Ο πικρός «πόλεμος» της σοκολάτας - Εκτοξεύτηκε σε ιστορικό ρεκόρ η τιμή του κακάο

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο κατέγραψαν νέο ιστορικό στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ξεπερνώντας τα 11.000 δολάρια ανά τόνο. Η παγκόσμια κρίση στη σοκολάτα οδηγεί σε «πικρά» διαδοχικά ρεκόρ της τιμής της γλυκιάς απόλαυσης.

Συγκεκριμένα, όπως γράφει το Bloomberg, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της Νέας Υόρκης αυξήθηκαν έως και 11% στο υψηλό ρεκόρ των 11.126 δολαρίων ανά μετρικό τόνο, το μεγαλύτερο ενδοημερήσιο άλμα εδώ και πάνω από ένα μήνα. Το πιο ενεργό συμβόλαιο στο Λονδίνο σημείωσε επίσης άνοδο σχεδόν 11%. Η αγορά παρακολουθεί τα δεδομένα επεξεργασίας του κακάο, τις λεγόμενες αλέσεις – που το μετατρέπουν βούτυρο και σκόνη για χρήση στα γλυκίσματα – προσπαθώντας να καταλάβει πότε το ράλι των τιμών θα αρχίσει να πλήττει τη ζήτηση και πόσο δύσκολο γίνεται για τους σκολατοποιούς να προμηθευτούν τους πολύτιμους πλέον κόκκους.

Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, η επεξεργασία στην Ευρώπη περιορίστηκε μόλις κατά περίπου 2% στην Ευρώπη και μειώθηκαν επίσης οριακά στην Ασία κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Η δε επεξεργασία στη Βόρεια Αμερική σημείωσε αύξηση σχεδόν 4%. Αναλυτές υπογραμμίζουν πως τα στοιχεία για την άλεση αποτελούν μια «ένδειξη ότι προς το παρόν η ζήτηση αντέχει παρά την τρέχουσα τιμολόγηση». «Η καταστροφή της ζήτησης θα έρθει, αλλά σαφώς χρειάζεται περισσότερος χρόνος από ό,τι περίμενε η αγορά», υπογραμμίζει ο Πολ Τζουλς, αναλυτής της Rabobank στο Λονδίνο.

Υπενθυμίζεται πως ο Διεθνής Οργανισμός Κακάο εκτίμησε τον Φεβρουάριο ότι οι παγκόσμιες αλέσεις θα μειωθούν κατά σχεδόν 5% αυτή τη σεζόν, λόγω της πτώσης κατά 7% στην αφρικανική μεταποίηση. Η σοβαρή έλλειψη κακάο και η επακόλουθη εκτόξευση των τιμών, σημειώνει το Bloomberg, ανάγκασε ορισμένους μεταποιητές να σταματήσουν την παραγωγή για κάποιο διάστημα ή να πληρώσουν μεγαλύτερα ποσά για να αποκτήσουν κόκκους από μικροκαλλιεργητές ώστε να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες προμήθειες.

Ο ρυθμός των αλέσεων θα μπορούσε «να παραμείνει υποτονικός μέχρι το 2025» καθώς τα ισχυρά στοιχεία του πρώτου τριμήνου υποδηλώνουν ότι οι μεταποιητές θα πρέπει να αναπληρώσουν τα αποθέματα των κόκκων σε υψηλότερες τιμές, τόνισαν αναλυτές του Bloomberg Intelligence και εκτίμησαν πως η καταναλωτική ζήτηση θα παραμείνει επίσης υπό πίεση καθώς οι πρόσφατες αυξήσεις των τιμών του κακάο θα διαχέονται στα ράφια των καταστημάτων λιανικής πώλησης.

Παιχνίδια κερδοσκοπίας - Από το πετρέλαιο στο κακάο

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά κακάο είναι και τα φαινόμενα ακραίας κερδοσκοπίας, καθώς τα περιθώρια κέρδους από βραχυπρόθεσμες επενδύσεις προσελκύουν ακόμη και ισχυρούς «παίκτες», όπως για παράδειγμα τον Pierre Andurand, έναν διαχειριστή hedge fund που είναι γνωστός για τις επενδύσεις του στο πετρέλαιο.

Όπως τονίζει το Bloomberg, «κερδοσκόποι παίκτες μπαίνουν και φεύγουν πολύ πιο γρήγορα, κάτι που θα ενισχύσει την αναταραχή και τις βίαιες κινήσεις της αγοράς».

Οι αγορές εμπορευμάτων είναι γνωστές για την αστάθειά τους, αλλά η ταχύτητα και η σοβαρότητα του ράλι στο κακάο έχει ξαφνιάσει ακόμη και έμπειρους παράγοντες, προκαλώντας ένα χάος στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού της καλλιέργειας, από τους ταλαιπωρημένους αγρότες της Δυτικής Αφρικής έως τους Ευρωπαίους μεταποιητές και τους παραγωγούς σοκολάτας στις ΗΠΑ.

Η Citigroup Inc. βλέπει τις τιμές να σκαρφαλώνουν έως και τα 12.500 δολάρια τους επόμενους μήνες. Η Andurand έχει προβλέψει ότι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης θα σπάσουν τα $20.000 φέτος. Το γεγονός πως στο κερδοσκοπικό παιχνίδι έχουν εμπλακεί από τις αρχές Μαρτίου και hedge fund του πετρελαίου εντείνει τις ανησυχίες για «πικρές» μέρες στην αγορά των γλυκών.

Στην Ακτή Ελεφαντοστού καισ τη Γκάνα, δύο χώρες που αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των παγκόσμιων προμηθειών κακάο, αναμένεται διψήφια μείωση της παραγωγής. Η έλλειψη είναι τόσο σοβαρή που και οι δύο χώρες προχωρούν σε κυλιόμενες συμβάσεις για μελλοντικές συγκομιδές.

Ο Διεθνής Οργανισμός Κακάο (ICCO) προβλέπει ότι η παραγωγή θα ακολουθήσει τη ζήτηση κατά 374.000 μετρικούς τόνους τη σεζόν 2023-2024, το τρίτο συνεχόμενο έλλειμμα. Η εταιρεία παραγωγής σοκολάτας Barry Callebaut AG βλέπει έλλειμμα 500.000 τόνων, ίσο με περίπου το ένα δέκατο της παγκόσμιας αγοράς, και η εταιρεία βλέπει άλλο έλλειμμα το επόμενο έτος.

Η κατάρρευση των καλλιεργητών σε Ακτή Ελεφαντοστού και Γκάνα

Για δεκαετίες, οι αγρότες στην Ακτή του Ελεφαντοστού και τη Γκάνα υποφέρουν από τις χαμηλές τιμές που προσφέρουν το κακάο και ο πληθωρισμός επέφερε συντριπτικό πλήγμα. Οι τιμές που προσφέρονται στους καλλιεργητές καθορίζονται από τις κυβερνήσεις και των δύο χωρών, οι οποίες κλειδώνουν τις πωλήσεις ένα χρόνο νωρίτερα. Ως αποτέλεσμα, οι καλλιεργητές αμείβονται πολύ λιγότερο από τις τιμές που ορίζονται στη διεθνή αγορά και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις αλλαγές προσφοράς και ζήτησης.

Σε μια προσπάθεια βελτίωσης της κατάστασης, η Γκάνα και η Ακτή Ελεφαντοστού αύξησαν τις αμοιβές για τους αγρότες αλλά ακόμη δεν έχει φανεί εάν αυτές οι αυξήσεις θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν και την ενίσχυση της προσφοράς. Εξάλλου, λίγοι παραγωγοί έχουν πρόσβαση σε άρδευση ή σύγχρονες τεχνικές καλλιέργειας, γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους στις καιρικές συνθήκες και ακόμη λιγότεροι διαθέτουν χρήματα για να επενδύσουν σε λιπάσματα και άλλα χημικά φυτών μετά την άνοδο των τιμών τα τελευταία χρόνια.

«Γνωρίζω τόσους πολλούς αγρότες που εγκαταλείπουν τον τομέα του κακάο: εγκαταλείπουν τις φάρμες κακάο τους και πηγαίνουν σε φυτείες καουτσούκ - άλλοι πηγαίνουν σε φυτείες καρύδας», ανέφερε στο Bloomberg ένας αγρότης από τη Γκάνα, υπογραμμίζοντας επίσης πως οι παράνομες εξορύξεις μικρής κλίμακας, ένα συνηθισμένο φαινόμενο στη χώρα, έχει προκαλέσει σοβαρή μόλυνση των υδάτινων συστημάτων.

Οι καταναλωτές δεν έχουν ακόμη δει τον πλήρη αντίκτυπο του ράλι. Η μητρική της σοκαλατοβιομηχανίας Godiva, η Pladis Foods με έδρα το Λονδίνο, εργάζεται πάνω στη νέα τιμολόγηση, σημειώνοντας πως αναμένονται ποσοστιαίες αυξήσεις παγκοσμίως κατά μέσο όρο σε «υψηλά μονοψήφια».

Ο «πυρετός του κακάο»

Εν τω μεταξύ με την αύξηση των τιμών, οι καλλιεργητές σε χώρες όπως το Καμερούν, τη Νιγηρία, τον Ισημερινό και τη Βραζιλία, επιδιώκουν να επωφεληθούν αυξάνοντας την παραγωγή τους. «Με αυτήν την τιμή του κακάο, ο πυρετός έχει αρχίσει», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Cargill Inc. στη Νότια Αμερική. Πάντως θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι να βγει στην αγορά οποιαδήποτε νέα παραγωγή.

Τα κακαόδεντρα μπορεί να χρειαστούν από τρία έως πέντε χρόνια πριν αρχίσουν να αποδίδουν και τότε μπορεί να είναι πια πολύ αργά για ορισμένους να ανακάμψουν. «Πολλοί από τους μικρότερους παίκτες στην αγορά της σοκολατοποιίας είναι εξαιρετικά ανήσυχοι για το μέλλον τους. Φοβούνται πως μπορεί απλώς να εξαφανιστούν», τονίζουν αναλυτές του χώρου.