Σχετικά Άρθρα

• Ακρίβεια: Δύο στους τρεις βλέπουν τις καταναλωτικές τους δυνατότητες να έχουν χειροτερέψει
  σε Οικονομία
  

  Η ακρίβεια «γονατίζει» τα νοικοκυριά και αυτό εντοπίζεται σχεδόν σε όλες τις έρευνες κοινής γνώμης των τελευταίων ετών. Η απαισιοδοξία παραμένει κυρίαρχη.

  Η ακρίβεια έχει εδραιωθεί ως η μείζονα ανησυχία των πολιτών στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα. Μάλιστα, γίνεται αντιληπτή όχι πλέον ως «εισαγόμενο» πρόβλημα αλλά ως ζήτημα δομικού χαρακτήρα, που επιτείνει το αίσθημα της υλικής και ψυχολογικής επισφάλειας σε μια εποχή επάλληλων κρίσεων.

  Η έρευνα πεδίου διεξήχθη από τις 10 έως τις 16 Οκτωβρίου σε πανελλαδικό δείγμα 1007 ατόμων ηλικίας 17 ετών και άνω.

  Στην πανελλαδική έρευνα κοινής γνώμης για το ζήτημα της ακρίβειας και του κόστους ζωής, της Metron Analysis, που παρουσίασαν στην ημερίδα του Ινστιτούτου Αλέξης Τσίπρας, οι Στράτος Φαναράς και Γιάννης Μπαλαμπανίδης, παρουσιάζονται οι πολλαπλές πτυχές της οικονομικής ζωής, που σχετίζονται με την αντιλαμβανόμενη αύξηση του κόστους ζωής σε βασικά αγαθά όπως η ενέργεια, η στέγαση, αλλά και υγεία, παιδεία, αναψυχή.

  «Αγκάθι» οι καθημερινές δαπάνες

  Στο ερώτημα αν η χώρα μας αυτή την περίοδο κινείται προς τη σωστή ή προς τη λάθος κατεύθυνση το 75% απαντά προς τη λάθος αυξανόμενο συνεχώς από τον Ιανουάριο του 2024.

  

  Με τον ορίζοντα των οικονομικών προσδοκιών να στενεύει, πάνω από 2 στους 3 εκτιμούν ότι οι καταναλωτικές τους δυνατότητες έχουν χειροτερέψει.

  

  Για τους περισσότερους ερωτηθέντες αυτό που βαραίνει περισσότερο είναι οι καθημερινές δαπάνες παρά οι μηνιαίοι λογαριασμοί.

  

  Ανάμεσα στις δαπάνες της καθημερινότητας, οι πλέον επιβαρυντικές είναι και οι πιο ανελαστικές (σούπερ μάρκετ, μετακινήσεις, ιατρικά έξοδα) ενώ λιγότερο όσες αφορούν διασκέδαση και αναψυχή.

  

  Η ιεράρχηση της βαρύτητας των δαπανών παραμένει ίδια και εάν εστιάσουμε μόνο σε όσους αφορά η κάθε μια δαπάνη.

  

  Στις τακτικές/μηνιαίες δαπάνες, το ηλεκτρικό ρεύμα είναι σαφώς η πιο επιβαρυντική δαπάνη. Μαζί με την τηλεφωνία και το νερό, είναι οι τακτικές δαπάνες που αφορούν οριζόντια σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού.

  

  Λαμβάνοντας υπόψη μόνο όσους αφορά η κάθε δαπάνη, ο λογαριασμός του ρεύματος παραμένει η σημαντικότερη επιβάρυνση, ενώ ακολουθούν οι ιδιωτικές δαπάνες εκπαίδευσης και στέγασης (ενοίκιο, στεγαστικό δάνειο).

  Οριακά τα βγάζουν πέρα

  Στο άμεσο μέλλον, η προοπτική είναι κατά βάση ο περιορισμός δαπανών (ένδυση/υπόδηση, σούπερ μάρκετ, θέρμανση/ψύξη, διασκέδαση, διακοπές) ή η διατήρησή τους έστω στα ίδια επίπεδα (μετακινήσεις, υγεία, παιδεία, στέγαση).

  

  Οι περισσότεροι δηλώνουν ότι είτε οριακά τα βγάζουν πέρα είτε ότι τα χρήματα τελειώνουν προτού τελειώσει ο μήνας. Σχεδόν 9 στους 10 δηλώνουν πως «τα φέρνουν βόλτα ίσα ίσα» και «τα λεφτά τελειώνουν πριν «τελειώσει ο μήνας».

  

  Οι προσδοκίες παρέμβασης για τη συγκράτηση του πληθωρισμού αφορούν πρωτίστως την κυβέρνηση και δευτερευόντως την ΕΕ ή τις επιχειρήσεις.

  

  Η ισχυρή δημόσια/κρατική παρέμβαση θεωρείται σαφώς περισσότερο αναγκαία από την αυτορρύθμιση της αγοράς σε ποσοστό άνω του 80%.

  

  Τελικά, οι προσδοκίες για το μέλλον παραμένουν χαμηλές και η απαισιοδοξία επικρατεί, καθώς σχεδόν 2 στους 3 εκτιμούν ότι η αύξηση του πληθωρισμού δεν θα σταματήσει εδώ.

  Κυριαρχεί η απαισιοδοξία

  Από την έρευνα γίνεται αντιληπτό ότι οι καταναλωτικές δυνατότητες θεωρείται ότι έχουν επιδεινωθεί. Σε μια σειρά βασικών δαπανών η τάση είναι ο περιορισμός ή έστω η συγκράτησή τους. Για τη μεγάλη πλειονότητα, το ισοζύγιο εισοδημάτων και δαπανών είναι οριακό μέσα στον μήνα.

  Στο διά ταύτα, λοιπόν, και σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής, προκύπτουν ορισμένα σημεία που αξίζει να συγκρατηθούν:

  Η απαισιοδοξία παραμένει κυρίαρχη και στο επίπεδο της κατανάλωσης, επιτείνοντας την αίσθηση ενός ορίζοντα χαμηλών προσδοκιών συνολικά για τη χώρα, σε μια κρίσιμη καμπή για την οικονομία και για το πολιτικό σύστημα

  Στο πεδίο της Ακρίβειας φαίνεται να προκύπτει ως ζητούμενο η παρέμβαση πρωτίστως σε εθνικό επίπεδο –αφού το πρόβλημα θεωρείται εγγενές και όχι «εισαγόμενο»– και συμπληρωματικά σε επίπεδο Ε.Ε.

  Μερίδιο ευθύνης αποδίδεται στην αγορά, χωρίς να υπάρχουν προσδοκίες από την αυτορρύθμισή της ούτε όμως από ένα οργανωμένο καταναλωτικό κίνημα στην κοινωνία πολιτών αλλά τελικά από μια ισχυρή δημόσια/κρατική παρέμβαση ρύθμισης της αγοράς για τη μείωση των τιμών των αγαθών.

  Πηγή: In.gr

• Ακρίβεια: Πάνω από 3.600 ευρώ χρειάζεται μια οικογένεια με δύο παιδιά - Πόσα δαπανά ένα μονομελές νοικοκυριό
  σε Οικονομία
  

  Το κόστος αγαθών και υπηρεσιών δείχνουν γιατί εξαντλείται ο µισθός τις πρώτες 20 ηµέρες του µήνα ακόµα και για τη µεσαία τάξη.

  Η ακρίβεια που συνεχίζει να σαρώνει την ελληνική αγορά έχει φέρει σε δυσμενή θέση τα νοικοκυριά.

  Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζουν τα ΝΕΑ και το Mega ακόμη και ένα καθαρό εισόδημα 1.500 ευρώ δεν φτάνει για να καλύπτει ένας μισθωτός τις ανάγκες του με ελάχιστες «ανέσεις».

  Ακολουθούν τα έξοδα ενός μονομελούς νοικοκυριού αλλά και οικογένειας με 2 παιδιά, όπως παρουσιάζονται στη σχετική έκθεση:

  Πόσα ξοδεύει το μήνα μια οικογένεια με 2 παιδιά

  • Στέγαση (100 τ.μ.) 850€
  • Κοινόχρηστα 75€
  • Νερό 20€
  • Ηλεκτρικό 120€
  • Τηλεφωνία – Ίντερνετ 25€
  • Κινητό τηλέφωνο 50€
  • Βενζίνη 200€
  • Σουπερμάρκετ 480€
  • Υγεία – Αθλητισμός 1.000€
  • Εστιατόρια, καφέ 120€
  • Πολιτισμός – αναψυχή 200€
  • Διακοπές – ξενοδοχεία 150€
  • Ένδυση – υπόδηση 100€
  • Λοιπά και έκτακτα 100€

  ΣΥΝΟΛΟ: 3.660€

  Πόσα ξοδεύει το μήνα ένα μονομελές νοικοκυριό

  • Στέγαση (50-60 τ.μ.) 550€
  • Κοινόχρηστα 40€
  • Νερό 15€
  • Ηλεκτρικό 60€
  • Τηλεφωνία – Ίντερνετ 25€
  • Κινητό τηλέφωνο 25€
  • Βενζίνη 80€
  • Σουπερμάρκετ 480€
  • Υγεία – Αθλητισμός 50€
  • Εστιατόρια, καφέ 60€
  • Πολιτισμός – αναψυχή 80€
  • Διακοπές – ξενοδοχεία 80€
  • Ένδυση – υπόδηση 25€
  • Λοιπά και έκτακτα 20€

  ΣΥΝΟΛΟ: 1.590€

  Πηγή: iEidiseis.gr
• Τσίπρας: Εθνικός στόχος η σύγκλιση με την ΕΕ με κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη
  σε Πολιτικά
  

  Απόψε η εκδήλωση του Ινστιτούτου Τσίπρα για την ακρίβεια. Τι θα πει στην ομιλία του.

  Εστιασμένη στα θέματα της οικονομίας αναμένεται να είναι η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα το βράδυ της Τρίτης, κλείνοντας την εκδήλωση που διοργανώνει το Ινστιτούτο του στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, με θέμα «Αντιμετώπιση της ακρίβειας, οι προκλήσεις και οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας».

  Η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα θέλει να αποτυπώσει τη σημερινή κατάσταση της Οικονομίας, απαντώντας στο ερώτημα: «Υπάρχει σύγκλιση ή διαμορφώνεται χάσμα με την Ευρώπη; Να καταγραφούν οι επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο της κοινωνικής πλειοψηφίας, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων αλλά και πώς μπορεί η Ελλάδα να υπερβεί τη σημερινή κατάσταση, να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, να αποκαταστήσει την ανάπτυξη με δικαιοσύνη, που είναι σήμερα πιο απαραίτητη από ποτέ».

  Σε αυτό το πλαίσιο ο Αλέξης Τσιπρας αναμένεται στην ομιλία του να υπογραμμίσει πως «η πρόκληση της τρέχουσας δεκαετίας δε μπορεί να είναι άλλη από τον τερματισμό της διαρκούς πορείας απόκλισής μας από τον σκληρό πυρήνα των χωρών της ΕΕ, σε όλα τα επίπεδα. Στην οικονομία, στο εισόδημα, στο κράτος δικαίου, στο κοινωνικό κράτος και στις δημόσιες υποδομές. Ο τερματισμός της απόκλισης και η έναρξη μιας πορείας σταδιακής σύγκλισης».

  «Σίγουρα δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις και απαντήσεις. Υπάρχει όμως άλλος δρόμος. Άλλη κατεύθυνση την οποία πρέπει άμεσα να ακολουθήσουμε» αναμένεται να επισημάνει ο πρώην πρωθυπουργός αλλά και πως «ο δρόμος της διεξόδου είναι γνωστός. Και αυτό που απαιτείται είναι συνειδητοποίηση του υπαρξιακού κινδύνου και ισχυρή πολιτική βούληση».

  Ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να επαναλάβει πως «οι πολιτικές και κυρίως οι αιτίες που μας οδήγησαν στη κρίση, δεν μπορούν να αποτελούν τη συνταγή της διεξόδου». Σε αυτό το πλαίσιο θα υποστηρίξει πως ένας «νέος εθνικός στόχος αντίστοιχος με

  • την ένταξη και ενσωμάτωση της χώρας στην ΕΟΚ τη δεκαετία του εβδομήντα και ογδόντα
  • την ένταξη στην ευρωζώνη τη δεκαετία του ενενήντα
  • την έξοδο από την κρίση και τα μνημόνια τη δεκαετία του '10

  -οφείλει να είναι η αναστροφή της πραγματικής αυτής απόκλισης.

  Και η επιτάχυνση της σύγκλισης με όρους κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης, με όρους συμπερίληψης των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων που έβαλαν πλάτη για να μείνει η χώρα όρθια».

  Ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να σημειώσει πως «αυτό που ονομάζουμε ακρίβεια και αποτελεί μια διαρκή και τρομακτική πίεση τα τελευταία χρόνια στα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, είναι ταυτόχρονα και μια γενικευμένη διαδικασία αναδιανομής από τους πολλούς σε λίγους. Η ανάπτυξη είναι μη βιώσιμη μεσοπρόθεσμα ενώ παράλληλα καρπώνεται από λίγους».

  Ο Αλέξης Τσίπρας θα τονίσει, παράλληλα, πως «η ανασυγκρότησή της ελληνικής οικονομίας δεν είναι απλά ζήτημα σχεδίου και πόρων, αλλά απαιτεί και προϋποθέτει ταυτόχρονα και ρήξεις με οργανωμένα συμφέροντα. Μια βαθιά προοδευτική μεταρρυθμιστική προσπάθεια στο σύνολο σχεδόν των θεσμών».

  Πηγή: iEidiseis.gr
• Βιολογικά προϊόντα: Η ακρίβεια ανέκοψε την αύξηση της κατανάλωσης
  σε Βιολογικά
  

  Ακόμα και πάνω από 60% υψηλότερη τιμή στα βιολογικά προϊόντα, με την ιδιωτική ετικέτα να εισέρχεται σε αυτήν την αγορά δίνοντας φθηνότερες επιλογές

  Μπορεί οι Έλληνες να αύξησαν την τελευταία εικοσαετία την κατανάλωση βιολογικών προϊόντων, πληρώνοντας σχεδόν 66 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, από 10 εκατ. ευρώ που ήταν ο τζίρος της συγκεκριμένης αγοράς το 2004, όμως παραμένουν στις τελευταίες θέσεις στην κατά κεφαλήν κατανάλωση στην Ευρώπη.

  Σύμφωνα με στοιχεία της τελευταίας Ειδικής Έκθεσης της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία στην Ευρώπη, τον Σεπτέμβριο του 2024, οι Έλληνες παρουσιάζουν κατά κεφαλήν κατανάλωση σε βιολογικά προϊόντα μόλις 6 ευρώ και βρίσκονται στην 3η θέση από το τέλος, την ίδια ώρα που οι Δανοί είναι στα 365 ευρώ, δηλαδή σε καθημερινή βάση διαθέτουν τουλάχιστον ένα ευρώ για βιολογικά.

  Αν και η εποχή που τα βιολογικά προϊόντα ήταν είδη «πολυτελείας» και απευθύνονταν μόνο σε «ψαγμένους» ή σε καταναλωτές με υψηλά εισοδήματα έχει τελειώσει και οι περισσότεροι γνωρίζουν τι σημαίνει βιολογικό και γιατί είναι ακριβότερα από τα προϊόντα της συμβατικής γεωργίας, η τιμή τους παραμένει ανασταλτικός παράγοντας στην επιλογή τους από τους καταναλωτές.

  Το 2002 τα βιολογικά προϊόντα κάλυπταν μόλις το 2% του συνόλου των τροφίμων που κατανάλωναν οι Έλληνες. Το 2003 το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 4%, σήμερα όμως δεν ξεπερνούν το 6%-10% ανάλογα με το προϊόν. Η αύξηση δεν ήταν η προσδοκώμενη, καθώς η οικονομική κρίση συρρίκνωσε τα εισοδήματα των καταναλωτών, αλλάζοντας και τις καταναλωτικές τους επιλογές.

  Βιολογικά προϊόντα: Στα ράφια 5.000 κωδικοί

  Αν και πλέον στα ράφια των καταστημάτων του οργανωμένου εμπορίου οι καταναλωτές μπορούν να βρουν περισσότερους από 5.000 κωδικούς τέτοιων προϊόντων, φρέσκα φρούτα και λαχανικά, κρέας, γαλακτοκομικά, αλλά και τυποποιημένα προϊόντα όπως ζυμαρικά, όσπρια, δημητριακά, ελαιόλαδα, καλλυντικά, ροφήματα, κρασιά και μπίρες, το ποσοστό επί του συνόλου του τζίρου παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι οι τιμές των προϊόντων έχουν αποκτήσει πιο ρεαλιστική απόκλιση σε σχέση με το παρελθόν.

  Οι άνθρωποι της αγοράς μάλιστα τονίζουν ότι ένας ακόμα λόγος της εικόνας αυτής είναι και η καλή ποιότητα των προϊόντων συμβατικής γεωργίας, που κάνει τελικά τους καταναλωτές να σκέφτονται την τιμή περισσότερο όταν επιλέγουν φρούτα, λαχανικά, κρέας ή άλλα προϊόντα.

  «Παρότι έκλεισε αρκετά η ψαλίδα στις τιμές, τα βιολογικά παραμένουν ακριβά, ακόμα και πάνω από 50% σε κάποιες κατηγορίες», επισημαίνει στέλεχος μεγάλης αλυσίδας σουπερμάρκετ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ενδεικτικά, ένα καλάθι δέκα προϊόντων που περιλαμβάνει γάλα, τυρί φέτα, ελαιόλαδο εξαιρετικό παρθένο, τομάτα χυμό, πατάτες, μπανάνες, αβγά, μακαρόνια, κοτόπουλο και μπίρα, κοστίζει εάν πρόκειται για βιολογικά 58,74 ευρώ, ενώ για συμβατικά 36,43 ευρώ, δηλαδή 61,2% ακριβότερα. Η διαφορά αυτή των 12,31 ευρώ αποτρέπει την πλειονότητα των καταναλωτών από καθημερινές αγορές βιολογικών αγαθών.

  Όπως λένε στελέχη του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, ο τομέας των βιολογικών προϊόντων είναι σημαντικός και στο μέλλον θα αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο. «Για τον λόγο αυτόν εμπλουτίζουμε συνεχώς την γκάμα των προϊόντων μας και προσπαθούμε να καλύπτουμε όλο το σύνολο των απαιτήσεων των πελατών μας. Μάλιστα, η οικονομική κρίση που βιώνουν οι καταναλωτές στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη οδήγησε τις επιχειρήσεις να βάζουν στα ράφια τους και βιολογικά ιδιωτικής ετικέτας, καθώς στις μέρες μας το σημαντικότερο κριτήριο επιλογής είναι η τιμή. Έτσι, κρατούμε τους καταναλωτές που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα αγόραζαν», αναφέρει.

  Η ψαλίδα της τιμής

  Σε μια εποχή που η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος είναι παγκόσμιο φαινόμενο, οι λιανέμποροι τροφίμων υποστηρίζουν ότι για να ενισχυθεί περαιτέρω η κατανάλωση θα πρέπει να κλείσει ακόμα περισσότερο η ψαλίδα της τιμής, καθώς το ενδιαφέρον από τους καταναλωτές υπάρχει.

  Σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες, στην Ελλάδα οι 8 στους 10 καταναλωτές δήλωναν ότι γνωρίζουν τι σημαίνει βιολογικό προϊόν, το προτιμούν, αλλά θεωρούν ότι είναι ακριβό, ενώ έρευνα της Focus Bari τον Φεβρουάριο του 2024 έβρισκε σύμφωνους μόνο τρεις στους δέκα καταναλωτές να πληρώσουν περισσότερα χρήματα για να βάλουν στο καλάθι τους βιολογικά τρόφιμα.

  Πηγή: Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ» - In.gr

• Αιώνιοι φοιτητές το 48% των εγγεγραμμένων στα ελληνικά ΑΕΙ
  σε Ελλάδα
  

  Από το 2025 το 48% των εγγεγραμμένων φοιτητών κινδυνεύουν να διαγραφούν, ως «αιώνιοι φοιτητές». Έχουν ξεπεράσει δηλαδή το όριο των v+2 χρόνων σπουδών. Η πραγματικότητα όμως είναι πιο σύνθετη.

  Από του χρόνου πάνω από 333.000 «αιώνιοι φοιτητές» κινδυνεύουν να διαγραφούν οριστικά από τις λίστες των εγγεγραμμένων στα ΑΕΙ. Σύμφωνα με όσα προβλέπει ο νόμος 4957/2022 – γνωστός και ως «νόμος Κεραμέως» για τα ΑΕΙ όσοι έχουν εξαντλήσει το ανώτατο όριο σπουδών διαγράφονται αυτοδικαίως από το Σεπτέμβριο του 2025.

  Πρόκειται για το περιβόητο όριο του v+2, δηλαδή το τυπικό πρόγραμμα σπουδών συν δύο επιπλέον χρόνια, για τις σχολές τετραετούς φοίτησης ή τρία χρόνια για τις σπουδές πενταετούς και εξαετούς φοίτησης.

  Ενεργοί και «αιώνιοι φοιτητές»

  Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), με ημερομηνία πρόσβασης 2/6/2023, στα ελληνικά πανεπιστήμια υπάρχουν εγγεγραμμένοι 704.047 φοιτητές. Από αυτούς ως ενεργοί – δηλαδή όσοι δεν έχουν ξεπεράσει το v+2 υπολογίζονται οι 379.559, ήτοι το 54%.

  Ως εκ τούτου η ΕΘΑΑΕ υπολογίζει στις λίστες των «αιωνίων» ή των «λιμναζόντων» φοιτητών όπως ονομάζονται εκείνοι που καθυστερούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στο δυσθεώρητο ποσοστό του 46% (324.488). Το νούμερο αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να υπολογίσουμε πόσοι φοιτητές είναι πραγματικά «φαντάσματα» και πόσοι απλώς έχουν καθυστερήσει την ολοκλήρωση των σπουδών τους εξαιτίας αντικειμενικών δυσκολιών.

  Με βάση προδημοσιεύσεις από τη φετινή ετήσια έκθεση της ΕΘΑΑΕ – η οποία βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της επεξεργασίας, η εικόνα για το 2024 δεν είναι ριζικά διαφορετική.

  Όπως γράφει η «Καθημερινή» της Κυριακής, ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών έχει μειωθεί σε σύγκριση με πέρυσι, στους 695.678. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ενεργών φοιτητών, στους 361.937 (52,03%). Αυξημένος όμως εμφανίζεται ο αριθμός των «αιωνίων» στους 333.741 φοιτητές.

  Δηλαδή σε ένα ακαδημαϊκό έτος άλλοι 9.253 φοιτητές προστέθηκαν σε όσους θεωρούνται «λιμνάζοντες».

  Ανησυχία και αντιδράσεις

  Η ανησυχία ανάμεσα στους φοιτητές που έχουν υπερβεί το προβλεπόμενο όριο φοίτησης είναι εύλογη, καθώς πρέπει να επισπεύσουν να περάσουν τα μαθήματα που χρωστούν μέσα σε τρεις εξεταστικές, αλλιώς κινδυνεύουν με διαγραφή.

  Ο νόμος Κεραμέως για τα ΑΕΙ, που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2022 μόνο με τις ψήφους της ΝΔ, αφού καταψηφίστηκε από το σύνολο της αντιπολίτευσης (η Πλεύση Ελευθερίας είχε δηλώσει «παρών»), είχε ξεσηκώσει τεράστιες αντιδράσεις τόσο στην φοιτητική όσο και στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Εκτός από τις διαγραφές φοιτητών προέβλεπε τη σύσταση πανεπιστημιακής αστυνομίας. Οι αλλαγές στην ανάδειξη της διοίκησης των πανεπιστημίων επικρίθηκαν σφοδρά από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ), ως βαθιά αντιδημοκρατικές αλλά και αναποτελεσματικές, ενώ σε ουκ ολίγες περιπτώσεις οδήγησαν σε παραλυσία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

  Ο νόμος Πιερρακάκη του 2024 για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, έφερε ένα «ολικό» ρετούς στο νόμο Κεραμέως, τροποποιώντας πάνω από 100 άρθρα, αλλά η ρύθμιση για το ν+2 παραμένει.

  Πρώτο σε «αιώνιους» το ΕΚΠΑ

  Σύμφωνα με τα ανανεωμένα στοιχεία της ΕΘΑΑΕ, τα χαμηλότερα ποσοστά «αιωνίων» ή «λιμναζόντων» φοιτητών έχουν η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (21,7%), το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (29.31%), το Πολυτεχνείο Κρήτης (33,98%), το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο 36,69% και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (39,19%).

  Στον αντίποδα, τα υψηλότερα ποσοστά φοιτητών που έχουν ξεπεράσει το όριο του v+2 έχει το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), με 59.92%.

  Καθώς πρόκειται για το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Ελλάδας, με περισσότερους από 100.823 εγγεγραμμένους φοιτητές, αυτό σημαίνει ότι πάνω από 60.000 κινδυνεύουν με διαγραφή.

  Ακολουθεί το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (58,78%), το Πανεπιστήμιο Πειραιώς (57,47%), το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο που έχει έδρα το Ηράκλειο Κρήτης (56,44%) και το Πάντειο Πανεπιστήμιο (54,71%)

  Αμφισβήτηση στοιχείων

  Όμως έχουν υπάρξει πανεπιστήμια που αμφισβητούν τις μετρήσεις του ΕΘΕΑΕ.

  Για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, απαντώντας σε σχετικό δημοσίευμα που το κατέτασσε στην 4^η θέση της λίστας με τους περισσότερους «αιώνιους», διευκρίνισε ότι πρόκειται περί λαθροχειρίας. Οι μη ενεργοί φοιτητές προέρχονταν στην πλειονότητά τους από τα καταργημένα προγράμματα σπουδών των πρώην ΤΕΙ. Ο πραγματικός αριθμός των λεγόμενων «λιμναζόντων» απαντά το πανεπιστήμιο ανέρχεται μόλις στο 8,42% των εγγεγραμμένων, κάτι που δεν αποτυπώνεται στους πίνακες.

  Εγκατάλειψη σπουδών και κόστος ζωής

  Ερωτηματικά και αμφιβολίες εκφράζονται κατά πόσο θα εφαρμοστεί το v+2 στην πράξη. Ήδη από πανεπιστήμια της περιφέρειας έχουν εκφραστεί διαμαρτυρίες, αρχικά όχι για τον νόμο καθεαυτό, αλλά για τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν σχετικά με το κόστος στέγασης και διαβίωσης των φοιτητών. Πρόκειται για έναν παράγοντα που λειτουργεί ανασταλτικά για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στο προβλεπόμενο διάστημα, αφού είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν παράλληλα. Έτσι, θέλοντας και μη προστίθενται στις στρατιές των «λιμναζόντων», ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που τις εγκαταλείπουν ολοσχερώς.

  Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση του πρύτανη του Πανεπιστημίου Πάτρας Χρήστου Μπούρα, για το υπέρογκο κόστος των ενοικίων στην πόλη, αλλά ακόμα και για τα υψηλά μεταφορικά κόστη. Όπως είχε δηλώσει στην τοπική εφημερίδα Πελοπόννησο, με αφορμή την έναρξη της φετινής ακαδημαϊκής χρονιάς, τα υψηλά ενοίκια θα αναγκάσουν πολλούς φοιτητές να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους, καθώς οι οικογένειές τους δεν μπορούν να ανταποκριθούν, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση ως «τραγική».

  Κλείσιμο τμημάτων

  Η Πάτρα δεν είναι η μόνη πόλη που «αιμορραγεί» από φοιτητές λόγω του υψηλού κόστους ζωής. Ο κ. Μπούρας είχε δηλώσει ότι από τα 416 πανεπιστημιακά τμήματα που λειτουργούν στη χώρα μας, τα επόμενα 10 χρόνια θα κλείσουν τα 100 λόγω έλλειψης φοιτητών.

  Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πάτρας, ο οποίος κατά τα άλλα εφαρμόζει σκληρά πειθαρχικά μέτρα και διώξεις κατά φοιτητών –αναδεικνύει πιθανόν και άθελά του τη σύνδεση του υψηλού κόστους ζωής με την εγκατάλειψη των σπουδών.

  Ο μύθος των τεμπέληδων «αιώνιων φοιτητών», διαψεύδεται και από σχετικές επιστημονικές έρευνες, που δείχνουν ότι η εγκατάλειψη ή η καθυστέρηση ολοκλήρωσης των σπουδών είναι ένα σύνθετο φαινόμενο – με πολλαπλά αίτια, ιδίως οικονομικά και κοινωνικά αλλά και προσωπικά.

  Πολυσύνθετο φαινόμενο

  Μία από τις πιο πλήρεις μελέτες για το φαινόμενο των «λιμναζόντων φοιτητών» είχε εκπονηθεί το 2015 από ερευνητικό πρόγραμμα του ΕΚΠΑ, υπό την επιστημονική διεύθυνση του καθηγητή κοινωνιολογίας Νίκου Παναγιωτόπουλου.

  Αν και έκτοτε οι συνθήκες που επικρατούν στην ελληνική κοινωνία έχουν αλλάξει, η έρευνα παραμένει επίκαιρη στα βασικά της συμπεράσματα.

  Όπως αναφέρεται, ένας βασικός παράγοντας για το χρόνο ολοκλήρωσης των σπουδών είναι η κοινωνική προέλευση των φοιτητών. Για παράδειγμα, από το δείγμα της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε στο απόγειο της οικονομικής κρίσης, η πλειονότητα των φοιτητών που χαρακτηρίζονται «λιμνάζοντες» έχουν γονείς που προέρχονται από τις μεσαίες και κατώτερες κοινωνικο-επαγγελματικές κατηγορίες.

  Αντίστοιχα, οι οικονομικοί παράγοντες είτε από μόνοι τους, είτε σε συνδυασμό με άλλους, συμβάλλουν στην καθυστέρηση των σπουδών των φοιτητών. Οι φοιτητές αναγκάζονται να φύγουν από την πόλη των σπουδών ή και να εργαστούν. Αυτό έχει ως συνέπεια να αποκόβονται από το πανεπιστήμιο και να μην έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στις ακαδημαϊκές τους υποχρεώσεις, διαπιστώνει η έρευνα.

  Πηγή: In.gr
• Αντίστροφη μέτρηση για τη διαγραφή «αιώνιων» φοιτητών: Πόσο έτοιμα είναι τα ΑΕΙ; Ποιοι κινδυνεύουν
  σε Ελλάδα
  

  Στην εκκαθάριση των μητρώων φοιτητών και σε διαγραφές πρέπει να προχωρήσουν μέσα στο 2025, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) προκειμένου να συμμορφωθούν με τις διατάξεις του νόμου 4957/2022, σχετικά με την ανώτατη διάρκεια φοίτησης.

  Από την πλευρά του υπουργείου Παιδείας, υπάρχει αναμονή για την εφαρμογή του νόμου και κρίνουν ότι με τη συμπλήρωση του ορίου φοίτησης το Συμβούλιο του κάθε τμήματος είναι υποχρεωμένο να εκδώσει πράξη διαγραφής για τους λεγόμενους «αιώνιους» φοιτητές.

  Ποιες θα είναι όμως οι κινήσεις των ΑΕΙ όσον αφορά το θέμα αυτό, ακόμη είναι άγνωστο, αλλά η πρώτη εικόνα που επικρατεί είναι ότι υπάρχει μια γενική απροθυμία στη διαγραφή φοιτητών. Όμως, μια πιθανή άρνηση των πανεπιστημίων να προχωρήσουν σε αυτά που προβλέπει ο νόμος δεν θα είναι χωρίς επιπτώσεις καθώς οι «ποινές» θα επικεντρωθούν στο ύψος της χρηματοδότησης που θα λάβουν από το κράτος.

  Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα πανεπιστήμια σήμερα, όπως και πολλές φορές κατά το παρελθόν, θα δυσκολευτούν να διαγράψουν φοιτητές αλλά σίγουρα θα σκεφτούν και την πιθανότητα μιας μειωμένης χρηματοδότησης για τον λόγο αυτό. Για την ώρα οι διοικήσεις των περισσότερων ιδρυμάτων δεν έχουν καμία σχετική προετοιμασία αλλά οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν και μεγάλα πανεπιστήμια τα οποία έχουν προχωρήσει τις σχετικές διαδικασίες κάνοντας ξεκαθάρισμα στα μητρώα των φοιτητών. Οι πανεπιστημιακοί ισχυρίζονται ότι τα ΑΕΙ δεν επιβαρύνονται από τους φοιτητές, που έχουν ξεπεράσει το όριο φοίτησης καθώς δεν έχουν ταυτότητα ούτε και κάποιο από τα προνόμια των ενεργών φοιτητών.

  Συνεπώς, δεν θέλουν να λειτουργήσουν τιμωρητικά απέναντι στους φοιτητές, αναφερόμενοι και σε φοιτητές τους οι οποίοι δεν είναι αμελείς αλλά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα (υγείας, οικονομικά κ.α) και γι' αυτό δεν μπορούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στους προκαθορισμένους χρόνους.

  Ανώτατη διάρκεια φοίτησης στα ΑΕΙ

  Σύμφωνα με τον νόμο 4957/2022, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης στα ΑΕΙ ορίζεται ως εξής:

  • Αν το πρόγραμμα έχει ελάχιστη διάρκεια 8 ακαδημαϊκών εξαμήνων για την απονομή του τίτλου σπουδών, τότε η ανώτατη διάρκεια φοίτησης είναι ο χρόνος αυτός (8 εξάμηνα), προσαυξημένος κατά 4 ακαδημαϊκά εξάμηνα
  • Σε πρόγραμμα σπουδών του οποίου ο ελάχιστος χρόνος υπερβαίνει τα 8 ακαδημαϊκά εξάμηνα, η ανώτατη διάρκεια φοίτησης είναι ο ελάχιστος χρόνος σπουδών, προσαυξημένος κατά 6 ακαδημαϊκά εξάμηνα.
  • Μετά τη συμπλήρωση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης, το Διοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος εκδίδει πράξη διαγραφής του φοιτητή.
  • Η νομοθεσία έχει προβλέψει και την κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης, μόνο για σοβαρούς λόγους υγείας του φοιτητή ή συγγενούς πρώτου βαθμού εξ αίματος ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Επίσης, έχει προβλεφθεί η δυνατότητα μερικής φοίτησης για φοιτητές – εργαζόμενους, φοιτητές με αναπηρία, φοιτητές – αθλητές.
  • Επιπλέον έχει προβλεφθεί και το δικαίωμα διακοπής φοίτησης, από ένα εξάμηνο μέχρι 2 έτη, για φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης.
    *Οσα προαναφέρθηκαν ισχύουν για τους φοιτητές που εισάγονται στα Α.Ε.Ι. από το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 και εξής.
  • Για τους φοιτητές που ήταν ήδη εγγεγραμμένοι τον Ιούλιο 2022 (όταν δηλ. δημοσιεύθηκε ο ν. 4957) και δεν είχαν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης κατά τη δημοσίευση του ν. 4777/2021 (Φεβρουάριος 2021): εφαρμόζεται ο υπολογισμός της ανώτατης διάρκειας φοίτησης από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 και έπειτα.
  • Οι φοιτητές που ήταν εγγεγραμμένοι κατά την έναρξη ισχύος του ν. 4777/2021 και είχαν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης του προγράμματος σπουδών, διαθέτουν για την ολοκλήρωση των σπουδών τους χρόνο ίσο προς την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης, από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 και εξής, χωρίς δικαίωμα προσαύξησης του χρόνου φοίτησης.

  Πηγή: Ethnos.gr
• Ακρίβεια: Οι Έλληνες κάνουν τη δίαιτα του τυριού – Πώς οι ξένοι «σώζουν» την τιμή φέτας και χαλουμιού
  σε Οικονομία
  

  Οι Έλληνες μείωσαν πάνω από 70% την κατανάλωση φέτας ΠΟΠ, ενώ οι Κύπριοι αντί για χαλούμι τρώνε φθηνό εισαγόμενο grill cheese – Στο +6% οι εξαγωγές φέτας το 2024

  Φθηνότερο λευκό τυρί που παράγεται από φθηνό –σε πολλές περιπτώσεις εισαγόμενο- γάλα και φθηνά εισαγόμενα τυριά, όπως η gouda, επιλέγουν τα νοικοκυριά στην Ελλάδα, έχοντας ρίξει «άκυρο» στην ακριβότερη φέτα ΠΟΠ με πρόβειο και γίδινο γάλα ελληνικής προέλευσης, ένα από τα εμβληματικά συστατικά της διατροφής στη χώρα μας.

  Ούτε και οι προσφορές που κάνουν κατά καιρούς τα σούπερ μάρκετ, με τιμές στα 9-10 ευρώ το κιλό για τη φέτα ΠΟΠ, φαίνεται ότι μπορούν να συγκινήσουν τους καταναλωτές που συνεχίζουν να βλέπουν τα εισοδήματά τους να γίνονται βορά της ακρίβειας.

  Μια ανάλογη εικόνα, ίσως και χειρότερη, εμφανίζει και η αγορά της Κύπρου σε ό,τι αφορά την κατανάλωση χαλουμιού, που είναι το κορυφαίο τυροκομικό προϊόν της μεγαλονήσου. Είναι χαρακτηριστικό πως οι Κύπριοι αντί για χαλούμι ΠΟΠ τρώνε φθηνό εισαγόμενο grill cheese!

  Οι Έλληνες μείωσαν πάνω από 70% την κατανάλωση φέτας

  «Η κατανάλωση φέτας υποχωρεί κατά 70%» αναφέρει ο Στέλιος Σαράντης, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Ελληνικά Γαλακτοκομεία (Όλυμπος, Τυράς), κάτι που επιβεβαιώνεται και από τα συμπεράσματα της πρόσφατης χαρτογράφησης που πραγματοποίησε η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά της φέτας.

  Όπως αναφέρεται από την ανεξάρτητη Αρχή, σε διάστημα σχεδόν ενάμιση έτους (1/2/23-31/6/2024), ο όγκος των πωλήσεων επώνυμων προϊόντων φέτας μειώθηκε από περίπου 85% στην αρχή της υπό εξέταση περιόδου, στο 79% στο τέλος της.

  «Στην Ελλάδα καταναλώνονταν περίπου 80 χιλιάδες τόνοι φέτας και περίπου 40 χιλιάδες τόνοι εξάγονταν, τώρα είναι ανάποδα. Ογδόντα, σχεδόν 90 χιλιάδες τόνοι εξάγονται και 30 χιλιάδες τόνοι καταναλώνονται στην εσωτερική αγορά», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κος Σαράντης.

  «Πετάνε» οι εξαγωγές φέτας

  Οι εξαγωγές της φέτας συνεχίζουν να αυξάνονται και εφέτος υπολογίζεται ότι θα καταγράψουν άνοδο της τάξης του 6%.

  Ήδη από την αρχή του 2024 μέχρι και το τέλος Ιουλίου οι εξαγωγές του «λευκού χρυσού» όπως χαρακτηρίζεται το εθνικό μας τυρί κινήθηκαν ανοδικά κατά 7% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

  Ας σημειωθεί δε ότι στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών στον αγροδιατροφικό τομέα, η φέτα συνεισέφερε στη χώρα μας 1 δισεκατομμύριο ευρώ με βάση τους αριθμούς του 2023 όταν ακριβώς δέκα χρόνια πριν, το 2014, η φέτα έκανε εξαγωγές μόλις 142 εκατ. ευρώ. Δηλαδή την περίοδο 2013-2024 οι εξαγωγικές πωλήσεις στη φέτα σημείωσαν μια αύξηση 700%!

  Το 97% του χαλουμιού εξάγεται

  Την ίδια ώρα, το χαλούμι έχει εξελιχθεί στο δεύτερο σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της Κύπορου, με την αγορά στην εν λόγω κατηγορία να αθροίζει συνολική αξία 300 εκατ. ευρώ.

  Αυτό το ποσό αφορά σχεδόν αποκλειστικά εξαγωγές, καθώς το 97% του χαλουμιού που παράγεται στη μεγαλόνησο κατευθύνεται στις αγορές του εξωτερικού.

  Αξίζει να αναφερθεί ότι η συνολική παραγωγή χαλουμιού στην Κύπρο το 2023 έφτασε τους 43.000 τόνους.

  Καλπάζει η ακρίβεια

  Πέραν των αλλαγών που προέρχονται από τις παγκόσμιες τάσεις στη διατροφή, οι οποίες έχουν επηρεάσει αναμφίβολα και τους Έλληνες καταναλωτές, οι λόγοι της δραματικής υποχώρησης στην κατανάλωση φέτας εστιάζονται κυρίως στην τιμή του προϊόντος, που πλέον έχει γίνει είδος πολυτελείας για μεγάλο μέρος των νοικοκυριών στη χώρα μας.

  Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι ανατιμήσεις στα τυριά, εκ των οποίων η φέτα είναι το πλέον δημοφιλές, άγγιξαν την περίοδο 2021 – 2023 το 39,3%.

  Το 2024 –από τον Ιανουάριο μέχρι τον Σεπτέμβριο- υπήρξε μια μικρή διόρθωση στις τιμές των τυριών, της τάξης του -2,14%. Ακόμα κι έτσι όμως η φέτα παραμένει τουλάχιστον 30% ακριβότερη από ότι στις αρχές του 2022.

  Πηγή: ΟΤ

• Ακρίβεια στα τρόφιμα: Απαιτούνται μέτρα για να μην ξεχάσουμε τη μεσογειακή διατροφή
  σε Οικονομία
  

  Σε ένα χρόνο τα νοικοκυριά αυξήσαν 40% τις δαπάνες για ταχυφαγεία και ντελίβερι. Παράλληλα, μειώνεται η κατανάλωση σε φρέσκα και υγιεινά τρόφιμα, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά. Τις πταίει;

  Ήταν μια φορά και έναν καιρό η … μεσογειακή διατροφή. Αυτό θα λέμε σύντομα στα παιδιά μας, αν δεν το λέμε ήδη στους εαυτούς μας. Τα στοιχεία της έρευνας του ΙΕΛΚΑ για τα τρόφιμα, εν όψει της παγκόσμιας ημέρας διατροφής της 16 Οκτωβρίου είναι αποκαλυπτικά:

  Από το 2009 ως σήμερα έχουν αυξηθεί κατά 184% οι ετήσιες δαπάνες για πρόχειρο φαγητό σε ταχυφαγεία και φαγητά σε πακέτο. Μόνο το 2023 οι δαπάνες για fast food και delivery αυξήθηκαν σχεδόν 40%.

  Αντίστοιχα, ενώ την τελευταία 15ετία η ετήσια κατά κεφαλήν δαπάνη των νοικοκυριών σε είδη διατροφής από τα σουπερμάρκετ έχει αυξηθεί πάνω από 10%, η κατανάλωση σε προϊόντα που θεωρούνται «πυλώνες» της μεσογειακής διατροφής συνεχώς μειώνεται.

  Η κατά κεφαλήν κατανάλωση σε φρέσκα φρούτα έχει μειωθεί κατά 11%, περίπου 10 κιλά λιγότερο ανά άτομο.

  Η μείωση είναι ακόμα μεγαλύτερη στα παραδοσιακά ελληνικά φρούτα, όπως τα πορτοκάλια και τα μήλα (-24% και -34% αντίστοιχα). Η πτώση συγκρατείται από την αύξηση της κατανάλωσης σε εισαγόμενα φρούτα όπως οι μπανάνες (42%).

  Πιο βελτιωμένη είναι η εικόνα στα λαχανικά, με μείωση της κατανάλωσης σε ποσότητα κατά -1%. Όμως κι εδώ, η κατανάλωση σε ντόπια προϊόντα που κάποτε αποτελούσαν τη βάση της ελληνικής κουζίνας, όπως οι τομάτες έχει μειωθεί κατά -28%. Ακόμα και η ταπεινή πατάτα, έχει μειωθεί σε κατανάλωση κατά -25%.

  Το ίδιο διάστημα, οι δαπάνες των νοικοκυριών για λαχανικά και φρούτα έχουν αυξηθεί κατά 35% και 14% αντίστοιχα. Με άλλα λόγια ξοδεύουμε περισσότερα χρήματα, για πολύ μικρότερες ποσότητες.

  Χάνει έδαφος η μεσογειακή διατροφή

  Σε σχέση με την περίοδο πριν τη δημοσιονομική κρίση, τρώμε λιγότερο ψωμί, αλλά περισσότερα ζυμαρικά. Καταναλώνουμε πολύ λιγότερο κόκκινο κρέας (-34%, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί και καλό για τη υγεία) και περισσότερο κοτόπουλο (22%). Πολύ λιγότερα ψάρια (-32%), αλλά σχεδόν τριπλάσια αυγά (198%).

  Το χειρότερο είναι ότι ενώ έχει μειωθεί σημαντικά η κατά κεφαλήν κατανάλωση σε ελαιόλαδο (-35%), έχει σχεδόν διπλασιαστεί η κατανάλωση σε βούτυρο (98%).

  Το ΙΕΛΚΑ αξιολογεί ως ανησυχητική τη μείωση της κατανάλωσης φρέσκων φρούτων και λαχανικών στην Ελλάδα, καθώς δείχνει ότι απομακρυνόμαστε από τα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής,

  Οι προτάσεις για μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, όπως το ελαιόλαδο, επανέρχονται στην επικαιρότητα

  Αντίθετα, τονίζει ότι στην Ισπανία και την Ιταλία, τα φρούτα και λαχανικά παραμένουν σταθερά βασικά τρόφιμα.

  Η μείωση αυτή στην Ελλάδα μπορεί να οφείλεται στις αυξήσεις των τιμών, τη σπατάλη τροφίμων στο παρελθόν ή στις αλλαγές στις διατροφικές προτιμήσεις, σημειώνει η έρευνα του Ινστιτούτου.

  Στα θετικά, από πλευράς υγείας, είναι ότι καταναλώνουμε περισσότερα όσπρια (50%), μειώνουμε το πλήρες γάλα (-22%) και αυξάνουμε το αποβουτυρωμένο κατά 88%.

  Από το 2009 ως σήμερα έχουν αυξηθεί οι δαπάνες των νοικοκυριών για όλες τις κατηγορίες υδατανθράκων: 19% για το ρύζι, 23% για το ψωμί, 24% για τα ζυμαρικά. Οι αντίστοιχες αυξήσεις δαπανών σε ετήσια βάση (2022-23) κυμαίνονται από 5% ως 10%.

  Μέσα στο 2023 ξοδέψαμε περισσότερα χρήματα για όλες τις κατηγορίες τροφίμων – πλην της μαργαρίνης – με τις μεγαλύτερες αυξήσεις δαπανών να αφορούν το ελαιόλαδο (28%) και τα αμνοερίφια (68%). Η αύξηση δαπανών για το ελαιόλαδο είναι υποπολλαπλάσια του πληθωρισμού, καθώς μέσα σε ένα χρόνο η κατανάλωση μειώθηκε κατά 7%.

  Αντιφατική συμπεριφορά

  Τα στοιχεία του ΙΕΛΚΑ αποτυπώνουν μια αντιφατική διατροφική συμπεριφορά, που δεν ερμηνεύεται μόνο με οικονομικούς όρους.

  Από τη μία το ελληνικό νοικοκυριό περιορίζει τις ποσότητες των αγορών τροφίμων, για να ανταποκριθεί στις αυξημένες τιμές. Από την άλλη ξοδεύει περισσότερα χρήματα σε ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές, λόγω ταχύτητας και ευκολίας.

  Ο περιορισμός στην κατανάλωση ζωϊκών πρωτεϊνών και γαλακτοκομικών πλούσιων σε λιπαρά μπορεί να συνδέεται με μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για την υγεία και το περιβάλλον. Από την άλλη η μείωση της κατανάλωσης φρέσκων υγιεινών τροφίμων, φτωχαίνει την ποιότητα της διατροφής.

  Υπό αυτό το πρίσμα, οι προτάσεις για μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, όπως το ελαιόλαδο, επανέρχονται στην επικαιρότητα. Όχι μόνο ως μέτρο για την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, αλλά και ως παράγοντας ενθάρρυνσης των νοικοκυριών να καταναλώνουν φρέσκα και υγιεινά τρόφιμα, αντί για επεξεργασμένα και ανθυγιεινά.

  Άλλωστε, σύμφωνα με τον ορισμό της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, η αύξηση της παχυσαρκίας, λόγω της κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων, πλούσιων σε θερμίδες αλλά χαμηλών σε θρεπτικά συστατικά, είναι η άλλη όψη του υποσιτισμού, και αποτελεί επίσης συνέπεια της επισιτιστικής ανασφάλειας.

  Οι προτάσεις της ΟΚΕ για την ακρίβεια στα τρόφιμα

  Η γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της ακρίβειας αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο για την ακρίβεια στα τρόφιμα.

  Η ΟΚΕ επιβεβαιώνει ότι «η διατήρηση του υψηλού ρυθμού πληθωρισμού βασικών αγαθών, όπως είναι τα τρόφιμα, επιβαρύνει το κόστος διαβίωσης των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, καθώς ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος τους δαπανάται στην αγορά αγαθών της συγκεκριμένης κατηγορίας».

  

  πηγή: ΟΚΕ

  Συγκεκριμένα, ενώ τα νοικοκυριά που έχουν χαμηλό μηνιαίο εισόδημα (ως 1100 ευρώ) ξοδεύουν το 24,2% του προϋπολογισμού τους σε τρόφιμα, τα πλουσιότερα νοικοκυριά (3.500 ευρώ και άνω), ξοδεύουν μόλις το 14,6%.

  Αν προσθέσουμε και τις δαπάνες στέγασης, τότε φτάνουμε στο 53% του προϋπολογισμού των φτωχών νοικοκυριών. Τα πλούσια νοικοκυριά πάλι ξοδεύουν λιγότερο από 25% σε στέγαση και διατροφή, αφήνοντας χώρο για αγορές καταναλωτικών αγαθών, αναψυχή και ταξίδια.

  

  Επιισημαίνει ότι η πληθωριστική κλιμάκωση στην κατηγ

  ορία της διατροφής και των μη αλκοολούχων ποτών είναι πολύ πιο έντονη από την άνοδο του γενικού πληθωρισμού. Ενδεικτικά, το διάστημα 2/23-2/24 η αύξηση του πληθωρισμού στα τρόφιμα ήταν υπερδιπλάσια από την άνοδο του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

  Η ακρίβεια στα τρόφιμα, υπογραμμίζει η ΟΚΕ, παρά τη μείωση της έντασής της συνεχίζεται. Επισημαίνει ωστόσο, ότι τους τελευταίους μήνες ο πληθωρισμός των τροφίμων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της τιμής του ελαιολάδου.

  Η διαπίστωση των εμπειρογνωμόνων επαληθεύεται και από τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό Σεπτεμβρίου. Οι ετήσιες ανατιμήσεις στα τρόφιμα κυμαίνονται στο 3,2%, έναντι 2,9% του γενικού ΔΤΚ. Πρωταθλητής και πάλι είναι το ελαιόλαδο με 38,9%.

  Εξάρτηση από τις εισαγωγές

  Μια στρέβλωση που εντοπίζει η ΟΚΕ είναι ότι ενώ οι καταναλωτές πληρώνουν 25,4% περισσότερα χρήματα για τρόφιμα σε σύγκριση με το 2015, οι τιμές παραγωγού ανεβαίνουν με πολύ χαμηλότερους ρυθμούς από τις τιμές καταναλωτή (18,2%).

  Αυτό συνδέεται εν μέρει με την εξάρτηση της ελληνικής αγοράς από εισαγόμενα τρόφιμα, αλλά και τη δυσανάλογη αύξηση των συντελεστών κόστους της εφοδιαστικής αλυσίδας στην Ελλάδα, σε σύγκριση με την υπόλοιπη ΕΕ.

  Επιπλέον, ενώ η Ελλάδα πολλές φορές διαθέτει πρώτες ύλες, δεν έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας τους. Ως αποτέλεσμα εισάγει ή και επανεισάγει τρόφιμα, με αυξητικές επιπτώσεις στο κόστος και στην τιμή.

  Επομένως, η καταπολέμηση της ακρίβειας στα τρόφιμα προϋποθέτει τη στήριξη των αγροτών και των αγροτικών συνεταιρισμών. Η ερήμωση των αγροτικών περιοχών, εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία, την τοπική οικονομία και το δημογραφικό, υπονομεύει άμεσα τη διατροφική αυτάρκεια της χώρας.

  Προσιτά υγιεινά τρόφιμα

  Τα υγιεινά τρόφιμα πρέπει να είναι προσιτά και οικονομικά για όλους, τονίζει η ΟΚΕ.

  Επείγουσες δράσεις απαιτούνται, για να ανακόψουν τον κίνδυνο διατροφικής φτώχειας και να παρέχουν υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα, στην καλύτερη δυνατή τιμή, σε όλους.

  Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, πολύ σημαντική πρωτοβουλία αποτελεί το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μετάβαση σε ένα βιώσιμο και ισχυρό σύστημα τροφίμων.

  Το πλαίσιο για τα Βιώσιμα Συστήματα Τροφίμων αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία στον τομέα αυτό, υπογραμμίζει η εισήγηση.

  Το συγκεκριμένο σχέδιο αφορά την προώθηση υγιεινών επιλογών τροφίμων και μιας βιώσιμης διατροφής, μέσα από βέλτιστες πρακτικές προς όφελος του καταναλωτή.

  Είναι σημαντικό να ληφθούν οικονομικά και διοικητικά μέτρα, όπως ορατή τιμή της μονάδας του είδους, πρόσβαση σε υγιεινές επιλογές τροφίμων, οικονομικές τιμές των βιώσιμων τροφίμων, καλύτερη προώθηση φρούτων και λαχανικών κ.λπ, καταλήγει η γνωμοδότηση της Επιτροπής.

  Πηγή: in.gr