ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2023
Σήμερα τα παιδιά εξετάστηκαν στο μάθημα Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία. Τα κείμενα αναφοράς σχετίζονταν με την ανισότητα των δύο φύλων ή τους κοινωνικούς ρόλους που υποχρεωτικά ενσαρκώνει το κάθε φύλο. Τα κείμενα ήταν εύκολα ως προς την κατανόηση. Ως εκ τούτου, τόσο η περίληψη όσο και η Β1 παρατήρηση, που ήταν νοηματική, δεν δυσκόλεψαν τους υποψήφιους.
Όσον αφορά στις παρατηρήσεις Β2 και Β3 ήταν ζητούμενα πολυδιαβασμένα και πολυδουλεμένα, αφού ο κορμός του μαθήματος είναι γλωσσικές επιλογές, τα εκφραστικά μέσα και γενικά οι κειμενικοί δείκτες. Ωστόσο, η άρτια απάντηση αυτών απαιτούσε προσοχή και λεπτομέρεια. Εύκολα μπορούσε κανείς να χάσει μονάδες από τα δύο ζητούμενα, γιατί σημασία δεν είχε τόσο να εντοπίσουν τις γλωσσικές επιλογές όσο το να τις συσχετίσουν με την πρόθεση του συντάκτη να ευαισθητοποιήσει.
Η παρατήρηση Γ1 που αφορούσε στο κείμενο 3 ήταν σαφής. Ζητούσε από τους διαγωνιζόμενους να παρουσιάσουν και να ερμηνεύσουν τη συναισθηματική κατάσταση του πρωταγωνιστή, ενός άνδρα πρόσφατα απολυμένου. Προσοχή χρειαζόταν στο ότι τα παιδιά έπρεπε να παρουσιάσουν τα συναισθήματα του ήρωα και να τα ερμηνεύσουν, δηλαδή να εξηγήσουν τον λόγο που τα ένιωθε. Στο β΄ σκέλος στο οποίο τα παιδιά έπρεπε να κρίνουν την αντίδραση του ήρωα κάθε απάντηση, εφόσον τεκμηριωθεί, θα ήταν σωστή. Η ενδεδειγμένη όμως είναι πως ο ήρωας πρέπει να κάνει μια ειλικρινή συζήτηση με τη σύντροφό του.
Η εκφραστική δεινότητα και η ικανότητα οργάνωσης επιχειρημάτων κρίνονται προτερήματα που πρέπει να έχει ένας μαθητής για να αποδώσει σωστά τις σκέψεις του σε ένα θέμα, όσο εύκολο κι αν είναι.
Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα σύγχρονο θέμα που οι μαθητές το γνωρίζουν και μπορούν να το προσεγγίσουν εύκολα.
Δείτε το video:
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ 2023
ΘΕΜΑ Α
Α1
Το κείμενο πραγματεύεται την κοινωνική θέση της γυναίκας διαχρονικά. Ο συντάκτης αρχικά αναφέρει πως ήδη από την εποχή του Αριστοτέλη μέχρι και σήμερα η απαξίωση προς τις γυναίκες είναι δεδομένη θεωρώντας τες κατώτερες με αποκλειστικό σκοπό τους την αναπαραγωγή. Αποτέλεσμα αυτής της νοοτροπίας πάντα ήταν η κακοποιητική συμπεριφορά εναντίον τους . Το φαινόμενο αυτό , το οποίο λαμβάνει χώρα ακόμα κι σήμερα σε πολλά μέρη της υφηλίου και μολονότι είναι παράνομο στη δύση είναι συχνό. Ο συντάκτης καλεί , με αφορμή την παγκόσμια μέρα βίας κατά των γυναικών, τους αναγνώστες να αναστοχαστούν για έναν καλύτερο κόσμο.
ΘΕΜΑ Β
Β1.
1 -γ
2- γ
3 – β
4 – β
5 – α
Β2.
Προφανώς: έμφαση, επιβεβαίωση.
Επιβεβαιώνει και συναινεί πως όντως υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών όπως υποστηρίζει ο νεοφεμινισμός.
Όμως :αντίθεση
Μολονότι τα δύο φύλα έχουν πολλές διαφορές , έχουν και μία ομοιότητα .
Δηλαδή: επεξήγηση
Διασαφηνίζει το νόημα της προηγούμενης περιόδου δίνοντας μία κοινή ιδιότητα του συγγραφέα , του εκπαιδευτή , του ορειβάτη , του κηπουρού.
Επειδή: αιτιολόγηση
Παραθέτει το φύλο ως αιτία των κοινωνικών διακρίσεων εις βάρος των γυναικών.
Ώστε: Συμπέρασμα
Δηλώνεται το αποτέλεσμα που προκύπτει από τον έντονο διάλογο περί θυματοποίησης των γυναικών που είναι η μετατροπή της άσχημης κατάστασης σε ιδεολογία.
Β3.
α) * Χρήση α΄ πληθυντικού ρηματικού προσώπου («να αναλογιζόμαστε, να συμπονούμε»), με το οποίο ο συντάκτης εντάσσει τον εαυτό του στην κατηγορία των ανθρώπων-αναγνωστών, οι οποίοι πρέπει να αναστοχαστούν (συλλογική ευθύνη), ώστε να γίνει πραγματικότητα η ισότητα των δύο φύλων. Αναδεικνύεται έντονα έτσι η συλλογική ευθύνη.
*Χρήση λεξιλογίου με το οποίο επιτάσσει τον αναστοχασμό ως μονόδρομό («δεν μπορεί παρά…»)
*Προτρεπτική υποτακτική («να αναλογιζόμαστε, να συμπονούμε, να οραματιζόμαστε…») με την οποία παροτρύνει τον αναγνώστη για κινητοποίηση και ανάληψη δράσης .
β) Η δεύτερη παράγραφος του κειμένου 2 αναπτύσσεται με αντίθεση.
Α΄ σκέλος της αντίθεσης «Για την Κανόν, …να αλλάξουμε τα πράγματα»
Β΄ σκέλος της αντίθεσης «Αντιθέτως… να ξεπεράσουμε»
Η συγγραφέας επιχειρεί να διερευνήσει το περιεχόμενο των όρων «κλασικός φεμινισμός» και «νεοφεμινισμός» και να διαφωτίσει μέσα από την αντιπαραβολή τους τα διαφορετικά τους γνωρίσματα. Ειδικότερα , θέλει να επισημάνει ότι ο κλασικός φεμινισμός αντιμετωπίζει τη γυναίκα ως άνθρωπο και δίνει έμφαση σε χαρακτηριστικά που μπορούν να αλλάξουν. Αντίθετα , ο νεοφεμινισμός δίνει έμφαση στο φύλο και οι θεωρίες του πρέπει να ξεπεραστούν. Μέσω της αντίθεσης αναδεικνύεται με ενάργεια και σαφήνεια το περιεχόμενο της κάθε έννοιας.
ΘΕΜΑ Γ
Γ1.
Ο πρωταγωνιστής αδυνατεί να ενημερώσει τη γυναίκα του πως έχει απολυθεί από την δουλειά του. Αντί αυτού προτιμά να περιφέρεται άσκοπα σε όλη την Αθήνα κάθε πρωί, φεύγοντας από το σπίτι και προφασιζόμενος ότι δε συμβαίνει κάτι. Βρίσκεται σε απόγνωση και απελπισία, γιατί δεν έχει το θάρρος με αξιοπρέπεια και τιμιότητα να πει την αλήθεια. Μέσω του εσωτερικού μονολόγου καταγράφεται η εσωτερική σύγκρουση την οποία βιώνει. Επίσης, διακατέχεται από ενοχικά σύνδρομα, υποτιμά τον εαυτό του, χάνει τον αυτοσεβασμό του, επειδή δεν ανταποκρίνεται στον ρόλο ενός αληθινού άνδρα. Οι έντονες και συνεχείς αντιθέσεις και η επανάληψη της φράσης «να φανώ άνδρας» τονίζουν τη διαφορά ανάμεσα στη συμπεριφορά του σωστού άνδρα και τη δική του και έτσι αναδεικνύεται το πόσο ελλειμματικός νιώθει. Η εναλλαγή του ρηματικού προσώπου από α΄ ενικό σε γ΄ πληθυντικό αισθητοποιεί αυτή την αντίθεση.
Ο λόγος που νιώθει τα παραπάνω συναισθήματα είναι κατανοητός, καθώς η κοινωνία έχει διαμορφώσει ρόλους στα φύλα και με βάση αυτούς πρέπει να πορεύονται . Οι παρεκκλίσεις από το «σωστό» μοτίβο συμπεριφοράς στοχοποιούνται.
Η δική μου άποψη είναι πως , όσο κι αν συμμερίζομαι την ψυχοσύνθεση του και τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται, εντούτοις μια ειλικρινής συζήτηση με τη σύντροφό του θα ήταν αφενός λυτρωτική για τον ίδιο αφετέρου ενδεικτική του σεβασμού που έχει στη σύντροφό του. Άλλωστε, αν αυτή τρέφει τα ίδια συναισθήματα θα του συμπαρασταθεί, χωρίς να τον επικρίνει και θα αντιμετωπίσουν μαζί την δύσκολη κατάσταση.
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Επικοινωνιακό πλαίσιο: ομιλία
Απαιτείται προσφώνηση και αποφώνηση
1ο ζητούμενο: φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο
Στον ιδιωτικό βίο:
- Οι γυναίκες δέχονται βία μέσα στα πλαίσια της οικογένειας, καθώς ο άνδρας δείχνει την εξουσία και την ισχύ του με την άσκηση κάθε μορφής βίας .
- Ασκείται σωματική βία, η οποία μπορεί να προσβάλλει σοβαρά τη σωματική ακεραιότητα του θύματος.
- Σεξουαλική βία και εκμετάλλευση.
- Συναισθηματική και ψυχολογική βία, που αναδεικνύει τις σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα φύλα.
- Οικονομική βία, η οποία υποδηλώνει την πλήρη εξάρτηση της γυναίκας από τον άνδρα.
Στον δημόσιο βίο:
⁃ Στον χώρο της εργασίας της υποτιμώνται οι δυνατότητές της, θεωρείται αδύναμη να εξελιχθεί, μπορεί να έχει χαμηλότερες αμοιβές από αυτές των αντρών και μπορεί να παρενοχληθεί από το υπόλοιπο εργατικό δυναμικό.
⁃ Η γυναίκα πλήττεται από την ανεργία και οι νόμοι παύουν να την προστατεύουν.
⁃ Οι γυναίκες έρχονται καθημερινά αντιμέτωπες με υποτιμητικά σχόλια, αμφισβητήσεις και ρατσιστικές συμπεριφορές.
⁃ Υπάρχει εκμετάλλευση του γυναικείου φύλου από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στις διαφημίσεις. Οι διαφημιστές εκμεταλλεύονται την έλξη που ασκεί το γυναικείο σώμα στο ανδρικό καταναλωτικό κοινό και παρουσιάζουν τη γυναίκα ως ερωτικό αντικείμενο.
⁃ Στον χώρο της πολιτικής κυριαρχούν στερεότυπες αντιλήψεις σχετικά με τις ηγετικές ικανότητες των γυναικών. Παρά το γεγονός ότι στις μέρες μας υπάρχουν πολύ περισσότερες γυναίκες στα κοινοβούλια ανά τον κόσμο απ’ ότι στο παρελθόν, ο αριθμός τους συνεχίζει να υστερεί σημαντικά έναντι των ανδρών πολιτικών.
2ο ζητούμενο: πώς μπορούν οι νέοι έμπρακτα να συμβάλλουν στην επίτευξη της ισότητας των φύλων
⁃ Οι νέοι έχουν ευθύνη να δείχνουν το κατάλληλο πρότυπο συμπεριφοράς τόσο στο οικογενειακό όσο και στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον. Να δείχνουν έμπρακτο σεβασμό απέναντι στο γυναικείο φύλο και να μην υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στα λόγια και στις πράξεις τους.
⁃ Ιδιαίτερα οι νέες να δείχνουν αυτοσεβασμό και να προστατεύουν την ιδιωτικότητά τους. Να μην ανέχονται απαξιωτικές συμπεριφορές σε βάρος τους. Επίσης, οφείλουν να διεκδικούν τα δικαιώματά τους, χωρίς να υποτιμούν το ανδρικό φύλο και να συμπαραστέκονται στις γυναίκες – θύματα.
⁃ Να αναπτύξουν δράση μέσω κοινωνικών δικτύων και να καταγγέλλουν στο προσωπικό τους ιστολόγο φαινόμενα παραβίασης των γυναικείων δικαιωμάτων.
⁃ Να αρθρογραφούν στη σχολική εφημερίδα / σχολικό περιοδικό ή στο ιστολόγιο του σχολείου τονίζοντας την ανάγκη για σεβασμό και εκτίμηση απέναντι στη γυναίκα.
⁃ Να συμμετέχουν σε κινήματα, ακτιβιστικές δράσεις σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών.
⁃ Να καταθέτουν τις απόψεις τους στη Βουλή των Εφήβων για την αναγκαιότητα ισότητας των δύο φύλων και να παρακινούν τους εφήβους αλλά και τους ενήλικες για αναστοχασμό προκειμένου να υπάρξει ένας κόσμος πιο δίκαιος.
Η ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΝΟΔΟΣ:
ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΒΟΥΡΤΣΗ ΖΩΗ
ΛΕΝΤΖΙΟΥ ΕΛΕΝΗ
ΛΟΥΤΑ ΓΙΟΡΕΝΑ
ΣΑΡΓΕΝΤΗ ΣΟΦΙΑ
ΣΕΦΕΡΛΗ ΓΙΑΝΝΑ
