Ο μεγαλύτερος τρισδιάστατος χάρτης του σύμπαντος, με περισσότερους από 14 εκατομμύρια γαλαξίες, αποκαλύφθηκε από ομάδα επιστημόνων, οι οποίοι δήλωσαν ότι εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη φύση της σκοτεινής ενέργειας.
Ο χάρτης βασίζεται σε δεδομένα που συλλέχθηκαν από το Φασματοσκοπικό Όργανο Σκοτεινής Ενέργειας (Dark Energy Spectroscopic Instrument, DESI) στην Αριζόνα των ΗΠΑ και περιέχει τρεις φορές περισσότερους γαλαξίες από προηγούμενες προσπάθειες, ενώ σε πολλούς μετρήθηκε για πρώτη φορά η απόστασή τους.
Το παρακάτω βίντεο του DESI προσφέρει μια «πτήση» ανάμεσα στους 14,1 εκατομμύρια γαλαξίες που χαρτογραφήθηκαν:
Όπως αναφέρει ο Guardian, οι επιστήμονες δήλωσαν ότι με τη χρήση αυτού του χάρτη μπόρεσαν να μετρήσουν με πρωτοφανή ακρίβεια πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές στο παρελθόν.
Η σκοτεινή ενέργεια και η διαστολή του σύμπαντος
Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι η διαστολή του σύμπαντος επιταχύνεται, πρόσθεσαν. Ωστόσο, τα ευρήματα αναδεικνύουν επίσης το ενδεχόμενο η σκοτεινή ενέργεια – μια μυστηριώδης, απωθητική δύναμη που κινεί τη διαδικασία – δεν είναι σταθερή σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, όπως είχε προταθεί προηγουμένως.
Ο Δρ. Seshadri Nadathur, συν-συγγραφέας της μελέτης και ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Κοσμολογίας και Βαρύτητας του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, δήλωσε: «Αυτό που βλέπουμε είναι κάποιες ενδείξεις ότι η σκοτεινή ενέργεια στην πραγματικότητα μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου, κάτι που είναι αρκετά συναρπαστικό».
Ο καθηγητής Carlos Frenk, από το Πανεπιστήμιο του Ντάραμ και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι αν η σκοτεινή ενέργεια ήταν όντως σταθερή στο χρόνο, το μέλλον του σύμπαντος θα ήταν απλό: θα διαστέλλεται συνεχώς, για πάντα. Αλλά ο νέος χάρτης θέτει υπό αμφισβήτηση αυτόν τον ισχυρισμό.
«Τώρα όλα αυτά πάνε περίπατο και ουσιαστικά πρέπει να ξεκινήσουμε από το μηδέν, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναθεωρήσουμε την κατανόηση της βασικής φυσικής, την κατανόηση της ίδιας της Μεγάλης Έκρηξης και την κατανόηση της μακροπρόθεσμης πρόβλεψης για το σύμπαν», είπε.
Η μελέτη, η οποία έχει δημοσιευτεί σε μια σειρά προ-δημοσιεύσεων – που σημαίνει ότι δεν έχει ακόμη περάσει από ομότιμη αναθεώρηση –αποκαλύπτει πώς η ομάδα δημιούργησε πρώτα τον τρισδιάστατο χάρτη και στη συνέχεια μέτρησε μοτίβα στην κατανομή των γαλαξιών που σχετίζονται με ηχητικά κύματα που συνέβησαν στο πρώιμο σύμπαν, γνωστά ως ακουστικές ταλαντώσεις βαρυονίων.
Καθώς το μέγεθος αυτών των μοτίβων είναι γνωστό ότι είναι σταθερό, η ομάδα μπόρεσε να προσδιορίσει τις αποστάσεις των διαφόρων γαλαξιών στο χάρτη, επιτρέποντάς τους να υπολογίσουν πόσο γρήγορα το σύμπαν μεγάλωσε τα τελευταία 11 δισεκατομμύρια χρόνια, με ακρίβεια καλύτερη από 0,5% για όλες τις χρονικές περιόδους και καλύτερη από 1% μεταξύ 8 δισεκατομμυρίων και 11 δισεκατομμυρίων ετών πριν. Η μέτρηση εξηγείται στο βίντεο που ακολουθεί:
Ο Frenk δήλωσε ότι η ακρίβεια των μετρήσεων ήταν αξιοσημείωτη δεδομένου ότι οι γαλαξίες μπορεί να βρίσκονται δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά και να έχουν ηλικία δισεκατομμυρίων ετών. «Είναι απίστευτο το γεγονός ότι μπορούμε να μετρήσουμε οτιδήποτε με ακρίβεια 1%, η οποία είναι η ακρίβεια που επιτυγχάνεται στο εργαστήριο της φυσικής για μετρήσεις υψηλής ακρίβειας», είπε.
