Oι Πολιτείες επιχειρηματολογούν ότι το διάταγμα του Τραμπ αντιβαίνει δύο συνταγματικές διατάξεις, η πρώτη εκ των οποίων διέπει τις νομοθετικές διαδικασίες και η δεύτερη ορίζει ότι το Κογκρέσο έχει την τελευταία λέξη ως προς κάθε δημόσια χρηματοδότηση
Στην προσφυγή, η οποία κατατέθηκε σε ομοσπονδιακό δικαστήριο της Καλιφόρνιας, οι Πολιτείες επιχειρηματολογούν ότι το διάταγμα του Ρεπουμπλικάνου ενοίκου του Λευκού Οίκου αντιβαίνει δύο συνταγματικές διατάξεις, η πρώτη εκ των οποίων διέπει τις νομοθετικές διαδικασίες και η δεύτερη ορίζει ότι το Κογκρέσο έχει την τελευταία λέξη ως προς κάθε δημόσια χρηματοδότηση.
Για τις προσφεύγουσες Πολιτείες, ο πρόεδρος Τραμπ έτσι «βύθισε τη χώρα σε μια συνταγματική κρίση, την οποία δημιούργησε ο ίδιος».
Εκτός της Καλιφόρνιας, οι υπόλοιπες Πολιτείες είναι το Κολοράντο, το Κονέτικατ, το Ντέλαγουερ, η Χαβάη, το Ιλινόι, το Μέιν, το Μέριλαντ, το Μίσιγκαν, η Μινεσότα, η Νεβάδα, το Νιού Τζέρσι, το Νέο Μεξικό, η Νέα Υόρκη, το Όρεγκον και η Βιρτζίνια.
Πέραν της αντιπολίτευσης των Δημοκρατικών, υπήρξαν επίσης πολλοί Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές που επέκριναν την κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, επισημαίνοντας πως δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο και παραβαίνει τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ υπέγραψε την Παρασκευή την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, κινώντας μια διαδικασία που θα του επιτρέψει να παρακάμψει το Κογκρέσο ώστε να αποδεσμευθούν ομοσπονδιακά κονδύλια -- που προορίζονται κυρίως για το Πεντάγωνο -- ώστε να οικοδομηθεί το τείχος που κατ' αυτόν πρόκειται να αναχαιτίσει την παράτυπη μετανάστευση αλλά και τη διακίνηση ναρκωτικών.
Η διένεξη ανάμεσα στο στρατόπεδο του Τραμπ και την πλειοψηφία των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων οδήγησε στο shutdown, την μερική αναστολή λειτουργίας υπηρεσιών του ομοσπονδιακού κράτους, διάρκειας 35 ημερών, στα τέλη της περασμένης και στις αρχές αυτής της χρονιάς. Επρόκειτο για το πιο μακρόχρονο shutdown στην ιστορία.
«Σήμερα, την Ημέρα των Προέδρων, πάμε τον πρόεδρο Τραμπ στο δικαστήριο για να εμποδίσουμε την κατάχρηση της προεδρικής εξουσίας» από πλευράς του, ανέφερε ο Μπεσέρα σε δελτίο Τύπου που έδωσε στη δημοσιότητα. «Τον μηνύουμε (...) για τον εμποδίσουμε να καταληστέψει μονομερώς χρήματα των φορολογουμένων που είχαν κατανεμηθεί νόμιμα από το Κογκρέσο για τους κατοίκους των Πολιτειών μας. Για τους περισσότερους από εμάς, στο αξίωμα της προεδρίας δεν υπάρχει καμία θέση για θέατρο».
Τα νομικά προσκόμματα ενδέχεται να επιβραδύνουν την προσπάθεια του Τραμπ να οικοδομηθεί το τείχος, όμως πιθανότατα η υπόθεση εντέλει θα καταλήξει στο Ανώτατο Δικαστήριο, που πλέον κλίνει προς το συντηρητικό στρατόπεδο.
Ο Μπεσέρα τόνισε σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις του την Κυριακή και χθες Δευτέρα ότι σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα ίδια τα λόγια του Τραμπ ως στοιχεία εναντίον του στο δικαστήριο, ως απόδειξη πως δεν υπήρχε καμία κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Ο Τραμπ είχε δηλώσει πως γνωρίζει ότι δεν απαιτείτο να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να ανεγερθεί το τείχος· σχόλιο που ενδέχεται να αποδειχθεί καίριο για την υπόθεση.
«Οι πρόεδροι δεν κηρύσσουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης με σκοπό να εφορμήσουν σε λογαριασμούς διότι δεν μπόρεσαν να πείσουν το Κογκρέσο να χρηματοδοτήσει προγράμματά τους», τόνισε ο Χαβιέρ Μπεσέρα σε μια από τις συνεντεύξεις που παραχώρησε.