζει συνεχώς σχήμα και θέση
  σε Τεχνολογία
  

  Νέες παρατηρήσεις της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας του Δία που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble δείχνουν ότι η 190 ετών καταιγίδα κουνιέται και αλλάζει σχήμα συνεχώς.

  Οι απροσδόκητες παρατηρήσεις, τις οποίες έκανε το Hubble επί 90 ημέρες από τον Δεκέμβριο έως τον Μάρτιο, δείχνουν ότι η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα (Great Red Spot, ή GRS για συντομία) δεν είναι τόσο σταθερή όσο φαίνεται, σύμφωνα με τους αστρονόμους.

  Η GRS είναι ένας αντικυκλώνας, μια μεγάλη κυκλοφορία ανέμων στην ατμόσφαιρα του Δία που περιστρέφεται γύρω από μια κεντρική περιοχή υψηλής πίεσης κατά μήκος της ζώνης νεφών του νότιου μεσαίου γεωγραφικού πλάτους του πλανήτη. Και η μεγαλύτερη στο ηλιακό μας σύστημα, τόσο μεγάλη που η Γη θα μπορούσε να χωρέσει μέσα της.

  Παρόλο που οι καταιγίδες θεωρούνται γενικά ασταθείς, η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα διατηρείται για σχεδόν δύο αιώνες. Αλλά οι παρατηρούμενες αλλαγές φαίνεται να σχετίζονται με την κίνηση και το μέγεθός της. Μια ακολουθία των εικόνων στο παρακάτω βίντεο της NASA δείχνει τη δίνη να «κουνιέται» σαν ζελατίνη και να διαστέλλεται και να συστέλλεται με την πάροδο του χρόνου:

  Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Planetary Science Journal και παρουσιάστηκε στην πρόσφατη 56η ετήσια συνάντηση του Τμήματος Πλανητικών Επιστημών της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας.

  «Ενώ γνωρίζαμε ότι η κίνησή του μεταβάλλεται ελαφρώς στο γεωγραφικό μήκος της, δεν περιμέναμε να δούμε και το μέγεθος να ταλαντώνεται. Απ' όσο γνωρίζουμε, δεν έχει εντοπιστεί στο παρελθόν», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Έιμι Σάιμον, πλανητική επιστήμονας στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA.

  «Με την υψηλή ανάλυση του τηλεσκοπίου Hubble μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η GRS συμπιέζεται και αποσυμπιέζεται, ενώ ταυτόχρονα κινείται ταχύτερα και βραδύτερα. Αυτό ήταν πολύ απροσδόκητο», συμπλήρωσε.

  Μια μεταβαλλόμενη εξωγήινη καταιγίδα

  Οι αστρονόμοι παρατηρούν την Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα εδώ και τουλάχιστον 150 χρόνια. Οι επιστήμονες της NASA χρησιμοποιούν το Hubble για να παρακολουθούν τη συμπεριφορά της μία φορά το χρόνο μέσω του προγράμματος Outer Planet Atmospheres Legacy ή OPAL, του οποίου ηγείται η Σάιμον. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα παρατηρεί τους εξωτερικούς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και παρακολουθεί πώς αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.

  Όμως οι νέες παρατηρήσεις έγιναν ξεχωριστά μέσω ενός προγράμματος αφιερωμένου στη λεπτομερέστερη μελέτη της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας, παρακολουθώντας πώς η καταιγίδα μεταβάλλεται σε διάστημα μηνών. Οι γνώσεις που συλλέγονται από προγράμματα σαν αυτό μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς μπορεί να είναι ο καιρός σε εξωπλανήτες που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από άλλα άστρα.

  Η ομάδα της Σάιμον χρησιμοποίησε τις εικόνες υψηλής ανάλυσης του Hubble για να ρίξει μια λεπτομερή ματιά στο μέγεθος, το σχήμα και τις χρωματικές αλλαγές της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας.

  «Όταν κοιτάζουμε προσεκτικά, βλέπουμε ότι πολλά πράγματα αλλάζουν από μέρα σε μέρα», δήλωσε η Σάιμον. Στις αλλαγές περιλαμβάνεται η φωτεινότητα του πυρήνα της καταιγίδας όταν η GRS βρίσκεται στο μεγαλύτερο μέγεθός της, καθώς ταλαντώνεται.

  «Καθώς επιταχύνεται και επιβραδύνεται, η GRS πιέζει τους αεροχείμαρρους στα βόρεια και νότια της», δήλωσε ο Μάικ Ουόνγκ, συν-συγγραφέας της μελέτης, πλανητικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ. «Σαν ένα σάντουιτς όπου οι φέτες ψωμιού εξογκώνονται όταν υπάρχει πολύ γέμιση στη μέση».

  Στον Ποσειδώνα, οι σκοτεινές κηλίδες μπορούν να παρασυρθούν σε όλο τον πλανήτη, καθώς δεν υπάρχουν ισχυροί αεροχείμαρροι που να τις συγκρατούν στη θέση τους, ενώ στον Δία η Μεγάλη Κόκκινη Κηλίδα είναι παγιδευμένη ανάμεσα σε αεροχείμαρρους σε νότιο γεωγραφικό πλάτος, σύμφωνα με τον Ουόνγκ.

  Οι αστρονόμοι έχουν παρατηρήσει ότι η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα συρρικνώνεται από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα OPAL πριν από μια δεκαετία και προβλέπουν ότι θα συνεχίσει να συρρικνώνεται μέχρι να φτάσει σε ένα σταθερό, λιγότερο μακρόστενο σχήμα, το οποίο θα μπορούσε να μειώσει την ταλάντωση.

  «Αυτή τη στιγμή υπερπληρώνει τη ζώνη πλάτους της σε σχέση με το πεδίο του ανέμου. Μόλις συρρικνωθεί μέσα σε αυτή τη ζώνη, οι άνεμοι θα την κρατήσουν πραγματικά στη θέση της», δήλωσε η Σάιμον.

  Με πληροφορίες από: The largest storm in our solar system is moving unexpectedly, scientists say by Ashley Strickland, CNN

  Πηγή: Cnn.gr
• Δίας: Εκτοξεύθηκε το «Europa Clipper» της NASA – Αναζητά την πιθανή ύπαρξη εξωγήινης ζωής (video)
  σε Τεχνολογία
  

  Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η Ευρώπη, το φεγγάρι του Δία, το φεγγάρι έχει πιθανότατα έναν υπόγειο ωκεανό.

  Ένας πύραυλος SpaceX Falcon Heavy απογειώθηκε, τη Δευτέρα (14/10), από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα, μεταφέροντας ένα σκάφος της NASA που έχει σχεδιαστεί για να εξερευνήσει το παγωμένο φεγγάρι του Δία με την ονομασία Ευρώπη και να αναζητήσει σημάδια εξωγήινης ζωής.

  Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι «Los Angeles Times», το «Europa Clipper» θα κάνει ταξίδι πεντέμισι ετών και περίπου 2,8 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων προς τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού συστήματος μας. Το ταξίδι του «Europa Clipper» δεν θα είναι άμεσο, καθώς θα υποβοηθηθεί από τη βαρύτητα, περνώντας πρώτα από τον Άρη στις αρχές του επόμενου έτους και στη συνέχεια θα περάσει γύρω από τη Γη στα τέλη του 2026 προτού στραφεί προς τον Δία και το παγωμένο, δυναμικό φεγγάρι του.

  Liftoff of Europa Clipper!
  
  The #EuropaClipper spacecraft lifted off at 12:06pm ET Oct. 14 from Launch Pad 39A aboard a SpaceX Falcon Heavy rocket.
  
  The mission will help scientists better understand how life developed on Earth and the potential for finding life beyond our… pic.twitter.com/rzqbmqvyBh

  — NASA's Kennedy Space Center (@NASAKennedy) October 14, 2024

  Η αποστολή του «Europa Clipper» στον Δία

  Ως εκ τούτου, το «Europa Clipper» είναι προγραμματισμένο να φτάσει στον Δία το 2030 και να συλλέξει δεδομένα για περισσότερα από τέσσερα χρόνια. Όταν τελειώσει η αποστολή, το διαστημικό σκάφος θα πετάξει σε ένα από τα βραχώδη φεγγάρια του Δία για να διασφαλίσει ότι το διαστημόπλοιο δεν θα μολύνει την Ευρώπη. Η εκτόξευση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για τις 10 Οκτωβρίου, αλλά δεν έγινε λόγω του τυφώνα Μίλτον.

  Οι επιστήμονες υποστηρίζουν εδώ και δεκαετίες μια αποστολή στην Ευρώπη, από τότε που το σκάφος «Galileo» της NASA διαπίστωσε ότι το φεγγάρι έχει πιθανότατα έναν υπόγειο ωκεανό, ο οποίος θερμαίνεται από τις βαρυτικές δυνάμεις του Δία που συμπιέζουν και τεντώνουν τον πυρήνα του φεγγαριού, καθώς η Ευρώπη περιστρέφεται γύρω από τον γιγαντιαίο πλανήτη με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Με νερό, μια πηγή ενέργειας με τη μορφή θερμότητας και ενδεχομένως οργανικές ενώσεις, οι επιστήμονες λένε ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να είναι φιλοξενήσει εξωγήινη ζωή.

  Ενώ θα βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Δία, το «Europa Clipper» θα περάσει δεκάδες φορές από την Ευρώπη και θα χρησιμοποιήσει τη σειρά επιστημονικών οργάνων του για να μελετήσει τη δυναμική του υπόγειου ωκεανού του φεγγαριού και να αναζητήσει οργανικές ενώσεις, δηλαδή μια πιθανή ένδειξη ζωής. Η αποστολή του «Europa Clipper», αξίας 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από το Jet Propulsion Laboratory της NASA. Είναι ο μεγαλύτερος πλανητικός ανιχνευτής που έχει κατασκευάσει ποτέ η διαστημική υπηρεσία.

  Watch as our largest planetary spacecraft takes flight!@EuropaClipper is targeted to launch at 12:06pm ET (1606 UTC) on a Falcon Heavy rocket from @NASAKennedy, beginning its journey to Jupiter’s ocean moon, Europa. https://t.co/ajxnh7LMhQ

  — NASA (@NASA) October 14, 2024

  Πηγή: iEidiseis.gr - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΠΕ-ΕΡΑ/ CRISTOBAL HERRERA-ULASHKEVICH

• «Σαν σφεντόνα»: Την Τετάρτη η διαστημική μανούβρα που θα κρίνει την επιτυχία της αποστολής στον Δία
  σε Τεχνολογία
  

  Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) θα επιχειρήσει την Τετάρτη 14 Αυγούστου μια από τις πιο τολμηρές μανούβρες που έχουν γίνει ποτέ σε διαπλανητικές πτήσεις.

  Θα κατευθύνει το σκάφος Jupiter Icy Moons Explorer (Juice) σε ένα πέρασμα ακριβείας ανάμεσα στη Γη και στη Σελήνη προκειμένου να πραγματοποιήσει τον πρώτο ελιγμό διπλής βαρυτικής υποβοήθησης στο διάστημα. Μια άσκηση υψηλού κινδύνου αλλά ζωτικής σημασίας προκειμένου το ρομποτικό σκάφος αξίας 1,6 δισ. ευρώ να φτάσει στον στόχο του, τον Δία, μέχρι τον Ιούλιο του 2031. Εκεί θα ξεκινήσει την εξερεύνηση δύο φεγγαριών του γιγάντιου πλανήτη, της Ευρώπης και του Γανυμήδη, σε μια προσπάθεια να βρει σημάδια ζωής που μπορεί να κρύβονται στους παγωμένους ωκεανούς τους.

  Τι ακριβώς είναι αυτός ο ελιγμός διπλής βαρυτικής υποβοήθησης; Όπως αναφέρει ο Guardian, την Τετάρτη το Juice θα περάσει κοντά από το φεγγάρι και στη συνέχεια θα πετάξει προς τη Γη, εκμεταλλευόμενο τα βαρυτικά πεδία των δύο ουράνιων σωμάτων για να αλλάξει την ταχύτητα και την κατεύθυνσή του με μια κίνηση σφεντόνας, όπως περιγράφεται. Στη συνέχεια, θα πραγματοποιήσει ένα πέρασμα από την Αφροδίτη το επόμενο έτος, ακολουθούμενο από δύο ακόμη «σφεντόνες» δίπλα από τη Γη το 2026 και το 2029, προτού το Juice κατευθυνθεί τελικά προς τον Δία.

  Πρόκειται για έναν ελιγμό που απαιτεί εξαιρετικά ακριβή πλοήγηση. Το παραμικρό λάθος θα μπορούσε να βγάλει το Juice εκτός πορείας και να καταδικάσει την αποστολή, προειδοποιεί ο ESA.

  «Είναι σαν να περνάς μέσα από έναν πολύ στενό διάδρομο, πολύ, πολύ γρήγορα: πατάς τέρμα το γκάζι όταν το περιθώριο στην άκρη του δρόμου είναι μόλις κάποια χιλιοστά», δηλώνει ο υπεύθυνος λειτουργίας του Juice, Ignacio Tanco.

  Όμως χωρίς τέτοιους ακριβείς ελιγμούς, απλά δεν θα μπορούσαμε να εξερευνήσουμε τους πιο απομακρυσμένους πλανήτες του ηλιακού συστήματος, σύμφωνα με τον ESA.

  Οικονομία στα καύσιμα

  Για να πετάξει απευθείας στον Δία το Juice θα χρειαζόταν να μεταφέρει 60.000 κιλά προωθητικού αερίου, κάτι που θα ήταν ανέφικτο.. Επιπλέον, θα χρειαζόταν περισσότερα καύσιμα για να επιβραδύνει ώστε να μπει σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη. Επομένως ο μόνος τρόπος για να φτάσει στο έξω ηλιακό σύστημα είναι να χρησιμοποιήσει τους εσωτερικούς πλανήτες για να αποκτήσει βαρυτική βοήθεια.

  «Αυτός ο ελιγμός θα είναι ζωτικής σημασίας για την αποστολή. Όσο ακριβέστερα εκτελείται, τόσο λιγότερα καύσιμα θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε για μελλοντικές διορθώσεις πορείας και θα έχουμε περισσότερα να χρησιμοποιήσουμε για να εξερευνήσουμε τον Δία και τα φεγγάρια του», προσθέτει η Emma Bunce, διευθύντρια του Ινστιτούτου Διαστήματος στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ.

  Την ίδια προσέγγιση θα ακολουθήσει και η NASA με τη δική της αποστολή στον Δία, Europa Clipper, που θα εκτοξευθεί αργότερα φέτος (το Juice εκτοξεύθηκε τον Απρίλιο του 2023). Όταν φτάσει στον Δία θα επικεντρώσει την προσοχή της στο φεγγάρι Ευρώπη, ενώ το Juice θα έχει πρωταρχικό του στόχο τον Γανυμήδη.

  Πηγή: Cnn.gr
• Καλάβρυτα: Αναβαθμίζεται ο "Αρίσταρχος" - Επίγειος σταθμός του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού και "μάτι" του ALPHASAT
  σε Επίκαιρα
  

  Από την Τρίτη 9/7/2024 έως και την Κυριακή 14/7/2024 βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου Χελμού και κλιμάκιο του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού (ESA), για να πραγματοποιήσει σε συνεργασία με την επιστημονική ομάδα του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ αναβάθμιση του λογισμικού και των συστημάτων (εξοπλισμός) που χρησιμοποιείται στο τηλεσκόπιο "Αρίσταρχος" για την επικοινωνία με το δορυφόρο ALPHASAT, καθώς και πειράματα και συνδέσεις (links) με τον δορυφόρο, προκειμένου να δοκιμαστεί ο νέος εξοπλισμός. Ήδη την Τρίτη 9/7/2024, ξεκίνησε η αναβάθμιση του λογισμικού και πραγματοποιήθηκαν 3 επιτυχημένες οπτικές συνδέσεις 20 συνεχόμενων λεπτών η κάθε μία με το δορυφόρο, από τις 19:00 έως τις 21:00 ανά μία ώρα.

  Όλες αυτές οι ενέργειες εντάσσονται στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη συμμετοχή του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ ως σημαντικού συντελεστή (key partner), σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση της ESA, στην εμβληματική αποστολή της NASA Psyche, η οποία βρίσκεται καθ'οδόν προς τον αστεροειδή 16-Psyche. Ο στόχος είναι να επιδιωχθεί για πρώτη φορά από Ευρωπαϊκό έδαφος η επικοινωνία Γης-διαστημοσυσκευής μέσω της νέας τεχνολογίας οπτικών laser σε τεράστιες αποστάσεις, ήτοι περί τα 300.000.000 χιλιόμετρα που ισοδυναμεί με δύο φορές την απόσταση Ήλιου-Γης. Οι οπτικές ζεύξεις με την απομακρυσμένη αυτή διαστημική συσκευή αναμένονται να πραγματοποιηθούν το καλοκαίρι του 2025.

  Σημειώνουμε οτι την περίοδο Ιουλίου – Οκτωβρίου 2024 δεν θα λειτουργήσει το τηλεσκόπιο ”Αρίσταρχος”, λόγω τεχνικών εργασιών που αφορούν στην συντήρηση και αναβάθμισή του. O εκσυγχρονισμός του ‘Αρίσταρχου”, με χρηματοδότηση της ESA, θα αυξήσει σημαντικά τις δυνατότητες του τηλεσκοπίου για υψηλής ποιότητας Αστρονομικές παρατηρήσεις.

  Το Αστεροσκοπείο Χελμού βρίσκεται σε υψόμετρο 2.340 μ., σε απόσταση 240 χλμ. από την Αθήνα. Εγκαινιάστηκε το 2007 και αποτελεί τη μεγαλύτερη ερευνητική υποδομή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Είναι το μεγαλύτερο αστεροσκοπείο στα Βαλκάνια και το δεύτερο μεγαλύτερο στην ηπειρωτική Ευρώπη, ενώ φιλοξενεί το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο που έχει κατασκευάσει ποτέ η εταιρεία Zeiss.

  Zeiss.

  

  

  

  

  

  

  

  Πηγή: Κalavrytanews.com

• NASA: Εκπληκτικές εικόνες από τις λίμνες λάβας και τα βουνά στην Ιώ, το φεγγάρι του Δία
  σε Τεχνολογία
  

  Δύο κοντινές πτήσεις του διαστημικού σκάφους Juno της NASA από την Ιώ, το γεμάτο ηφαίστεια φεγγάρι του Δία, συνέλλεξαν μοναδικές εικόνες και δεδομένα τα οποία η διαστημική υπηρεσία μετέτρεψε σε δύο εντυπωσιακά βίντεο.

  Η Ιώ είναι λίγο μεγαλύτερη από το δικό μας φεγγάρι, αλλά δεν μοιάζει με κανένα άλλο μέρος του ηλιακού συστήματος, καθώς η επιφάνειά της καλύπτεται από εκατοντάδες ισχυρά ηφαίστεια, τα οποία εκτοξεύουν συντριβάνια λάβας με ύψος δεκάδων χιλιομέτρων, ορατά ακόμα και από τα μεγάλα τηλεσκόπια στη Γη.

  Το Juno (Ήρα) πέταξε σε απόσταση περίπου 1.500 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Ιούς τον Δεκέμβριο και τον Φεβρουάριο για να καταγράψει τις πρώτες λεπτομερείς εικόνες από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη της.

  Η Ιώ είναι απλά γεμάτη με ηφαίστεια, και πιάσαμε μερικά από αυτά σε δράση», ανακοίνωσε ο Σκοτ Μπόλτον, κύριος ερευνητής του προγράμματος Juno.

  «Πήραμε επίσης μερικά σπουδαία κοντινά πλάνα και άλλα δεδομένα για μια λίμνη λάβας μήκους 200 χιλιομέτρων που ονομάζεται Loki Patera. Η κατοπτρική αντανάκλαση που κατέγραψαν τα όργανά μας από τη λίμνη υποδηλώνει ότι τμήματα της επιφάνειας της Ιούς είναι λεία σαν γυαλί, θυμίζοντας τον οψιδιανό που δημιουργήθηκε από ηφαιστειακά φαινόμενα στη Γη».

  Δείτε στη συνέχεια το animation για τη Loki Patera που δημιούργησε η NASA με τα δεδομένα του Juno:

  Αν και η θερμοκρασία του μάγματος στην Ιώ ανέρχεται σε χιλιάδες βαθμούς, η επιφάνεια του φεγγαριού είναι πιθανότατα μείον 100 βαθμούς Κελσίου, δήλωσε ο Μπόλτον. «Όταν το μάγμα βγαίνει έξω καθώς ένα ηφαίστειο εκρήγνυται, παγώνει αμέσως και πιθανώς κάνει χιόνι θείου», είπε.

  Αυτό συμβαίνει και στη Loki Patera∙ ενώ η ίδια η λίμνη λάβας είναι πιθανότατα πολύ ζεστή, η κορυφή των νησιών που βρίσκονται μέσα σε αυτή είναι πιθανότατα πολύ κρύα.

  Ένα εντυπωσιακό βουνό

  Η ομάδα της αποστολής Juno χρησιμοποίησε το όργανο μικροκυματικής ακτινοβολίας του σκάφους για να δημιουργήσει χάρτες της επιφάνειας της Ιούς, δείχνοντας πόσο απίστευτα λεία είναι. Αυτό οφείλεται στη λάβα που αναδύεται συνεχώς και καλύπτει την επιφάνεια.

  Ωστόσο, το Juno κατέγραψε και ένα εντυπωσιακό βουνό, το οποίο η ομάδα ονόμασε Steeple Mountain. Το εντόπισε με τη βοήθεια του ήλιου που έλαμπε στην επιφάνεια της Ιούς, αποκαλύπτοντας τη σκιά μιας πολύ απότομης και μυτερής κορυφής. «Χρησιμοποιήσαμε τα επιστημονικά δεδομένα για να κατανοήσουμε τις σκιές και να μετρήσουμε την απόσταση», δήλωσε ο Μπόλτον. «Μπορεί να μην είναι απόλυτα σωστό, αλλά κάπως έτσι θα ήταν αν πηγαίνατε εκεί».

  Δείτε στη συνέχεια το animation για το Steeple Mountain της Ιούς:

  Η ομάδα χρησιμοποίησε επίσης τη συστοιχία τηλεσκοπίων Atacama Large Millimeter/submillimeter Array στη Χιλή για να παρατηρήσει τα αέρια στην ατμόσφαιρα της Ιούς. Οι ερευνητές βρήκαν ενδείξεις αφθονίας εμπλουτισμένου θείου και χλωρίου, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Ιώ ήταν πιθανώς ηφαιστειακά ενεργή για το μεγαλύτερο μέρος ή και από την αρχή της ύπαρξής της, πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια.

  Αποκαλύπτοντας τα μυστήρια της Ιούς

  Η Ιώ βρίσκεται σε μια συνεχή κατάσταση διελκυστίνδας, καθώς έλκεται από την τεράστια βαρύτητα του Δία, αλλά και από τα μεγάλα φεγγάρια του, την Ευρώπη και τον Γανυμήδη.

  Αυτοί οι τρεις κόσμοι έλκουν τόσο βίαια την Ιώ που η επιφάνειά της διογκώνεται και συρρικνώνεται κατά 100 μέτρα, όπως οι παλίρροιες στη Γη μόνο που στην Ιώ αυτό συμβαίνει σε στερεό έδαφος. Οι δυνάμεις που ασκούνται στην Ιώ προκαλούν στην επιφάνειά της μια τεράστια ποσότητα θερμότητας, γι' αυτό και το υπέδαφός της παραμένει σαν λιωμένος βράχος, αποτελούμενος είτε από λιωμένο θείο είτε από πυριτικά πετρώματα. Οι συνεχείς ηφαιστειακές εκρήξεις βοηθούν το φεγγάρι να ανακουφίσει τη βαρυτική πίεση.

  Η Ιώ έχει μελετηθεί από πολλά διαστημικά σκάφη, συμπεριλαμβανομένων των Pioneer και Voyager στη δεκαετία του 1970 και του Galileo στη δεκαετία του 1990. Και τώρα, οι αποκαλύψεις του Juno βοηθούν τους επιστήμονες να κατανοήσουν τις δυνάμεις πίσω από την ηφαιστειακή δραστηριότητα του φεγγαριού όπως ποτέ άλλοτε.

  Με πληροφορίες από: Unprecedented images reveal jaw-dropping features of Jupiter’s ‘tortured moon’ by Ashley Strickland, CNN

  Πηγή: Cnn.gr

• Europa Clipper: Αυτό είναι το «μήνυμα σε μπουκάλι» που θα σταλεί σε εξωγήινο ωκεανό
  σε Τεχνολογία
  

  Συμβολική πλάκα στο σκάφος που αναχωρεί για την Ευρώπη του Δία μεταφέρει μηνύματα της ανθρωπότητας.

  Μια μεταλλική πλάκα στην οποία έχουν χαραχθεί μηνύματα από την ανθρωπότητα θα ταξιδέψει με την αποστολή Europa Clipper που εκτοξεύει φέτος η NASA με προορισμό την Ευρώπη, ένα από τα μεγάλα φεγγάρια του Δία που κρύβει κάτω από την παγωμένη επιφάνειά του έναν απέραντο ωκεανό.

  Από την εποχή των αποστολών Pioneer και Voyager, πολλές ρομποτικές αποστολές της NASA έχουν μεταφέρει συμβολικά «μηνύματα σε μπουκάλι» που θα μπορούσαν να διαβαστούν στο μέλλον από κάποιον εξωγήινο πολιτισμό.

  Σειρά έχει τώρα το Europa Clipper, το οποίο σχεδιάστηκε να εξετάσει αν ο ωκεανός που κρύβεται κάτω από το επιφανειακό στρώμα πάγου της Ευρώπης προσφέρει κατάλληλες συνθήκες για την εξέλιξη μικροβιακής ζωής.

  Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο υπόγειος ωκεανός της Ευρώπης περιέχει διπλάσια ποσότητα νερού από τους ωκεανούς της Γης και πιθανώς διαθέτει τους χημικούς δομικούς λίθους της ζωής.

  Η χαραγμένη πλάκα που θα μεταφέρει το Europa Clipper, κατασκευασμένη από το σπάνιο μέταλλο ταντάλιο, αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα στο συνέδριο South by Southwest (SXSW) που πραγματοποιήθηκε στο Όστιν Του Τέξας.

  Χαραγμένη με σχέδια και στις δύο πλευρές της, η πλάκα θα σφραγίζει το θωρακισμένο κέλυφος που θα προστατεύει τα όργανα του σκάφους από την ισχυρή ακτινοβολία του Δία.

  Στην εσωτερική πλευρά βρίσκεται κολλημένο ένα τσιπ πυριτίου πάνω στο οποίο έχουν χαραχθεί με μια δέσμη ιόντων τα ονόματα 2,6 εκατομμυρίων ανθρώπων που δήλωσαν συμμετοχή.

  Το μικροτσίπ βρίσκεται στο κέντρο ενός σχεδίου που δείχνει ένα μπουκάλι να αιωρείται στην τροχιά του Δία, ο συμβολισμός ενός «μηνύματος σε μπουκάλι».

  Κάτω από το μπουκάλι είναι χαραγμένο το ποίημα In Praise of Mystery: A Poem for Europa («Προς Έπαινο του Μυστηρίου: Ένα Ποίημα για την Ευρώπη») της βραβευμένης αμερικανίδας ποιήτριας Άντα Λιόν, γραμμένο με τον γραφικό χαρακτήρα της, καθώς και το πορτρέτο του πρωτοπόρου πλανητικού επιστήμονα Ρον Γκρίλι, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στον αρχικό σχεδιασμό της αποστολής.

  Η εσωτερική πλευρά της πλάκας περιλαμβάνει επίσης την Εξίσωση Ντρέικ, την οποία ανέπτυξε το 1961 ο αστρονόμος Φρανκ Ντρέικ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ προκειμένου να εκτιμήσει πόσοι εξωγήινοι πολιτισμοί μπορεί να κρύβονται στον Γαλαξία.

  Στην δε εξωτερική πλευρά της πλάκας έχουν χαραχθεί οι κυματομορφές, δηλαδή οι αναπαραστάσεις ηχητικών κυμάτων, της λέξης «νερό» όπως ηχογραφήθηκε σε 103 γλώσσες. Οι κυματομορφές απλώνονται ακτινωτά από ένα κεντρικό σύμβολο που αναπαριστά τη λέξη «νερό» στην αμερικανική νοηματική γλώσσα.

  «Η πλάκα συνδυάζει ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρει η ανθρωπότητα στο Σύμπαν –επιστήμη, τεχνολογία, εκπαίδευση, τέχνη και μαθηματικά» δήλωσε η Λόρι Γκλέιζ, διευθύντρια του τμήματος Πλανητικής Επιστήμης στη NASA.

  «Το μήνυμα της σύνδεσης μέσω του νερού, το οποίο είναι αναγκαίο για όλες τις μορφές της ζωής όπως την γνωρίζουμε, αναδεικνύει τέλεια τη σύνδεση της Γης με αυτόν τον μυστηριώδη ωκεάνιο κόσμο που θα εξερευνήσουμε».

  Το Europa Clipper, το οποίο βρίσκεται υπό συναρμολόγηση στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, προγραμματίζεται να εκτοξευτεί στη διάρκεια χρονικού παραθύρου που ανοίγει στις 10 Οκτωβρίου.

  Θα περάσει πρώτα από τον Άρη και μετά από τη Γη για να αυξήσει ταχύτητα εκμεταλλευόμενο τη βαρυτική έλξη των πλανητών και θα φτάσει στο σύστημα του Δία το 2030.

  Στη συνέχεια θα πραγματοποιήσει περίπου 50 κοντινά περάσματα από την Ευρώπη, την οποία θα πλησιάσει σε ελάχιστη απόσταση μόλις 26 χιλιομέτρων.

  Θα χρησιμοποιήσει κάμερες, φασματόμετρα, θερμικά όργανα και γεωραντάρ για να μελετήσει την προέλευση του δορυφόρου και να εξετάσει αν υπάρχουν οι συνθήκες για την εξέλιξη μικροβιακής ζωής.

  Το σκάφος θα επιχειρήσει επίσης να αναλύσει σταγονίδια νερού που εκτοξεύονται από ρωγμές στους επιφανειακούς πάγους στις Ευρώπης.

  Πηγή: In.gr
• Διάστημα: Αστρονόμοι παρατήρησαν τον μικρότερο εξωπλανήτη με υδρατμούς στην ατμόσφαιρά του
  σε Τεχνολογία
  

  ΕΧρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA και της ESA, αστρονόμοι παρατήρησαν τον μικρότερο εξωπλανήτη, όπου έχουν ανιχνευθεί υδρατμοί στην ατμόσφαιρά του.

  Το Hubble παρατήρησε τον πλανήτη GJ 9827d κατά τη διάρκεια έντεκα διελεύσεων, κατά τις οποίες ο πλανήτης πέρασε μπροστά από το άστρο του, σε χρονική διάρκεια τριών ετών. Ο πλανήτης ολοκληρώνει μια τροχιά γύρω από ένα άστρο ερυθρό νάνο κάθε 6,2 ημέρες. Το αστέρι GJ 9827 βρίσκεται 97 έτη φωτός από τη Γη στον αστερισμό των Ιχθύων.

  Με διάμετρο περίπου διπλάσια από τη Γη, ο πλανήτης GJ 9827d δείχνει ότι πιθανοί πλανήτες με ατμόσφαιρες πλούσιες σε νερό θα μπορούσαν να υπάρχουν σε άλλα σημεία του γαλαξία μας.

  Ωστόσο, διευκρινίζεται ότι είναι πολύ νωρίς για να πούμε εάν το Hubble μέτρησε φασματοσκοπικά μια μικρή ποσότητα υδρατμών σε μια ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο ή εάν η ατμόσφαιρα του πλανήτη αποτελείται κυρίως από νερό και διατηρήθηκε έπειτα από μια αρχική ατμόσφαιρα υδρογόνου/ηλίου που εξατμίστηκε λόγω αστρικής ακτινοβολίας.

  Εάν ο πλανήτης έχει υπολείμματα ατμόσφαιρας πλούσιας σε νερό, τότε θα πρέπει να έχει σχηματιστεί πιο μακριά από το άστρο του, όπου η θερμοκρασία είναι κρύα και το νερό είναι διαθέσιμο με τη μορφή πάγου. Σε αυτό το σενάριο, ο πλανήτης θα είχε μετακινηθεί πιο κοντά στο αστέρι και θα είχε λάβει περισσότερη ακτινοβολία και στη συνέχεια το υδρογόνο θερμάνθηκε και διέφυγε ή βρίσκεται ακόμη σε διαδικασία διαφυγής από την ασθενή βαρύτητα του πλανήτη. Η εναλλακτική θεωρία είναι ότι ο πλανήτης σχηματίστηκε κοντά στο καυτό αστέρι, με ένα ίχνος νερού στην ατμόσφαιρά του.

  Η ανακάλυψη του Hubble ανοίγει την πόρτα στη μελέτη του πλανήτη με περισσότερες λεπτομέρειες και αποτελεί έναν καλό στόχο προκειμένου το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb να αναζητήσει με υπέρυθρη φασματοσκοπία άλλα ατμοσφαιρικά μόρια.

  Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Καλλιτεχνική άποψη του εξωπλανήτη GJ 9827d, που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον ερυθρό νάνο GJ 9827/ Credit: NASA, ESA, Leah Hustak and Ralf Crawford (STScI)

• Έρχονται νέες διαστημικές αποστολές το 2024 με ελληνικό «χρώμα» – Τι σχεδιάζει η ESA
  σε Τεχνολογία
  

  Στόχος η κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των νεφών, των αερολυμάτων και της ακτινοβολίας στη γήινη ατμόσφαιρα

  Μια σειρά σημαντικών αποστολών προγραμματίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) για το 2024. Ανάμεσα σε αυτές βρίσκεται και η αποστολή «EarthCARE», στην οποία συμμετέχει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, με στόχο την κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των νεφών, των αερολυμάτων και της ακτινοβολίας στη γήινη ατμόσφαιρα και τελικά την καλύτερη πρόγνωση των καιρικών και κλιματικών συνθηκών.

  Συγκεκριμένα, η εκτόξευση του δορυφόρου παρατήρησης της Γης «EarthCARE» (Cloud, Aerosol and Radiation Explorer), που αποτελεί κοινοπραξία μεταξύ της ESA και της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης (JAXA), αναμένεται τον Μάιο. Ο δορυφόρος θα διερευνήσει τον ρόλο που παίζουν τα σύννεφα και τα αερολύματα στην ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας πίσω στο Διάστημα και στην παγίδευση της υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπεται από την επιφάνεια της Γης, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η εξέλιξη της θερμοκρασίας της Γης. Οι παρατηρήσεις της ατμόσφαιρας θα γίνουν με τη χρήση μιας σειράς επιστημονικών οργάνων: ενός lidar υψηλής φασματικής ανάλυσης, ενός Doppler ραντάρ νεφών και δεκτών ακτινοβολίας (ολικής και ανά φασματικές περιοχές).

  Τι ανέφερε ο Βασίλης Αμοιρίδης

  «Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχουμε να λύσουμε σε θέματα κλιματικής έρευνας είναι τα νέφη. Τα αριθμητικά μοντέλα που χρησιμοποιούμε για την πρόγνωση καιρού και τις κλιματικές προβολές, πάσχουν από την αδυναμία μας να αναπαραστήσουμε με ακρίβεια πώς σχηματίζονται τα νέφη και πώς εξελίσσονται στο χρόνο. Αυτό γίνεται γιατί δεν ξέρουμε καλά τις φυσικές διεργασίες που διέπουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ σωματιδίων, νεφών και ακτινοβολίας.

  Ο EarthCARE είναι ο πρώτος δορυφόρος που θα μας παράσχει ταυτόχρονα όλες τις απαραίτητες πληροφορίες από το Διάστημα για να αποκωδικοποιήσουμε άγνωστες ατμοσφαιρικές διεργασίες που θα βελτιώσουν τις προγνώσεις», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Βασίλης Αμοιρίδης.

  H συνεισφορά του ΙΑΑΔΕΤ

  Το ΙΑΑΔΕΤ θα έχει σημαντική συνεισφορά στην αποστολή, καθώς έχει σχεδιάσει και θα υλοποιήσει για την ESA το πείραμα ACROSS με πρωταρχικό στόχο τη βαθμονόμηση και διακρίβωση των παρατηρήσεων του EarthCARE. Για την υλοποίησή του το ΙΑΑΔΕΤ θα αξιοποιήσει την τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει ήδη σε τεχνικές παρακολούθησης της ατμόσφαιρας από το έδαφος.

  Το πείραμα προγραμματίζεται να διεξαχθεί το 2025 και το 2026 στη Μεσόγειο, με επίκεντρο τρεις τοποθεσίες στην Ελλάδα, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα Αντικύθηρα. Στο πείραμα θα συμμετέχουν το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο DLR, το Εργαστήριο Ατμόσφαιρας, Περιβάλλοντος και Διαστημικών Παρατηρήσεων LATMOS του Πανεπιστημίου του Παρισιού και το βρετανικό ερευνητικό εργαστήριο FAAM με όργανα και ερευνητές από διαφορετικά βρετανικά πανεπιστήμια. Ενδιαφέρον να πάρει μέρος έχει εκδηλώσει και η NASA.

  «Ο λόγος που έχουμε επιλέξει τη Μεσόγειο για το πείραμα είναι επειδή αποτελεί ένα σταυροδρόμι αέριων μαζών, με μεταφορά καπνού από δασικές πυρκαγιές στη Μεσόγειο, ερημική σκόνη από την Αφρική, ηφαιστειακή τέφρα από την Αίτνα, αλλά και ανθρωπογενή και θαλάσσια αιωρήματα. Επιπλέον, θα επικεντρωθούμε ιδιαίτερα στην παρατήρηση ακραίων φαινομένων, όπως οι μεσογειακοί κυκλώνες, για να μελετήσουμε τους μηχανισμούς που επηρεάζουν την εξέλιξή τους», επισημαίνει η ειδική επιστήμονας του Αστεροσκοπείου και υπεύθυνη του πειράματος, Ελένη Μαρίνου.

  Νέα σειρά σημαντικών αποστολών ανακοίνωσε ο ESA

  Στόχος της ESA

  Ήδη, τους τελευταίους μήνες διεξάγεται ένα πείραμα προετοιμασίας για το ACROSS στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ερευνητικής υποδομής ACTRIS, στο οποίο συμμετέχει κοινοπραξία από 46 ευρωπαϊκά παρατηρητήρια, υπό τον συντονισμό του γερμανικού ινστιτούτου TROPOS και του ΙΑΑΔΕΤ.

  Οι επιστημονικές ομάδες έκαναν μετρήσεις σε εικονικά περάσματα του δορυφόρου και ανέπτυξαν τις απαραίτητες διαδικασίες προκειμένου οι μετρήσεις αυτές να αποστέλλονται με αυτόματο τρόπο και σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στους κεντρικούς servers της ESA. Στόχος της ESA είναι μέσα στις πρώτες 45 ημέρες από την εκτόξευση του δορυφόρου τον Μάιο να γίνουν τα τελικά τεστ διακρίβωσης των δεδομένων του δορυφόρου, ώστε να διατεθούν αυτά άμεσα στους χρήστες.

  Οι μετρήσεις του EarthCARE αναμένεται να έχουν μεγάλη ακρίβεια και σε αυτό εστιάζεται η σημασία της συγκεκριμένης αποστολής, καθώς στη συνέχεια θα αξιοποιηθούν ευρέως στα προγνωστικά μοντέλα καιρού από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού ECMWF.

  Όπως εξηγεί ο Θανάσης Γεωργίου, διδακτορικός φοιτητής στο Αστεροσκοπείο με εξειδίκευση στη βελτίωση των προγνωστικών μοντέλων καιρού με τεχνικές αφομοίωσης δεδομένων, «είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ο EarthCARE εστιάζει στα σύννεφα, γιατί υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στην αναπαράσταση των νεφών στα μοντέλα. Οπότε ευελπιστούμε με τον συγκεκριμένο δορυφόρο να έχουμε νέες πληροφορίες για τα σύννεφα και να τις χρησιμοποιήσουμε για πιο ρεαλιστικές προγνώσεις».

  Άλλες αποστολές του 2024

  Η πρώτη αποστολή της ESA για το 2024 θα γίνει στα μέσα Ιανουαρίου (πιθανότατα στις 17 Ιανουαρίου), με τη συμμετοχή της Σουηδικής Εθνικής Διαστημικής Υπηρεσίας. Η αποστολή με την ονομασία «Muninn» θα διαρκέσει έως 14 ημέρες κατά τη διάρκεια των οποίων ο αστροναύτης, Μάρκους Γουάντ (Marcus Wandt) θα κάνει το πρώτο του ταξίδι στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και θα λάβει μέρος σε ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες μικροβαρύτητας. Και η αποστολή αυτή έχει ελληνική συμμετοχή. Τον Σουηδό αστροναύτη υποστηρίζει ιατρικά ο Έλληνας γιατρός, Αδριανός Γολέμης, ενώ σε ένα από τα πειράματα που θα εκτελέσει, θα συνεργαστεί ο Έλληνας ερευνητής στο KTH Royal Institute of Technology, Μιχάλης Μάγκος.

  Τον Απρίλιο αναμένεται η εκτόξευση δύο δορυφόρων Galileo από την SpaceX, ενώ άλλοι δύο θα ακολουθήσουν αργότερα μέσα στο έτος. Το Galileo είναι το ευρωπαϊκό δορυφορικό σύστημα πλοήγησης, το οποίο επιτρέπει μια πληθώρα εφαρμογών, όπως οι μεταφορές, οδικές, σιδηροδρομικές και θαλάσσιες, η γεωργία και οι επιχειρήσεις διάσωσης. Σήμερα, το σύστημα αποτελείται από 28 δορυφόρους, οι οποίοι βρίσκονται σε ύψος 23.222 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη. Συνολικά δέκα δορυφόροι πρώτης γενιάς του Galileo πρόκειται να εκτοξευθούν για να ολοκληρωθεί ο σχηματισμός. Στη συνέχεια θα τους διαδεχθεί η δεύτερη γενιά του Galileo, που θα προσφέρει βελτιωμένες δυνατότητες.

  Οι αποστολές για το καλοκαίρι

  Το 2024 θα έχει ως κύριο σημείο αναφοράς για την ESA την ανάκτηση της αυτόνομης ευρωπαϊκής πρόσβασης στο Διάστημα μέσω της πολυαναμενόμενης εναρκτήριας πτήσης του Ariane 6. Η εναρκτήρια πτήση τοποθετείται χρονικά την περίοδο από τα μέσα Ιουνίου 2024 ως το τέλος Ιουλίου 2024. Το καλοκαίρι αναμένεται και η εκτόξευση της αποστολής Proba-3 με όχημα εκτόξευσης του Ινδικού Οργανισμού Διαστημικής Έρευνας. Η αποστολή περιλαμβάνει δύο μικρούς δορυφόρους, οι οποίοι θα μελετήσουν το στέμμα του Ήλιου και την περιβάλλουσα ατμόσφαιρα. Η αποστολή θα απογειωθεί από το Διαστημικό Κέντρο Satish Dhawan της Ινδίας.

  Τον Οκτώβριο έχει προγραμματιστεί η εκκίνηση της αποστολής Hera για τη διερεύνηση του δυαδικού συστήματος αστεροειδούς Δίδυμος-Δίμορφος, που προβλέπεται να εκτοξευθεί από την SpaceX από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα. Το Hera θα παράσχει σημαντικές πληροφορίες για μελλοντικές αποστολές εκτροπής αστεροειδών και για τη διερεύνηση της γεωφυσικής των αστεροειδών, του σχηματισμού του ηλιακού συστήματος και των εξελικτικών διαδικασιών του.

  Τέλος, η χρονιά θα ολοκληρωθεί με την αναμενόμενη επιστροφή του αναβαθμισμένου εκτοξευτή Vega-C σε πτήση, που αναμένεται να επεκτείνει την αυτονομία της Ευρώπης στο Διάστημα υποστηρίζοντας νέες δυνατότητες αποστολών.

  Πηγή: Ιn.gr - Με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ