«Έντονες» φαίνεται ότι ήταν οι συνομιλίες Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, στο πλαίσιο της συνεδρίασης της αρμόδιας Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO την Παρασκευή.
Μία αιτία για το τεταμένο κλίμα της συνεδρίασης φαίνεται πως είναι ο ισχυρισμόςτου Βρετανικού Μουσείου πως τα περισσότερα από τα αγάλματα -που αφαιρέθηκαν από τον Έλγιν- εντοπίστηκαν «στα χαλάσματα» γύρω από το μνημείο, σύμφωνα με δημοσίευμα της Guardian. Στην επίμαχη δήλωση προχώρησε ο αναπληρωτής διευθυντής του μουσείου, δρ. Τζόναθαν Ουίλιαμς.
Ο ίδιος πρόσθεσε πως τα αντικείμενα δεν αφαιρέθηκαν όλα από τον ναό, «όπως έχει υποστηριχτεί». Μάλιστα, ο Ουίλιαμς είπε και πως η επιθυμία της Ελλάδας να δει ολοκληρωμένο τον Παρθενώνα είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί, «καθώς μεγάλο μέρος του είχε καταστραφεί πολύ πριν φτάσει ο Λόρδος Έλγιν στην Ελλάδα».
«Δεν θα υπάρξει ποτέ μία μαγική στιγμή επανένωσης, καθώς τα μισά γλυπτά του Παρθενώνα χάθηκαν για πάντα. Είχαν καταστραφεί από τα τέλη του 17ου αιώνα, πριν ο Έλγιν έρθει στην Αθήνα», δήλωσε συγκεκριμένα ο αναπληρωτής διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, ο οποίος ανέφερε ότι τώρα τα Γλυπτά είναι «πολύ καλά διατηρημένα».
Η απάντηση της Ελλάδας
Το ίδιο δημοσίευμα μεταδίδει και δήλωση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, η οποία κατηγορεί τον Λόρδο Έλγιν για κλοπή.
«Με την πάροδο των χρόνων, οι ελληνικές Αρχές και η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχουν αποδείξει με ακλόνητα επιχειρήματα τα αληθινά γεγονότα γύρω από την αφαίρεση των Γλυπτών του Παρθενώνα» αναφέρει, προσθέτοντας πως «Ο Λόρδος Έλγιν χρησιμοποίησε παράνομα και άδικα μέσα για να κατασχέσει και να εξάγει τα Γλυπτά του Παρθενώνα, χωρίς πραγματική νόμιμη άδεια για να το πράξει, σε μια κατάφωρη πράξη κλοπής κατά συρροή».
Η κα Μενδώνη επέμεινε, επίσης, πως η καμπάνια για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα θα συνεχιστεί ειδικά τώρα, σε μία διεθνή συγκυρία κατά την οποία διάφοροι θησαυροί και μνημεία επαναπατρίζονται στις χώρες τους.
Για την επερχόμενη συνάντηση που ζήτησε η βρετανική πλευρά με το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, η Λίνα Μενδώνη είπε πως η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε έναν ειλικρινή διάλογο με τη Βρετανία με βάση το νομικό και ηθικό πλαίσιο, καθώς και τις συστάσεις και τις αποφάσεις της UNESCO.
Σημειώνεται πως σε αλληλογραφία μεταξύ του Λόρδου Έλγιν και του Ιταλού ζωγράφου που είχε αναλάβει την τετραετή επιχείρηση αφαίρεσης των αρχαιοτήτων, Τζιοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι, ο δεύτερος είχε ζητήσει από τον πρώτο να του στείλει πριόνια κατάλληλαγια μάρμαρο και άλλα εργαλεία. Μάλιστα, ο Λουζιέρι έχει παραδεχθεί πως χρειάστηκε να γίνει «λίγο βάρβαρος» για την αφαίρεση μιας μετόπης, όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα.
Πηγή: Ethnos.gr
Τελευταία τροποποίηση στις Δευτέρα, 23 Μαϊος 2022 21:01
Την προσπάθεια να επιστρέψουν στη χώρα μας τα γλυπτά του Παρθενώνα, στηρίζει η τουρκάλα αρχαιολόγος Ζεϊνέπ Μποζμ που είναι η επικεφαλής της υπηρεσίας καταπολέμησης της αρχαιοκαπηλίας, του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, και έκανε μια σημαντική παρέμβαση πρόσφατα υπέρ της χώρας μας στη Σύνοδο της Unesco.
«Δεν έχει ούτε υπογραφή ούτε και σφραγίδα του Σουλτάνου»
Μιλώντας στον ANT1, επανέλαβε πως τέτοιο φιρμάνι δεν υπάρχει στα αρχεία της Τουρκίαςκαι πως οι Βρετανοί βασίζονται σε ένα έγγραφο με ιταλική μετάφραση που δεν έχει ούτε υπογραφή ούτε και σφραγίδα του Σουλτάνου.
«Δεν υπάρχει φιρμάνι στα αρχεία μας σχετικά με αυτό το θέμα που να δείχνει ότι τα Γλυπτά πωλήθηκαν νόμιμα από τους Οθωμανούς, όπως λέει η Βρετανία.
Το μόνο έγγραφο που συζητείται είναι μια ιταλική μετάφραση. Το περιεχόμενό της, ακόμη κι αν είναι πρωτότυπο, δεν είναι 100% καθαρό όταν το συγκρίνετε με την εργασία που έγινε.
«Δεν υπάρχει φιρμάνι, υπογραφή ή σφραγίδα Σουλτάνου οπουδήποτε σε αυτή την ιταλικήμετάφραση», ανέφερε συγκεκριμένα η Ζεϊνέπ Μποζ.
Ανέλπιστη στήριξη από την Τουρκία στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα βρίσκει η Ελλάδα. Κατά την 24η Σύνοδο της Unesco η εκπρόσωπος της Τουρκίας δήλωσε πως η γειτονική μας χώρα δεν έχει υπόψη της το «φιρμάνι» τουΈλγιν, δηλαδή το έγγραφο - που υποστηρίζει η Βρετανία -ότι της παρείχε η Οθωμανική Αυτοκρατορία για να αφαιρέσει τα γλυπτά.
«Δεν έχουμε υπόψη μας κανένα έγγραφο»
Ειδικότερα, μιλώντας στη σύνοδο της Unesco για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις χώρες προέλευσης η προϊσταμένη του τμήματος Καταπολέμησης της Λαθρεμπορίας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, Ζεϊνέπ Μποζ είπε για τα Γλυπτά του Παρθενώνα:
«Θέλουμε ολόψυχα να ευχαριστήσουμε την ελληνική αντιπροσωπεία για την προβολή των επιχειρημάτων τους με πραγματικά και συγκεκριμένα στοιχεία, όπως στην υπόθεση των Γλυπτών για περισσότερα από 40 χρόνια τώρα. Και ως επικεφαλής της μονάδας καταπολέμησηςτης παράνομης διακίνησης πολιτιστικής κληρονομιάς στην Τουρκία δεν έχουμε υπόψη μας κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά που έγινε από το αποικιοκρατικό Ηνωμένο Βασίλειο εκείνη την εποχή».
«Επομένως δεν νομίζω ότι υπάρχει χώρος για να συζητήσουμε τη νομιμότητά της ακόμη και σύμφωνα με τη νομοθεσία της εποχής και ανυπομονώ ολόψυχα να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς πιστεύουμε ότι σηματοδοτεί την αλλαγή συμπεριφοράς προς την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας και αποτελεί το ισχυρότερο μήνυμα που δίνεται παγκοσμίως. Γι’αυτό μείνετε δυνατοί», κατέληξε.
Σημειώνεται ότι η δήλωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς προέρχεται από τη χώρα διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Αρχές της οποίας βάσει του βρετανικού αφηγήματος παραχώρησαν στον λόρδο Έλγιν το φιρμάνι που τους έδινε δικαίωμα να αφαιρέσουν τα Γλυπτά, που έκτοτε είναι ένα από τα επιχειρήματα του Βρετανικού Μουσείου στις συζητήσεις για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Οι δυνατότητες ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων και της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς του Δήμου μας απετέλεσαν το θέμα της συνάντησης εργασίας του Δημάρχου Ζαχάρως, κου Κωνσταντίνου Μητρόπουλου, και της Υπουργού Πολιτισμού, κας Λίνας Μενδώνη. Στη συνάντηση περευρέθη και η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου, κα Ολυμπία Βικάτου.
Η προστασία των αρχαιολογικών χώρων και των νεότερων μνημείων της περιοχής, ενόψει και της αντιπυρικής περιόδου, η ανάδειξη των χώρων αυτών τόσο με τοπικές εργασίες σήμανσης και προστασίας όσο και με σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία, η πορεία των εργασιών ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου Πλατιάνας (Αίπυ), καθώς και οι δυνατότητες χρηματοδότησης της Τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων κυριάρχησαν στην συζήτηση.
Μετά τη συνάντηση, ο Δήμαρχος δήλωσε πως, η ανάδειξη του πλούτου της περιοχής τού Δήμου μας, με στόχο την ισόρροπη ανάπτυξή του, αποτελεί το πρωταρχικό μέλημα της διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζονται όλες οι προοπτικές και δυνατότητες, μέρος των οποίων αποτελεί και η συνεργασία με διάφορες υπηρεσίες και η υποστήριξη με κάθε τρόπο για την καλύτερη και πληρέστερη υλοποίηση του έργου τους. Ιδιαιτέρως θετική ήταν η συμφωνία με την κα Υπουργό, αφενός για τη συνεργασία με την Τοπική Εφορεία και τη Γενική Δ/ντρια του Υπουργείου, αποσκοπώντας στην επίτευξη των κοινών μας στόχων με την ύπαρξη ενός κοινού πλαισίου δράσης και προτάσεων υλοποίησής του, και αφετέρου για τη συντονισμένη προσπάθεια ανάδειξης και ανάπτυξης των Λουτρών Καϊάφα.
Aποκτήθηκαν νόμιμα και δεν έχουμε καμία πρόθεση να αλλάξουμε το νόμο σε σχέση με αυτά τα ζητήματα, τόνισε η Λούσι Φρέιζερ
Η υπουργός Πολιτισμού της Βρετανίας δήλωσε ότι η Ελλάδα θα πρέπει πρώτα να «αναγνωρίσει» ότι τα «Ελγίνεια Μάρμαρα», όπως αποκάλεσε τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ανήκουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και μετά αυτά να δανειστούν στη χώρα μας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την Independent, η Λούσι Φρέιζερ απαντώντας σε ερώτηση της Επιτροπής Πολιτισμού, Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Αθλητισμού σήμερα δήλωσε: «Η άποψή μου είναι ότι υπάρχουν μόνο ορισμένες περιστάσεις στις οποίες μπορείτε να μεταφέρετε αντικείμενα» και συνέχισε λέγοντας: «Οι διαχειριστές του Βρετανικού Μουσείου είναι υπεύθυνοι για τα αντικείμενα, αποκτήθηκαν νόμιμα και δεν έχουμε καμία πρόθεση να αλλάξουμε το νόμο σε σχέση με αυτά τα ζητήματα».
Όταν ρωτήθηκε αν θα υποστήριζε τον δανεισμό των Γλυπτών, είπε: «Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό η ελληνική κυβέρνηση να αναγνωρίσει ότι τα αντικείμενα αυτά ανήκουν και έχουν αποκτηθεί νόμιμα. Αντικείμενα δανείζονται κατά καιρούς, αλλά αυτό είναι θεμελιώδες ότι αναγνωρίζεται η ιδιοκτησία μας».
Ο πρόεδρος του Μουσείου, Τζορτζ Όσμπορν ανέφερε πως έχουν ταυτοποιηθεί άλλα 100 αντικείμενα - Πέρσι τον Αύγουστο έγινε γνωστό πως περίπου 2.000 αντικείμενα είχαν κλαπεί ή καταστραφεί από τη συλλογή του
Συνολικά 626 αντικείμενα, από τα περίπου 1.500 χαμένα ή κλεμμένα από τις αποθήκες του, βρέθηκαν μεταξύ άλλων στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική και μεταφέρθηκαν πίσω στο Λονδίνο, αναφέρει το Βρεανικό Μουσείο.
Το Μουσείο ανακοίνωσε την Παρασκευή την επιστροφή άλλων 268 κλεμμένων τεχνουργημάτων, με τα οποία ο συνολικός αριθμός των ανακτηθέντων αντικειμένων ανεβαίνει στα 626. Παράλληλα, το Μουσείο συμπληρώνει ότι εξακολουθεί να εργάζεται - με βάση νέα στοιχεία - για περίπου 100 αντικείμενα
Η επιχείρηση επιστροφής των χαμένων αρχαιοτήτων από το Μουσείο «είναι παγκόσμια, ενώ αντικείμενα έχουν πλέον ανακτηθεί από όλη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική» τόνισε ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Όσμπορν συμπληρώνονντας πως είχε αμφιβολίες για το αν οι προσπάθειες ανάκτησης θα απέδιδαν καρπούς. «Όταν ανακοινώσαμε τη θλιβερή είδηση ότι αντικείμενα είχαν κλαπεί από τη συλλογή μας, ο κόσμος λογικά υπέθεσε ότι αυτό ήταν όλο... θα ήταν απίθανο να τα ξαναδούμε, έστω ορισμένα από αυτά» ανέφερε για να προσθέσει: «Αλλά η ομάδα του Βρετανικού Μουσείου δεν το έβαλε κάτω. Στηρίχτηκε στην έξυπνη ερευνητική της εργσασία και σε ένα δίκτυο εθελοντών, για να φτάσει σε ένα αξιοσημείωτο αποτέλεσμα: περισσότερα από 600 από τα αντικείμενα έχουν επιστρέψει σε εμάς και άλλα 100 έχουν ταυτοποιηθεί – συνολικά σχεδόν τα μισά από τα κλεμμένα αντικείμενα. Είναι ένα σπουδαίο αποτέλεσμα, αλλά δεν επαναπαυόμαστε εδώ... συνεχίζουμε και για τα υπόλοιπα αντικείμενα που λείπουν».
Ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας ΜπόριςΤζόνσον εξήγησε τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να παραμείνουν στο Βρετανικό Μουσείο.
Ο Μπόρις Τζόνσον βρέθηκε σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Πολιτικής του Πανεπιστημίου Georgetown στην Ουάσιγκτον με τίτλο «Ο Παγκόσμιος Αγώνας για τη Δημοκρατία με τον ΜπόριςΤζονσον» και το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα έθεσε ο Έλληνας μεταπτυχιακός φοιτητής, Θανάσης Μπασιάκος (γιος του εκλιπόντος βουλευτή και υπουργού της ΝΔ, Βαγγέλη Μπασιάκου) με τον Μπόρις Τζόνσον να λέει ότι «η κύρια ανησυχία μου είναι το επιχείρημα των αρνητικών επιπτώσεων μετά από μία τέτοια κίνηση».
Όπως ανάφερε ο ίδιος, αν δοθούν πίσω τα Μάρμαρα στην Ελλάδα θα οδηγήσει σε απογύμνωση του ΒρετανικούΜουσείου από θησαυρούς δεκάδων χωρών.
Σπίτι στην Ελλάδα θέλει ο Μπόρις Τζόνσον
Ο Μπόρις Τζόνσον αφού εξέφρασε την επιθυμία του να αποκτήσει ένα σπίτι στην Ελλάδα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι όταν έρχεται φιλοξενείται και απήγγειλε Ιλιάδα είπε ότι η επιστροφή των Γλυπτών είναι ένα «εξαιρετικά δύσκολο ζήτημα» που θα πρέπει να το προσεγγίσουμε σφαιρικά διότι δεν θα πρέπει να απογυμνωθούν τα μητροπολιτικά μουσεία της Ευρώπης και των ΗΠΑ, όπως είναι το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου ή το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης που δέχονται καθημερινά χιλιάδες επισκέπτες και έχουν την ευκαιρία να θαυμάζουν τους θησαυρούς της αρχαιότητας.
Όπως είπε χαρακτηριστικά «αν αρχίσουν να απογυμνώνονται συστηματικά από τους θησαυρούς που έχουν πάρει από άλλες χώρες, επιστρέφοντάς τους τότε θα καταστρέφονταν μεγάλα πολιτιστικά ιδρύματα που γρήγορα και φθηνά μπορούν να διδάξουν τους νέους για τους πολιτισμούς της αρχαιότητας».
Κατατέθηκαν στα πρακτικά της Βουλής από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη
Το πολυσυζητημένο ερωτικό φιλί του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τον παιδικό του φίλο Ηφαιστίωνα δεν είναι η μοναδική ιστορική ανακρίβεια που περιέχει η δραματοποιημένη σειρά ντοκιμαντέρ του Netflix «Μέγας Αλέξανδρος: Η γέννηση ενός Θεού». Υπάρχουν αρκετές ακόμη σκηνές που παρουσιάζονται ως ιστορικά γεγονότα τα οποία όμως διαψεύδονται από τις υπάρχουσες ιστορικές πηγές αλλά και πολλές ουσιαστικές παραλείψεις εξαιτίας των οποίων προκύπτουν λανθασμένα συμπεράσματα για την προσωπικότητα, τη ζωή και τη διαδρομή του σπουδαίου Μακεδόνα στρατηλάτη.
Με αφορμή επίκαιρη ερώτηση που υπέβαλε ο πρόεδρος του Δημοκρατικού και Πατριωτικού Κινήματος-ΝΙΚΗ, Δ. Νατσιός, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, πέρα από την απάντησή της, κατέθεσε στα πρακτικά της Βουλής, ορισμένα από τα ιστορικά ανακριβή γεγονότα που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ το οποίο η ίδια χαρακτήρισε ως «μια εξαιρετικά κακής ποιότητας μυθοπλασία, ευτελούς περιεχομένου, που απέχει παρασάγγας από τα ιστορικά γεγονότα, έτσι όπως καταγράφονται στις αρχαίες γραπτές πηγές και τεκμηριώνονται από την αρχαιολογική έρευνα» και «επιδιώκει τον εύκολο εντυπωσιασμό για να κερδίσει θεατές χρησιμοποιώντας τον κακόβουλο σχολιασμό, ως δήθεν γεγονότα».
Όσον αφορά στη σεξουαλικότητα του Αλέξανδρου και τη σχέση του με τον Ηφαιστίωνα επισημαίνεται πως δεν υπάρχει καμία αναφορά στις πηγές που να ξεφεύγει από τα όρια της φιλίας, όπως την ορίζει ο μεγάλος του δάσκαλος, ο Αριστοτέλης. Ο Αλέξανδρος διδάχτηκε από τον Αριστοτέλη ρητορική, ηθική και πολιτική. Οι αριστοτελικές αξίες βασίζονται στην άσκηση του ορθολογισμού, δηλαδή στην αναζήτηση της αιτίας των πραγμάτων, την ακαταπόνητη επιδίωξη στόχων, την άσκηση στις ηθικές αρετές της εγκράτειας, της σωφροσύνης και του μέτρου. Θεμελιώδες στοιχείο στην σκέψη του Αριστοτέλη είναι η φιλία που βασίζεται στην αρετή και το αγαθό. Όταν ασκείς εξουσία είσαι κυρίαρχος του κόσμου, είσαι ηγέτης, στηρίζεσαι στους φίλους, με την αριστοτελική έννοια, δηλαδή σε έναν κύκλο ανθρώπων απόλυτα πιστών και αφοσιωμένων έως θανάτου που περιβάλλουν τον ηγέτη, τον στηρίζουν, τον συμβουλεύουν. Όλο αυτό το σημαντικό φιλοσοφικό πλαίσιο δεν παρουσιάζεται στη σειρά.
Μια ακόμη τρανταχτή ανακρίβεια της σειράς σχετίζεται τον τρόπο με τον οποίο ο Μέγας Αλέξανδρος αντιμετώπιζε τις γυναίκες των αντιπάλων του. Ενώ στη σειρά αναφέρεται ότι παντρεύτηκε και απέκτησε παιδί με την γυναίκα του Δαρείου, Στάτειρα Β’ κάτι τέτοιο δεν συνάδει με τις ιστορικές πηγές. Η γυναίκα που γέννησε το παιδί του ήταν η κόρη του Δαρείου, Στάτειρα Γ’, την οποία ο Αλέξανδρος νυμφεύθηκε στο πλαίσιο των πολιτικών γάμων, που τέλεσε με σκοπό την νομιμοποίηση των κατακτήσεων στα μάτια των γηγενών πληθυσμών.
Επιπλέον, όταν ο Αλέξανδρος εμφανίζεται στη βασιλική σκηνή μαζί με τον Ηφαιστίωνα, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, είναι η μητέρα του Δαρείου, η οποία πέφτει στα πόδια του, και όχι η γυναίκα του, όπως εσφαλμένα παρουσιάζεται στη σκηνή της σειράς. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αλέξανδρος αρνείται να συναντήσει ξανά την γυναίκα του Δαρείου για να μην τον προσβάλει τον αντίπαλό του. Ο ίδιος, εξάλλου, επιδείκνυε, διαχρονικά, τεράστιο σεβασμό προς τις γυναίκες των αντιπάλων του τις οποίες φρόντιζε να προστατεύει και την ίδια στάση απαιτούσε απ’ όλα τα μέλη του στρατεύματός του. Κάποιοι μάλιστα που παράκουσαν τις εντολές και βίασαν γυναίκες αντιπάλων τιμωρήθηκαν παραδειγματικά με θανατική ποινή.
Στο μεταξύ, στη σειρά υποβαθμίζεται η ιδιοφυής πολιτική κίνηση της λύσης από τον Αλέξανδρο του περίφημου Γόρδιου δεσμού, για τον οποίο η παράδοση έλεγε πως όποιος καταφέρει να τον λύσει θα κυριαρχούσε σε ολόκληρη την Ασία. Ο Αλέξανδρος ταξίδεψε χιλιόμετρα, ώστε να φτάσει στο λιμάνι του Γόρδιου και μπροστά σε πλήθος κόσμου να κόψει τον Γόρδιο δεσμό εδραιώνοντας τη φήμη και την ισχύ του σε εχθρούς και φίλους.
Έχουν περάσει πάνω από 200 χρόνια από τότε που ο Σκωτσέζος πρεσβευτής στις Βρυξέλλες και το 1795 στο Βερολίνο, Thomas Bruce Elgin - γνωστός στη χώρα μας ως Λόρδος Έλγιν ή Ελγίνος- έκλεψε τα Γλυπτά του Παρθενώνα και άλλα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από την Ελλάδα. Από τότε η «πληγή» του πολιτισμού μας ακόμη είναι ανοικτή και αιμορραγεί, μιας και τα μάρμαρα δεν έχουν ακόμη επιστραφεί στον πατρογονικό τους τόπο.
Οι προσπάθειες της Ελλάδας για την επιστροφή αρχαιοτήτων του Παρθενώνα που αποσπάστηκαν από τον Έλγιν άρχισαν από το 1836. Από το 1983, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, η Ελλάδα καταβάλλει νέες προσπάθειες να φέρει τα γλυπτά πίσω στην Αθήνα. Η αναγκαιότητα της επιστροφής τους στην Ελλάδα επιβεβαιώνεται και από την επίσημη θέση της εκπροσώπου της UNESCO, με βάση την αρχή της διατήρησης της ακεραιότητας των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας.
Τι είδους προσωπικότητα όμως ήταν τελικά ο διαβόητος Λόρδος Έλγιν; Πώς μπόρεσε να κλέψει συνολικά 253 αρχαιότητες από τον ελληνικό χώρο; Η αφήγηση της κλοπής πλέον έχει, εκτός από ιστορικό ενδιαφέρον, κοινωνικοπολιτική και τελικά ανθρωπολογική σημασία.
Ποιος ήταν ο Λόρδος Έλγιν;
Ο έβδομος κόμης του Έλγιν και ενδέκατος κόμης του Κινκάρντιν, ήταν Βρετανός διπλωμάτης και λάτρης των κλασικών ελληνικών χρόνων. Γεννήθηκε το 1766 και ήταν τρίτος γιος του Τσαρλς Μπρους, πέμπτου κόμη του Έλγιν. Σε ηλικία πέντε ετών, το 1771, διαδέχτηκε στον τίτλο τον αδελφό του Γουίλιαμ Ρόμπερτ, έκτο κόμη. Το 1785 κατατάχθηκε στον Στρατό κι έγινε υποστράτηγος του Βρετανικού Στρατού το 1790. Κάπου εκεί άρχισε τη διπλωματική του σταδιοδρομία.
Το 1799, λόγω της εκστρατείας των Γάλλων στην Αίγυπτο, του ανατέθηκε ο ρόλος του έκτακτου πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, με διαταγές να ασχοληθεί αποκλειστικά με τα τότε πολιτικά ζητήματα. Ατυχώς όμως, όπως έδειξε η ιστορία τελικά, το μόνο πράγμα με το οποίο ασχολήθηκε αποκλειστικά, ήταν η κλοπή των Γλυπτών του Παρθενώνακαι άλλων αρχαιοτήτων από την Ελλάδα.
Οι συνεργάτες του Λόρδου Έλγιν
Προς το τέλος του 1799 ή κατά προσέγγιση μετά από ένα χρόνο, ο Έλγιν «φύτεψε» στην Αθήνα τον γραμματέα της Βρετανικής πρεσβείας W. R. Hamilton (1777-1859) μαζί με μερικούς εικαστικούς από την Ιταλία, τον ζωγράφο Λουζιέρι, τους αρχιτέκτονες Ιτάρ και Βαλέστρα και τον γλύπτη Ιβάνοβιτς ανάμεσα τους, προκειμένου να καταγράψουν τα μνημεία της τότε νεογέννητης περιφέρειας της Αττικής, ιδίως γύρω από την περιοχή της σημερινής Ακρόπολης, την εκπόνηση τοπογραφικών σχεδίων και τη λήψη εκμαγείων, για να γίνει δυνατή η επιλογή και τελικά η κλοπή τους, εφόσον θα έπαιρναν σχετική άδεια από τους Τούρκους.
Ιστορικά γεγονότα γύρω από την εποχή της κλοπής των Γλυπτών
Ο παντοδύναμος Βρετανικός στόλος που νίκησε στο Αμπουκίρ της Αιγύπτου υπό τον Νέλσον επί του γαλλικού στόλου, υπό τον Μπριές το 1801, έδωσε στον Έλγιν τη δυνατότητα να αποσπάσει εντολή του καϊμακάμη, δηλαδή του ανώτερου διοικητικού υπαλλήλου της οθωμανικής αυτοκρατορίας, Σεγούτ Αβδουλάχ, το οποίο φιρμάνι του επέτρεπε την αφαίρεση λίθων ενεπίγραφων και πολλών γλυπτών από την Ακρόπολη. Η κλοπή λοιπόν όχι μόνο ήταν προμελετημένη αλλά και «ευλογημένη» από την τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία δεν είχε καμία όρεξη να ασχοληθεί με τον πολιτισμό της Ελλάδα και τις πολύτιμες αρχαιότητες. Έτσι ο Έλγιν μπορούσε πια να δρα ανενόχλητος και…νόμιμος.
Γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα της Οθωμανικής εντολής έχει αναζωπυρωθεί μέσα στα χρόνια μία ολόκληρη θρησκεία από γνώμες. Φυσικά ο μοναδικός άνθρωπος εκείνο τον καιρό που θα μπορούσε να δώσει ένα τέτοιο σημαντικό φιρμάνι ήταν ο ίδιος ο Σουλτάνος, κάτι το οποίο δεν έγινε ποτέ επίσημα.
Τέτοια εντολή όμως, απ’ ότι δείχνουν τα ιστορικά δεδομένα, δεν δόθηκε ποτέ από τον σουλτάνο στον Λόρδο Έλγιν. Ακόμα και το φιρμάνι του καϊμακάμη, ο οποίος είχε κοντινές φιλίες με τον Έλγιν και ήταν σε θέση να εκπροσωπήσει εκείνη την εποχή τον Σουλτάνο στην Κωνσταντινούπολη, τελικά δεν έδινε στον Έλγιν κανένα δικαίωμα να αφαιρέσει τα πολύτιμα γλυπτά από την Ακρόπολη.
Αυτό το διαβόητο και τελικά ψεύτικο δικαίωμα ή φιρμάνι (το οποίο μάλιστα δεν βρέθηκε ποτέ σε κανένα επίσημο αρχείο!) προέτρεπε τις τουρκικές αρχές στην Αθήνα να αφήσουν ανενόχλητα τους ανθρώπους του Έλγιν, να διενεργήσουν ανασκαφές στην γύρω περιοχή του Παρθενώνα, όπου ίσως βρισκόταν θαμμένο κάποιο ανάγλυφο ή επιγραφή.
Η εγκληματική ζωή του Έλγιν που, εκτός από «μακροχέρης», ήταν και κακοπληρωτής, μιας και χρωστούσε στο βρετανικό δημόσιο 18.000 λίρες – ποσό γιγαντιαίο για την εποχή. Όλα αυτά μας οδηγούν αναπόφευκτα στο συμπέρασμα ότι ο αδίστακτος αρχαιοκάπηλος δεν είχε κανένα σουλτανικό φιρμάνι και μάλλον πως όλα τα είχε, είτε πλαστογραφήσει ή απλά εφεύρει από το μυαλό του. Μην αφήνουμε όμως απέξω και την απαράδεκτη στάση όλων των προεστών της Αθήνας οι οποίοι άφησαν εν γνώση τους να συμβεί η κλοπή, μπροστά στα ίδια τους τα μάτια.
Οι προεστοί της Αθήνας πήραν κάποιο σημαντικό «δώρο» από τον Λόρδο Έλγιν για να «κοιτάνε αλλού» κατά τη διάρκεια της αφαίρεσης των αριστουργημάτων από την Ακρόπολη από το «συνεργείο» του Έλγιν. Η ιστορία μιλάει και λέει πάντα την αλήθεια τελικά. Μπορεί ο Έλγιν να ήταν ένας αδίστακτος απατεώνας, κι εμείς όμως σαν κράτος και σαν πολίτες δεν κάναμε ποτέ τίποτα για να το εμποδίσουμε εκείνη την εποχή.
Με ποια μέθοδο αφαιρέθηκαν τα Γλυπτά του Παρθενώνα και οι άλλες αρχαιότητες
Ο μεθοδικός τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι του Έλγιν αφαίρεσαν τις αρχαιότητες γύρω από την Ακρόπολη έχει μείνει στην ιστορία σαν μία από τις πρώτες επιτυχημένες μαζικές «αρπαγές» πολύτιμων αντικειμένων, όχι από μουσείο, αλλά από μία ολόκληρη χώρα.
Ένας από τους Ιταλούς εικαστικούς και ειδικούς τέχνης, ο Giovanni Battista Lusieri (1755-1821), τοποθετήθηκε στην Ακρόπολη ως ο κύριος αντιπρόσωπος του Έλγιν και ξεκίνησε τη συστηματική διαλογή γλυπτών και αρχιτεκτονικών μελών γύρω από τον Παρθενώνα. Η κλοπή τους γινόταν εκείνη την εποχή με τον πλέον λιγότερο δαπανηρό τρόπο, όπως είπε ο Λουζιέρι, σημειώθηκαν καταστροφές πάνω στα γλυπτά, όπως τραγικά λάθος πριονισμοί, άκυροι τεμαχισμοί και κατά την απόσπασή τους, προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές ή και διατάραξη της στατικής ισορροπίας των κτιρίων στα οποία βρίσκονταν. Όλα αυτά καθιστούν τους κλέφτες του Έλγιν, όχι μόνο ξεδιάντροπους αλλά και επικίνδυνους για την πολιτιστική κληρονομιά παγκοσμίως.
Ο Λουζιέρι «πήρε την δουλειά» από τον Έλγιν για να καταγράψει ζωγραφικά τα μνημεία και τα τοπία της Ελλάδας, κανείς όμως δεν σκέφτηκε πως θα ήταν το δεξί του χέρι στις απαλλοτριώσεις των γλυπτών. Ο μισθός του ήταν 200 λίρες τον χρόνο. Λέγεται ότι ήταν αυτός τελικά που μπήκε στο μυαλό του Έλγιν και τον έπεισε να αποσπάσουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα και των άλλων μνημείων, με το άθλιο επιχείρημα ότι κινδύνευαν από τους Οθωμανούς, που κι εκείνοι με τη σειρά τους τα αφαιρούσαν και τα πουλούσαν στους ξένους.
Ποιος είναι ο αναλυτικός αριθμός των αρχαιοτήτων που κλάπηκαν
Τα κλεμμένα μάρμαρα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 1/2 από ό,τι απομένει από τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα που διασώθηκε: 75 μέτρα από τα αρχικά 160 μέτρα, 15 από τις 92 μετόπες, 17 τμηματικές μορφές από τα αετώματα, όπως επίσης και άλλα τμήματα της αρχιτεκτονικής. Τα αποκτήματα του Έλγιν περιλαμβάνουν ακόμη αντικείμενα από άλλα κτήρια της Αθηναϊκής Ακρόπολης: το Ερέχθειο, που μεταβλήθηκε σε ερείπιο κατά τον ελληνικό αγώνα της Ανεξαρτησίας (1821-33), τα Προπύλαια και τον Ναό της Αθηνάς Νίκης. Ο λόρδος Έλγιν πήρε περίπου τα μισά από τα γλυπτά του Παρθενώνα και από τα υπόλοιπα δημιουργήθηκαν εκμαγεία σε γύψο. Έκτοτε τα Μάρμαρα αναφέρονται συχνά ως Ελγίνεια.
Η χρονιά την οποία και ξεκίνησε επισήμως η κλοπή ήταν το 1801, μία περίοδος όπου το Ελληνικό Κράτος ήταν ακόμη ανύπαρκτο. Σύμφωνα με βάσιμες ιστορικές πηγές, συνολικά ο Έλγιν έκλεψε: 253 γλυπτά έργα και αρχιτεκτονικά μέλη, διάφορα αγγεία, ηλιακά ρολόγια και πολλά άλλα. Από τον Παρθενώνα αφαιρέθηκαν 96 ακέραια ή ακρωτηριασμένα γλυπτά και ειδικότερα: Από το νότιο διάζωμα 15 ακέραια και 4 σπασμένα, από το ανατολικό διάζωμα 11 αγάλματα και τμήματά τους, από το δυτικό αέτωμα περισσότερα από 8, από τη βόρεια ζωφόρο 21 ακέραιες πλάκες κι ένα τμήμα πλάκας, από τη νότια ζωφόρο 30 ακέραιες πλάκες και 11 θραύσματα, από τη δυτική ζωφόρο 2 πλάκες και από την ανατολική ζωφόρο 4 πλάκες. Η κλοπή ήταν τεράστια και γράφεται στην ιστορία ως μία από τις μεγαλύτερες μαζικές κλοπές αρχαιοτήτων που έχουν γίνει παγκοσμίως.
Περαιτέρω από τον ναό της Απτέρου Νίκης κλάπηκαν 4 τεμάχια, 18 από το Ερέχθειο, μία Καρυάτιδα κι ένα γωνιακό ιωνικό κιονόκρανο της ανατολικής κιονοστοιχίας είναι τα σημαντικότερα από αυτά, 4 από το θέατρο του Διονύσου, μεταξύ των οποίων κι ένας κίονας από το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου. Πολλά από αυτά, ήταν πρωτότυπα γλυπτά του Φειδία, του Αγοράκριτου και του Αλκαμένη. Αντικείμενα ανυπολόγιστης αξίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, τα οποία κλάπηκαν από τον Λόρδο Έλγιν.
Σημαντικότερα απ' όλα είναι βέβαια τα γλυπτά της γέννησης της Αθηνάς από το ανατολικό αέτωμα, η μετόπη της διαμάχης της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα και η ζωφόρος με την πομπή των Παναθηναίων.
Πώς μεταφέρονταν στην Αγγλία εκείνη την δύσκολη εποχή;
Όλα τα γλυπτά και τα αντικείμενα που κλάπηκαν από τον Έλγιν, στοιβάζονταν σε ξύλινα κουτιά και μεταφέρονταν με πλοία στη Μ. Βρετανία. Οι ξεδιάντροπες κλοπές, ξεκίνησαν, όπως αναφέραμε πιο πάνω, το 1801 και ολοκληρώθηκαν το 1810, εννέα ολόκληρα χρόνια διήρκησε η «μεγαλειώδης» κλοπή.
Πως γλίτωσαν οι Λέοντες των Μυκηνών
Ο Λόρδος Έλγιν δεν άφησε ήσυχες ούτε και τις Μυκήνες, στέλνοντας εκεί τον ιερέα δρ. Χαντ, σκοπεύοντας να κλέψει και τους Λέοντες της Πύλης, ωστόσο αυτό κρίθηκε ακατόρθωτο, λόγω του βάρους των Λεόντων. Κι αυτό ήταν ένα παιχνίδι της τύχης που τελικά λειτούργησε υπέρ του Ελληνικού λαού και της κληρονομιάς του. Τώρα θα «κλαίγαμε» και τους Λέοντες των Μυκηνών αν δεν ήταν τόσο μεγάλοι.
Τα αρχικά 12 γιγαντιαία κιβώτια με τις αρχαιότητες, φορτώθηκαν το 1802 στο ιδιόκτητο ιστιοφόρο «Μέντωρ», του Έλγιν. Ωστόσο, το πλοίο βούλιαξε στον Αβλέμονα των Κυθήρων. Άλλο ένα έγκλημα απροσεξίας των κλεφτών. Το 1803, ο ίδιος ο Έλγιν, επιστρέφοντας στην Αγγλία, φόρτωσε 44 κιβώτια στο βρετανικό πολεμικό πλοίο «Diana». Άλλα κιβώτια, μεταφέρθηκαν σε πλοία της Ραγούζας (Ντουμπρόβνικ) και στα πολεμικά «Medusa» και «Hydra».
Ο θάνατός του Λόρδου Έλγιν και η κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, σταμάτησαν κάθε παρόμοια ενέργεια. Η ζημιά όμως είχε ήδη γίνει, σε βάρος πάντα της παγκόσμιας κληρονομιάς.
Οι πρώτες αντιδράσεις ήρθαν…από τους Γάλλους!
Η πρώτη σημαντική αντίδραση, πρέπει να πούμε εδώ, δεν ήταν από τους Έλληνες διανοούμενους και προεστούς της εποχής. Ο πρώτος που αντέδρασε στις αδιάντροπες κλοπές και τις λεηλασίες του Έλγιν και των συνεργατών του, ήταν ένας Γάλλος πρόξενος στην Αθήνα με το όνομα Φοβέλ, ο οποίος το 1807 παρεμπόδισε μερικώς την αφαίρεση αρχαιοτήτων από την Ακρόπολη. Όπως όμως καταλαβαίνουμε όλοι τα κίνητρά του δεν ήταν ανιδιοτελή, καθαρά από αγάπη για το δίκαιο και τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά είχαν να κάνουν με τον αυξανόμενο αγγλογαλλικό ανταγωνισμό της εποχής.
Τα κλοπιμαία από τη χώρα μας, έφτασαν τελικά στο Λονδίνο και αποθηκεύτηκαν αρχικά σε υπόστεγο της κατοικίας του Έλγιν και αργότερα στην καρβουναποθήκη του δούκα του Ντεβονσάιρ. Πράγμα αδιανόητο και καταστροφικό για τα αντικείμενα. Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσής τους, υπέστησαν σημαντικές ζημιές από την υγρασία και την ταλαιπωρία μιας και το μέρος ήταν όπως όλοι καταλαβαίνουμε εντελώς ακατάλληλο για την ευθραυστότητα τους.
Ο Έλγιν, έστειλε ευθαρσώς και χωρίς καμία τύψη μηνύματα προς τη βρετανική κυβέρνησηγια να αγοράσει τα αρχαία για την προσωπική του συλλογή. Κατά τη διάρκεια της σχετικής συνεδρίασης του Βρετανικού κοινοβουλίου ακούστηκαν γνώμες σκεπτικισμού, ακόμα και απόρριψης της πρότασης του Έλγιν. Από τότε μάλιστα ξεκίνησαν οι πρώτες αντιδράσεις για την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Τελικά, αποφασίστηκε τα Μάρμαρα ν' αγοραστούν από το βρετανικό Δημόσιο για 35.000 στερλίνες. Επειδή όμως ο Έλγιν, χρωστούσε στο κράτος 18.000 στερλίνες, του δόθηκαν μόνο 17.000 στερλίνες. Η ιστορία και πάλι αναδεικνύει την τραγικότητα και την ειρωνεία των απατεώνων.
Οι Βρετανικές απόψεις για τις κλοπές
Το 1890, ο Βρετανός διανοούμενος, Φ. Χάρισον, έγραψε στο περιοδικό «19ος Αιώνας» το πρώτο διαβόητο κείμενο για τα Ελγίνεια Μάρμαρα και την επιστροφή τους. Ο διευθυντής του περιοδικού Τζ. Νόουλερ, του απάντησε με το άρθρο «Ο Αστεϊσμός περί των Ελγινείων Μαρμάρων», στο οποίο, γράφει, περίπου ότι ο Χάρισον αστειεύεται όταν προβάλλει το συγκεκριμένο αίτημα. Στον Νόουλερ, απάντησε σκληρά, ο ίδιος ο Κ. Καβάφης, με άρθρο του στο περιοδικό της Αλεξάνδρειας «Rivista Quindicinale».
Τον Γενάρη του 1941, έγινε πρόταση στη Βουλή των Κοινοτήτων για την επιστροφή των Μαρμάρων μετά τη λήξη του πολέμου και μέσα στα πλαίσια της κοινής πολεμικής προσπάθειας Ελλάδας και Βρετανίας εκείνη την εποχή, ωστόσο η κυβερνητική απάντηση ήταν αποθαρρυντική για άλλη μία φορά όπως θα φαινόταν στο μέλλον.
Copyright © 2011 - 2024 Ηλεία Live!.
