Οι τακτικοί έλεγχοι για την παρουσία βακτηρίων Legionella και τα κατάλληλα μέτρα ελέγχου μπορούν να αποτρέψουν περιπτώσεις νόσου των Λεγεωναρίων σε τουριστικά καταλύματα, νοσοκομεία, εγκαταστάσεις μακροχρόνιας υγειονομικής περίθαλψης ή άλλα περιβάλλοντα
«Καμπανάκι» για τη νόσο των Λεγεωναρίων στην Ευρώπη, κρούει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC). Σε έκθεσή του επισημαίνει ότι το 2021 ήταν η χρονιά με τις περισσότερες αναφορές της λοίμωξης που ταυτίζεται με το καλοκαίρι και φαίνεται να σχετίζεται με τα κλιματιστικά.
Η νόσος των Λεγεωναρίων είναι μια σοβαρή μορφή πνευμονίας που προκαλείται από το βακτήριο Legionella. Το 2021 παρουσίασε σημαντική αύξηση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ), έτος που αναφέρθηκαν πάνω από 10.700 περιπτώσεις και 704 γνωστοί θάνατοι.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ECDC σχετικά με το θέμα, το 2021, η ΕΕ/ΕΟΧ σημείωσε το υψηλότερο ετήσιο ποσοστό κοινοποίησης της νόσου των Λεγεωναρίων μέχρι σήμερα, με 2,4 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού. Τέσσερις χώρες (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία και Γερμανία) αντιπροσώπευαν το 75% όλων των αναφερόμενων περιπτώσεων. Οι άνδρες ηλικίας 65 ετών και άνω ήταν η πιο επηρεασμένη ομάδα, με ποσοστό 8,9 κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού.
Το 2021, υπήρξαν, επίσης, 895 κρούσματα λοίμωξης από τη νόσο των Λεγεωναρίων που σχετίζονται με ταξίδια, αριθμός που αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 38% στα κρούσματα σε σύγκριση με το 2020. Αυτό πιθανώς σχετίστηκε με την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών για την Covid-19.
Γιατί είναι περισσότερα τα κρούσματα
Όπως επισημαίνει το ECDC, η αιτία του αυξημένου ποσοστού αναφορών που παρατηρήθηκε πρόσφατα στην Ευρώπη παραμένει άγνωστη. Παράγοντες που μπορεί να εξηγήσουν αυτή την αύξηση περιλαμβάνουν αλλαγές στις εθνικές πολιτικές δοκιμών και στα συστήματα επιτήρησης, γήρανση του πληθυσμού στην ΕΕ/ΕΟΧ, καθώς και ο σχεδιασμός, η υποδομή και η συντήρηση των συστημάτων νερού που χρησιμοποιούνται σε κτίρια. Οι αλλαγές στο κλίμα σε όλη την Ευρώπη και παγκοσμίως μπορούν επίσης να επηρεάσουν τόσο την οικολογία της Legionella στο περιβάλλον όσο και την έκθεση σε αερολύματα νερού που περιέχουν τα βακτήρια.
Η νόσος των λεγεωναρίων είναι μια ασθένεια που προκαλείται κυρίως από τη Legionella pneumophila, ένα είδος βακτηρίων που απαντάται συνήθως σε φυσικά περιβάλλοντα όπως το έδαφος και το νερό. Ωστόσο, όταν τα βακτήρια Legionella αναπτύσσονται σε συστήματα νερού που παράγουν εισπνεόμενα αερολύματα νερού, θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των ατόμων.
Παραδείγματα τέτοιων συστημάτων περιλαμβάνουν πύργους ψύξης, συμπυκνωτές εξάτμισης, υγραντήρες, διακοσμητικά σιντριβάνια, υδρομασάζ και ντους. Οι ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της Legionella περιλαμβάνουν θερμοκρασίες νερού μεταξύ 25 και 42 °C, στάσιμο νερό με συσσώρευση ιζημάτων και χαμηλά επίπεδα βιοκτόνων.
Ποια μέτρα προστατεύουν
Δεδομένου του σχετικά υψηλού ποσοστού θνησιμότητας και των προκλήσεων στον εντοπισμό και τον έλεγχο των περιβαλλοντικών πηγών, το ECDC επισημαίνει ότι είναι ζωτικής σημασίας οι αρχές δημόσιας υγείας να παραμείνουν σε επαγρύπνηση για τον εντοπισμό εστιών μέσω της επιτήρησης.
Οι τακτικοί έλεγχοι για την παρουσία βακτηρίων Legionella και τα κατάλληλα μέτρα ελέγχου μπορούν να αποτρέψουν περιπτώσεις νόσου των Λεγεωναρίων σε τουριστικά καταλύματα, νοσοκομεία, εγκαταστάσεις μακροχρόνιας υγειονομικής περίθαλψης ή άλλα περιβάλλοντα όπου σημαντικοί πληθυσμοί υψηλότερου κινδύνου ενδέχεται να εκτεθούν σε αερολύματα που περιέχουν τα βακτήρια.
Τα μέτρα προστασίας μπορεί να περιλαμβάνουν, σύμφωνα με το ECDC:
· Εξασφάλιση τακτικής συντήρησης, καθαρισμού και απολύμανσης των συστημάτων νερού, συμπεριλαμβανομένων των υδραυλικών συστημάτων, των πύργων ψύξης, των υδρομασάζ και των διακοσμητικών σιντριβανιών.
· Διατήρηση συστημάτων κρύου νερού κάτω των 20°C και συστημάτων ζεστού νερού πάνω από 50°C για την πρόληψη της ανάπτυξης βακτηρίων.
· Εξασφάλιση της σωστής ροής και κυκλοφορίας του νερού στα συστήματα ύδρευσης για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου στάσιμου νερού.
· Απολύμανση συστημάτων ζεστού νερού με υψηλά επίπεδα (50mg/l) χλωρίου για 2–4 ώρες μετά την εργασία στο σύστημα και τους θερμοσίφωνες και πριν από την έναρξη κάθε ζεστής περιόδου.
· Τακτικός καθαρισμός και απολύμανση των φίλτρων νερού, των πύργων ψύξης και των σχετικών σωλήνων που χρησιμοποιούνται σε συστήματα κλιματισμού.
