Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από επαγγελματική εξουθένωση; Μια ομάδα ερευνητών δημιούργησε ένα εύχρηστο εργαλείο προκειμένου να βρουν βοήθεια όσοι το έχουν περισσότερο ανάγκη
Ακόμα και στην -κατά τα λεγόμενα- προοδευτική Σουηδία, η εργασιακή εξάντληση αποτελεί μια πραγματικότητα. Σύμφωνα με μια νεότερη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Scandinavian Journal of Psychology, περίπου ένας στους δέκα Σουηδούς (13%) διατρέχει υψηλό κίνδυνο επαγγελματικής εξουθένωσης. Ακόμα πιο ενδιαφέρον, όμως είναι το νέο εργαλείο που προέκυψε, το οποίο μπορεί να εντοπίσει τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο.
Εάν αντιμετωπίζετε αυξημένες απαιτήσεις στη δουλειά και άγχος και έχετε παρουσιάσει συχνά τα ακόλουθα συμπτώματα τις τελευταίες εβδομάδες, ενδεχομένως να βρίσκεστε στα πρόθυρα burnout:
- Αισθάνεστε πνευματικά εξαντλημένοι στη δουλειά.
- Δυσκολεύεστε να νιώσετε ενθουσιασμό
- Βρίσκετε δύσκολο το να συγκεντρωθείτε
- Αντιδράτε υπερβολικά χωρίς να το θέλετε μερικές φορές.
«Κλειδί» η έγκαιρη παρέμβαση
Θεωρείται σημαντικό να εντοπίζονται τα πρώιμα σημάδια της επαγγελματικής εξουθένωσης, προκειμένου να μετριαστούν οι βλαβερές συνέπειες. Οι ενδείξεις αυτές είναι συχνά εμφανείς προτού τα πράγματα φτάσουν στο απροχώρητο, αρκεί να καταφέρουμε να τις εντοπίσουμε: «Η μη έγκαιρη αντιμετώπιση του burnout μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, πόνο που σχετίζεται με μυοσκελετικούς τραυματισμούς, προβλήματα ύπνου και κατάθλιψη» προειδοποιεί ο Δρ Leon De Beer, αναπληρωτής καθηγητής Ψυχολογίας της Εργασίας και της Οργάνωσης στο Τμήμα Ψυχολογίας του Νορβηγικού Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας (NTNU).
Η ερευνητική ομάδα του Δρ De Beer δημιούργησε δοκιμαστικά ένα νέο εργαλείο αναγνώρισης των πρώιμων προειδοποιητικών συμπτωμάτων της επαγγελματικής εξουθένωσης. Στο παρελθόν, δεν ήταν πάντα τόσο εύκολο: «Μέχρι πρότινος, δεν υπήρχε ένα αρκετά λεπτομερές εργαλείο μέτρησης για χρήση τόσο στον τομέα της πρακτικής όσο και της έρευνας, το οποίο να εντοπίζει τους εργαζόμενους που απειλούνται» επισημαίνει.
Το εργαλείο με την ονομασία ΒΑΤ (Burnout Assessment Tool) δοκιμάζεται σε περισσότερες από 30 χώρες. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει κανένα διεθνές πρότυπο για την αξιολόγηση της επαγγελματικής εξουθένωσης.
Το ΒΑΤ καταγράφει τέσσερις κύριες ομάδες παραγόντων κινδύνου: την εξάντληση, την ψυχική απομάκρυνση, τη γνωστική εξασθένιση και τη συναισθηματική εξασθένιση. Το burnout στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο παρά αλλά ένα αίσθημα ψυχικής ή σωματικής εξάντλησης – η αντίδραση του σώματος σε μια διαρκή, απαιτητική κατάσταση. Μπορεί να ορίζεται συνήθως ως σύνδρομο που σχετίζεται με την εργασία, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι παίζει ρόλο και η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Το άγχος και η επαγγελματική εξουθένωση δεν σταματούν απαραίτητα όταν πηγαίνετε σπίτι σας στο τέλος της ημέρας, καθώς οι επιπτώσεις αυτές συχνά επεκτείνονται και σε άλλους τομείς της ζωής και αντίστροφα.
Για ορισμένους ανθρώπους, η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να σταματήσει εν τη γενέσει της και να βρεθούν λύσεις για τη βελτίωση της κατάστασής τους. Για άλλους, ωστόσο, η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να διαρκέσει για χρόνια, εάν το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί. «Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την επαγγελματική εξουθένωση μέσω ατομικής θεραπείας, αλλά δεν έχει μεγάλη χρησιμότητα αν οι άνθρωποι επιστρέφουν σε ένα εργασιακό περιβάλλον όπου οι απαιτήσεις είναι πολύ υψηλές και υπάρχουν λίγοι πόροι. Τότε είναι πολύ πιθανό ο εργαζόμενος να αρρωστήσει ξανά. Επομένως, είναι σημαντικό να δημιουργηθούν καλές συνθήκες εργασίας και δομές που να διασφαλίζουν την υγεία των εργαζομένων», λέει η καθηγήτρια Δρ Marit Christensen στο Τμήμα Ψυχολογίας του NTNU.
