Ένα γερό μυαλό απαιτεί να το διατηρούμε ενεργό - Νέα μελέτη δείχνει έναν διασκεδαστικό και ευχάριστο τρόπο να δυναμώσουμε τη μνήμη και να διασφαλίσουμε υγιή εγκέφαλο μέχρι τα βαθιά γεράματα
Αναμφισβήτητα, η μουσική αποτελεί μια από τις καλύτερες συντροφιές που διαθέτουμε στη ζωή. Είναι παρούσα και συνοδεύει πολλές στιγμές μας, τόσο τις καλές, όσο και τις κακές. Ξυπνά τα συναισθήματά μας και μας βοηθά να θεραπεύσουμε τις πληγές της ψυχής. Η επιστημονική έρευνα έχει τεκμηριώσει επανειλημμένα αυτά τα οφέλη.
Μια νέα μελέτη έρχεται τώρα να βάλει το λιθαράκι της σε αυτή τη συνεχιζόμενη έρευνα, πηγαίνοντάς την ένα βήμα παρακάτω: Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο δρ. Michael Hornberger Καθηγητής Εφαρμοσμένης Έρευνας για την Άνοια στο University of East Anglia σε άρθρο του στο The Conversation, η ενεργός ενασχόληση με τη μουσική μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη για τη γνωστική λειτουργία.
Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου δεν συνδέεται μόνο με καλύτερο εκπαιδευτικό επίπεδο, αλλά και με την ανάπτυξη της γνώσης και της σκέψης, ακόμη και με τη βελτίωση της νοημοσύνης των παιδιών. Το ερώτημα, όμως, είναι εάν αυτά τα γνωστικά οφέλη παρουσιάζονται μόνο κατά την παιδική ηλικία ή εάν μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση ενός υγιούς εγκεφάλου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο International Journal of Geriatric Psychiatry, θέλησε να διερευνήσει αυτό το ερώτημα, γι’ αυτό και ζήτησε από μεσήλικες και ηλικιωμένους να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο αναφορικά με τη σχέση που είχαν με τη μουσική κατά τη διάρκεια της ζωής τους και στη συνέχεια να προβούν να σε μια σειρά γνωστικών τεστ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι που είχαν μεγαλύτερη σχέση με τη μουσική παρουσίαζαν ταυτόχρονα πιο δυνατή μνήμη και καλύτερη εκτελεστική λειτουργία -δηλαδή την ικανότητα να μένουν συγκεντρωμένοι σε εργασίες, να σχεδιάζουν και να διατηρούν τον αυτοέλεγχο- συγκριτικά με όσους είχαν λιγότερη ή καθόλου σχέση με τη μουσική.
Μάλιστα, οι ευεργετικές ιδιότητες της ενασχόλησης με μουσικά όργανα στην εγκεφαλική λειτουργία ήταν παρόμοιες, ανεξάρτητα από το ποιο όργανο έπαιζαν οι άνθρωποι ή το επίπεδο μουσικής επάρκειας που αποκτούσαν. Αυτό που έκανε σημαντική διαφορά, ωστόσο, ήταν αν οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να παίζουν κάποιο όργανο ή αν είχαν ασχοληθεί μόνο στο παρελθόν με τη μουσική. Όσοι συνέχιζαν την ενασχόλησή τους, εμφάνιζαν υψηλότερες γνωστικές επιδόσεις. επιβεβαιώνοντας ότι η συνεχής ενασχόληση με γνωστικά διεγερτικές δραστηριότητες συσχετίζεται με σταθερά οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου.
Η καλή μνήμη είναι σημαντική για το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου κι αυτό φαίνεται να αποτυπώνεται στις γνωστικές επιδόσεις των ανθρώπων. Ομοίως, η εκτελεστική λειτουργία απαιτείται όταν κάποιος παίζει ένα όργανο, κάτι το οποίο επίσης ωφελεί συνολικά τη γνωστική απόδοση.
Μπορούν άλλες δραστηριότητες, σχετικές με τη μουσική, να προσφέρουν παρόμοια οφέλη;
Το τραγούδι είναι μια εξίσου δημοφιλής δραστηριότητα, καθώς επιτρέπει τη συμμετοχή σε μουσικά συγκροτήματα και χορωδίες, χωρίς να είναι απαραίτητη η εκμάθηση κάποιου μουσικού οργάνου. Μπορεί, όμως, να παρέχει παρόμοια οφέλη; Σύμφωνα με τα ευρήματα, το τραγούδι μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη εκτελεστική λειτουργία, αλλά δε φαίνεται να σχετίζεται με την ενδυνάμωση της μνήμης, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ενασχόληση με ένα μουσικό όργανο έχει πρόσθετα οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου.
Και τι ισχύει για όσους ακούνε απλώς μουσική;
Πολλοί ίσως θυμούνται το περίφημο «φαινόμενο Μότσαρτ», το οποίο βασίστηκε σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature το 1993, δείχνοντας ότι, όταν οι μαθητές άκουγαν Μότσαρτ, σημείωναν υψηλότερη βαθμολογία στα τεστ νοημοσύνης.
Η τρέχουσα μελέτη, ωστόσο, δεν διαπίστωσε καμία συσχέτιση μεταξύ της ακρόασης μουσικής και των γνωστικών επιδόσεων. Η γνωστική διέγερση εξαρτάται από την ενεργό συμμετοχή μας σε δραστηριότητες, επομένως η παθητική ακρόαση μουσικής δεν φαίνεται να προσφέρει κανένα γνωστικό όφελος.
