Η ιατρός-ακτινοδιαγνώστρια μιλά στο ilialive.gr για τον καθοριστικό ρόλο της πρόληψης στον καρκίνο του μαστού
Συνέντευξη στη Βίκυ Γκουγκουστάμου
Σε νεαρή ηλικία πίστευα ότι ο καρκίνος του μαστού είναι καθαρά γυναικεία υπόθεση. Μεγαλώνοντας διαπίστωσα ότι αφορά όλους. Τις γυναίκες που νοσούν, την οικογένειά τους και κυρίως εκείνη που δημιούργησαν οι ίδιες, τα παιδιά, τους συζύγους, τους φίλους, συναδέλφους στη δουλειά…Γιατί όταν μια γυναίκα αρρωσταίνει ένα κομμάτι της κοινωνίας αρρωσταίνει μαζί της…. Μήνας Οκτώβριος: μήνας πρόληψης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού. Μια ευκαιρία για όλες τις γυναίκες να αποδείξουμε ότι αγαπάμε τον εαυτό μας, του οφείλουμε φροντίδα και προστασία. Ένα ροζ κορδελάκι να μας υπενθυμίζει ότι, το πιο δυνατό μας όπλο για τον καρκίνο του μαστού είναι η πρόληψη.
Ο ρόλος του γιατρού δεν περιορίζεται στη διάγνωση και τη θεραπεία αλλά στη σημασία και τη δύναμη της πρόληψης. Έναν τομέα που η ιατρός-ακτινοδιαγνώστρια Μαρία Αγαλιανού, επί σειρά ετών υπηρετεί με …στρατιωτική συνείδηση. Σήμερα μας ανοίγει το ιατρείο της και μας μιλά για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον καρκίνο του μαστού. Τα αίτια, την πρόληψη, σε ποιες ηλικίες παρατηρείται έξαρση, ποια είναι τα δεδομένα στον Πύργο και την Ηλεία, τον καθοριστικό ρόλο της μαστογραφίας αλλά και πώς διαχειρίζεται η ίδια την ασθενή που έχει απέναντί της όταν πρέπει να της ανακοινώσει τα δυσάρεστα νέα, καθώς είναι η πρώτη που θα διαπιστώσει την ύπαρξη του καρκίνου. Τα νέα, όπως θα μας πει παρακάτω δεν είναι ευχάριστα, καθώς αναμένεται ραγδαία αύξηση καρκίνου του μαστού τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο η επιστήμη προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς και η ελπίδα είναι πάντα ζωντανή. Αρκεί να μην αμελούμε τις εξετάσεις μας.
«Ο καρκίνος του μαστού ,είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον γυναίκειο πληθυσμό, αφού γνωρίζουμε ότι 1 στις 8 γυναίκες θα νοσήσει. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στην Ελλάδα νοσούν 4.500 γυναίκες περίπου ενώ σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, αναμένεται ότι μέχρι το 2026 τα κρούσματα θα αυξηθούν κατά 2 εκατομμύρια παγκοσμίως» σημειώνει η Μαρία Αγαλιανού, αναλύοντας το πόσο πολυπαραγοντική είναι η νόσος.
«Τα ακριβή αίτια δεν τα γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε όμως τους παράγοντες εκείνους , οι όποιοι μπορούν να οδηγήσουν στην καρκινογένεση αλλά και εκείνους που μπορούν μέχρι ενός βαθμού και να την αποτρέψουν. Οι σημαντικότεροι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι το φύλο και η ηλικία . Η ηλικία είναι παράγοντας ο οποίος εκπλήσσει τις γυναίκες -διότι πιστεύουν το εντελώς αντίθετο. Αυτό το οποίο ισχύει είναι ότι η επικινδυνότητα αυξάνεται με την ηλικία και ΟΧΙ, δεν μειώνεται .Ο καρκίνος του μαστού δεν προσβάλει όμως μόνο το γυναίκειο φύλο αλλά σπανιότερα και το ανδρικό με συχνότητα 1%, ένα στοιχείο το οποίο αγνοούν εντελώς οι άνδρες. Επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται και το θετικό οικογενειακό ιστορικό , η κληρονομικότητα, ο τρόπος ζωής ,η παχυσαρκία , η ηλικία που σχετίζεται με τη πρώτη εγκυμοσύνη , η διάρκεια της γόνιμης περιόδου κτλ., χωρίς να σημαίνει ότι αυτοί οι παράγοντες θα προκαλέσουν σίγουρα την νόσο. Εκείνοι οι που θα μπορούσαν να την αποτρέψουν έως έναν βαθμό, είναι ο θηλασμός, η διατροφή ,η καλή φυσική κατάσταση γενικότερα οι οποίοι όσο και αν ακούγεται απλό, παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη.
Ποια είναι η εικόνα για τον Πύργο και την Ηλεία γενικότερα;
Σύμφωνα με τους ογκολόγους υπάρχει μια αυξητική τάση στην περιοχή μας συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας , αλλά αυτό αφορά σε άλλες μορφές καρκίνου όπως του εντέρου.
Σε ποιες ηλικίες παρατηρείται έξαρση; Υπάρχουν δηλαδή οι επικίνδυνες, ηλιακά, ζώνες όπου μια γυναίκα θα πρέπει να επαγρυπνά περισσότερο;
Οι γυναίκες οι οποίες κινδυνεύουν περισσότερο είναι οι μεγαλύτερες σε ηλικία ,με εκείνες στη ηλικία των 70 να έχουν πολλαπλάσιο κίνδυνο συγκριτικά με τις νεότερες ηλικίες. Και γεννάτε η απορία , γιατί παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες νέες γυναίκες να νοσούν; Εδώ η απάντηση βρίσκεται στον παράγοντα-τρόπος ζωής. Η σύγχρονη εργαζομένη γυναίκα εγκλωβίστηκε σε έναν τρόπο ζωής που επιβάρυνε , χωρίς να το αντιληφθεί, την υγεία της σε μεγάλο βαθμό. Τι σημαίνει αυτό; Πολύωρη καθιστική εργασία ,μη σωστή διατροφή ,τεκνοποίηση σε μεγάλη ηλικία ,όχι θηλασμός κτλ.
Η μαστογραφία μπορεί να δείξει την κακοήθεια πριν την βιοψία;
Η μαστογραφία είναι απεικονιστική μέθοδος. Θα αναδείξει τα χαρακτηριστικά μιας βλάβης τα οποία εμείς οι ειδικοί ιατροί – ακτινολόγοι , γνωρίζουμε πολύ καλά σε τι αφορούν. Η ακριβής διάγνωση όμως θα πρέπει να γίνει με βιοψία ή διαφορετικά ιστολογική ταυτοποίηση για να χαρακτηριστεί επακριβώς και βάση αυτού του δεδομένου , να προγραμματιστεί η σωστή αντιμετώπιση.
Πως αντιμετωπίζετε μια γυναίκα, όταν διαπιστώσετε ότι η μαστογραφία της δεν είναι τόσο καλή; Υπάρχει περιστατικό που σας προκάλεσε «σφίξιμο» στο στομάχι;
Η σχέση που πρέπει να έχει η γυναίκα με τον ακτινολόγο του μαστού της είναι πολύ σημαντική και ιδιαίτερη όπως και με τον γυναικολόγο της. Ο μαστός αποτελεί για την γυναίκα το σύμβολο της θηλυκότητα της, και πραγματικά τρομάζει στην ιδέα της νόσου .Ο ακτινολόγος είναι ο γιατρός που θα πρέπει να ανακοινώσει τα άσχημα νέα και περιμένει από αυτόν να της χτυπήσει τον ώμο, να την καθησυχάσει και να της υποσχεθεί ότι όλα θα πάνε καλά . Να φανταστείτε σε όλα τα πανευρωπαϊκά συνέδρια όπως και στο πρόσφατο, το οποίο διεξήχθη στην Πορτογαλία, υπήρξε ομιλία αφιερωμένη αποκλειστικά στην ανακοίνωση των άσχημων αποτελεσμάτων και δοθήκαν από την ομιλήτρια συμβουλές για τον ιδιαίτερο χειρισμό της νοσούσας. Όπως αντιλαμβάνεστε οι ακτινολόγοι μαστού είναι εκπαιδευμένοι ακόμα και στο πώς θα πρέπει να χειριστούμε αυτές τις γυναίκες στο άκουσμα των άσχημων νέων . Όσο δύσκολο και αν είναι, ο ακτινολόγος θα πρέπει να προετοιμάσει και να στηρίξει την γυναίκα για ό,τι θα ακολουθήσει και όχι να «λυγίσει» μαζί της.
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα; Υπάρχει κάποιο πρώιμο σημάδι που θα μας δώσει ο καρκίνος του μαστού;
Ο καρκίνος του μαστού αρχικά δεν θέλουμε να έχει συμπτώματα. Θέλουμε να ανακαλύπτεται τυχαία στο προληπτικό έλεγχο, πράγμα που σημαίνει πολύ αρχικό στάδιο της νόσου σε πρώιμο στάδιο, μη κλινικά ψηλαφητός και επομένως εύκολα αντιμετωπίσιμος και φαρμακευτικά και χειρουργικά. Αν όμως μια γυναίκα ψηλαφήσει στο στήθος της κάτι που θα την προβληματίσει ή αλλάξει το δέρμα τοπικά ,ή αν δει έκκριμα από την θηλή ή την θηλή της να αλλάζει, τότε δεν πανικοβάλλεται αλλά ενημερώνει τον γιατρό της. Να επισημάνω σε αυτό το σημείο, ότι ψηλαφητό εύρημα, δεν σημαίνει απαραίτητα και καρκίνος .Ο μαστός είναι ένα ορμονοεξαρτώμενο όργανο και μπορεί να παρουσιάσει και αλλοιώσεις οι οποίες δεν είναι καρκίνος αλλά χρήζουν παρακολούθησης ή και εξαίρεσης αν χρειαστεί.
Από ποια ηλικία και μετά πρέπει να εξετάζεται μια γυναίκα και πόσο συχνά;
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδήγησες ,από την στιγμή που θα ωριμάσει ο μαστός στην ηλικία των 18 ετών, συστήνουμε και εκπαιδεύουμε τις νέες κοπέλες την αυτοεξέταση και ανά διαστήματα κλινική εξέταση μέχρι την ηλικία των 35 ετών. Απεικονιστικός έλεγχος σε αυτές τις ηλικίες δεν συστήνεται παρά μόνο αν υπάρξει εύρημα ή αν η γυναίκα ανήκει στην κατηγορία εκείνη με κληρονομικό ιστορικό οπότε δίνονται και οι ανάλογες οδηγίες ελέγχου. Να τονίσω εδώ ότι ο έλεγχος του μαστού είναι εξατομικευμένος ,ναι μεν ακλουθούμε τις αμερικάνικες κατευθυντήριες οδηγίες, πάντα όμως θα λάβουμε υπόψη και κριτήρια που αφορούν την κάθε γυναίκα και αναλόγως παρακολουθείται.
Συνεχίζοντας λοιπόν από την ηλικία των 35-40 ετών, συστήνεται η πρώτη προληπτική μαστογραφία ,ή διαφορετικά μαστογραφία αναφοράς ενώ καλό είναι σε αυτήν την 5ετια να ελέγχεται ο μαστός υπερηχογραφικά, πάντα βέβαια σε συνδυασμό και με την κλινική εξέταση.
Μετά την ηλικία των 40 ξεκινά ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος και σύμφωνα με την κρίση του ιατρού ακτινολόγου πάντα, θα συμπληρωθεί ο έλεγχος και με υπερηχογράφημα μαστών.
Το μεσοδιάστημα του ενός έτους μεταξύ των μαστογραφιών δίνει το περιθώριο έγκαιρης θεραπείας;
Για τον γενικό πληθυσμό ο έλεγχος ανά έτος όπως έχει οριστεί και αποδειχθεί από μελέτες για την ηλικία των 40 και άνω ,είναι το διάστημα εκείνο το οποίο καλύπτει τον έλεγχο του μαστού. Υπάρχει και εκείνη η ειδική κατηγορία γυναικών υψηλού κινδύνου λόγω ιστορικού τις οποίες τις ελέγχουμε μπορεί και ανά 6μηνο. Είπαμε ο έλεγχος είναι εξατομικευμένος ,οπότε κρίνουμε και ελέγχουμε την κάθε γυναίκα ανάλογα. Όλα αυτά έχουν ως απώτερο σκοπό την έγκαιρη διάγνωση .Τι σημαίνει έγκαιρη διάγνωση; Να ανακαλύπτεται ο καρκίνος σε πρώιμο στάδιο, «εν τη γενέσει του» στο στάδιο αυτό κατά το οποίο ο καρκίνος είναι πολύ μικρός, μη ψηλαφητός και αυτό σημαίνει μικρής έκτασης χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς βαριές θεραπείες στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Παρακολουθείτε διαρκώς σεμινάρια σε Ελλάδα και εξωτερικό για τον μαστό. Υπάρχει κάποιο θετικό νέο;
Είναι υποχρέωση του ιατρού κάθε ειδικότητας και ειδικά εκείνου που ασχολείται με τον έλεγχο του μαστού , να ενημερώνεται συνεχώς .Με βασικό γνώμονα πάντα την προστασία της γυναίκας στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δυνατοτήτων ,πρέπει να ενημερωνόμαστε για τις εξελίξεις οι οποίες συνεχώς αλλάζουν. Τα νέα είναι και θετικά και αρνητικά. Το αρνητικά είναι ότι αναμένεται μέχρι το 2026 οι καρκίνοι του μαστού να αυξηθούν παγκοσμίως κατά δύο εκατομμύρια! Όπως αντιλαμβάνεστε δεν μπορούμε να αγνοήσουμε αυτό το νούμερο και επιβάλλεται να παροτρύνουμε και να συμβουλεύουμε τις γυναίκες για τον προληπτικό τους έλεγχο.
Τα θετικά νέα είναι ότι η ιατρική κοινότητα μάχεται συνεχώς ώστε να μειωθούν τα ποσοστά της θνησιμότητας ακόμη περισσότερο αλλά και να μην ταλαιπωρούνται ούτε οι ίδιες ούτε το οικογένειακό τους περιβάλλον. Κλείνοντας θα υπογραμμίσω ότι η Υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό και η Πρόληψη το πιο δυνατό μας όπλο.
