Πολλές φορές διαβάζουμε για ιστορικά γεγονότα και μας ξεφεύγει ένα επιφώνημα: «μα είναι δυνατόν;» Και όμως είναι! Ζει ακόμα η χελώνα που γεννήθηκε την ίδια χρονιά με τον Χαρίλαο Τρικούπη και το δένδρο που φύτρωσε πριν από 5000 χρόνια, όταν άρχιζε ο Κυκλαδικός Πολιτισμός στο Αιγαίο! Απίστευτο.
Προσπαθώντας να τακτοποιήσουμε τα... συρτάρια της Ιστορίας στο νου μας, συχνά στοιβάζουμε τα δεδομένα τους σε χώρους που αφορούν την «παλιά εποχή» ή τη «σύγχρονη εποχή». Ο εγκέφαλός μας ταξιδεύει στις θάλασσες του του χρόνου και… χάνει τον προσανατολισμό του.
Τι συμβαίνει όταν πολλά από τα συμβάντα που ταξινομήσανε στον σύγχρονο κόσμο πέφτουν στο κεφάλι μας και μας… χτυπούν με την παλαιότητά τους; Κι έτσι υποχρεωνόμαστε να επανεκτιμήσουμε την αντίληψή μας για τον χρόνο. Να λοιπόν μια σειρά από ενδιαφέροντα γεγονότα που έλαβαν εκπλήσσουν και μας κάνουν να σκεφτούμε ξανά το τρόπο που «βλέπουμε» το παρελθόν.
Σαν χελώνα στον χρόνο...
1. Ζει ακόμα χελώνα που γεννήθηκε μαζί με το Νέο Ελληνικό Κράτος και τον Χαρίλαο Τρικούπη: Ο Τζόναθαν, μια γιγαντιαία χελώνα των Σεϋχελλών στον Ινδικό Ωκεανό, ζει ακόμα στο νησί της Αγίας Ελένης, εκεί που άφησε την τελευταία του πνοή ο Μέγας Ναπολέων και απολαμβάνει τις περιποιήσεις και τη φροντίδα των ανθρώπων, ενώ μετράει στο καβούκι της 191 χρόνια!
Ο Τζόναθαν δεν πρόλαβε να δει και να ακούσει το βαρύ πάτημα του Βοναπάρτη στα χώματα του νησιού της, αφού ο Κορσικανός είχε πεθάνει το 1821. Όμως, ο Τζόναθαν γεννήθηκε όταν υπογραφόταν η Συνθήκη του Λονδίνου που αναγνώριζε την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος και τη χρονιά που γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης: το 1832! Στις 4 Δεκεμβρίου του 2022, όταν ο Τζόναθαν έγινε 190 ετών, κάτοικοι της περιοχής του έφτιαξαν μια τούρτα με τα αγαπημένα του υγιεινά τρόφιμα. Για κεράκια μην το σκέπτεστε…
Επίσης να θυμηθούμε τη Χάριετ, τη διάσημη χελώνα που φέρεται να πήρε ο Κάρολος Δαρβίνος κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, το 1835, από τα νησιά Γκαλαπάγκος. Η Χάριετ μεταφέρθηκε αρχικά στην Αγγλία και στη συνέχεια ταξίδεψε - με πλοίο πάντα - στο τελευταίο της σπίτι, στην Αυστραλία. Ωστόσο, υπάρχουν αμφιβολίες για τη γνησιότητα της ιστορίας, που πηγάζουν από το γεγονός ότι ο Δαρβίνος δεν είχε επισκεφτεί ποτέ το νησί από το οποίο καταγόταν η Χάριετ. Υπολογίζεται ότι, η Χάριετ είχε ηλικία 175 ετών όταν τελικά πέθανε στον ζωολογικό κήπο του Steve Irwin το 2006! Η Χάριετ είχε γεννηθεί το 1830.
2. Το πεύκο που φύτρωσε καν πριν γεννηθεί η Ιστορία: Κι αν ο Τζόναθαν, η χελώνα είναι 191 χρονών, τι να πούμε και για το πεύκο (του είδους Pinus longaeva ), το ονομαζόμενο «Μαθουσάλας», που απολαμβάνει το οξυγόνο στα Λευκά Όρη της Καλιφόρνια εδώ και 4.854 χρόνια! Αν είναι δυνατό; Για να καταλάβετε, το δέντρο υπήρχε όταν ακόμα κυκλοφορούσαν στη Γη τα μαμούθ, που εξαφανίστηκαν πριν από 4.000 χρόνια. Να αναφέρουμε όμως, ότι εκεί κάπου 3.000 χρόνια πριν γεννηθεί ο Χριστός - τότε που φύτρωνε το πεύκο - oι καμήλες εξημερώνονταν στην Αίγυπτο, άρχισαν να χτίζουν το Στόουνχεντζ στη Βρετανία, ο Κυκλαδικός πολιτισμός αναπτυσσόταν στο Αιγαίο. Αν μιλούσε ο πεύκος τι θα είχε να πει, ε;
Επίσης, στη Νεβάδα υπάρχει ο «Προμηθέας» δένδρο ίδιου είδους με τον «Μαθουσάλα», που οι ειδικοί αγωνίζονται να αποδείξουν ότι είναι μεγαλύτερο σε ηλικία: 4.900 χρονών, λένε... Και για να έρθουμε στον τόπο μας: το αρχαιότερο δένδρο στην Ελλάδα εκτιμάται ότι είναι από 2000 έως 5000 χρόνων και αναφερόμαστε σε μια ελιά στο Κολυμπάρι των Χανίων!
3. Τα μαμούθ ήταν ακόμα ζωντανά ενώ οι Αιγύπτιοι έχτιζαν τις πυραμίδες: Και μιας και αναφερθήκαμε στα μαμούθ, τα τριχωτά παχύδερμα - προγόνους των ελεφάντων, που έγιναν διάσημα στα παιδιά - κυρίως - από τις ταινίες κινουμένων σχεδίων «Η Εποχή των Παγετώνων» και έναν από τους πρωταγωνιστές της, το μαμούθ «Μάνι».
Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι τα μαμούθ εξακολουθούσαν να περιφέρονται στη Γη μέχρι περίπου το 1650 π.Χ. Τα γιγάντια πλάσματα θα μπορούσαν να διαβιούν σε ένα νησί στα ανοικτά των ακτών της ανατολικής Ρωσίας εκείνη την εποχή. Εν τω μεταξύ, η αρχαιότερη από τις Μεγάλες Πυραμίδες στην Αίγυπτο, η Πυραμίδα του φαραώ Ζοζέρ κατασκευάστηκε μεταξύ 2630 και 2611 π.Χ., πράγμα που σημαίνει ότι ενώ οι άνθρωποι ήταν απασχολημένοι με την κατασκευή κάποιων από τα Θαύματα του κόσμου, τα μαμούθ βαρυπατούσαν στις αφιλόξενες περιοχές τους.
4. Ο Τζορτζ Ουάσιγκτον δεν έμαθε ποτέ ότι υπήρξαν δεινόσαυροι στη Γη: Ο Τζορτζ Ουάσιγκτον, ο πρώτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, πέθανε ήσυχα στο σπίτι του στις 14 Δεκεμβρίου του 1799, σε ηλικία 67 χρονών. Ο Ουάσιγκτον ήταν στρατιωτικός, αγρότης και πολιτικός και αποκαλείται, συνήθως, από τους συμπατριώτες του ως ο Πατέρας της Χώρας. Αυτός, όπως και οποιοσδήποτε άλλος εκείνη την εποχή, δεν γνώριζε την ύπαρξη δεινοσαύρων πάνω στη Γη, αφού δεν ήταν ακόμα επιστημονικά αναγνωρισμένα τα γιγαντιαία σπονδυλωτά ζώα. Το 1824, ο Βρετανός φυσιοδίφης Γουίλιαμ Μπάκλαντ περιέγραψε για πρώτη φορά τον Μεγαλόσαυρο, που τώρα θεωρείται ο πρώτος δεινόσαυρος που ανακαλύφθηκαν τα οστά του.
5. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης υπήρχε για εκατοντάδες χρόνια πριν την ίδρυση της αυτοκρατορίας των Αζτέκων: Η Αυτοκρατορία των Αζτέκων, άρχισε ως συμμαχία τριών πόλεων - κρατών. Αυτές οι τρεις πόλεις - κράτη κυβέρνησαν την περιοχή μέσα και γύρω από την κοιλάδα του Μεξικού από το 1428 μέχρι που οι συνδυασμένες δυνάμεις των Ισπανών Κονκισταδόρες και των γηγενών συμμάχων τους υπό τον Ερνάν Κορτές τις κατατρόπωσαν το 1521. Ο πολιτισμός των Αζτέκων είχε επίσης πλούσιες και περίπλοκες μυθολογικές και θρησκευτικές παραδόσεις καθώς είχε επιτύχει αξιόλογα αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά επιτεύγματα.
Τον ίδιο καιρό, στην Αγγλία, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είχε ήδη ιδρυθεί! Δεν έχει γνωστή η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης, αλλά υπάρχουν στοιχεία της ύπαρξής του Πανεπιστημίου ήδη από το 1096, που το καθιστούν ως το παλαιότερο αγγλόφωνο πανεπιστήμιο στον κόσμο και το δεύτερο παλαιότερο σε συνεχή λειτουργία. Η Οξφόρδη αναπτύχθηκε γρήγορα από το 1167 όταν βασιλιάς Ερρίκος ο Β' απαγόρευσε στους άγγλους φοιτητές να σπουδάζουν στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού.
Πολύ μπροστά η Ελλάδα...
6. Οι Ελβετίδες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου δυο χρόνια αφού πάτησε ο άνθρωπος στη Σελήνη: Η Ελβετία είναι στη συνείδηση του μέσου ευρωπαίου πολίτη ως μια από τις πιο προοδευτικές χώρες στη Γη. Είναι λοιπόν να μην προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι γυναίκες της χώρας του Γουλιέλμου Τέλου δεν είχαν δικαίωμα ψήφου μέχρι το 1971; Και μάλιστα όταν, 65 χρόνια πριν η Φινλανδία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Το 1971, ο Νιλ Άρμστρονγκ είχε ήδη δύο χρόνια που πάτησε το έδαφος της Σελήνης και η NASA, εκείνη τη χρονιά, καθοδηγούσε στο φεγγάρι ένα όχημα! Να σημειώσουμε εδώ ότι στην Ελλάδα, οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου από το 1934 στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και από το 1953 στις βουλευτικές εκλογές.
7. Το φαξ εφευρέθηκε την ίδια χρονιά που οι Έλληνες απαιτούσαν Σύνταγμα από τον Όθωνα: Η αρχική συσκευή φαξ, το «τηλεομοιότυπο» στα ελληνικά, κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1843 από τον σκωτσέζο εφευρέτη Αλεξάντερ Μπέιν, την ίδια χρονιά που στην Ελλάδα γινόταν η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, με τον στρατό και πολιτικούς να απαιτούν από τον βασιλιά Όθωνα παραχώρηση Συντάγματος και ο Κάρολος Ντίκενς δημοσίευε για πρώτη φορά τη διάσημη Χριστουγεννιάτικη Ιστορία του. Επίσης τότε πάνω από 1.000 άνθρωποι ξεκίνησαν από τη Δύση των ΗΠΑ για το Όρεγκον αναζητώντας χρυσάφι, σηματοδοτώντας την αρχή της «Μεγάλης Μετανάστευσης».
8. Οι κρατούμενοι έφτασαν στο Άουσβιτς λίγες μέρες μετά την ίδρυση του Mcdonald's: Ενώ τα ταχυφαγεία McDonald's συνδέονται παραδοσιακά με τις καλές εποχές και την ευημερία των ΗΠΑ του 1950, το πρώτο εστιατόριο άνοιξε πολύ νωρίτερα: στις 15 Μαΐου 1940. Μόλις 5 ημέρες αργότερα, οι πρώτοι κρατούμενοι των Ναζί έφτασαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς στην Πολωνία.
9. Το χάπι Ecstasy φτιάχτηκε τη χρονιά που βυθίστηκε ο Τιτανικός: Ο «αβύθιστος» Τιτανικός βυθίστηκε με τη «μία» το 1912, πλέοντας στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, τέσσερις ημέρες μετά τον παρθενικό απόπλου του από το Σαουθάμπτον κατευθυνόμενος προς τη Νέα Υόρκη· γνωστό! Το άγνωστο; Την ίδια χρονιά, ο φαρμακευτικός κολοσσός Merck ενδιαφέρθηκε για την ανάπτυξη ουσιών που θα σταματούσαν την αιμορραγία και ένας από τους χημικούς του, ο Άντον Κέλις, συνέθεσε την ουσία 3,4 μεθυλενιο-διοξυ-μεθυλαμφεταμίνη ή MDMA που καταχωρείται ως ως παραισθησιογόνος αμφεταμίνη.
Το σκεύασμα δεν είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Merck εκείνη την εποχή, και οι χημικοί επανήλθαν για να «ξαναδούν» την ουσία τα επόμενα χρόνια. Η ουσία δοκιμάστηκε για την ανακούφιση από την ασθένεια του Πάρκινσον, όμως απορρίφθηκε. Ουσίες αυτής της οικογένειας δοκιμάστηκαν επίσης χωρίς επιτυχία από το στρατό των ΗΠΑ, στη δεκαετία του 1950, στην αναζήτηση - κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου - για «ορούς αλήθειας» Και μόλις το 1975 άρχισαν να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι: ήπια «έξαψη» ευφορίας, που την ακολουθούν αισθήματα γαλήνης και ηρεμίας, και η εξαφάνιση του θυμού και της εχθρότητας. Το χάπι Ecstasy ήταν παρών... Σε μεγάλες δόσεις, η ουσία προκαλεί δυνατές παραισθήσεις γεμάτες έντονα χρώματα. Το Ecstasy επιδρά στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, που είναι υπεύθυνα για την ευφορία, όπως η σεροτονίνη!
10. Ο Όρβιλ Ράιτ ήταν ακόμα ζωντανός όταν βομβαρδίστηκαν η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι: Δικαίως πιστώνεται στους αδερφούς Ράιτ η εφεύρεση αυτού που γνωρίζουμε σήμερα ως αεροπλάνο, και πρέπει να ήταν εξαιρετικά δύσκολο για τον Όρβιλ Ράιτ - του οποίου ο αδελφός Γουίλμπουρ πέθανε το 1912 - να δει το μεγάλο επίτευγμα της ζωής του να είναι υπεύθυνο για τη μεγαλύτερη καταστροφή, που προκάλεσε σε ανθρώπους ο άνθρωπος. Το 1945 αεροπλάνα της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ έριξαν ατομικές βόμβες στις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι, σκοτώνοντας τουλάχιστον 129.000 ανθρώπους. Ο Όρβιλ Ράιτ, που πέθανε το 1948, εξέφρασε τη λύπη του σε μια συνέντευξη για τον θάνατο και την καταστροφή που επέφεραν οι βομβαρδισμοί του Β' Παγκοσμίου Πολέμου: «Τολμήσαμε να ελπίζουμε ότι είχαμε εφεύρει κάτι που θα έφερνε διαρκή ειρήνη στη Γη, αλλά κάναμε λάθος...».
11. Το Κολοσσαίο ολοκληρώθηκε όταν ο Ευαγγελιστής Λουκάς τέλειωνε το ευαγγέλιο του: Ο ευαγγελιστής Λουκάς έχει γράψει το εκτενέστερο από τα τέσσερα Ευαγγέλια που μαζί με τις Πράξεις των Αποστόλων περιλαμβάνονται στην Καινή Διαθήκη. Η πιο πιθανή ημερομηνία για τη συγγραφή του έργου του Λουκά είναι γύρω στο 80 με 110 και υπάρχουν ενδείξεις ότι εξακολουθούσε να αναθεωρείται μέχρι τον 2ο αιώνα. Εν τω μεταξύ το Κολοσσαίο, γνωστό και ως Φλάβιο Αμφιθέατρο, άρχισε να κατασκευάζεται το 72 μ.Χ. και ολοκληρώθηκε όταν ήταν αυτοκράτορας ο Τίτος, το 80 μ.Χ. Το Κολοσσαίο το μεγαλύτερο αμφιθέατρο που έχει κατασκευαστεί ποτέ και μπορεί να χωρέσει 65.000 θεατές. Το Κολοσσαίο ήταν διαβόητο ως το κέντρο αιμοσταγών θεαμάτων, που απολάμβανε το κοινό της Ρώμης. Στην κεντρική σκηνή του, έγιναν εικονικές ναυμαχίες, μονομαχίες και θηριομαχίες τις οποίες χρηματοδοτούσαν οι ρωμαίοι αυτοκράτορες· εκεί έλαβαν χώρα επίσης απεχθή μαρτύρια χριστιανών.
12. Ο θρυλικός Μπάφαλο Μπιλ ήταν ζωντανός όταν οι Γερμανοί βομβάρδιζαν το Παρίσι: Δύο εντελώς διαφορετικές εποχές πολέμου συναντήθηκαν στη ζωή του Γουίλιαμ Φρέντερικ, γνωστού ως Μπάφαλο Μπιλ (1846-1917). Ο αμερικανός σόουμαν ήταν μια από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες της Αμερικανικής Δύσης, αφού άρχισε να παίρνει μέρος σε παραστάσεις που παρουσίαζαν θέματα με «καουμπόηδες» και επεισόδια από τις αψιμαχίες με τους Ινδιάνους Πολέμους. Ο Μπάφαλο Μπιλ ίδρυσε το «Buffalo Bill's Wild West» το 1883, και πραγματοποίησε περιοδείες στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Μεγάλη Βρετανία και την ηπειρωτική Ευρώπη.
Λίγο πριν από το θάνατό του, ο θρύλος της Άγριας Δύσης μιλούσε με δέος για ένα τρομακτικό όπλο: τη ρίψη βομβών από τον ουρανό. Τα γερμανικά αερόπλοια Ζέπελιν και υποτυπώδη αεροπλάνα σκόρπισαν τον θάνατο στο Παρίσι το 1916, σηματοδοτώντας ένα γιγάντιο τεχνολογικό άλμα στην εξόντωση ανθρώπων, που άφησε πολύ πίσω του καουμπόηδες με τα Colt six-shooter και τους Ινδιάνους με τα βέλη...
13. Η Microsoft ιδρύθηκε ενώ η Ισπανία ήταν ακόμα φασιστική δικτατορία: Μια εξαιρετικά σκοτεινή και δολοφονική προσωπικότητα της Ισπανία, ο Φρανσίσκο Φράνκο θεωρείται ένας από τους πιο στυγνούς δικτάτορες που αιματοκύλισε την πατρίδα του. Οι οπαδοί του, αποδίδουν τις ακραίες αντικομμουνιστικές και εθνικιστικές του απόψεις, την οικονομική πολιτική, τη διατήρηση των παραδοσιακών ισπανικών πρακτικών και την υποστήριξη της μοναρχίας της Ισπανίας ως θετικές για το έθνος. Οι επικριτές του πάλι, τον κατηγορούν ως αυταρχικό δικτάτορα που κατέστειλε βίαια την αντιπολίτευση, απαγόρευσε την κουλτούρα που θεωρούνταν μη ισπανική, χρησιμοποίησε στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστική εργασία και παρείχε μεγάλη υποστήριξη στις δυνάμεις του Άξονα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Κι αν κάνεις λόγο για τις δολοφονίες; Αμέτρητες! Ο Φράνκο κυβέρνησε την Ισπανία μέχρι το θάνατό του σε ηλικία 82 ετών, το 1975. Αυτή ήταν και η χρονιά που ιδρύθηκε η Microsoft από τον Πολ Άλεν και τον Μπίλι Γκέιτς, κάτι που σηματοδότησε την αρχή της νέας εποχής στην τεχνολογία των υπολογιστών και γιατί όχι, στη ζωή ολόκληρου του κόσμου.
14. Η Magna Carta υπογράφηκε την ίδια χρονιά που το Πεκίνο καταλήφθηκε από τους Μογγόλους του Τζένκινς Χαν: Η μάχη του Zhongdu (σημερινό Πεκίνο) έγινε το 1215 μεταξύ των Μογγόλων του Τζένκινς Χαν και της δυναστείας Jurchen Jin, η οποία έλεγχε τη βόρεια Κίνα. Η δυναστεία των Jin μπόρεσε να αμυνθεί απέναντι στον Τζένγκις Χαν και τον στρατό του, αλλά γρήγορα οι Μογγόλοι μπήκαν στο Πεκίνο και κατέσφαξαν τους κατοίκους του.
Την ίδια χρονιά στη Βρετανία συντάχθηκε η Μάγκνα Κάρτα από τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι. Η Μάγκνα Κάρτα θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά έγγραφα στην Ιστορία της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου: Υποσχόταν την προστασία των εκκλησιαστικών δικαιωμάτων, την προστασία των πολιτών από την παράνομη φυλάκιση, την άμεση πρόσβαση στη Δικαιοσύνη και τους περιορισμούς στους φόρους που επέβαλλε το Στέμμα. Τελικά, η Μάγκνα Κάρτα έγινε το θεμέλιο για την προστασία της ατομικής ελευθερίας, των δικαιωμάτων του πολίτη και ένα ισχυρό και εμβληματικό έγγραφο που έχει επηρεάσει τις νομικές και συνταγματικές ελευθερίες που απολαμβάνουμε σήμερα.
15. Η Μέριλιν Μονρόε και η βασίλισσα Ελισάβετ γεννήθηκαν την ίδια χρονιά: Η βασίλισσα Ελισσάβετ, που «έφυγε» πριν από έναν χρόνο τρία χρόνια πριν πατήσει τα 100 και η Μέριλιν Μονρόε που βρέθηκε νεκρή στο κρεβάτι της το 1962, είχαν γεννηθεί την ίδια χρονιά: το 1926. Το 1962 η βασίλισσα της Βρετανίας κυβερνούσε σχεδόν 10 χρόνια κι έμελλε να βασιλέψει ακόμα 60, ενώ η Μέριλιν έδυε για πάντα. Ελισσάβετ και Μέριλιν συναντήθηκαν κάποτε, στην πρεμιέρα του της ταινίας «The Battle of the River Plate» στο Λονδίνο. Η Μονρόε ήταν εκεί για να συνοδεύσει τον τότε σύζυγό της Άρθουρ Μίλερ.
