Η ξηρασία έχει καταστρέψει τις καλλιέργειες στην Δυτική Αφρική, η οποία συνεισφέρει περίπου το 80% της παγκόσμιας παραγωγής - Πώς θα μπορούσε να «σωθεί» η σοκολάτα
Ακριβότερη γίνεται η σοκολάτα, αλλά και το κακάο, λόγω της παγκόσμιας έλλειψης στην αλυσίδα εφοδιασμού, της χρόνιας ανεπαρκούς επένδυσης σε κτήματα κακάο, αλλά κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε στην ΕΡΤ ο Ιωάννης Γλύκος, Πρόεδρος Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνικών Ζαχαροπλαστών Ελλάδος, η αύξηση των τιμών στα προϊόντα σοκολάτας έχει στην πραγματικότητα ξεκινήσει από τον Ιανουάριο, όποτε η τιμή της σοκολάτας κυμαινόταν από 4,5 έως 6 ευρώ το κιλό, αλλά περιμένουν μια καινούργια αύξηση. Ο ίδιος δήλωσε ότι οι επιχειρηματίες του κλάδου θα προσπαθήσουν να συγκρατήσουν τις τιμές, αλλά δεν μπορούν να εγγυηθούν έως πότε, ενώ παράλληλα δεν είναι διατεθειμένοι να υποβαθμίσουν τα προϊόντα τους με κατώτερης ποιότητος κακάο.
Η κλιματική αλλαγή δυσχαιρένει την παραγωγή κακάο
Η μείωση της παραγωγής όπως εξηγεί ο κ. Γλύκος, οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που κατέστρεψαν δέντρα και καρπούς. Ξηρασίες και πλημμύρες διαδεχόμενες η μια την άλλη, προκαλούν απελπισία στους καλλιεργητές και ανησυχία στις αγορές και τις βιομηχανίες. Κάποιοι έσπευσαν προκαταβολικά με συμβόλαια να πάρουν την όποια παραγωγή είχαν οι αγρότες και αυξομειώνουν τις διεθνείς τιμές.
Η ξηρασία έχει καταστρέψει τις καλλιέργειες στην Δυτική Αφρική, η οποία συνεισφέρει περίπου το 80% της παγκόσμιας παραγωγής. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Κακάο, η παγκόσμια προσφορά έχει μειωθεί κατά σχεδόν 11% από πέρυσι. Το κακάο καλλιεργείται σε μεγάλο βαθμό από μικροκαλλιεργητές, οι οποίοι δεν διαθέτουν τα μέσα για να επανεπενδύσουν στην γη τους, κάτι που μεταφράζεται σε χαμηλότερες αποδόσεις με την πάροδο του χρόνου.
Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τον ξηρό καιρό και το Harmattan, δηλαδή μια εποχή μεταξύ Νοεμβρίου και Μαρτίου, κατά την οποία ο ομώνυμος ξερός και γεμάτος σκόνη άνεμος φυσά από την Σαχάρα πάνω από την Δυτική Αφρική στον Κόλπο της Γουινέας. Τα νέφη που φέρνουν βροχοπτώσεις μετατρέπονται σε αμμοθύελλες.
Παγκοσμίως παράγονται σχεδόν 6 εκατ. τόνοι κακάο ετησίως. Σχεδόν τα δύο τρίτα προέρχονται από την Δυτική Αφρική. Το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου 1/3 παράγεται στην Νότια Αμερική 15% και την Ασία 12%. Η Ακτή Ελεφαντοστού παράγει περίπου το 38% και η Γκάνα το 19%. Όποιος επισκεφτεί μια κακαοφυτεία π.χ. στην Ακτή Ελεφαντοστού διαπιστώνει ότι η γη τύποις ανήκει στους καλλιεργητές, που αντιμετωπίζουν εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες ειδικά με τις βροχοπτώσεις οι οποίες προκαλούν την ασθένεια του μαύρου λοβού, έναν μύκητα που μαυρίζει και στεγνώνει τον καρπό, όπως μια μούμια. Εν τούτοις, μια πολύ γνωστή ευρωπαϊκή εταιρεία παίρνει σε ευτελείς τιμές τον καρπό του κακάο για να παράγει πλήθος προϊόντων σοκολάτες, ροφήματα κλπ,, τα οποία οι καταναλωτές πληρώνουν ακριβά.
Μειωμένη παραγωγή, μεγαλύτερο κόστος για τους παραγωγούς, υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Τον Μάιο του 2024, η τιμή καταναλωτή και της σοκολάτας σε σκόνη στην ΕΕ ήταν 6,3% υψηλότερη από ό,τι τον Μάιο του 2023. Την ίδια περίοδο φέτος οι τιμές ήταν γύρω στις 10.000 δολάρια ανά τόνο, σχεδόν διπλάσιο από ότι ήταν πριν από 50 χρόνια.
Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στην σοκολατοπαραγωγή
Η μείωση της παραγωγής κακάο λόγω της κλιματικής αλλαγής θα έχει εκτεταμένες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Πολλοί μικροκαλλιεργητές στις περιοχές παραγωγής κακάο βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο κακάο για τα προς το ζην. Οι μειωμένες αποδόσεις και το αυξημένο κόστος μπορεί να οδηγήσουν σε οικονομική αστάθεια τους αγρότες αυτούς, ωθώντας τους στη φτώχεια. Επιπλέον, καθώς μειώνεται η προσφορά και αυξάνεται το κόστος παραγωγής, η τιμή των προϊόντων σοκολάτας είναι πιθανό να αυξηθεί, καθιστώντας τη σοκολάτα μια πιο ακριβή και λιγότερο προσιτή απόλαυση για τους καταναλωτές.
Σώζοντας την σοκολάτα
Ενώ οι προοπτικές μπορεί να φαίνονται δυσοίωνες, γίνονται προσπάθειες για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην παραγωγή κακάο. Επιστήμονες και ειδικοί σε θέματα γεωργίας εργάζονται σε διάφορα μέτωπα:
Ανάπτυξη ανθεκτικών στο κλίμα ποικιλιών κακάο: Οι ερευνητές αναπαράγουν νέες ποικιλίες κακάο που είναι πιο ανθεκτικές στις αλλαγές της θερμοκρασίας, την ξηρασία και τα παράσιτα. Αυτές οι νέες ποικιλίες στοχεύουν στη διατήρηση υψηλών αποδόσεων και ποιότητας ακόμη και σε συνθήκες που δεν είναι ιδανικές.
Βελτίωση των γεωργικών πρακτικών: Η εκπαίδευση των αγροτών σχετικά με τις βιώσιμες γεωργικές πρακτικές μπορεί να τους βοηθήσει να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες. Τεχνικές όπως η αγροδασοπονία, όπου τα κακαόδεντρα καλλιεργούνται παράλληλα με άλλες καλλιέργειες, μπορούν να βελτιώσουν την υγεία του εδάφους, να παρέχουν σκιά και να δημιουργήσουν πιο σταθερό μικροκλίμα για τα κακαόδεντρα.
Διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος: Η ενθάρρυνση των αγροτών να διαφοροποιήσουν τις πηγές εισοδήματός τους μπορεί να μειώσει την εξάρτησή τους μόνο από το κακάο. Η ενσωμάτωση άλλων καλλιεργειών και δραστηριοτήτων μπορεί να προσφέρει οικονομική σταθερότητα και να μειώσει την πίεση στην παραγωγή κακάο.
Με την υποστήριξη αυτών των προσπαθειών και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες κακάο, οι ειδικοί θεωρούν ότι έτσι μπορεί να αποφευχθεί μια μελλοντική κρίση του κακάου και να διασφαλιστεί ότι η σοκολάτα θα παραμείνει μια αγαπημένη απόλαυση για τις επόμενες γενιές.
Η μείωση της παραγωγής όπως εξηγεί ο κ. Γλύκος, οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που κατέστρεψαν δέντρα και καρπούς. Ξηρασίες και πλημμύρες διαδεχόμενες η μια την άλλη, προκαλούν απελπισία στους καλλιεργητές και ανησυχία στις αγορές και τις βιομηχανίες. Κάποιοι έσπευσαν προκαταβολικά με συμβόλαια να πάρουν την όποια παραγωγή είχαν οι αγρότες και αυξομειώνουν τις διεθνείς τιμές.
Η ξηρασία έχει καταστρέψει τις καλλιέργειες στην Δυτική Αφρική, η οποία συνεισφέρει περίπου το 80% της παγκόσμιας παραγωγής. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Κακάο, η παγκόσμια προσφορά έχει μειωθεί κατά σχεδόν 11% από πέρυσι. Το κακάο καλλιεργείται σε μεγάλο βαθμό από μικροκαλλιεργητές, οι οποίοι δεν διαθέτουν τα μέσα για να επανεπενδύσουν στην γη τους, κάτι που μεταφράζεται σε χαμηλότερες αποδόσεις με την πάροδο του χρόνου.
Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τον ξηρό καιρό και το Harmattan, δηλαδή μια εποχή μεταξύ Νοεμβρίου και Μαρτίου, κατά την οποία ο ομώνυμος ξερός και γεμάτος σκόνη άνεμος φυσά από την Σαχάρα πάνω από την Δυτική Αφρική στον Κόλπο της Γουινέας. Τα νέφη που φέρνουν βροχοπτώσεις μετατρέπονται σε αμμοθύελλες.
Παγκοσμίως παράγονται σχεδόν 6 εκατ. τόνοι κακάο ετησίως. Σχεδόν τα δύο τρίτα προέρχονται από την Δυτική Αφρική. Το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου 1/3 παράγεται στην Νότια Αμερική 15% και την Ασία 12%. Η Ακτή Ελεφαντοστού παράγει περίπου το 38% και η Γκάνα το 19%. Όποιος επισκεφτεί μια κακαοφυτεία π.χ. στην Ακτή Ελεφαντοστού διαπιστώνει ότι η γη τύποις ανήκει στους καλλιεργητές, που αντιμετωπίζουν εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες ειδικά με τις βροχοπτώσεις οι οποίες προκαλούν την ασθένεια του μαύρου λοβού, έναν μύκητα που μαυρίζει και στεγνώνει τον καρπό, όπως μια μούμια. Εν τούτοις, μια πολύ γνωστή ευρωπαϊκή εταιρεία παίρνει σε ευτελείς τιμές τον καρπό του κακάο για να παράγει πλήθος προϊόντων σοκολάτες, ροφήματα κλπ,, τα οποία οι καταναλωτές πληρώνουν ακριβά.
Μειωμένη παραγωγή, μεγαλύτερο κόστος για τους παραγωγούς, υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Τον Μάιο του 2024, η τιμή καταναλωτή και της σοκολάτας σε σκόνη στην ΕΕ ήταν 6,3% υψηλότερη από ό,τι τον Μάιο του 2023. Την ίδια περίοδο φέτος οι τιμές ήταν γύρω στις 10.000 δολάρια ανά τόνο, σχεδόν διπλάσιο από ότι ήταν πριν από 50 χρόνια.
Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στην σοκολατοπαραγωγή
Η μείωση της παραγωγής κακάο λόγω της κλιματικής αλλαγής θα έχει εκτεταμένες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Πολλοί μικροκαλλιεργητές στις περιοχές παραγωγής κακάο βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο κακάο για τα προς το ζην. Οι μειωμένες αποδόσεις και το αυξημένο κόστος μπορεί να οδηγήσουν σε οικονομική αστάθεια τους αγρότες αυτούς, ωθώντας τους στη φτώχεια. Επιπλέον, καθώς μειώνεται η προσφορά και αυξάνεται το κόστος παραγωγής, η τιμή των προϊόντων σοκολάτας είναι πιθανό να αυξηθεί, καθιστώντας τη σοκολάτα μια πιο ακριβή και λιγότερο προσιτή απόλαυση για τους καταναλωτές.
Σώζοντας την σοκολάτα
Ενώ οι προοπτικές μπορεί να φαίνονται δυσοίωνες, γίνονται προσπάθειες για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην παραγωγή κακάο. Επιστήμονες και ειδικοί σε θέματα γεωργίας εργάζονται σε διάφορα μέτωπα:
Ανάπτυξη ανθεκτικών στο κλίμα ποικιλιών κακάο: Οι ερευνητές αναπαράγουν νέες ποικιλίες κακάο που είναι πιο ανθεκτικές στις αλλαγές της θερμοκρασίας, την ξηρασία και τα παράσιτα. Αυτές οι νέες ποικιλίες στοχεύουν στη διατήρηση υψηλών αποδόσεων και ποιότητας ακόμη και σε συνθήκες που δεν είναι ιδανικές.
Βελτίωση των γεωργικών πρακτικών: Η εκπαίδευση των αγροτών σχετικά με τις βιώσιμες γεωργικές πρακτικές μπορεί να τους βοηθήσει να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες. Τεχνικές όπως η αγροδασοπονία, όπου τα κακαόδεντρα καλλιεργούνται παράλληλα με άλλες καλλιέργειες, μπορούν να βελτιώσουν την υγεία του εδάφους, να παρέχουν σκιά και να δημιουργήσουν πιο σταθερό μικροκλίμα για τα κακαόδεντρα.
Διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος: Η ενθάρρυνση των αγροτών να διαφοροποιήσουν τις πηγές εισοδήματός τους μπορεί να μειώσει την εξάρτησή τους μόνο από το κακάο. Η ενσωμάτωση άλλων καλλιεργειών και δραστηριοτήτων μπορεί να προσφέρει οικονομική σταθερότητα και να μειώσει την πίεση στην παραγωγή κακάο.
Με την υποστήριξη αυτών των προσπαθειών και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες κακάο, οι ειδικοί θεωρούν ότι έτσι μπορεί να αποφευχθεί μια μελλοντική κρίση του κακάου και να διασφαλιστεί ότι η σοκολάτα θα παραμείνει μια αγαπημένη απόλαυση για τις επόμενες γενιές.
Πηγή: Protothema.gr
