Τι μελετά αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
Πολλά από τα αιτήματα της οινοποιίας καταλήγουν σε διαιτησία για διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες όπως τα θέματα για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στο κρασί, την ιδιωτική αποθεματοποίηση, την προσωρινή εκρίζωση, ελάχιστα-ανώτατα όρια (de minimis).
Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημασία της διατήρησης των παραδόσεων της ευρωπαϊκής οινοπαραγωγής και της ενίσχυσης του κοινωνικού και περιβαλλοντικού ρόλου του τομέα στις αγροτικές περιοχές. Για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των μικρών οινοπαραγωγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα ζητήματα που σχετίζονται με την εξ αποστάσεως πώληση προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης, όπως επισημαίνει η ΚΕΟΣΟΕ, αποτελούν προτεραιότητα.
Στα τέλη του 2022, η Επιτροπή είχε ήδη συμβάλει στην επανέναρξη των συζητήσεων μεταξύ των κρατών μελών στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας FISCALIS που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η ομάδα αποτελείται από εμπειρογνώμονες εθνικών διοικήσεων και αποστολή της είναι να βρίσκει λύσεις που στοχεύουν στη διευκόλυνση της εξ αποστάσεως πώλησης προϊόντων, διασφαλίζοντας παράλληλα τον έλεγχο αυτών των συναλλαγών για την ενίσχυση της καταπολέμησης της απάτης.
Πολλά από τα αιτήματα της οινοποιίας καταλήγουν σε διαιτησία για διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες
Οι πιθανές λύσεις αξιολογούνται πλέον με βάση την ανάλυση κόστους-οφέλους, καθώς και τη σκοπιμότητά τους από νομική, διοικητική και τεχνική άποψη. Στη συνέχεια, μπορεί να εκπονηθεί νομοθετική πρόταση με στόχο την απλούστευση του υφιστάμενου πλαισίου ειδικών φόρων κατανάλωσης, ιδίως για τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς.
Ιδιωτική αποθεματοποίηση
Προς το παρόν, η Επιτροπή δεν έχει λάβει κανένα αίτημα από κράτος μέλος, ούτε για την ιδιωτική αποθεματοποίηση, ούτε για την προσωρινή εκρίζωση ή την διαφοροποιημένη αναδιάρθρωση αμπελώνων.
Υπάρχει πρόοδος σχετικά με τα αιτήματα για προσωρινή εκρίζωση/ αναδιάρθρωση, που μελετήθηκαν από την Επιτροπή μετά τα αιτήματα της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας; Αναδύεται η αρχή ενός νέου εργαλείου;
Μέχρι στιγμής, υπήρξαν μόνο μερικές ανεπίσημες ανταλλαγές της Commission με τις γαλλικές αρχές σχετικά με τις επιλογές που εξετάζουν για την ανάπτυξη του δεύτερου μέτρου (μείωση της παραγωγικής ικανότητας), αλλά μέχρι τώρα δεν έχει κατατεθεί κανένα επίσημο αίτημα.
Η χρηματοδότηση
Όσον αφορά τα αιτήματα για αύξηση του ανώτατου ορίου των γεωργικών ελάχιστων ορίων χρηματοδοτήσεων, ποια είναι η θέση της Επιτροπής;
Η Επιτροπή σημειώνει τις εκκλήσεις ορισμένων κρατών μελών και ενδιαφερομένων για αύξηση του ορίου ενίσχυσης de minimis για τον γεωργικό τομέα. Να υπενθυμίσουμε ότι οι κρατικές ενισχύσεις απαγορεύονται γενικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός εάν η Επιτροπή τις κρίνει συμβατές με την εσωτερική αγορά. Ο έλεγχος των κρατικών ενισχύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτεί προηγούμενη κοινοποίηση όλων των νέων μέτρων ενίσχυσης στην Επιτροπή, η οποία πρέπει να αξιολογήσει τη συμβατότητα.
Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να παρέχουν ταχεία υποστήριξη στις επιχειρήσεις, μεταξύ άλλων συμπεριλαμβανομένου του γεωργικού τομέα. Για παράδειγμα, ο κανονισμός για τη γεωργία de minimis εξαιρεί μικρά ποσά ενισχύσεων στον γεωργικό τομέα από τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων, καθώς θεωρείται ότι δεν έχουν αντίκτυπο στον ανταγωνισμό και το εμπόριο εντός της αγοράς.
Πιο συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν ενίσχυση στον γεωργικό τομέα έως και 20.000 € ανά δικαιούχο (25.000 € εάν το κράτος μέλος διαθέτει κεντρικό μητρώο για την καταγραφή των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας) για περίοδο 3 ετών χωρίς προηγούμενη κοινοποίηση στην Επιτροπή για ελάχιστη ενίσχυση.
Οι ενισχύσεις ήσσονος σημασίας δεν είναι το μόνο μέσο ενίσχυσης για τη στήριξη των γεωργών, ούτε είναι το κύριο εργαλείο για την αντιμετώπιση των σημαντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί. Για παράδειγμα, όταν αντιμετωπίζουν σημαντικές ζημιές που προκαλούνται από φυσικές καταστροφές ή δυσμενή κλιματικά φαινόμενα, κινητοποιούνται διαφορετικοί πόροι.
Ο αναθεωρημένος κανονισμός εξαιρέσεων κατά κατηγορίες γεωργικών προϊόντων («ABER»), που εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 14 Δεκεμβρίου 2022, κηρύσσει ορισμένες κατηγορίες ενισχύσεων συμβατές με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις και τις απαλλάσσει από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης και έγκρισης από την Επιτροπή, με την προϋπόθεση ότι πληρούν ορισμένους όρους που περιορίζουν τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Αυτό επιτρέπει στα κράτη μέλη να παρέχουν γρήγορα βοήθεια.
Οι κανόνες που προβλέπονται στον κανονισμό ABER είναι συμπληρωματικοί με εκείνους που ορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές του 2022 που ισχύουν για τους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας.
Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές καθορίζουν τους όρους υπό τους οποίους η Επιτροπή αξιολογεί εάν οι κρατικές ενισχύσεις που δεν ωφελούν τους εξαιρούμενους κατά κατηγορία, είναι συμβατές με την ενιαία αγορά. Προσφέρουν επίσης ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων υποστήριξης των αγροτών, συμβάλλοντας παράλληλα στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνδέονται με την Κοινή Αγροτική Πολιτική και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Αυτά τα δύο μέσα παρέχουν σαφή πλαίσια για την παροχή ευρέος φάσματος δυνατοτήτων βοήθειας, για παράδειγμα για την αντιστάθμιση ζημιών που προκαλούνται από φυσικές καταστροφές/δυσμενή κλιματικά φαινόμενα. Βοηθούν τους αγρότες να τηρούν αυστηρότερα πρότυπα για το περιβάλλον ή την καλή διαβίωση των ζώων, υποστηρίζουν τους νέους αγρότες να ασχοληθούν με γεωργικές δραστηριότητες ή να απαιτήσουν συμβουλευτικές υπηρεσίες, στηρίζουν τις επενδύσεις που συνδέονται με τη μεταποίηση ή την εμπορία γεωργικών προϊόντων.
Τέλος, μέχρι τις 30 Ιουνίου του τρέχοντος έτους, το προσωρινό πλαίσιο κρίσης και μετάβασης επιτρέπει στα κράτη μέλη να χορηγούν περιορισμένη βοήθεια, έως 280.000 ευρώ κατ’ ανώτατο όριο ανά δικαιούχο, σε αγρότες που έχουν πληγεί από την κρίση που προκλήθηκε από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας (ενότητα 2.1 του το TCTF). Η προθεσμία της 30ης Ιουνίου 2024 είναι αυτή της χορήγησης ενίσχυσης (δηλαδή της δημιουργίας από το κράτος μέλος του νομίμου δικαιώματος ενίσχυσης για έναν δεδομένο δικαιούχο). Οι πραγματικές πληρωμές ενίσχυσης μπορούν να κατανεμηθούν από το κράτος μέλος σε πολλά έτη, εάν το κρίνει σκόπιμο.
