Έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι οι σκέψεις προκαλούν το μυαλό να απελευθερώσει νευροδιαβιβαστές, οι οποίοι είναι χημικοί αγγελιοφόροι που τους επιτρέπεται να επικοινωνούν με τα μέρη του οργανισμού και του νευρικού σας συστήματος. Οι νευροδιαβιβαστές ελέγχουν σχεδόν όλες τις λειτουργίες του σώματός σας, από τις ορμόνες μέχρι την πέψη, την αίσθηση χαράς, της λύπης ή του άγχους.
Όμως μια νέα μελέτη διαπιστώνει ότι οι άνθρωποι βλέπουν ένα μειονέκτημα σε αυτές τις πνευματικές «δαπάνες»: Η σκέψη μπορεί να είναι ένας πόνος!
«Με βάση προηγούμενες εργασίες στον τομέα, περίμενα μεν ότι η νοητική προσπάθεια θα ήταν δυσάρεστη για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά περίμενα επίσης ότι θα θεωρούνταν λιγότερο αρνητική για ορισμένες εργασίες» δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Erik Bijleveld, αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Επιστημών Συμπεριφοράς του Πανεπιστημίου Radboud στο Nijmegen της Ολλανδίας.
«Αλλά δεν διαπιστώσαμε ότι αυτό ήταν έτσι», δήλωσε ο Bijleveld. «Παρόλο που οι άνθρωποι απολαμβάνουν τις ανταμοιβές που συνδέονται με τα νοητικά καθήκοντα, οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι δεν απολαμβάνουν επίσης την πνευματική προσπάθεια που συνεπάγεται. Αντιθέτως, αισθάνονται ενοχλημένοι, εκνευρισμένοι, απογοητευμένοι και αγχωμένοι».
Ενοχλητική η πνευματική προσπάθεια που χρειάζεται για να σκεφτείς σκληρά
Η εργασία αυτή δεν είναι πραγματικός πόνος, φυσικά. Ο εγκέφαλός σας δεν έχει νευρικές απολήξεις, οπότε ένας πόνος στον εγκέφαλο δεν είναι σαν να έχετε έναν πόνο στον αυχένα. Αλλά η πνευματική προσπάθεια που χρειάζεται για να σκεφτείς σκληρά μπορεί να είναι τόσο ενοχλητική που κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν αντί γι' αυτό τον σωματικό πόνο.
Μια μελέτη του 2020 ρώτησε τους ανθρώπους αν θα προτιμούσαν να κάνουν μια δύσκολη εργασία μνήμης - να θυμούνται αν μια κάρτα επανεμφανίστηκε μετά από μια απόσπαση της προσοχής τους - ή να βιώσουν καυτό πόνο από μια συσκευή θερμότητας που κρατήθηκε στο δέρμα. Όταν ο πόνος ήταν μικρός, περισσότεροι άνθρωποι επέλεγαν τη θερμότητα, αλλά ο αριθμός αυτός μειωνόταν καθώς ο πόνος αυξανόταν. Ωστόσο, το 28% των συμμετεχόντων εξακολουθούσε να επιλέγει τον σωματικό πόνο έναντι της ψυχικής καταπόνησης, ακόμη και όταν ο πόνος ήταν πιο έντονος.
«Με απλά λόγια, οι άνθρωποι προτίμησαν να βιώσουν την εξαιρετικά επώδυνη θερμότητα παρά να κάνουν κάτι ψυχικά απαιτητικό», έγραψαν οι συγγραφείς της μελέτης.
Πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό; Εξάλλου, πολλοί κάνουν παζλ, παίζουν σκάκι ή προκαλούν το μυαλό τους με κάθε είδους τρόπο στον ελεύθερο χρόνο τους. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτά τα σενάρια, οι μελέτες της ανασκόπησης διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι διαμαρτύρονται για την πνευματική προσπάθεια.
«Το να σκέφτεσαι σκληρά είναι εξαντλητικό και η κόπωση μπορεί να επέλθει», δήλωσε ο Bijleveld. «Η συγκέντρωση σημαίνει επίσης ότι είναι αδύνατο να κάνεις άλλα πράγματα, επειδή ο εγκέφαλος δεν μπορεί πραγματικά να κάνει multitasking. Επειδή συμβαίνει αυτό, οι άνθρωποι πρέπει να παραιτηθούν από άλλες ευκαιρίες που θα μπορούσαν να είναι πιο ενδιαφέρουσες και ευχάριστες».
Αποφυγή ακόμη και διασκεδαστικών εργασιών
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychological Bulletin, πραγματοποίησε μια ανάλυση 170 μελετών από το 2019 έως το 2020, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 4.500 άνθρωποι από 29 χώρες. Ερασιτέχνες αθλητές, φοιτητές και εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και του στρατού ήταν μεταξύ των συμμετεχόντων που εκτέλεσαν ένα ή περισσότερα από 358 γνωστικά καθήκοντα.
Η μελέτη διερεύνησε πολλούς από τους τρόπους με τους οποίους οι εργασίες σκέψης θεωρούνται πιο ικανοποιητικές και ικανοποιητικές, δήλωσε ο Bijleveld.
«Εάν έχετε τον έλεγχο ή την αυτονομία πάνω στην εργασία, εάν είστε ειδικευμένοι σε αυτήν, εάν λαμβάνετε ανατροφοδότηση σχετικά με αυτήν, εάν έχει πραγματική σημασία για εσάς και έχει σαφή αρχή και τέλος, θα πρέπει να έχετε περισσότερα κίνητρα και η προσπάθεια να είναι πιο ικανοποιητική», είπε. «Περιμέναμε ότι η ψυχική προσπάθεια σε αυτές τις καταστάσεις θα ήταν λιγότερο αρνητική, αλλά και πάλι δεν το βρήκαμε».
Ακόμη και η διασκέδαση δεν φάνηκε να έχει σημασία. Σε μια μελέτη, ερασιτέχνες παίκτες του γκολφ εξασκούσαν τις κινήσεις τους στο γκολφ, ενώ σε μια άλλη, οι άνθρωποι έπαιζαν ένα ελκυστικό παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας, δήλωσε ο Bijleveld. «Βρήκαν το δρόμο τους μέσα από μια έκδοση εικονικής πραγματικότητας του σιδηροδρομικού σταθμού St.-Michel Notre Dame στο Παρίσι», είπε.
Πώς οι μάνατζερ μπορούν να βοηθήσουν τον εγκέφαλό σας
Μεγάλο μέρος της ευθύνης για τον επανασχεδιασμό του τρόπου με τον οποίο θα γίνει η σκέψη πιο ευχάριστη πέφτει στους ώμους των εργοδοτών, των εκπαιδευτικών και άλλων που απαιτούν από τους ανθρώπους να καταβάλλουν πνευματική προσπάθεια, δήλωσε ο Bijleveld.
«Ξέρουμε τώρα ότι δεν μπορείτε να υποθέσετε απλώς ότι βάζοντας τους ανθρώπους να εξασκηθούν, θα μάθουν να απολαμβάνουν τις επίπονες πτυχές αυτής της εργασίας», είπε. «Όταν οι άνθρωποι καλούνται να καταβάλουν σημαντική πνευματική προσπάθεια, οι διευθυντές πρέπει να τους υποστηρίζουν και να τους ανταμείβουν για την προσπάθειά τους».
Η έρευνα σχετικά με την επαγγελματική εξουθένωση των εργαζομένων δείχνει ότι αυτές οι ανταμοιβές δεν χρειάζεται να είναι τεράστιες ή χρονοβόρες για να δημιουργήσουν όφελος, σύμφωνα με την Kira Schabram, επίκουρη καθηγήτρια διοίκησης στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Foster του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.
«Ακόμη και οι πραγματικά μικρές χειρονομίες είχαν αντίκτυπο την επόμενη ημέρα», δήλωσε ο Schabram στο CNN σε παλαιότερη συνέντευξή του. «Δίνοντας σε κάποιον ένα κομπλιμέντο, βγάζοντάς τον για μια πεντάλεπτη βόλτα για να πιει έναν καφέ, βλέπουμε ότι αυτό πιέζει τον επιλογέα στην εξουθένωση της επόμενης ημέρας».
Πώς μπορείτε εσείς να βοηθήσετε τον εγκέφαλό σας
Σε μια κοινωνία που συνήθως αναμένει κορυφαία πνευματική απόδοση ανά πάσα στιγμή, τέτοιες χειρονομίες από τη διοίκηση μπορεί να είναι δύσκολο να βρεθούν, τουλάχιστον με συνέπεια, λένε οι ειδικοί. Ευτυχώς, υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να κάνετε την πνευματική προσπάθεια πιο ευχάριστη.
Προγραμματίστε τακτικά διαλείμματα: Μπορεί να φαίνεται ότι διακόπτετε την πνευματική σας ροή σηκώνοντας το κεφάλι σας στη μέση μιας εργασίας, αλλά ένα διάλειμμα -ιδιαίτερα ένα σωματικό, όπως ένας περίπατος έξω- αναζωογονεί και ενισχύει την εγκεφαλική ισχύ, λένε οι ειδικοί. Δυστυχώς, οι άνθρωποι δεν επιλέγουν συχνά αυτή την επιλογή.
«Η βιβλιογραφία δείχνει ότι όταν δίνετε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να καθορίζουν οι ίδιοι τα διαλείμματά τους, οι άνθρωποι τείνουν να κάνουν πολύ λίγα διαλείμματα ή τείνουν να περιμένουν πολύ καιρό», δήλωσε ο Bijleveld.
Ποιος τύπος διαλείμματος είναι ο καλύτερος; Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει «το τέλειο διάλειμμα που λειτουργεί για όλους», είπε. «Μερικοί άνθρωποι αναρρώνουν πολύ καλά κάνοντας έναν μικρό περίπατο- άλλοι άνθρωποι μπορεί να αναρρώσουν βλέποντας τηλεόραση», δήλωσε ο Bijleveld. «Θέλετε να επιλέξετε κάτι που σας βοηθά να αποστασιοποιηθείτε από τη δουλειά που κάνετε και σας κάνει να αισθάνεστε καλά».
Πάρτε άδεια όταν είναι απαραίτητο: Οι ψυχικές προκλήσεις μπορεί να είναι τόσο εξαντλητικές που επηρεάζουν τη σωματική υγεία. Τότε ήρθε η ώρα να δώσετε στον εαυτό σας περισσότερη χάρη, λένε οι ειδικοί. «Αν πρόκειται για εξάντληση, δώστε στον εαυτό σας την άδεια να ασχοληθεί με την αυτοφροντίδα, σωστά; Πάρτε έναν υπνάκο. Πάρε μια μέρα ρεπό. Δηλώστε ασθένεια», δήλωσε ο Schabram.
Επιλέξτε υγιεινές επιλογές αυτοφροντίδας: Η μπύρα, το κρασί και τα άνετα φαγητά είναι συχνές επιλογές για να χαλαρώσετε, αλλά δεν είναι και οι πιο υγιεινές για την τόνωση του εγκεφάλου σας, λένε οι ειδικοί.
«Το αλκοόλ είναι αυτό που οι άνθρωποι συχνά καταφεύγουν για να ανακουφιστούν από το στρες, αλλά στην πραγματικότητα σας κάνει να αισθάνεστε χειρότερα την επόμενη μέρα ... και το ίδιο συμβαίνει και με τις βενζοδιαζεπίνες όπως το Βάλιουμ», δήλωσε η Amy Arnsten, καθηγήτρια νευροεπιστήμης Albert E. Kent και καθηγήτρια ψυχολογίας στην Ιατρική Σχολή του Yale.
Η Arnsten,η οποία μελετά τους νευρικούς μηχανισμούς της επαγγελματικής εξουθένωσης, δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.
«Αλλά οι πιο υγιείς φυσιολογικές δραστηριότητες (όπως) η άσκηση και ο διαλογισμός που δίνουν προοπτική μπορεί να είναι πραγματικά χρήσιμες», δήλωσε η Arnsten στο CNN σε παλαιότερη συνέντευξή της.
