Σε περισσότερους από 19 τομείς του πρωτογενή τομέα χορηγούνται συνδεδεμένες ενισχύσεις στη χώρα μας από το 2015, με το 73% αυτών να κατευθύνεται στη ζωική παραγωγή.
Για τη νέα προγραμματική περίοδο 2023-2027 προβλέπεται εκ νέου συνδεδεμένη ενίσχυση ανά εκτάριο ή ανά ζώο, σκοπός της οποίας είναι να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι συγκεκριμένοι τομείς αλλά και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα, η βιωσιμότητα και η ποιότητα.
Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για την επιλογή ή όχι τομέων στον κατάλογο των συνδεδεμένων ενισχύσεων είναι τα εξής:
- Η συμβολή της συνδεδεμένης ενίσχυσης στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου.
- Η διατροφική και επισιτιστική ασφάλεια της χώρας όσον αφορά τον συγκεκριμένο κλάδο.
- Το αν η συνδεδεμένη ενίσχυση συνάδει με την οδηγία 2000/60/ΕΚ (Οδηγία για τα Νερά) (Πρότασης Κανονισμού 'Αρθρο 109.
- Ο βαθμός απορρόφησης προηγούμενων ετών.
Συνδεδεμένες ενισχύσεις βόειου κρέατος
Τόσο κατά τη διάρκειας της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (2014-2022) όσο και στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική 2023-2027, ο στόχος της διανομής της συνδεδεμένης ενίσχυσης βόειου κρέατος ήταν και παραμένει η αύξηση της εγχώριας παραγωγής ώστε να μειωθεί το αρνητικό εμπορικό του ισοζύγιο, όπου το 2019 η αξία των εισαγωγών του ανέρχεται σε 427 εκατ. ευρώ.
Ο προϋπολογισμός του Μέτρου ανήλθε σε 46, 1 εκατ. ευρώ κατ' έτος έναντι 37,7 εκατ. το 2021, καταγράφοντας αύξηση κατά 22,2%.
Η εγχώρια παραγωγή βοείου κρέατος καλύπτει σταδιακά λιγότερο την εγχώρια κατανάλωση, με τον δείκτη αυτάρκειας να παρουσιάζεται πτωτικός (ποσοστό αυτάρκειας κάτω του 25%), ενώ και η εγχώρια κατανάλωση βόειου κρέατος μειώθηκε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ, για τη συνδεδεμένη ενίσχυση του βόειου κρέατος έχουν χορηγηθεί κατ΄ έτος από 29 έως 39,1 εκατ. ευρώ και αφορούσαν σε 9.474 δικαιούχους με δικαιώματα και 81 δικαιούχους με πρώην ειδικά δικαιώματα (χωρίς γη).
Για το 2019, η μέση ενίσχυση ανά εκμετάλλευση ανέρχονταν σε 3.752 ευρώ για τους κατόχους δικαιωμάτων και 29.546 ευρώ ανά εκμετάλλευση σε δικαιούχους με πρώην ειδικά δικαιώματα. Κατά την ίδια περίοδο το σύνολο των δικαιούχων συνδεδεμένων ενισχύσεων ανέρχονταν σε 195.112 δικαιούχους με κατά μέσο όρο συνδεδεμένης ενίσχυσης σε 903 ευρώ ανά εκμετάλλευση.
Το μέσο διαμορφούμενο Γεωργικό Οικογενειακό Εισόδημα ανέρχεται σε 23.755 ευρώ ανά εκμετάλλευση (μέσος όρος όλων των εκμεταλλεύσεων 12.416 ευρώ) και οι συνδεδεμένες ενισχύσεις (κυρίως του βόειου) σχηματίζουν το 1/5 (20,7%) του εισοδήματος.
Κάτι, που όπως τόνισαν στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων «αναδεικνύει την ιδιαίτερη μεταχείριση που είχε ο συγκεκριμένος τομέας σε σχέση με τους υπόλοιπους τομείς όσον αφορά το μέτρο των συνδεδεμένων ενισχύσεων».
Και πρόσθεσαν ότι «παρόλη τη σημαντική ενίσχυση που προαναφέρθηκε, δεν παρατηρήθηκε αύξηση της εγχώριας παραγωγής βόειου κρέατος. Αντίθετα, την περίοδο 2015-2019, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το έλλειμμα σε νωπό βόειο κρέας αυξάνεται».
Η αναποτελεσματικότητα της εφαρμογής της συνδεδεμένης του βόειου κρέατος, σύμφωνα με τα ίδια στελέχη «οφείλεται στην λανθασμένη εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου πολιτικής, που αφορούσε απλώς τις γεννήσεις ζώων, αφού επιλέξιμα για την ενίσχυση της συνδεδεμένης είναι μέχρι τώρα, τα θηλυκά βοοειδή από την ηλικία των 18 μηνών έως και 12 ετών με την προϋπόθεση να έχουν γεννήσει, και τα νεογέννητα μοσχάρια να έχουν καταγραφεί και σημανθεί» ενώ «δεν υπήρχε καμία σύνδεση της καταβολής της ενίσχυσης με την παραγωγή κρέατος».
Η νέα Προγραμματική περίοδος 2023-2027
Για την νέα προγραμματική περίοδο (2023-2027), ο στόχος της συνδεδεμένης επικεντρώνεται στην αύξηση της παραγωγής βοείου κρέατος. Συνεπώς οι ενισχύσεις συνδέονται στη μεγάλη τους πλειοψηφία με την εισκόμιση των βοοειδών στα σφαγεία και την παραγωγή κρέατος.
Σύμφωνα με το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τη Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς έγκριση αφενός καταργούνται τα πρώην ειδικά δικαιώματα (χωρίς γη), δηλαδή η συνδεδεμένη ενίσχυση βοοτρόφων (ΜΕΤΡΟ 1) βάσει της παρ. 4 αρ.52 ΚΑΝ.(ΕΕ) 1307/2013, ενώ η χορήγηση της συνδεδεμένης δεν συνδέεται στο ελάχιστο με την κατοχή ή μη δικαιωμάτων. Οι ενισχύσεις θα συνδέονται κυρίως με την εμφάνιση του βοοειδούς στο σφαγείο και την σφαγή του.
Επιπλέον, διαμορφώνονται τρεις διαφορετικές συνδεδεμένες ενισχύσεις:
- Μέτρο Α: Για αγελάδες που γέννησαν, αφού η παρέμβαση αφορά την συνδεδεμένη ενίσχυση σε θηλυκά βοοειδή ηλικίας 18 μηνών έως 12 ετών, που έχουν γεννήσει στο έτος ενίσχυσης(40 ευρώ/ζώο).
- Μέτρο Β: Για βοοειδή (αρσενικά και θηλυκά) που διατηρούνται στην εκμετάλλευση τουλάχιστον για 5 μήνες πριν τη σφαγή και οδηγούνται στην σφαγή σε ηλικία 11-12 μηνών (200 ευρώ/ζώο).
- Μέτρο Γ: Αφορά την συνδεδεμένη ενίσχυση σε βοοειδή (αρσενικά και θηλυκά) που οδηγούνται σε σφαγή, σε ηλικία 14 έως 24 μηνών. Προϋπόθεση είναι τα ζώα να διατηρούνται στη εκμετάλλευση τουλάχιστον για 5 μήνες πριν τη σφαγή (250 ευρώ/ζώο).
Τέλος, όποιος κτηνοτρόφος ιδιοπαράγει και εκτρέφει τα γεννηθέντα ζώα μέχρι τις ηλικίες 11-12 μηνών ή 14-24 μηνών μπορεί να λαμβάνει προσθετικά την ενίσχυση Α και Β ή την ενίσχυση Α και Γ.
